Научная статья на тему 'ҚЎШИМЧА ЭНЕРГИЯ САРФЛАМАСДАН АРАЛАШТИРГИЧ ИШ УНУМИНИ ОШИРИШ'

ҚЎШИМЧА ЭНЕРГИЯ САРФЛАМАСДАН АРАЛАШТИРГИЧ ИШ УНУМИНИ ОШИРИШ Текст научной статьи по специальности «Науки о Земле и смежные экологические науки»

CC BY
34
11
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
аралаштиргич / винт / аралаштириш камераси / озуқа / зарра / қопқоқ / қайтаргич / қиялик бурчаги / ўқий тезлик / иш унуми / кинетик энергия / қувват. / смеситель / винт / камера смешивания / корма / частицы / крышка / отражатель / угол наклона отражателя / частота вращения / осевая скорость / радиус винта / производительность / кинетическая энергия / мощность.

Аннотация научной статьи по наукам о Земле и смежным экологическим наукам, автор научной работы — Эшдавлатов Э.У., Суюнов А.А., Қиёмов Д.Х.

Мақолада озуқа аралашмаларини тайёрлашда аралаштиргичларга қўйилаётган зоотехник талабларга жавоб берадиган ва энерго-ресурстежамкорликка эга аралаштиргич конструкцияси таклиф этилган. Аралаштиргич қопқоғи қайтаргичлари қайтарувчи сиртининг, қопқоқ ишчи сирти текислигига нисбатан мақбул бурчагини аниқлаш назарий жиҳатдан асосланган. Олинган назарий тадқиқотларга асосан аралаштиргич қопқоғи қайтаргичлари қайтарувчи сиртининг, ишчи сирти текислигига нисбатан мақбул бурчаги ρ=30º га тенг эканлиги асослаб берилган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Похожие темы научных работ по наукам о Земле и смежным экологическим наукам , автор научной работы — Эшдавлатов Э.У., Суюнов А.А., Қиёмов Д.Х.

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

В статье предлагается рациональная конструкция энерго-ресурсосберегающего смесителя, отвечающего зоотехническим требованиям к смесителям по приготовлению кормовых смесей. Теоретически обосновано определение оптимального угла наклона отражающей плоскости отражателей крышки смесителя относительно оси шнека. На основании полученных теоретических исследований оптимальный угол наклона отражающего поверхность отражателей крышки смесителя, относительно оси шнека составляет ρ=30º.

Текст научной работы на тему «ҚЎШИМЧА ЭНЕРГИЯ САРФЛАМАСДАН АРАЛАШТИРГИЧ ИШ УНУМИНИ ОШИРИШ»

УДК 631.363

Эшдавлатов Э.У., Суюнов А.А., ^иёмов Д.Х.

ЦУШИМЧА ЭНЕРГИЯ САРФЛАМАСДАН АРАЛАШТИРГИЧ ИШ УНУМИНИ

ОШИРИШ

Эшдавлатов Э.У., т.ф.н., доцент, Суюнов А.А. - ассистент (КарМИИ); ^иёмов Д.Х. - магистр (ТИКХММИ Карши филиали)

В статье предлагается рациональная конструкция энерго-ресурсосберегающего смесителя, отвечающего зоотехническим требованиям к смесителям по приготовлению кормовых смесей. Теоретически обосновано определение оптимального угла наклона отражающей плоскости отражателей крышки смесителя относительно оси шнека. На основании полученных теоретических исследований оптимальный угол наклона отражающего поверхность отражателей крышки смесителя, относительно оси шнека составляет р=30°.

Ключевые слова. смеситель, винт, камера смешивания, корма, частицы, крышка, отражатель, угол наклона отражателя, частота вращения, осевая скорость, радиус винта, производительность, кинетическая энергия, мощность.

The article proposes a rational design of an energy-saving mixer that meets the zootechnical requirements for mixers for the preparation of feed mixtures. The determination of the optimal angle of inclination of the reflective plane of the reflectors of the mixer cover relative to the screw axis theoretically substantiated. Based on the obtained theoretical studies, the optimal angle of inclination of the reflective surface of the reflectors of the mixer cover relative to the screw axis is p = 30°.

Key words: mixer, screw, mixing chamber, _ feed, particles, cover, deflector, deflector angle, rotation frequency, axial speed, screw radius, productivity, kinetic energy, power.

Кириш. Чорвачиликни жадал ривожлантириш ва самарадорлигини оширишга йуналтирилган чора-тадбирлар мажмуасида озука базасини яратиш ва уни едиришга тайёрлаш мухим уринни эгаллаб келмокда. Озукаларни аралашма куринишда едиришга тайёрлашдаги якунловчи технологик жараён махсус курилма- даврий ва узлуксиз таъсирли ишлайдиган аралаштиргичларда амалга оширилади.

Бугунги кунда озука аралаштиргичларга куйилаётган зоотехник талаблардан ташкари энерго-ресурстежамкорлик талаблари хам куйилмокда. Шунинг учун хам узлуксиз таъсирли озука аралаштиргичларни кичик улчамли, кам материал ва энергия талаб киладиган инновацион лойихаларига булган эхтиёж ортиб бормокда.

Масаланинг куйилиши ва тадкикот усули. Аралашиш назариясида аралашма хосил булиш жараёни механизмини урганишга каратилган тадкикотлар мажмуасида, аралашма компонентларининг аралаштиргич ишчи органлари ва аралаштириш камераси конструкцияси буйича олиб бориладиган тадкикотлар мухим уринни эгаллайди [1-3].

Биз таклиф этаётган узлуксиз таъсирли аралаштиргич копкоги конструкцияси, аралаштириш камерасида озука заррачаларининг харакат траекториясини бошкариш имкониятини таъминлайдиган кайтаргичлар билан жихозланган (1-расм). Озука заррачаларининг хдракат траекторияси, аралаштиргич копкоги кайтаргичлари кайтарувчи сирти текислигининг, копкок ишчи сирти текислигига нисбатан урнатилган киялик бурчагига куп жихатдан богликдир.

А-А

1-расм. ^опкок ишчи сиртига кайтаргичлар жойлаштирилган аралаштиргич схемаси

Аралаштиргич копкогининг ишчи сиртига жойлаштирилган кайтаргичлар кайтарувчи сирти текислигининг, копкок ишчи сирти текислигига нисбатан киялик бурчагини узгартириш билан, ундан кайтган озука заррачаларининг аралаштиргич буйлама уки буйича хам харакат траекторияси хам узгариб боради. ^айтаргичдан кайтган озука заррачалари, парвозда хам аралаштиргичнинг буйлама уки буйича чикиш бугизига караб харакат килади, шу билан бир вактда натижаловчи тезлик Vй хам кайтаргичнинг киялик бурчаги кийматига караб узгариб боради.

^опкокнинг ишчи сиртига жойлаштирилган кайтаргичлар кайтарувчи сирти текислигининг, копкок ишчи сирти текислигига нисбатан киялик бурчагининг макбул кийматини, ундан кайтган заррачанинг харакат йуналиши ва винтга келиб урилиш нуктаси полати буйича аниклаш мумкин. Бунинг учун улоктирилган озука массасини винт канотига келиб урилиш нуктасини шундай танлаш керакки, бунда озука заррачалари узидаги кинетик энергияни тулик винтга узатиш имконияти яратилсин.

кайтаргичлар кайтарувчи сирти текислигининг, копкок ишчи сирти текислигига нисбатан киялик бурчагини макбул киймати килиб, ундан кайтган озука зарачаларининг винт канотини орка сиртига келиб урилганда ва узида хосил булган кинетик энергиясини тулик винтга берганда хосил булган бурчагини кабул килиш мумкин.

2а-расмда келтирилган схемадан куринадики, кайтаргич кайтарувчи сиртининг, копкок ишчи сирти текислигига нисбатан киялик бурчагини узгартириш билан ундан кайтган заррачаларнинг аралаштириш камераси бушлигида унг кисмининг хар хил нуктасига келиб тушишини бошкариш мумкин булади. Бу эса уз навбатида озука зарраларининг аралаштириш камераси бушлигида хам буйлама харакатини вужудга келтириб, унинг иш унумини ошириш мумкинлигини таъминлайди.

Бунда туртта характерли холатларни куриб чикамиз.

Биринчи х,олат. ^айтаргич кайтарувчи сирти текислигининг, копкок ишчи сирти текислигига нисбатан бурчаги р=0 га тенг булганда, ундан кайтган заррачалар буйлама хдракат килмайди.

АБ

__8__

а) б)

2-расм. Озука заррачаларининг харакатланиш траекторияси. а) буйлама чикиш бугизи томон; б) кундаланг кирким буйича.

^опкок кайтаргичидан кайтарилган озука заррачалари, корпуснинг туб кисмига келиб тушади. Бунда заррачаларда хосил булган кинетик энергиядан фойдаланиш имконияти булмайди.

Иккинчи х,олат. ^опкок кайтаргичини кайтарувчи сирти текислигининг, копкок ишчи сирти текислигига нисбатан бурчаги р2 га тенг булганда, ундан кайтган заррачалар буйлама харакатда хам булади. Бунда хар бир заррача узининг траекторияси буйича винтдан улоктирилган томоннинг карама-карши тарафида винт кадамининг £/4 кисмига тенг булган буйлама масофани босиб утади. ^айтган заррачалар аралаштиргич корпусининг ён деворига келиб урилади ва ундан сирпаниб пастга тушади. Бу холда хам заррачаларда хосил булган кинетик энергия винтга берилмайди ва технологик жараённи бажаришга сарфланаётган кувват тежалишига таъсир курсатмайди. Лекин, заррачаларнинг буйлама харакати натижасида, озука массасининг укий тезлиги ортишига олиб келади ва иш унумини оширади.

Учинчи х,олат. ^опкок кайтаргичини кайтарувчи сирти текислигининг, копкок ишчи сирти текислигига нисбатан бурчаги рз га тенг булганда, ундан кайтган заррачалар буйлама харакатда булади. Яъни А нуктанинг карама-карши томони Ез нуктага караб йуналтирилади. Бунда хар бир заррача узининг траекторияси буйича винтдан улоктирилган томоннинг карама-карши тарафида винт кадамининг £/2 кисмига тенг булган буйлама масофани босиб утади. ^айтган заррачалар винт канотининг орка томонига келиб урилади ва заррачаларда хосил булган кинетик энергия винтга тулик берилади.

Бундан ташкари заррачаларнинг аралаштириш камерасининг винтдан юкори кисмидаги бушликда £/2 масофага тенг булган буйлама харакати натижасида, озука массасининг укий тезлигини ортишига олиб келади ва иш унумини оширади.

Туртинчи х,олат. ^опкок кайтаргичини кайтарувчи сирти текислигининг, копкок ишчи сирти текислигига нисбатан бурчаги р4 га тенг булганда, ундан кайтган заррачалар буйлама харакатда булади. Яъни А нуктанинг карама-карши томони Е4 нуктага караб йуналтирилади. Бунда хар бир заррача узининг траекторияси буйича винтдан улоктирилган томоннинг карама-карши тарафида винт кадамининг 3£/4 кисмига тенг булган буйлама масофани босиб утади. Бунда кайтган заррачалар винт канотининг устидан утиб аралаштиргич корпусининг ён деворига келиб урилади ва ундан сирпаниб пастга тушади. Бу холда заррачаларда хосил булган кинетик энергия винтга берилмайди ва технологик жараённи бажаришга сарфланаётган кувват тежалишига уз таъсирини курсатмайди.

Юкоридаги тахлиллардан шундай хулосага келиш мумкинки, кайтарувчи сиртдан U2 тезликда А нуктанинг карама-карши томони Ез нуктага келиб тушишини энг макбул вариант сифатида кабул килиш мумкин. Чунки, бунда кайтган заррачалар винт канотига маълум бурчак остида (канот юзасига деярли перпендикуляр холатда) келиб урилади. Натижада заррачаларда хосил булган кинетик энергия винтга тулик берилади ва технологик жараённи бажаришга сарфланаётган кувват тежалишига уз таъсирини курсатади. Бундан ташкари заррачаларнинг аралаштириш камерасининг винтдан юкори кисмидаги бушликда S/2 тенг булган масофага буйлама харакати натижасида озука массасининг укий тезлигини ортишига олиб келади ва иш унумини оширади.

Тадкикот натижалари ва уларнинг мух,окамаси. ^айтаргич параметрлари ва улар оралигидаги масофани аниклаш учун кайтаргичлар кайтарувчи сирти текислигининг, копкок ишчи сиртига нисбатан киялик бурчагининг макбул киймати килиб, ундан кайтган озука зарачаларининг винт канотини орка сиртига келиб урилганда ва узида хосил булган кинетик энергиясини тулик винтга берганда хосил булган бурчагини кабул килган эдик (2а-расм).

^айтаргичларнинг конструктив параметрларини ва улар оралигидаги масофани аниклаш учун кайтаргич кайтарувчи сиртининг, копкок ишчи сиртига нисбатан бурчаги р ни аниклаб олишимиз керак. 3-расмдан куйидагини аниклаймиз

<gP = 2H (2)

бу ерда:

р - кайтаргич кайтарувчи сиртининг, копкок ишчи сирти юзасига нисбатан киялик бурчаги;

S - винт кадами, S=400 mm;

H - винт укидан кайтарувчи сиртгача булган масофа.

Н = r + h (3)

r - винт радиуси, r=200 мм

h - винтдан кайтарувчи сиртгача булган масофа, h=150 mm.

a

Р = arctg— (4)

Ah

Хулоса. 1. Аралаштириш камерасида озука зарраларининг харакат траекторияси йуналишини бошкариш билан заррачаларда хосил булган кинетик энергиядан фойдаланиб, технологик жараёнга талаб этилаётган энергия сарфини камайтириш имкониятини берадиган аралаштиргич копкоги конструкцияси яратилди.

2. Аралаштириш камерасида озука зарраларининг харакат траекторияси йуналишини чикариш бугизи томон буйламасига йуналтириб, озука массасининг укий тезлиги оширилиши хисобига, аралаштиргичнинг иш унумини оширишга эришилди.

3. ^опкок кайтаргичи кайтарувчи сиртининг горизонталга нисбатан бурчаги р=30°га тенг булганда, ундан кайтган заррачаларнинг буйлама харакатдаги босиб утган йули винт кадамининг S/2 кисмига тенг булиши назарий жихатдан аниклаб берилди.

АДАБИЁТЛАР

1. Mamatov, F.M., Eshdavlatov, E., Suyunov, A. The Shape of the Mixing Chamber of the

Continuous Mixer // Jour of Adv Research in Dynamical & Control Systems, Vol. 12, 07-Special Issue, 2020.

2. Эшдавлатов Э.У., Хамроев О.Ж. Оптимальный угол наклона отражающей плоскости крышки

смесителя. Журнал.Наука, техника и образование. Москва 2016. № 6 (24) Стр.37-39

3. Eshdavlatov E.U., Suyunov A.A., Yusupov A.E., Jurayev B.B. Water steam consumption and

feeding selection device calculation into the mixing chamber. Published by Novateur Publication India's JournalNX- A Multidisciplinary Peer Reviewed Journal ISSN: 2581-4230, Website: journalnx.com, 19th Aug. 2020.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.