Научная статья на тему 'СЕМЕЙ ҚАЛАСЫ ТҰРҒЫНДАРЫ АРАСЫНДА ТЕМІРТАПШЫЛЫҚ АНЕМИЯНЫҢ БЕЛГІЛЕРІ МЕН ҚАУІП-ҚАТЕР ФАКТОРЛАРЫНЫҢ ТАРАЛУЫ'

СЕМЕЙ ҚАЛАСЫ ТҰРҒЫНДАРЫ АРАСЫНДА ТЕМІРТАПШЫЛЫҚ АНЕМИЯНЫҢ БЕЛГІЛЕРІ МЕН ҚАУІП-ҚАТЕР ФАКТОРЛАРЫНЫҢ ТАРАЛУЫ Текст научной статьи по специальности «Клиническая медицина»

CC BY
43
6
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
ТЕМіР ТАПШЫЛЫқТЫ АНЕМИЯ / ТТА-НЫң ТАРАЛУ ЖИіЛіГі / ТТА-НЫң қАУіП - қАТЕР ФАКТОРЛАРЫ

Аннотация научной статьи по клинической медицине, автор научной работы — Боранбаев Н. Е., Сұлтабаева Б. Е., Жұрымбаева А. Қ., Латиф Б. З., Қасымова А. М.

Теміртапшылықты анемия - қан сарысуында, сүйек миында, деполарда темірдің жетіспеуінен дамитын анемия. Популяцияда жиі таралуына, жасырын формада өтуіне байланысты ең өзекті мәселелердің бірі. Мақалада отандық және шетелдік әдеби деректер қолданылған және Семей қаласы бойынша темір тапшылық анемияның белгілері мен қауіп-қатер факторларының таралуы туралы авторлардың өз зерттеулерінің нәтижелері келтірілген. Мақсаты: Семей қаласы бойыша теміртапшылық анемияның клиникалық белгілері мен қауіп факторларының таралуын зерттеу.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Похожие темы научных работ по клинической медицине , автор научной работы — Боранбаев Н. Е., Сұлтабаева Б. Е., Жұрымбаева А. Қ., Латиф Б. З., Қасымова А. М.

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

PREVALENCE OF RISK FACTORS AND SYMPTOMS OF IRON DEFICIENCY ANEMIA AMONG THE POPULATION OF SEMEY

Iron deficiency anemia (IDA) - anemia that develops due to a lack of iron in the blood serum, bone marrow, depot. One of the most pressing problems associated with the frequent spread in the population and the flow in a latent form. The article uses domestic and foreign literature data, presents the results of our own research on the prevalence of risk factors and symptoms of iron deficiency anemia in residents of Semey. Purpose, to study the prevalence of risk factors and clinical manifestations of iron deficiency anemia among residents of Semey.

Текст научной работы на тему «СЕМЕЙ ҚАЛАСЫ ТҰРҒЫНДАРЫ АРАСЫНДА ТЕМІРТАПШЫЛЫҚ АНЕМИЯНЫҢ БЕЛГІЛЕРІ МЕН ҚАУІП-ҚАТЕР ФАКТОРЛАРЫНЫҢ ТАРАЛУЫ»

© КОЛЛЕКТИВ АВТОРОВ, 2021 УДК 616.155.194(574.41)

Н. Е. Боранбаев, Б. Е. Султабаева, А. К- Журымбаева, Б. З. Латиф, А. М. Касымова

СЕМЕЙ КАЛАСЫ Т¥РFЫНДАРЫ АРАСЫНДА ТЕМ1РТАПШЫЛЫК АНЕМИЯНЬЩ БЕЛГ1ЛЕР1 МЕН КАУ1П-КАТЕР ФАКТОРЛАРЫНЫЦ ТАРАЛУЫ

«Семей медицина университет» КеАК (Семей Казахстан Республикасы)

Тем1ртапшылыкты анемия — кан сарысуында, CYЙек миында, деполарда тем1рдщ жет1спеу1нен дамитын анемия. Популяцияда жи1 таралуына, жасырын формада ету1не байланысты ек езект1 мэселелердщ б1р1. Макалада отандык жэне шетелд1к эдеби деректер колданылFан жэне Семей каласы бойынша тем1р тапшылык анемиянык белгшер1 мен кау1п-катер факторларынык таралуы туралы авторлардык ез зерттеулер1н1к нэтижелер1 келт1р1лген.

Макссаты: Семей каласы бойыша тем1ртапшылык анемиянык клиникалык белг1лер1 мен кау1п факторларынык таралуын зерттеу.

Клт сездер: тем1р тапшылыкты анемия, ТТД-нык таралу жишП, ТТД-нык кау1п - катер факторлары

Темiр тапшылыкты анемия (ТТА) кек таралуына байланысты элемдiк медицинадагы ек езектi мэселелердщ бiрi болып кала бермек. Статистикалык мэлiметтерге CYЙенсек, бYкiл элемнiк 3,7 млрд туррынында жасырын темiр тапшылыгы жэне 1,8 млрд туррынында ТТА аныкталады. ТТА популяцияда эркелк тарал-ран. Мэселен, мектеп жасына дейiнгi балалар-дык 45%-ы, репродуктивтi жастагы эйелдердщ 52,1%-ы жэне карт адамдардык 16,3%-ы бул дерттен зардап шегедi. Эйел адамдарга караганда ер адамдарда сирек кездеседi [8].

6лемнiк дамушы елдерiнде, эаресе Африка жэне ОктYCтiк-ШыFыс Азия халыкта-рында 58 % жуык балалар жэне репродуктивт1 жастаFы эйелдердiк жартысы анемиядан зардап шегедi [2]. Елiмiздегi темiр жетiспеушiлiк анемиясы 100 000 адамFа шакканда 1716,3 т¥рFында кездеседi екен. ЖYргiзiлген статистикалык зерттеулерге CYЙенсек, 2019 жылы ТЖА жака туFан нэрестелердiк 20-25%-нда, 4 жаска дейiнгi балалардык 48%-нда жэне жасеспiрiмдердiк 50%-нда аныкталFан [4].

ТТА эйелдер арасында жиi кездесу себептерк жыныстык жeтiлy жэне гормоналды бузылулар, менопауза, тамактану сипатынык нашарлауы, ас корыту жолдарынык аурулары кeзiндe дэрумендер мен минералдардык (тeмipдiк) нашар сщу^ аутоиммундык жaFдaй-лар жэне т.б. [5].

Жумыстьщ максаты - Семей каласы т¥рFындар арасында темiртапшылык анемиянык белгiлерi мен кауiп-катер факторларынык таралуын аныктау.

Зерттеу мiндеттерi: 1) Семей кала-сынык 18-50 жас аралыFындаFы т¥рFындар арасында ТТА-нык клиникалык белгiлерi мен кауiп факторларын сауалнама жYргiзу аркылы аныктау; 2) аль^ан нэтижелер бойынша тур-

Fындар арасында профилактикалык жумыстар жYргiзу, сауалнамаFа катыскан турFындар арасында жадынамаларды тарату (респондент-тер белгiлеген колайлы элеуметтiк жуйелер аркылы - E-mail, WhatsApp, Telegram).

ЗЕРТТЕУ МАТЕРИАЛДАРЫ МЕН ЭД1СТЕР1 Зерттеуде статистикалык жэне элеуметтiк эдiстер колданылды. Семей каласы бойынша темiртапшылык анемиянык белгiлерi мен кауiп-катер факторларынык таралуын аныктау жэне турFындар арасында бiрiншiлiк профилактикалык жумыстар жYргiзу макса-тында Семей Медицина университетiнiк 4 курс студенттерi 18-50 жас аралыFыдаFы кала т^ындарында сауалнама eткiздi. Сауалнама виртуалды турде Google Forms косымшасы кемепмен жYргiзiлдi. Статистикалык мэлiмет-тер SPSS 20 баFдарламасымен eкделдi.

Саулнаманык сурактарында Казакстан Республикасы Денсаулык сактау министрлИнщ Медициналык кызметтер сапасы бойынша бiрiккен комиссиянык 2017 жылFы «5» казандаFы № 29 хаттамасымен макулданFан «Темiр тапшылыкты анемия» клиникалык хат-тамасында белгiленген жэне негiзгi окулыктар мен eзектi макалаларда кeрсетiлген клиникалык кeрiнiстерi мен кауiп катер-катер факторлары колданылды [1, 3, 6, 7].

ЗЕРТТЕУ НЭТИЖЕЛЕР1 ЖЭНЕ ОЛАРДЫ ТАЛКЫЛАУ Бул зерттеуге барль^ы 151 турFын катысты. Сонык Ынде ерлер - 45% жэне эйелдер - 55% ^кт эйелдер - 9%). «йз темiртапшылыкты анемиямен ауырасыз ба?» деген суракка 32% «иэ», 21% «жок» жэне 47% «бшмеймЫ» деп жауап берген.

Респонденттердiк 28% алкогольдi Ым-дiктерiмен эуестенедi, ал 29%-ы темекi шегедi. ТурFындардык 33 (51%) темiрдiк сiкiрiлуiн

темендетЫ аурулары аныкталды. Сонын iшiнде, атрофиялы; гастрит-20,8%, асказан резекциясы - 2,4%, энтерит - 12,6%, асказан жэне 12 елi iшек ойык жарасы - 21%.

Зерттеуге катысушылардын 20%-ы тYрлi ауруларFа байланысты стероидты емес кабынуFа карсы дэрiлiк заттарды кабылдай-тыны белг^ болды.

ТурFындaр со^ы 4 аптада байкалFан келесiдей симптомдарFа шаFымданFан: шарша-Fыштык - 22%, бас айналу - 23,3%, терi к^акты - 33,6%, дэм жэне иiс сезу бузылыс-тары - 40,3%, инфекциялы; аурулармен жиi ауыру - 37,2%, журек ^ысынын жиiлеуi -23,1%, енпгу - 9%, тэбет езгерктер^ ерекше иiстерге тэуелдiлiк - 11%, тырнактардьщ CЫHFЫШTЫFЫ - 4,2%.

«йз езИздщ кандаFы гемоглобин мелшерщiздi бшеаз бе?» деген сaуaлFa 43% «иэ», 57% «жок» деп жауап берген. «Кан aнaлизiн жылына канша рет тапсырасыз?» деген суракка респонденттердщ 37,1% -жылына 1 реттен аз тапсыратынын керсеттi, 23,2% - жылына бiр рет, 19,9% - жарты жылда 1 рет, 11,7% - ею айда бiр рет, 7,9% -эрбiр квартал сайын, 4,6% - айына 1 рет тапсыратынын керсеттк

СaуaлнaмaFa катыскан т¥рFындaр ара-сында темiр тапшылыкты анемиянын алдын алу максатында жадынамалар таратылды.

Корытынды: Семей каласы тур -Fындaры арасында анемиянын дамуына эке-летЫ кaуiп-кaтер факторлар эртYрлi жиiлiкте тaрaлFaн. Анемиянын белгiлерi эр-тYрлi жиiлiкте жэне топтасуда кездеседк Анемиянын барлык керiнiстерi кебiнесе жYктi жэне бала емiзетiн эйелдерде жиi аныкталады.

ЭДЕБИЕТ

1 Арифжанова Ж. Ф. Определение частоты железодефицитной анемии и выявление группы риска у детей //FORCIPE. - 2019. https://clck.ru/UFgS9 (дата обращения: 13.04.2021).

2 Жорова В. Е. Частота ираспространен-ность железодефицитной анемии /В. Е. Жорова, Е. Г. Хилькевич //МС. - 2018. - №13. URL: https://clck.ru/UFgH6 (дата обращения: 13.04.2021).

3 Мухин Н. А. 1шк аурулар пропедевти-касы /Н. А. Мухин, В. С. Моисеев. - М.: ГЭОТАР -Медиа, 2015. - 672 с.

4 Новые технологии в лечении железодефицитной анемии /О. Н. Минушкин, Г. А. Елизаветина, О. И. Иванова, Ю. С. Барка-

лова //МС. - 2016. - №14. URL: https://clck.ru/ UH2kZ (дата обращения: 14.04.2021).

5 Ризаева Л. К. Эпидемиология распространенности железодефицитной анемии // International scientific review. - 2017. - №2 (33). URL: https://clck.ru/UFgJu (дата обращения: 13.04.2021)

6 Трухан Д. И. Железодефицитная анемия: актуальные вопросы диагностики и профилактики на этапе оказания первичной медико-санитарной помощи //Фарматека. -2018. - №13. - С. 84-90.

7 https://diseases.medelement.com/ disease/темiр-тaпшылыкты-aнемия/15672 (дата обращения: 13.04.2021).

8 https://www.who.int/vmnis/database/ anaemia/anaemia_data_status_t2/ru/ (дата обращения: 13.04.2021).

REFERENCES

1 Arifzhanova Zh. F. Opredelenie chastoty zhelezodeficitnoj anemii i vyjavlenie gruppy riska u detej //FORCIPE. - 2019. https://clck.ru/UFgS9 (data obrashhenija: 13.04.2021).

2 Zhorova V. E. Chastota irasprostra-nennost' zhelezodeficitnoj anemii /V. E. Zhorova, E. G. Hil'kevich //MS. - 2018. - №13. URL: https://clck.ru/UFgH6 (data obrashhenija: 13.04.2021).

3 Muhin N. A. Ishki aurular propedevtika-sy /N. A. Muhin, V. S. Moiseev. - M.: GJeOTAR-Media, 2015. - 672 s.

4 Novye tehnologii v lechenii zhelezodeficitnoj anemii /O. N. Minushkin, G. A. Elizavetina, O. I. Ivanova, Ju. S. Barkalova //MS. - 2016. -№14. URL: https://clck.ru/UH2kZ (data obrashhenija: 14.04.2021).

5 Rizaeva L. K. Jepidemiologija rasprostra-nennosti zhelezodeficitnoj anemii //International scientific review. - 2017. - №2 (33). URL: https://clck.ru/UFgJu (data obrashhenija: 13.04.2021)

6 Truhan D. I. Zhelezodeficitnaja anemija: aktual'nye voprosy diagnostiki i profilaktiki na jetape okazanija pervichnoj mediko-sanitarnoj pomoshhi //Farmateka. - 2018. - №13. - S. 8490.

7 https://diseases.medelement.com/ disease/temir-tapshylyкty-anemija/15672 (data obrashhenija: 13.04.2021).

8 https://www.who.int/vmnis/database/ anaemia/anaemia_data_status_t2/ru/ (data obrashhenija: 13.04.2021).

Поступила 16.04.2021 г.

N. Ye. Boranbayev, B. Ye. Suttabayeva, A. K Zhurymbayev, B. Z. Latif, A. M. Kasymova

PREVALENCE OF RISK FACTORS AND SYMPTOMS OF IRON DEFICIENCY ANEMIA AMONG THE POPULATION OF

SEMEY

Semey Medical University (Semey, Repubiic of Kazakhstan)

Iron deficiency anemia (IDA) - anemia that develops due to a lack of iron in the blood serum, bone marrow, depot. One of the most pressing problems associated with the frequent spread in the population and the flow in a latent form. The article uses domestic and foreign literature data, presents the results of our own research on the prevalence of risk factors and symptoms of iron deficiency anemia in residents of Semey.

Purpose, to study the prevalence of risk factors and clinical manifestations of iron deficiency anemia among residents of Semey.

Key words: iron deficiency anemia, IDA prevalence, IDA risk factors

Н. Е. Боранбаев, Б. Е Султабаева, А. К. Журымбаев, Б. З. Латиф, А. М. Касымова

РАСПРОСТРАНЕННОСТЬ ФАКТОРОВ РИСКА И СИМПТОМОВ ЖЕЛЕЗОДЕФИЦИТНОЙ АНЕМИИ СРЕДИ НАСЕЛЕНИЯ Г. СЕМЕЙ

Медицинский университет Семей (Семей, Республика Казахстан)

Железодефицитная анемия - анемия, развивающаяся из-за недостатка железа в сыворотке крови, костном мозге, депо. Одна из наиболее актуальных проблем, связанная с частым распространением в популяции и протеканием в скрытой форме. В статье использованы отечественные и зарубежные литературные данные, представлены результаты собственных исследований о распространенности факторов риска и симптомов железодефицитной анемии у жителей г. Семей.

Цель: изучение распространенности факторов риска и клинических проявлений железодефицитной анемии у жителей г. Семей.

Ключевые слова: железодефицитная анемия, распространость ЖДА, факторы риска ЖДА

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.