Научная статья на тему 'САНОАТ КОРХОНАЛАРИДА МАРКЕТИНГ БОШҚАРУВИНИ ТАКОМИЛЛАШТИРИШ'

САНОАТ КОРХОНАЛАРИДА МАРКЕТИНГ БОШҚАРУВИНИ ТАКОМИЛЛАШТИРИШ Текст научной статьи по специальности «Экономика и бизнес»

CC BY
347
97
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Журнал
Scientific progress
Область наук
Ключевые слова
Маркетинг назарияси / Замонавий маркетинг / Саноат корхоналарининг фаолияти / Харидорлар ва истеъмолчилар / Marketing Theory / Modern Marketing / Industrial Enterprise Activities / Buyers and Consumers

Аннотация научной статьи по экономике и бизнесу, автор научной работы — Шохрух Шухрат Ўғли Ибрагимов, Аброржон Ғайратжон Ўғли Аллаберганов

Кейинги пайтларда жаҳон мамлакатларида, жумладан мамлакатимизда ҳам тадбиркорлик фаолиятига катта эътибор қаратилмоқда. Тадбиркорлик фаолияти мамлакат иқтисодиётини ривожлантиришда ҳам муҳим аҳамиятга эга бўлиб бормоқда. Тадбиркорлик фаолиятида қарор қабул қилиш ва уни ишлаб чиқишда тадбиркорликнинг самарали воситаси ҳамда асоси бўлиб маркетинг ҳисобланади ҳамда тадбиркорлик фаолиятини бошқариш тизимида, уни ташкил этишда, режалаштириш ва назорат қилишда муҳим аҳамият касб этади.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

IMPROVING MARKETING MANAGEMENT IN INDUSTRIAL ENTERPRISES

Recently, a lot of attention is paid to entrepreneurship in the world, including in our country. Entrepreneurship is also playing an important role in the development of the country's economy. Marketing is an effective tool and basis for business decision-making and development, and plays an important role in the management system, its organization, planning and control.

Текст научной работы на тему «САНОАТ КОРХОНАЛАРИДА МАРКЕТИНГ БОШҚАРУВИНИ ТАКОМИЛЛАШТИРИШ»

САНОАТ KОPXОНAЛAPИДA MAPKETOHr БОШК^УВИНИ

ТАКОМИЛЛАШТОТИШ

Шохрух Шухрат yFли Ибрагимов Аброржон Fайратжон yFли

Аллаберганов

Менежмент йyнaлиши М14-20 rypyx мaгистрaнтлaри

АННОТАЦИЯ

Кейинги пaйтлaрдa жaхон мaмлaкaтлaридa, жyмлaдaн мaмлaкaтимиздa хaм тaдбиркорлик фaолиятигa KaTTa эътибор кaрaтилмокдa. Тaдбиркорлик фaолияти мaмлaкaт икктисодиётини ривожлaнтиришдa хдм мухим aхaмиятгa эгa булиб бормокда. Тaдбиркорлик фaолиятидa кдрор кдбул килиш Ba уни ишлaб чикишдa тaдбиркорликнинг сaмaрaли воситaси хaмдa aсоси булиб мaркетинг хисоблaнaди хaмдa тaдбиркорлик фaолиятини бошкдриш тизимидa, уни тaшкил этишдa, режaлaштириш Ba нaзорaт килишдa мухим aхaмият кaсб этaди.

Kалит сузлар: Мaркетинг нaзaрияси, Зaмонaвий мaркетинг, CaroaT корхонaлaрининг фaолияти, Хaридорлaр Ba истеъмолчилaр

IMPROVING MARKETING MANAGEMENT IN INDUSTRIAL

ENTERPRISES

Shokhrukh Shukhrat ugli Ibragimov Abrorjon Gayratjon ugli Allabergenov

Management direction M14-20 group masters

ABSTRACT

Recently, a lot of attention is paid to entrepreneurship in the world, including in our country. Entrepreneurship is also playing an important role in the development of the country's economy. Marketing is an effective tool and basis for business decision-making and development, and plays an important role in the management system, its organization, planning and control.

Keywords: Marketing Theory, Modern Marketing, Industrial Enterprise Activities, Buyers and Consumers

KИPИШ

Жaхон молиявий-иктисодий инкирози корхота Ba тaшкилотлaрнинг фaолиятидa мaркетинг фaолиятини кенг микёсдa кyллaш лозимлигини кyрсaтди Ba исботлaди. Икктисодий жихaтдaн ривожлaнгaн илгор дaвлaтлaрнинг йирик фирмaлaри тaжрибaси шуни кyрсaтaдики, мaркетинг фaолияти корхонa Ba тaшкилотлaрнинг узок Ba^r яшaб колишига Ba унумдорлигини орттириб

SCIENTIFIC PROGRESS VOLUME 2 I ISSUE 1 I 2021

ISSN: 2181-1601

боришига имконият яратади. Маркетинг фаолиятини амалга ошириш маркетинг назарияси ва амалиётининг равнакига богликдир.

АДАБИЁТЛАР ТАХЛИЛИ ВА МЕТОДОЛОГИЯ

Маркетинг назарияси ва амалиётининг равнаки бевосита маркетинг изланишлари ва тадкикотлари йуналишларига боглик. АКШ, Германия, Япония, Франция, Англия каби давлатларда юкори даражада шаклланган маркетинг фаолияти амалга оширилмокда. Унда биринчи уринга харидор, жамият фаровонлигини, улар олдидаги ижтимоий масъулиятни куяди. Харидор ва колаверса ялпи жамият микёсида манфаатлар муштараклигини таъминлаш, замон талаблари асосида уни такомиллаштириб бориш вазифасини фирманинг коммуникация сиёсати, изланишлари хал этади.

Кейинги пайтда иктисодий лугатимизга ва умуман хаётимизга куплаб янги иктисодий тушунчалар кириб келди. Шундай тушунчалардан бири ва энг ахамиятлиси хисобланган маркетинг сузи биринчи марта Америка Кушма Штатларида пайдо булган. АКШ да ишлаб чикарувчилар уз махсулотларини купрок сотишга харакатларни амалга ошириб, бозорларни кидиришга киришадилар.

Маркетинг сузи - бозорларни урганаман, бозорларни кидираман деган маъноларни беради. Уша вактдаги тадбиркорлар ва фермерлар узлари билмаган холатда маркетинг фаолияти билан шугулланганлар. Кейинчалик маркетинг фаолиятининг назарий асослари яратилди.

Маркетинг фаолиятига тушунча беришга куплаб олимлар ва тадкикотчилар харакат килганлар. Маркетинг - айирбошлаш йули билан эхтиёж ва талабларни кондиришга йуналтирилган инсон фаолиятининг тури, бозордаги барча катнашчиларнинг узаро манфаатларига асосланган харакатларини, талабни шакллантириш ва кондириш учун бирлаштиришдир. Маркетинг бу товар харакатларининг барча боскичларини уз ичига олувчи, талаб таклифни урганиш, махсулот ишлаб чикариш дастурини яратиш, сотиш ва истеъмол килиш билан боглик булган турли хилдаги хизматлар курсатиш ва истеъмолдан чиккандан кейин утилизациялашни ташкил килиш каби бозор муаммоларини ечишда яхлит тизимли ёндашишдир.

МУХОКАМА

Маркетинг фаолияти нафакат махсулотлар ва хизматлар тайёр булгандан кейин сотишни назарда тутади. Маркетинг саноат корхонаси фаолиятининг барча сохаларида амалга оширилади. Улар хом ашё ва материалларни сотиб олишда, ишлаб чикариш жараёнини ташкил этишда ва тайёр булган махсулотлар ва хизматларни бозорда сотиш жараёнларида амал килади. Маркетинг фаолиятида

маркетинг тадкиккотлари мухим урин тутади. Маркетинг тадкиккотлари ялпи маркетинг фаолиятини ташкил этишда, уни бошккаришда, режалаштиришда ва назорат этишда мухим ахамиятга эга.

Бу эса - замонавий маркетинг назариясининг асосий хусусиятларидан бири сифатида намоён булмокда. Маркетинг тадкикртлариниг юкрри даражада ташкил этилиши, уларнинг кулами, тахлилий ва кайта ишлаш жараёнларида фойдаланиладиган услублар йигиндиси, бевосита корхона ва ташкилотларнинг маркетинг стратегиясини белгилашда, амалга оширишда, дастлабки босккич, «таянч нукта» хисобланади. Истеъмол бозори тобора янги товарлар ва хизматлар билан бойиб бораётган бугунги шароитида янги имкониятларни аниклаш ва улардан окилона фойдаланишда маркетинг тадкикотларининг ахамияти кун сайин ортиб бормокда.

Кейинги пайтларда жахон мамлакатларида, жумладан мамлакатимизда хам тадбиркорлик фаолиятига катта эътибор каратилмокда. Тадбиркорлик фаолияти мамлакат иктисодиётини ривожлантиришда хам мухим ахамиятга эга булиб бормокда. Тадбиркорлик фаолиятида карор кабул килиш ва уни ишлаб чикишда тадбиркорликнинг самарали воситаси хамда асоси булиб маркетинг хисобланади хамда тадбиркорлик фаолиятини бошкариш тизимида, уни ташкил этишда, режалаштириш ва назорат килишда мухим ахамият касб этади. "Ай-си-ай" концерни бошкаруви раиси Джон Харви Джонс тадбиркорликда маркетингни урнини тависфлаб шундай дейди, яъни "Маркетинг тадбиркорликнинг таянч омилидир. Бу нафакат ёкилги, балки кема командасидир."

НАТИЖА

Маркетинг энг аввало товарлар тупланиб, сотилмай колган ва иктисодиёт инкирози кучайган шароитда, уни шу инкироздан чикариш куроли сифатида ихтиро килинган, яратилгадир. Унинг максади нихоятда кенг ва мураккаб масалаларни хал килишга каратилгандир. У ишлаб чикаришни харидор эхтиёжига мослаштириб, талаб ва таклифни мувозанатига эришган холда, уни ташкил этган корхона, ташкилотларга юкори фойда келтиришдир. Бунга эришиш учун маркетинг куйидаги мухим вазифаларни хал этиши лозим.

- харидорлар ва истеъмолчиларнинг эхтиёжларини урганиш ва аниклаш;

- турли товарлар ва хизматларга булган талабларни урганиш;

- саноат корхоналарининг фаолиятини унинг харидорлари эхтиёжларига мослаштириш;

- талаб ва таклиф тугрисида олинган маълумотлар асосида бозорни урганиш;

- товарлар рекламасини ташкил этиш, харидорларни товарларни сотиб олишга кдзикдшини орттириш;

SCIENTIFIC PROGRESS VOLUME 2 I ISSUE 1 I 2021

ISSN: 2181-1601

- TOBap aparyBHH ëKH yHH coTyBHH KopxoHa TagKUKOTgapHHH aMagra omupum yHyH MatgyMOTgap Tyngam Ba Taxman Kugum;

- TOBapHH 6o3opra HHKapumgaru ôapna xH3Maraap TyFpucuga MatgyMOTgap ogum;

- TyggupyBHH TOBapgap Ba ypHHHH ôocyBHH TOBapgap TyFpucuga axôopoTgap HHFHm;

- TOBapgapra ôygraH TagaÔHH ucTHKÔoggam, ygapHH aMagra omupumHH Ha3OpaT KugumgaH HÔopargup.

MapKeTHHrHHHr Ba3H$agapugaH энг MyxuMgapu KaTopuga coTHmHH paFSaraaHTHpum xucoôgaHagH. COTHmHH paFÔaraaHTHpum 6o3opra HHKapugraH TOBapHH pe^agamTupugraH COTHm gapa^acuHH TatMHHgamra hmkoh ôepagu. By umgaô HHKapum xapa^araapuHH Kongam Ba $oHga ogum geMaKgup. COTHmHH paFÔaTnaHTHpumHHHr KyHugaru $aog maKggapu MaB^yg - Kypra3Ma-caBgo, apMapKanap, Maxcyc caBgo arerngapu xH3MaragaH ^oHgagaHum Ba ap3OH ôaxogap. MapKeTHHr TH3HMuga coTHm cuëcaTH - 6y TOBap gaBpuH xapaKaTHHH TamKHg этнm

^apaëHHgup. Y TOBap MaccacHHHHr umgaô HHKapyBHHgaH to ucretMogHHraHa ôygraH xapaKaTHHHHr xap 6up ôocKHHuga Kaôyg KugHHaguraH Kapopgapra Tatcup KHgumHHHr aHHK TaxgugHHH Tagaô Kugagu. By xogga coTHm geraHga umgaô HHKapum ôugaH caBgo opacugaru ôapna agoKagap TymyHHgagu. Y ygryp^H Ba HaKaHa caBgoHH, Tamum Ba caKgamHH y3 HHHra ogagu. Bu3HHHr HKTucoguH mapoHTHMH3ga MapKeTHHrHHHr TOBap cuëcaTH Kaôu Ba3H$acu xaM MyxHM axaMH^Tra эra.

X,ap TOMOHnaMa yHgaô ropuragraH TOBap CHëcarn pecypcgapgaH caMapagu ^oHgagaHum hmkohhhh ôepagu. TOBap cuëcaTH xap 6up umgaô HHKapugraH MaxcynoTHHHr aHHK ucTetMogHHgap rypyxura Myg^aggaHraH ôygumHHH TatMHHnaHgu. ^tHH, xap KaHgaH TOBap aHHK ucretMog MaH3Hgura эra Sygumu KepaK.

X,ap KaHgaH MaMgaKar HKTHcoguëTHHHHr puBO^gaHHmuga caHoaT TapMOFHHHHr

axaMH^TH Ba xuccacu KaTTa ôygagu. caHoaT TapMOFH 6omKa 6apHa TapMOKgapra MyxHM xHCOÔnaHraH acocuH BocuTagapHH eTKa3HÔ ôepagu. Ygapgaru $aH-TexHHKa TapaKKHëTHHH aMagra omupumra KyMaK ôepagu. my caôaôgu, caHoaTHH puBO^gaHTHpum ôhphhhh raggaru acocuH Ba3H$agapgaH xucoSgaHagu.

XY.TOCA

CaHoaT KopxoHagapuga umgaô HHKapum caMapagopgurHHH omupumHHHr MyxHM mapTgapugaH ôupu xaKHKHH paFÔaraaHTHpum th3hmhhh этнmgнp. Xap KaHgaH TamKHgoTga umgapHH TamKHg этнgнmн, ^aoguaTHH aMagra omupugumu ygapgaru MexHaT MHKgopu Ba cu^ara yHyH paFÔaraaHTHpumH gapa^acura SoFgHKgup. Xap KaHgaH umgaô HHKapumHHHr puBO^gaHHmu yHgaru ogaMgapHHHr maxcuH KH3HKHmgapu opKagu aMagra omagu.

Ишлаб чикаришни техникавий даражасини ошириш

Мех,нат Ходимлар

унумдорлигини I малакасини оширишга олиб I ошириш ва келадиган I самарали мех,нат тадбирларни тузиш. I ини йулга куйиш.

Режалаштириш ва режаларни бажарилишини таъминлаш.

Раfбатлантириш

тизимини та комиллаштири

Саноат корхоналарининг бу каби максад ва вазифаларини бажарилишида улардаги маркетинг фаолиятининг ахамияти нихоятда каттадир. Бу фаолият корхона махсулотлари ва хизматларининг уз вактида ракобатга бардош бериши ва бозорларда сотилишини таъминлайди. Махсулоти ва хизмати сотилган ташкилотгина бозор иктисодиёти шароитида мувафакиятга эришади.

REFERENCES

1. Узбекистон Республикасининг "Корхоналар тугрисида"ги ^онуни. 1993 йил.

2. Узбекистон Республикасининг "Тадбиркорлик фаолияти эркинлигининг кафолатлари тугрисида"ги ^онуни. 2012 йил.

3. Узбекистон Республикаси Президентининг «Тадбиркорлик субъектларини хукукий химоя килиш тизимини янада такоминлаштириш чора - тадбирлари тугрисида»ги Фармони. «Х,алк сузи» газетаси, 2005 йил 16 июн сони.

4. Узбекистон Республикаси Президентининг «Микрофирмалар ва кичик корхоналарни ривожлантириш борасидаги кушимча чора тадбирлар тугрисида»ги Фармони. «Халк сузи» газетаси 2005 йил 25 июн сони.

5. Каримов И.А. Узбекистон иктисодий ислохотларни чукурлаштириш йулида. Тошкент, «Узбекистон», 1995 йил.

6. Каримов И.А. Бош максадимиз - кенг куламли ислохотлар ва модернизация йулини катъият билан давом эттириш" Халк сузи" 2013 йил 19 январь

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.