Научная статья на тему 'Саноат корхоналари иқтисодий ночорлигини тартибга солишнинг хориж тажрибалари'

Саноат корхоналари иқтисодий ночорлигини тартибга солишнинг хориж тажрибалари Текст научной статьи по специальности «Экономика и бизнес»

CC BY
258
38
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
иқтисодий ночорлик / банкротлик / иқтисодий ривожланиш / қарздор мулки / кредитор / ночорлик мезонлари / ликвидлик даражаси / баланс тузилмаси / банкротлик институти / корхона активлари / барқарор ўсиш / тўловга лаёқатлик / молиявий соғломлаштириш / bankrupt / economically insolvent / development / the degree of liquidity / structure of balance / the institute of bankruptcy / the enterprises assets / stable improvement / financial condition / monitoring

Аннотация научной статьи по экономике и бизнесу, автор научной работы — Бегмуллаев О. И., Муратова О. М.

Мақолада саноат корхоналарининг иқтисодий ночорлигини тартибга солишда хорижий мамлакатлар тажрибасининг устунликлари ва камчиликлари батафсил ёритилиб, ушбу тажрибаларни мамлакатимиз саноат корхоналари учун қўллашнинг қанчалик ахамиятли эканлиги баён этилган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

INTERNATIONAL EXPERIENCE OF ECONOMICAL INSOLVENT ENTERPRISES REGULATION

There are considered in the article the advantages and drawbacks of international experience of economically insolvent industrial enterprises regulations. Furthermore there is discussed importance of using such methods in the country’s insolvent enterprises.

Текст научной работы на тему «Саноат корхоналари иқтисодий ночорлигини тартибга солишнинг хориж тажрибалари»

Бегмуллаев О.И., Муратова О.М., Тошкент Давлат техника университети катта укитувчилари

САНОАТ КОРХОНАЛАРИ ИКТИСОДИИ НОЧОРЛИГИНИ ТАРТИБГА СОЛИШНИНГ ХОРИЖ ТАЖРИБАЛАРИ

Маколада саноат корхоналарининг иктисодий ночорлигини тартибга солишда хорижий мамлакатлар тажрибасининг устунликлари ва камчиликлари батафсил ёритилиб, ушбу таж-рибаларни мамлакатимиз саноат корхоналари учун куллашнинг канчалик ахамиятли эканли-ги баён этилган.

Таянч ибораларлар: иктисодий ночорлик, банкротлик, иктисодий ривожланиш, карздор мулки, кредитор, ночорлик мезонлари, ликвидлик даражаси, баланс тузилмаси, банкротлик институти, корхона активлари, баркарор усиш, туловга лаёкатлик, молиявий соFломлаштириш.

ЗАРУБЕЖНЫЙ ОПЫТ РЕГУЛИРОВАНИЯ ЭКОНОМИЧЕСКОЙ НЕСОСТОЯТЕЛЬНОСТИ ПРОМЫШЛЕННЫХ ПРЕДПРИЯТИЙ

В статье расматриваются премущества и недостатки зарубежного опыта регулирования экономической несостоятельности промышленных предприятий и изложено значения использования этих опытов в отечественных промышленных предприятиях.

Ключевые слова: экономически несостоятельный, банкротство, экономическое развитие, имущество задолжника, кредитор, параметры банкротства, степень ликвидности, структура баланса, институт банкротства, активы предприятия, стабильное развитие, платежеспособность, финансовое оздоровление.

INTERNATIONAL EXPERIENCE OF ECONOMICAL INSOLVENT ENTERPRISES REGULATION

There are considered in the article the advantages and drawbacks of international experience of economically insolvent industrial enterprises regulations. Furthermore there is discussed importance of using such methods in the country's insolvent enterprises.

Keywords: bankrupt, economically insolvent, development, the degree of liquidity, structure of balance, the institute of bankruptcy, the enterprises assets, stable improvement, financial condition, monitoring.

Корхоналар банкротлиги орцали ицтисодиётни сомомлаштириш бошцарувнинг бозор тизимидаги энг муцим воситалардан бири цисобланади. Ушбу механизм-дан дунёнинг барча ривожланган давлатларида кенг фой-даланилади. АЦШ, Англия, Германия, Япония ва бошца мам-лакатларда банкротлик институти ёки инцирозга царши бошцарув куп асрлик тарихга эга булиб, бу борада маъ-лум бир тажриба тупланган, узига хос анъаналар ишлаб чицилган.

Ривожланган мамлакатларда банкротлик (ночорлик) хакидаги конун хужжатлари, би-ринчи навбатда, ракобатга ва узлуксиз тузил-мавийузгаришларга асосланган иктисодиётни ривожлантириш учун кулланади. У бо-зор иктисодиётининг утиш даврида булган иктисодиётнинг конунчилик асосларининг мухим таркибий кисми хисобланади хамда махаллий ва хорижий инвесторларга кафо-латларни таъминлайди, бу эса охир-окибатда мамлакатнинг иктисодий ривожланишига хизмат килади.

Ривожланган мамлакатларнинг банкрот-лик туFрисидаги конунларида ночорлик жа-раёнларининг турли боскичлари куриб чикилади ва уларнинг барчаси, коидага кура, карздор мулкининг ташки бошкарувидан бошланади (1-расм)1.

Ночорлик хакидаги конунлар купинча узига хос иктисодий холатга эга булган кор-хоналар банкротлик жараёнларини тартибга солувчи алохида коидалардан иборат булади.

Банротлик туFрисидаги Россия конунида карздорнинг ночорлиги хакидаги масалани хал килишда баланс тузилмасини бахолашдан фойдаланиш кузда тутилмайди. Америка Кушма Штатларида кредиторлардан хукукий химоя олиш учун карздорлар уз ночорлиги-ни асло намойиш килмаслиги лозим, бирок, Fарб тизимларининг купчилигида, аввало, пул маблаFлари окими стандартига асосланган ночорлик мезонлари белгиланади. Инглиз, француз ва немис тизимлари ликвидликнинг етишмаслигига асосланади, бу эса баланс ту-зиш учун активлар ва пассивлар бухгалтерия бахоси, шунингдек, баланс ишончсизлиги би-лан боFл и к кийинчиликлардан кочишга им-кон беради2.

Хусусан, шуни эътиборга олиш керак-ки, ночор, баъзида эса ноинсоф (ёлFончи) карздор хисоботида худди х,амма нарса уз жойида, деб курсатиши мумкин. Исталган холатда хам нормал баланс тузилмасига эга булмаган карздорлар, одатда, ликвидликнинг пастлиги муаммосини вактинчалик хал килиш

1 Бандурин В.В., Ларицкий В.Е. Проблемы управления несостоятельными предприятиями в условиях переходной экономики. - М.: "Наука и экономика", 2004. -С. 10.

2 Гришаев С.П., Аленичева Т.Д. Банкротство. Законодательство и практика применения в России и за рубежом. - М., 2003. -С. 134.

учун маблаFлар жалб килишга кодир булади, карздорнинг карзларни тулашга кодир эмас-лиги унинг баланси кийин вазиятда эканли-гини курсатади, шунингдек, пул маблаFлари окими битта мезонининг узи етарли эканли-гидан далолат беради.

Купчилик хукукий тизимларда, аввало, накд пул окими ёки ликвидликка йуналтирилган ночорлик стандартидан фойдаланилади. Француз конунчилиги хам, уз ибтидосини француз конунчилигидан оладиган бошка хукукий тизимлар хам факат туловларнинг тухтаб колишига асосланади. Худди шу меъёр АКШнинг банкротлик туFрисидаги конунидан хам урин олган булиб, унда баланс текширу-ви номувофик ва киммат тушадиган жараён сифатида бекор килинган.

Коидага кура, карздорнинг унга нисбатан бундай чоралар куллаш борасида харакат килиш учун туловга кобилиятсизликнинг ис-боти ёки ночорлик буйича биронта текширув утказиш зарурати йук. Шуни алохида таъкид-лаш жоизки, айрим мамлакатларда (Франция, Голландия, Испания) тулалигича банкротлик жараёнини ташкил килмайдиган алохида чоралар хакида коидалар жорий килинган. Бу ташки бошкарувчи назорати остида ак-тивларни вактинчалик химоя килиш булиб, бу пайтда якка тартибдаги кредиторларга туловларга мораторий жорий килинади (ле-кин уларнинг судга ариза бериш имконияти-га эмас).

Fарб мамлакатлари хукукшунослари карздор назорати остида «юмшок», ярим-ёрти жараёнлар, хусусан, «кузатув» жараёни-дан фойдаланишни тавсия этмайдилар. Бундай жараёнлар карздорни бошкариш тизи-мида куплаб салбий окибатларга, масалан, корхона устидан назоратни саклаш, шунингдек, судларга босимни ошириш максадида карздорнинг рахбарияти билан тактик ма-неврлар килишга олиб келади.

Куплаб хорижий мамлакатлар (АК,Ш, Канада, Буюк Британия, Австралия, Швеция, Голландия ва бошкалар) амалиётининг таж-рибаси шуни курсатадики, ночорлик за-монавий тизимининг асосий элементлари-дан бири банкротлик масалалари буйича муайян мажбуриятларга эга булган, конун хужжатлари харакатларини назорат килиш ва хукуматнинг ушбу сохадаги харакатларига

ИКТИСОД ВА МОЛИЯ / ЭКОНОМИКА И ФИНАНСЫ 2014, 4

1-расм. Ташк,и бошк,арувчининг х,ук,ук, ва мажбуриятлари1

1 Бандурин В.В., Ларицкий В.Е. Проблемы управления несостоятельными предприятиями в условиях переходной экономики. - М.: "Наука и экономика", 2004. -С. 11.

нисбатан мос келувчи тавсиялар тузиш-га кодир булган махсус х,укумат муассаса-си мавжудлиги х,исобланади (ночорлик ти-зимининг бошка асосий элементлари конун х,ужжатлари, мутахассислар институти, суд тизими ва жамиятда банкротлик заруратини тушуниб етиш х,исобланади)\

Хорижий мамлакатларда банкротлик буйича давлат органларининг энг куп учрай-диган функция ва ваколатларини ажратиб курсатиш мумкин:

- банкротлик буйича конун х,ужжатларини ишлаб чикиш ва ушбу сох,ада конун ташаб-буслари билан чикиш;

- ночорлик хакидаги ишлар буйича статистика ахборотларини туплаш, тах,лил килиш ва х,укуматга такдим этиш;

- банкротлик хакидаги ишлар буйича тур-ли карорларни амалга ошириш натижалари ва окибатлари х,акида маълумот туплаш ва тах,лил килиш;

- ночорлик сох,асида давлат сиёсати буйича х,укумат учун тавсиялар ишлаб чикиш;

- банкротлик буйича мутахассислар тайёр-лаш тизимини ташкил килиш, уларнинг кас-бий даражасини бах,олаш ва лицензиялаш.

Коидага кура, банкротлик буйича давлат органларининг ваколатлари ва функциялари конун х,ужжатларида белгилаб куйилади. Шу билан бирга, куплаб мамлакатларда банкротлик буйича давлат органлари узига хос хусу-сиятларга эга булади.

Буюк Британия учун хос булган модель кредит муомаласини х,имоя килиш, карздорнинг активларини кредиторлар ора-сида таксимлашнинг самарали ва тезкор ме-ханизмларини яратишга йуналтирилади. Банкротлик жараёни давомида корхона усти-дан назоратни кредиторлар номидан х,аракат киладиган учинчи томон кулга киритади.

Бизнинг фикримизча, бу моделнинг кузга яккол ташланиб турадиган камчили-ги шундаки, унинг доирасида корхонани соFломлаштириш эмас, балки уни тугатиш яккол раFбатлантирилади, чунки кредиторлар, биринчи навбатда, 0Fир ах,волга тушиб колган компанияни куткаришдан эмас, бал-

1 Колиниченко Е.А. Защита должника при несостоятельности (банкротстве) в Великобритании, США, Германии, Франции и России (сравнительный анализ). // Вестник высшего арбитражного суда РФ. 2000, №9. -С. 114-124.

ки унинг активларини сотишдан манфаатдор буладилар,

АКШда ва, айникса, Францияда кабул килинган моделлар иктисодиётнинг баркарор усиши ва баркарорликни таъминлаш буйича макроиктисодий вазифалар ва карздорнинг активларини таксимлашнинг самарали ме-ханизмларини яратиш буйича вазифалар-ни х,ал килишнинг уЙFунлашувига асослана-ди. Хусусан, Францияда ночорлик институти куп жих,атдан карздор компания манфаат-ларини х,имоя килишга, уни таркибий кайта куришга йуналтирилади. АКШ конунчилиги карздорга туловга кобилиятсиз булган юри-дик шахс устидан назоратни саклашга им-кон беради ва карздорнинг белгиланган вакт муддати давомида компанияни кайта ташкил этиш буйича уз режасини такдим этиш имтиёзли х,укукини таъминлайди. Карздор фойдасига х,укукларнинг таксимланиши куп жих,атдан сиёсий танлов х,исобланади, чунки уларга нисбатан тугатиш йули билан фа-олиятни тухтатиш эмас, фаолият юритаёт-ган корхоналар сифатида банкротлик хакида иш куз^атилган компанияларни саклаб колиш устувор деб тан олинади. Бу моделнинг жиддий бир камчилиги карздорнинг уз х,укукларини суистеъмол килиши мумкинли-ги х,исобланади.

Охирги ун йилликда жамиятнинг турли табакаларида ижтимоий-иктисодий вазият-ни баркарорлаштиришга эришиш максадида юкорида тавсифланган моделларнинг биз-несни саклаш йуналишида якинлашуви кузатилмокда. Буни БМТ савдо ва ривожланиш буйича Конференция (UNCTAD) х,имоясида утказилган, дунёнинг деярли барча мамла-катларида компания мулкини сотиш ва олин-ган пул маблаFларини кредиторлар уртасида таксимлаш воситасида уни тугатиш каби банкротлик жараёни кулланилаётганлигини курсатувчи тадкикот х,ам тасдиклайди. Бирок бунда юзага келадиган муаммолар купчилик мамлакатларда тугатиш жараёнлари урнига секин х,аракат киладиган кайта ташкил этиш схемаларини амалга оширишга утилишини асослаб берди2.

2 Lopez-de-Silanes F. The Politics of Legal Reform // G24 Discussion Paper Series. No 17, April 2007. United Nations Publication, 2007.

ИКТИСОД ВА МОЛИЯ / ЭКОНОМИКА И ФИНАНСЫ 2014, 4

Барча оралик моделлар, аввало, креди-торлар манфаатларининг камситилиш дара-жаси ва фаолият юритаётган корхоналарни саклаб колиш уртасида у ёки бу нисбат (му-возанат) нуктаи назаридан фаркланади.

Ривожланган хорижий мамлакатлар таж-рибаси ночорликни тартибга солиш факат кредиторлар манфаатларини таъминлаш устуворлигидан келиб чикиб тузилиши ло-зим деб узил-кесил тасдиклашга имкон бер-майди. Ночорликни тартибга солишнинг за-монавий ривожланган тизимларининг акса-риятига хос булган жихат конкурсли ишлаб чикариш давомида карздорнинг активлари-ни сотиб юбориш каби банкротликнинг классик механизмига кушимча равишда бизнес-ни саклаб колиш буйича реабилитация жа-раёнларининг мавжудлиги ва ривожланиши-дан иборат.

ЕТТБ (Европа тараккиёт ва тикланиш банки) бахоларига кура, утиш даври иктисодиётига эга булган мамлакатларда банкротлик жара-ёнига баFишланган конун хужжатлари тижо-рат хукукининг бошка сохаларига оид конун хужжатларидан кура сустрок ривожланган.

Шу билан бирга, утиш даври иктисодиётига эга булган мамлакатлар шароитларида мав-жуд булган, ушбу механизмнинг самарали ва оммавий кулланишига тускинлик киладиган узига хос объектив чекловлар, бизнинг фи-кримизча, куйидагилар хисобланади:

- янги ташкил килинган корхоналар-нинг купчилигида молиявий холатнинг нокулайлиги;

- юмшок бюджет чекловлари анъаналари;

- давлат улушига эга булган куп сонли йи-рик корхоналарнинг сакланиб колинганлиги;

- мос келадиган ва малакали суд ва ижро-ия инфратузилмасининг зарурлиги;

- зиён куриб ишлаётган корхоналар-да, айникса, энг йирик ёки шахарни ташкил этувчи корхоналарда банкротлик реал жа-раёнларини утказиш учун ижтимоий-сиёсий тусиклар;

- потенциал банкротлар молиявий холатини объектив бахолаш билан боFлик булган куп сонли техник кийинчиликлар.

Карздорларга йуналтирилган конкурсли ишлаб чикариш Узбекистон, Молдова, Литва, Украина учун хос (гарчи сунгги холатда уму-мий карздорларга йуналганлик алохида кре-

диторларга йуналганлик коидалари билан уЙFунлашади).

Озарбайжон, K1озоFистон, Грузияда тан-ловли х,укук тизимини кредиторларга йуналтирилган, деб тавсифлаш мумкин. Латвия ва Эстония конун хужжатларида хам кредиторларга йуналтирилган кучли элементлар мавжуд.

Марказий ва Шаркий Европа х,амда МДХ мамлакатлари олдида аввалбошдан бу икки моделдан бирини танлаш масала-си турган. Бирок ривожланган мамлакатлар-нинг купчилиги кредиторлар ва карздорлар х,укуклари уртасида мувозанат топиш (ма-салан, банкротлик жараёнида турган кор-хонани бошкариш одатда кредиторларга х,ам, карздорга хам нисбатан нейтрал булган бошкарувчига юклатилади) истагида хам аме-рикача, хам инглиз модели элементларини уз ичига оладиган аралаш моделни куллашлари сабабли, утиш даври иктисодиётига эга булган куплаб мамлакатлар хам худди шу йулдан бо-ришга харакат килиб курди.

Бозор иктисодиёти ривожланган мамлакатларда банкротлик институтидан сези-ларли микёсда фойдаланилади, деган кенг таркалган фикрга карамасдан, Жах,он банки томонидан 2007 йил 35 та мамлакатдан иборат булган гурух буйича утказилган тадкикотлар шуни кусатдики, купчилик мамлакатларда банкрот-фирмалар салмоFи 0,2-3% атрофида экан. Тадкик этилган мамлакатларнинг деяр-ли барчасида компанияларни тугатиш жара-ёнлари хам, уларни соFломлаштириш (кайта ташкил этиш) жараёнлари хам кузда тутил-ган1.

Россия Федерациясида бозор ислохотлари йиллари давомида банкротлик институтидан фойдаланиш тажрибаси катта кизикиш уЙFотади. Россияда бу даврда банкротлик туFрисидаги конуннинг учта тахрири кабул килинган ва амал килган.

1992 йил 19 ноябрда кабул килинган, 1993 йилнинг 1 мартидан бошлаб кучга кирган конун тулаб булмаслик мезонига асослан-ган булиб, бунда корхона карзлари микдори унинг мулки кийматидан катта эканлигини исботлаб бериш зарур булган. Ушбу конун

1 Claessens S., Klapper L.F. Bankruptcy Around the World: Explanations of its Relative Use. World Bank Policy Research Working Paper 2865, July 2007

ИКТИСОД ВА МОЛИЯ / ЭКОНОМИКА И ФИНАНСЫ 2014, 4

карздорни х,имоя килиш конуни деб аталган булиб, унга кура х,еч кимни банкрот килиш мумкин булмаган. 1998 йилнинг 8 январи-да кабул килинган иккинчи конун туловга кобилиятсизлик мезонига асосланган булиб, бунда банкротлик жараёни шунчалик содда-лаштирилганки, 500 та энг кам иш х,аки (50 минг рубл ёки 1,5 минг доллар) микдорида 3 ойдан ортик карзи булган х,ар бир корхонага нисбатан банкротлик хакида иш кУзFатилиши мумкин булган. Бу конун кредиторларга йуналтирилган ва мулкни кайта таксимлаш воситасига айланган. Купинча кредитор-лар карздорларнинг карзларни тулашлари, корхоналарни молиявий соFломлаштириш буйича чора-тадбирларнинг амалга оши-шига эмас, балки уларнинг банкрот булиши ва уларнинг мулк комплексларига эга булиб олиш, уларнинг пул окимларини тасарруф этишга кизикиш билдирганлар. Хисоб буйича учинчи конун 2002 йил 26 ноябрдан бош-лаб кучга кирган булиб, у банкротлик жара-ёнини янада такомиллаштиради, карздор ва кредиторлар х,укуклари мувозанатига риоя килинишини кузда тутади.

Умуман, саноат корхоналари иктисодий ночорлигини тартибга солиш борасида хориж тажрибалари тах,лили шундай хулосага ке-лиш имконини берадики, бозор иктисодиёти ривожланган мамлакатларда карздорлар ва кредиторлар муносабатларини тартибга солиш тизимининг ривожланиши натижасида х,озирги вактга келиб куйидаги тавсифларга эга булган банкротлик институти шаклланиб улгурган:

- жамият манфаатларининг карздорлар ёки алох,ида кредиторлар манфаатлари олди-да устуворлиги;

- кредиторлар, карздор, ходимлар ва бошка манфаатдор шахсларнинг манфаатла-рини х,имоя килишнинг мувозанатланганли-ги;

- компанияни тугатиш эмас, балки иш уринларини саклаш ва инвестицияларни х,имоя килиш максадида компанияга кел-гуси фаолиятни амалга ошириш имконияти такдим этишга йуналтирилганлик;

- карздорнинг активлари кийматини х,имоя килиш ва оширишни таъминлаш;

- кайта ташкил этиш ва тугатиш жараёнла-ри кулланадиган юридик шахсларга нисбатан

х,ам, карзлар кайта структураланганидан кей-ин карзлардан озод килинадиган жисмоний шахсларга нисбатан х,ам банкротлик институ-тидан фойдаланиш.

Узбекистонда х,олат буйича куйидаги хуло-салар чикариш мумкин:

1. Банкротлик (ночорлик) хакидаги конун х,ужжатлари самарасиз корхоналарни кайта структуралаш ёки уларни бозордан цивили-зацион конунларга мувофик равишда олиб чикишга кумаклашиш, ишбилармонлик молиявий айланма коидаларига амал килиш ва интизомни тарбиялашга йуналтирилган булиши лозим.

2. Келажакда мамлакат иктисодиётига узининг х,иссасини кушиши учун банкротлик воситасида кайта тикланиши мумкин булган корхона ёки унинг айрим кисмларини «куткариш»нинг мавжуд имкониятларидан максимал даражада фойдаланиш зарур.

3. Шу билан бир пайтда, кредиторлар ман-фаатларида карздор-корхонанинг активлари х,имоясини куллаб-кувватлаш ва бу ак-тивларни кредиторлар талабларини максимал даражада кондириш максадида конунга мувофик таксимлаш зарур.

4. Банкрот булган корхоналар бошкарувида конунбузарликлар ва суистеъ-молликлар х,акидаги ишларни куриб чикиш ва Fайриконуний битимларни бекор килиш механизмини конун х,ужжатлари асосида таъминлаш зарур.

Кулланаётган банкротлик концепцияси-га мувофик, бу вазифаларни амалга оши-рувчи жараёнлар карздорларнинг х,ам, кре-диторларнинг х,ам мафаатларини таъминла-ши лозим. Карздор ёки унинг бизнеси зиён келтирадиган хужалик фаолияти окибатида юзага келган карзлардан, шунингдек, ташки бошкарув стратегиясини амалга оширишни давом эттиришдан озод килиниши мумкин. Кредиторлар эса карздорнинг ишла-ри устидан масъулиятли назорат ёки ку-затув урнатиш, у курадиган зарарларни кискартириш ва агарда карздорнинг бизне-сини саклаб колишнинг уддасидан чикилса, келажакда карздор билан ишбилармонлик муносабатларини саклаб колишдан манфаат-дор буладилар.

ИКТИСОД ВА МОЛИЯ / ЭКОНОМИКА И ФИНАНСЫ 2014, 4

Адабиётлар:

1. Бандурин В.В., Ларицкий В.Е. Проблемы управления несостоятельными предприятиями в условиях переходной экономики. - М.: "Наука и экономика", 2004. -С. 10.

2. Гришаев С.П., Аленичева Т.Д. Банкротство. Законодательство и практика применения в России и за рубежом. - М., 2003. -С. 134.

3. Колиниченко Е.А. Защита должника при несостоятельности (банкротстве) в Великобритании, США, Германии, Франции и России (сравнительный анализ). // Вестник высшего арбитражного суда РФ. 2000, №9. -С. 114-124.

4. Lopez-de-Silanes F. The Politics of Legal Reform // G24 Discussion Paper Series. No 17, April 2007. United Nations Publication, 2007.

5. Claessens S., Klapper L.F. Bankruptcy Around the World: Explanations of its Relative Use. World Bank Policy Research Working Paper 2865, July 2007.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.