7Samarkand branch of Volume 3 | SB TSAU Conference | 2022 Tashkent State Agrarian University Theoretical and Practical Principles of Innovative Google Scholar indexed_Development of the Agricultural Sector in Uzbekistan
SHIRIN MAKKAJO'XORINING "MEGATON Fl" TURINING AHAMIYATI
Shahriyor Abdusamatovich Qodirov
Toshkent davlat agrar universiteti Samarqand fililali magistratura talabasi
ANNOTATSIYA
Maqolada makkajo'xorining agrar sohada va uning turlaridan biri bo'lgan Megaton Fining bioetanol ishlab chiqarishda va chorva hayvonlari uchun to'yimli ozuqabop ekin sifatida ahamiyati.
Kalit so'zlar: Megaton F1, bioethanol, parallel, silindrsimon, zararkunandalar, kraxmal, organism,shirin,Spirit F1.
ABSTRACT
The article describes the importance of maize in the agrarian sector and one of its types, Megaton F1, in the production of bioethanol and as a nutritious feed for livestock as a crop.
Keywords: Megaton F1, bioethanol, parallel, cylindrical, pests, starch, organism, sweet, Spirit F1
KIRISH
Jahon miqyosida aholining oziq-ovqat xavfsizligini ta'minlashda agrar sohaning o'rni va ahamiyati kundan-kunga oshib bormoqda. Jumladan, mamlakatimizda ham mavjud resurs va imkoniyatlardan oqilona foydalanib, aholini qishloq xo'jalik mahsulotlari bilan kafolatli ta'minlash, hosildorlik va manfaatdorlikni yanada oshirish, sohaga ilm-fan yutuqlari hamda zamonaviy yondashuvlarni joriy etish dolzarb masaladir. Qishloq xo'jaligida ham makkajo'xorining xalq xo'jaligidagi ahamiyati yuqori bo'lib, don va yashil massa uchun keng maydonlarda ekiladigan muhim madaniy o'simlik hisoblanadi. So'nggi yillarda bir qancha sanoat sohalarida foydalanilishi bilan birga, oziq-ovqat hamda chorva hayvonlari uchun to'yimli ozuqabop ekin sifatida foydalanishda makkajo'xorining ahamiyati yanada ortgan.
Foydalanilgan materiallar va usullar: Makkajo'xori bir yillik o'simlik bo'lib, boshqa bir yillik boshoqli begona o'tlardan poyasi, bo'yini balandligi va barglarini kattaligi bilan ajralib turadi. Makkajo'xorining poyasi silindrsimon, yo'g'on bo'g'inli, poyasining yuqorigi qismi otalik ruvaklari bilan tugaydi. Poyasini balandligi 50 sm dan 9 metr
October 5-6
478
Samarkand branch of Tashkent State Agrarian University Google Scholar indexed
Volume 3 | SB TSAU Conference | 2022 Theoretical and Practical Principles of Innovative Development of the Agricultural Sector in Uzbekistan
gacha boradi. Bo'g'inlari 8 sm dan 40 sm gacha bo'ladi. Poyasi bir kunda 15-20 sm gacha o'sadi. Barglari parallel to'rlanishga ega, poyani ikki tomonida ketma-ketlikda joylashadi. Barglarini uzunligi 10 sm dan 1 metrgacha, eni 1 sm dan 15 sm gacha. Unib chiqish davri - urug' yerga qadalgandan havo harorati (12°C dan yuqori), tuproqdagi namlik (80 %) me'yorida bo'lsa 4-7 kunni tashkil etadi. O'simlikni unib chiqishdan to'liq pishishgacha bo'lgan davri 63-165 kungachani tashkil etadi.
Megaton F1- gibrid makkajo'xori yaxshi rivojlangan ildiz tizimi va energiya o'sishi bilan kuchli o'simlik. Megaton F1 dalalarda yetishtiriladi. O'rta-kech gibrid etuklik bosqichiga taxminan 82-85 kun ichida kiradi. Makkajo'xori Megaton F1 O'simlik 24-25 sm uzunlikdagi silindrsimon boshoqni hosil qiladi, ko'pincha boshning uzunligi 30 sm gacha o'sadi, diametri 5-5,5 sm, bu uning segmentidagi eng katta makkajo'xori sifatida tavsiflanadi. Qatorlar soni ham 18-20 sm Yuqori sifatli don bir xil yorqin sariq-to'q sariq rangga ega. Yosh makkajo'xori tarkibida atigi 2527% quruq moddalar va ozgina kraxmal bor. To'q yashil rangdagi barglari boshoqni mahkam o'rab oladi va uni tashqi omillardan himoya qiladi.
O'simlikning balandligi 230 dan 250 sm gacha o'zgarib turadi. Har qanday iqlim sharoitida barqaror hosil beradigan va kamdan-kam kasal bo'lgan Megaton F1 makkajo'xori. Megaton F1 makkajo'xori, organizm uchun zarur bo'lgan ko'plab moddalarni o'z ichiga oladi. Nima deyishimiz mumkin qaynatilgan yosh makkajo'xori juda yaxshi va har qanday taomga ketadi.U uzoq vaqt davomida shiraliligini yo'qotmasdan saqlanadi va ajoyib darajada mazali bo'lib qoladi. Makkajo'xori Megaton va Spirit F1 har qanday tuproqda muvaffaqiyatli o'stiriladi, o'simlikni yorqin joyda ekish yaxshidir. Tuproqni ekish uchun tayyorlash uchun dalani taxminan 30 sm chuqurlikda haydash kerak va bahorda, yer allaqachon yaxshi quruq holatiga kelganda, uni traktor bilan bilan tekislash va azotli o'g'itlarni qo'llash kerak. Bundan tashqari, ekishdan oldin, tuproqni bo'shatish, toshlar va qutulish yaxshidir.Aprel oyining o'rtalaridan may oyigacha ekishni boshlash mumkin. Ekishdan oldin yerni sug'orish yaxshidir, bu unib chiqishni osonlashtiradi.
Olingan natijalar va ularning manosi: Kichik maydonlarda yetishtirilgan makkajo'xori hosilini qo'l mehnati yordamida yig'ib olish va so'talarni oddiy molotilka yoki kombaynda yanchib olish mumkin. Pishib yetilgan hosilni quritish, saqlash kelgusi yil hosili uchun ahamiyatli jarayonlardan biri bo'lib hisoblanadi. Makkajo'xori Megaton F1 ammiakli selitra, superfosfatlar va kaliy o'g'itidan foydalanishni yaxshi qabul qiladi.. Megaton F1 makkajo'xori o'zining o'ziga xosligi va ajoyib shirin ta'mini bir necha bor
isbotlagan, shuning uchun u "shirin makkajo'xorining eng yaxshi
October 5-6
Samarkand branch of Tashkent State Agrarian University Google Scholar indexed
Volume 3 | SB TSAU Conference | 2022 Theoretical and Practical Principles of Innovative Development of the Agricultural Sector in Uzbekistan
navlari" orasida birinchi o'rinda turadi va bizning dalalarimiz afsonasi deb ataladi. Braziliyada ko'pchilikni avtomashinalari bioetanolda (benzin va dizel yoqilg'isi o'rnini bosadi) ishlaydi. Braziliyaliklar bioetanolni asosan makkajo'xori donidan olishadi (1 tonna dondan 180 litr etil spirti olinadi).
Ozuqadagi o'rni: Yem-xashak uchun makkajo'xorining doni va poyasi ishlatiladi. Uning doni juda to'yimli hisoblanib, chorva hayvonlari va parrandalarga butunligicha yoki yorma (maydalangan) holida beriladi. Makkajo'xori yuqori hosilli ekin bo'lib, 100 kg miqdordagi quruq poya va barglarida 37 ozuqa birligini saqlaydi. Makkajo'xori quruq poyasi va doni yanchib olingandan so'ng qolgan so'ta o'zagi (mardagi)dan yoqilg'i mahsulot sifatida foydalaniladi.
Makkajo'xorining ko'p turlari va navlari o'ziga xos xususiyatlarga ega. Makkajo'xorining xalq xo'jaligidagi ahamiyati yuqori bo'lib, oziq-ovqat hamda chorva hayvonlari uchun to'yimli ozuqabop ekin sifatida foydalanishda makkajo'xorining ahamiyati yanada ortgan. Makkajo'xorining shirin turlaridan biri bo'lgan o'rta kech, qurg'oqchilikka chidamli Megaton F1 navi zararkunandalar tomonidan kamroq hujumga uchraydi. Megaton F1 navining ildizi o'ziga xos ildizga ega, va qalin poyasi mavjud.Megaton Fining boshqa makkajo'xori turlarining urug'laridan farqlanadi.Uning urug'i qizil rangga ega.
REFERENCES
1. 100 ta kitob to'plami Makkajo'xori yetishtirish 24-kitob
У. Ф. Файзуллаев, М. С. Хдйитбоев. Toshkent: "TASVIR" nashriyot uyi, 2021.
2. Don ekinlari yetishtirish I.Xalimov M.Sattorov Toshkent 2013
3. К У К У Р У З А современная технология возделывания
XULOSA
October 5-6
