CC BY
17
I
Z PRAKTYKI DLA PRAKTYKI
mgr inz. tukasz Pastuszkaa)*, mt. bryg. Marcin Ptoticab)
a)Centrum Naukowo-Badawcze Ochrony Przeciwpozarowej - Panstwowy Instytut Badawczy / Scientific and Research Centre for Fire Protection - National Research Institute
b)Komenda Miejska Panstwowej Strazy Pozarnej w Lodzi / District Headquarters of the State Fire Service in Lodz *Autor korespondencyjny / Corresponding author: lpastuszka@cnbop.pl
Zasady bezpiecznego prowadzenia dziatan ratowniczych podczas katastrofy budowlanej
Safety Principles for Conducting Rescue Operations in the Case of Structural Failure
Принципы безопасного ведения спасательных работ во время строительной катастрофы
ABSTRAKT
Cel: W artykule omówiono podstawowe zasady bezpieczertstwa dzialart ratowniczych podczas katastrof budowlanych. Dotyczg one bezposrednich dzialart poszukiwawczo-ratowniczych na gruzowiskach i w poblizu niestabilnych konstrukcji budowlanych. W tresci pracy znalazly si§ opisy zarówno technicznych, jak i proceduralnych rozwigzart wplywajgcych na bezpieczertstwo ratowników podczas pracy na gruzowisku. Zadaniem artykulu jest takze przypomnienie o podstawowych elementach bezpieczertstwa, takich jak srodki ochrony osobistej. Praca uwzgl^dnia równiez zagadnienia dotyczgce bezpieczertstwa misji mi^dzynarodowych USAR POLAND, lecz jedynie w aspekcie pracy na gruzowisku.
Wprowadzenie: W wielu publikacjach dotyczgcych taktyki dzialart gasniczych i ratowniczych podkresla si§ rol§ bezpieczertstwa ratowników - czynnika istotnego dla wszystkich uczestników dzialart. Ze wzgl^du na koniecznosc polgczenia wielu specjalizacji, umiejQtnosci inzynieryjnych oraz znajomosci szczególnych technik ratowniczych dzialania podczas katastrof budowlanych sg dla ratowników szczególnie wymagajgce. Specjalistyczne grupy po-szukiwawczo-ratownicze od wielu lat wprowadzajg i rozwijajg metody zabezpieczenia dzialart podczas pracy na gruzowiskach. Niektóre z tych metod sg latwo dost^pne i nieskomplikowane, natomiast inne wymagajg specjalistycznego sprz^tu, wiedzy oraz doswiadczenia. Bezpieczertstwo dzialart podczas katastrof budowlanych jest stale rozwijane, wraz z post^pem wiedzy, doswiadczenia oraz technologii.
Wnioski: Rozpoznanie jest pierwszg i najwazniejszg fazg akcji. Sama katastrofa budowlana niesie ryzyko wtórnych zagrozert dla osób poszkodowanych oraz dla ratowników. Moze takze powodowac narazenie na czynniki szkodliwe i ucigzliwe. Aspekty, na jakie nalezy zwrócic uwag§, to:
- niestabilne elementy konstrukcji budowlanych,
- mozliwosc calkowitego zawalenia si§ budynku,
- zagrozenia powodowane przez media (gaz ziemny, wod§, napi^cie elektryczne),
- zagrozenia powodowane przez zbiorniki z gazem pod cisnieniem (np. butle LPG),
- zagrozenia pozarowe,
- zagrozenia biologiczne,
- halas, temperatura, wilgotnosc,
- oswietlenie miejsca dzialart.
W zwigzku z powyzszym rozpoznanie zagrozert podczas katastrofy budowlanej nie jest etapem akcji, lecz czynnoscig cigglg, trwajgcg az do zakortczenia dzialart lub eliminacji mozliwosci powstania tych zagrozert.
Znaczenie dla praktyki: Prowadzenie dzialart podczas katastrof budowlanych wigze si§ ze szczególnymi zagrozeniami. System szkolenia w tej dziedzinie jest stosunkowo mlody. W artykule wskazano elementy determinujgce bezpieczertstwo ratowników oraz omówiono system bezpieczertstwa pracy. Stowa kluczowe: katastrofa budowlana, zasady bezpieczertstwa dzialart, grupa poszukiwawczo-ratownicza Typ artykutu: artykul przeglgdowy
PrzyjQty: 20.11.2018; Zrecenzowany: 10.12.2018; Opublikowany: 20.12.2018;
Identyfikatory ORCID autorów: t. Pastuszka - 0000-0001-8382-2584; M. Plotica - 0000-0003-3011-0529; Autorzy wniesli równy wklad merytoryczny w powstanie artykulu;
ProszQ cytowac: BiTP Vol. 52 Issue 4, 2018, pp. 202-212, https://dx.doi.org/10.12845/bitp.52.4.2018.12; Artykul udost^pniany na licencji CC BY-SA 4.0 (https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/).
ABSTRACT
Aim: The article indicates the basic principles for conducting rescue operations in the case of structural collapse. The focus of the article includes operations on rubble sites and nearby unstable constructions. It describes technical safety solutions and procedural approaches which have a significant
influence on rescuer safety. It also looks at basic safety elements, such as personal protective equipment. The article discusses the international missions of Urban Search And Rescue Poland, but only in relation to its work on rubble sites.
Introduction: Many publications covering operational tactics and techniques emphasise the role of rescuer safety as a factor of fundamental importance for all operation participants. Due to the necessity of having many areas of expertise and engineering skills, rescuers deployed to structural failures are required to have extensive knowledge and use specialised rescue techniques. For many years, search and rescue teams have introduced and developed methods of providing safe structural collapse response operations. Some of those methods are easily accessible and uncomplicated, while other require specialised equipment, knowledge and experience. The safety of operations during structural failures is constantly improved as knowledge and technology develop.
Conclusions: Reconnaissance is known as the first and the most important stage of the operation. Structural collapse creates the risk of exposure to secondary threats, and also to harmful and burdensome factors. The aspects which should be considered include:
- unstable elements of construction,
- possibility of total collapse,
- threats caused by utilities (gas, water, electricity),
- threats caused by pressurised gas containers (e.g. LPG containers),
- risk of fire,
- biological hazards,
- noise, temperature, humidity,
- lighting
Due to the above, recognising threats during a structural failure is not a stage of the operation but a continuous activity until threats are eliminated or the operation is completed.
Relevance in practice: Structural collapse response operations involve specific threats. A structured training system in this field is something relatively new. The article indicates the basic elements determining the safety of rescuers and discusses the work safety system. Keywords: structural failure, operational safety principles, search and rescue team. Type of article: review article
Received: 20.11.2018; Reviewed: 10.12.2018; Accepted: 20.12.2018;
Authors' ORCID IDs: t. Pastuszka - 0000-0001-8382-2584; M. Ptotica - 0000-0003-3011-0529; The authors contributed equally to this article;
Please cite as: BiTP Vol. 52 Issue 4, 2018, pp. 202-212, https://dx.doi.org/10.12845/bitp.52A2018.12;
This is an open access article under the CC BY-SA 4.0 license (https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/).
АННОТАЦИЯ
Цель: В статье рассматриваются основные принципы обеспечения безопасности проведения спасательных работ во время строительных катастроф. Они касаются прямых поисково-спасательных работ на обломках и вблизи неустойчивых строительных конструкций. В содержание работы включены описания как технических, так и процедурных решений, влияющих на безопасность спасателей при работе на обломках. Задачей статьи также является напоминание об основных элементах безопасности, таких как средства индивидуальной защиты. Работа также включает вопросы, связанные с безопасностью миссии международной Городской поисково-спасательной службы (USAR POLAND), но в аспекте проведения работ на развалинах.
Введение: Во многих публикациях, касающихся тактики противопожарной и спасательной деятельности, подчеркивается роль фактора безопасности спасателей, касающегося всех участников, спасательной операции. В связи с необходимостью использования представителей многих специальностей и применения различных инженерных навыков, строительные катастрофы требуют от спасателей особых спасательных навыков и методов. Специализированные поисково-спасательные группы уже много лет внедряют и разрабатывают методы обеспечения безопасности во время проведения работ на обломках. Некоторые из этих методов легко доступны и просты, в то время как другие требуют специального оборудования, знаний и опыта. Система безопасности действий во время строительных катастроф постоянно развивается, наряду с развитием знаний, опыта и технологий.
Выводы: распознавание является первым и наиболее важным этапом проведения мероприятий. Сама строительная катастрофа несет риск вторичных угроз пострадавшим и спасателям. Она может также вызвать воздействие вредных и обременительных факторов. Следует обратить внимание на следующие аспекты:
- нестабильные элементы строительных конструкций,
- возможность полного обрушения здания,
- опасности, вызванные средой (природный газ, вода, электрическое напряжение),
- опасности, вызванные газовыми баллонами под давлением (например, баллоны со сжиженным газом),
- пожароопасность,
- биологические опасности,
- шум, температура, влажность,
- освещение места действия.
В связи с вышеизложенным, распознавание опасностей во время строительной катастрофы является не стадией действия, а непрерывной деятельностью, продолжающейся до конца ведения работ или устранения возможности возникновения этих угроз. Значение для практики: действия, применяемые во время устранения строительных катастроф сопряжены с особыми рисками. Система обучения в этой области относительно молода. В статье указаны элементы, определяющие безопасность спасателей, а также рассмотрена система безопасности труда.
Ключевые слова: строительная катастрофа, правила безопасности, поисково-спасательная группа Вид статьи: обзорная статья
Принята: 20.11.2018; Рецензирована: 10.12.2018; Одобрена: 20.12.2018;
Идентификаторы ORCID авторов: t. Pastuszka - 0000-0001-8382-2584; M. Ptotica - 0000-0003-3011-0529; Авторы внесли одинаковый вклад в создание этой статьи;
Просим ссылаться на статью следующим образом: BiTP Vol. 52 Issue 4, 2018, pp. 202-212, https://dx.doi.Org/10.12845/bitp.52.4.2018.12; Настоящая статья находится в открытом доступе и распространяется в соответствии с лицензией CC BY-SA 4.0 (https://creativecommons.org/ licenses/by-sa/4.0/).
Wprowadzenie
Akcje poszukiwawczo-ratownicze to jedne z najtrudniej-szych oraz najbardziej niebezpiecznych dziatan prowadzonych przez Panstwowq Straz Pozarnq oraz podmioty wspótdziatajq-ce w ramach Krajowego Systemu Ratowniczo-Gasniczego. Wy-magajq one potqczenia wielu dziedzin ratownictwa oraz wyko-rzystania technik znanych wqskiej grupie wyspecjalizowanych ratowników. Bezpieczenstwo ratowników jest zalezne nie tylko od ich wykwalifikowania, ale takze, w znacznej mierze, od zaist-niatej sytuacji, która w tracie dziatan zmienia si? dynamicznie i cz?sto nieprzewidywalnie.
Zagrozenia, z jakimi mozna si? spotkac podczas dziatan poszukiwawczo-ratowniczych, dotyczq gtównie:
- zniszczenia budynków lub ich cz?sci,
- upadku niestabilnych cz?sci budynków lub elementów konstrukcyjnych,
- eksplozji,
- braku mozliwosci doktadnego zbadania struktury bu-dynku,
- narazenia na materiaty niebezpieczne chemicznie lub biologicznie,
- porazenia prqdem elektrycznym,
- upadku bqdz urazu podczas poruszania si? po gruzach,
- narazenia na dym, kurz,
- narazenia na nadmierny hatas,
- prowadzenia dziatan w ciasnych przestrzeniach,
- deficytu tlenu w atmosferze,
- wstrzqsów wtórnych.
Dlatego tez dziatania takie wymagajq szczegótowego plano-wania i przygotowania, zarówno ratowników, sprz?tu, jak i roz-wiqzan proceduralnych. Ogólne bezpieczenstwo dziatan jest skodyfikowane w Rozporzqdzeniu Ministra Spraw Wewn?trz-nych Administracji z dnia 16 wrzesnia 2008 r. w sprawie szcze-gótowych warunków bezpieczenstwa i higieny stuzby strazaków Panstwowej Strazy Pozarnej (Dz. U. 2008 Nr 180, poz. 1115). W rozporzqdzeniu tym uregulowane zostaty kwestie zwiqza-ne z dziataniami podczas katastrof budowlanych, dotyczqce:
- wyszkolenia i uprawnienia strazaków do prowadzenia dziatan i obstugiwania specjalistycznego sprz?tu ra-towniczego,
- srodków ochrony osobistej,
- zasad bezpiecznego post?powania,
- stanu wyzszej koniecznosci.
Komendant Gtówny PSP wydat Zasady Dziatan Poszuki-wawczo-Ratowniczych w Krajowym Systemie Ratowniczo-Ga-sniczym. Wyszczególnione sq tam dziatania w zakresie pod-stawowym oraz specjalistycznym, w tym na terenie Polski oraz poza jej granicami. Wszystkie zagadnienia, poczqwszy
Introduction
Search and rescue operations are among the most difficult and dangerous operations carried out by the State Fire Service and its supporting entities which are members of the National Firefighting and Rescue System (KSRG). They require the combination of knowledge from multiple rescue service fields and the use of techniques known to a limited group of specialised rescuers. The safety of rescuers depends not only on their qualifications but also, to a considerable extent, on the particular situation, which often changes dynamically and unpredictably as the operations proceed.
The threats which may appear during search and rescue operations include mainly:
- destruction of buildings or their parts,
- collapse of unstable parts or structural elements of the building,
- explosions,
- the impossibility of carefully inspecting the building's structure,
- exposure to chemical or biological hazardous materials,
- electrocution,
- fall or injury sustained while moving around the rubble site,
- exposure to smoke and dust,
- exposure to excessive noise,
- performing operations in confined spaces,
- deficit of oxygen in the atmosphere,
- aftershocks.
Therefore, these operations require careful planning and preparation of rescuers, equipment and procedural solutions. The general safety of operations is codified in the Regulation of the Minister of the Interior and Administration of 16 September 2008 on the detailed health and safety conditions for the State Fire Service (Journal of Laws of 2008, No. 180, item 1115). The Regulation governs such issues related to operations during structural failures as:
- training and authorising firefighters to carry out rescue operations and to operate specialised rescue equipment,
- personal protection equipment,
- safe behaviour rules,
- state of higher necessity.
The Chief Commandant of the State Fire Service issued "The organisation rules of search and rescue operations in the National Firefighting and Rescue System". The rules govern primary and specialised operations in Poland and abroad. All issues, starting from the equipment of units to authorisations of rescuers, tactics, group composition and the organisation of
od wyposazenia jednostek przez uprawnienia ratownikow, tak-tyk? dziatan, sktad grupy az po organizacj? bazy operacji USAR POLAND, dotyczq bezposrednio lub posrednio bezpieczenstwa dziatan. Dodatkowo uregulowania dotyczqce dziatan podczas mi?dzynarodowych misji ratowniczych sq zawarte w przewod-niku INSARAG. Ogolne zasady bezpieczenstwa zostaty zebrane w cz?sci 3 w dziale 7 (Safety and security).
Istnieje takze bardzo wiele publikacji dotyczqcych dziatan poszukiwawczo-ratowniczych, w ktorych wyszczegolnione sq zasady bezpieczenstwa obowiqzujqce w innych krajach. Na szczegolnq uwag? zastugujq opracowania anglosaskie, kto-re w sposob catosciowy obejmujq wszystkie aspekty dziatan podczas katastrof budowlanych (Field Operations Guide Ics 420-. FEMA, U.S. Fire Administration/National Fire Academy, 2016 oraz Field Operations Guide, U. S. Army Corps of Engineers Urban Search & Rescue, Edition 8.1,2016).
the USAR POLAND operation base, are all directly or indirectly linked to the safety of operations. In addition, regulations referring to operations during international rescue missions are included in the INSARAG guidelines. General safety rules are compiled in Volume 3 Section 7 (Safety and security).
There are also numerous publications concerning search and rescue operations which specify safety rules applied in other countries. Special attention should be paid to Anglo-Saxon publications which cover all the aspects of operations during structural failures (Field Operations Guide Ics 420-. FEMA, U.S. Fire Administration/National Fire Academy, 2016 and Field Operations Guide, U.S. Army Corps of Engineers Urban Search & Rescue, Edition 8.1,2016).
Podziat miejsca prowadzenia dziatan na strefy
Jak kazdy obszar prowadzenia dziatan ratowniczych row-niez teren katastrofy budowlanej nalezy zabezpieczyc przed do-st?pem osob postronnych. Jednakze ze wzgl?du na mozliwosc powstania zagrozen wtornych, nalezy takze wyznaczyc stref? bqdz strefy zasi?gu bezposredniego zagrozenia. Zagrozenie to w wi?kszosci przypadkow spowodowane b?dzie mozliwosciq osuni?cia si? elementow budowlanych lub catkowitego zawa-lenia si? budowli oraz eksplozji (np. butli z gazem LPG). Przyj-muje si?, ze stref? bezposredniego zagrozenia nalezy wyznaczyc w odlegtosci rownej 150% maksymalnej odlegtosci, na jakq osunq si? niestabilne elementy konstrukcyjne.
Przyktad: Jezeli uszkodzeniu ulegta kamienica o wysoko-sci 8 m, a jej sciany zewn?trzne pozostaty w pozycji pionowej i sq niestabilne, to stref? bezposredniego zagrozenia wyznacza si? w odlegtosci 12 m od obrysu budynku (8 m x 150% = 12 m).
Zgodnie z obecnie obowiqzujqcymi zasadami organizacji dziatan poszukiwawczo-ratowniczych w KSRG z 2016 roku, strefy nalezy oznakowac za pomocq biatoczerwonej tasmy. Ozna-kowanie nalezy wykonac na jeden z dwoch sposobow, w zalez-nosci od rodzaju strefy (ryc. 1.).
Division of the operation site into zones
As in the case of every location of rescue operations, the structural failure area should be protected from bystander access. However, due to the possibility of secondary threats, it is also important to establish the immediate danger zone(s). In most cases, the threat is associated with the possibility of subsiding of structural elements or a complete collapse of the structure, or explosion (e.g. from an LPG container). It is assumed that the immediate danger zone should be set up at a distance equal to 150% of the maximum distance to which structural elements may subside.
Example: If a tenement house with a height of 8 m was damaged, its external walls remained in the vertical position but are unstable, the immediate danger zone is set up at 12 m from the building's outline (8 m x 150% = 12 m).
In line with the currently valid rules of organising search and rescue operations within KSRG of 2016, the zones should be marked with a white and red tape. The marking should be made using one of two methods, depending on the type of the zone (Fig. 1).
Strefa dziatan operacyjnych ograniczonego dost?pu dla osob Strefa niebezpieczna (zakaz wst?pu)
postronnych / Operational zone with limited bystander access / Danger zone (no entry)
Rycina 1. Oznakowanie stref: ograniczonego dost?pu dla osob postronnych oraz bezposredniego zagrozenia Figure 1. Marking of the zone with limited bystander access and of the immediate danger zone Zrodto: Opracowanie wtasne. Source: Own elaboration.
Monitoring stabilnosci konstrukcji Oficer bezpieczenstwa budowli
Structure stability monitoring. Building safety officer
Podczas pracy na gruzowisku najwi?kszym zagrozeniem dla ratownikow sq spadajqce niestabilne cz?sci budynku bqdz elementy konstrukcji budowlanych. Dlatego tez podczas dziatan nalezy prowadzic ciqgty monitoring stabilnosci elementow kon-strukcyjnych. Podczas planowania dziatania nie mozna przewi-dziec zniszczen oraz tego, jakie elementy konstrukcyjne b?dzie trzeba monitorowac. Kazdorazowo musi to zastac okreslone przez wykwalifikowanych ratownikow na miejscu katastrofy. Doktadnej analizy statyki naruszonych konstrukcji budowlanych moze dokonac oficer ds. bezpieczenstwa budowli (kto-rego kwalifikacje zostaty okreslone w Zasadach Organizacji Dziatan Poszukiwawczo-Ratowniczych w KSRG) lub powiato-wy inspektor budowlany.
Istniejq dwa sposoby zapobiegania skutkom osuwania si? lub zawalenia si? elementow konstrukcji budowlanych. Pierw-szym jest unikanie narazenia, zas drugim ochrona konstrukcji przed zawaleniem. Unikanie narazenia nie polega jedynie na zakazie prowadzenia dziatan w strefach bezposredniego za-grozenia. Przyjmuje si?, ze w okreslonych warunkach mozna dopuscic ratownikow do dziatan, a w celu unikni?cia zagroze-nia ewakuowac ich do strefy bezpiecznej. Nalezy jednak przy-jqc przynajmniej jedno zatozenie: bezpieczna ewakuacja musi nastqpic przed utratq stabilnosci ktoregokolwiek z elementow konstrukcji. Metoda ta wymaga wytypowania elementow, kto-rych stabilnosc nalezy monitorowac. W zaleznosci od sytuacji monitoring moze objqc cate sciany budynkow lub poszczegolne elementy konstrukcyjne. Zalezne jest to od rodzaju i konstrukcji budynku, a takze od rodzaju i stopnia zniszczen.
Monitorowanie moze byc realizowane przez obserwacj? bez uzycia przyrzqdow, obserwacj? za pomocq optycznych urzq-
During work on the rubble site, the greatest threat to rescuers is caused by falling unstable parts of the building or elements of building structures. Therefore, during operations it is important to continuously monitor the stability of structural elements. During the planning of operations, it is impossible to predict the size of damage, or which structural elements will need to be monitored. This must be specified by qualified rescuers on site. A detailed analysis of the stability of building structures may be performed by building safety officers (whose qualifications are specified in the Organisation rules of search and rescue operations in the National Firefighting and Rescue System) or the district building inspector.
There are two ways of preventing the effects of structural element subsiding or collapse. The first is to avoid exposure and the other - to prevent the collapse of the structure. Avoiding exposure involves not only operations in the immediate danger zones. It is assumed that in specific conditions rescuers may be allowed to perform operations in order to avoid the hazard or to evacuate them to a safe zone. However, at least one rule should be followed: safe evacuation must be completed before any of the structural elements lose their stability. This method requires the identification of elements whose stability should be monitored. Depending on the situation, the monitoring may cover entire building walls or specific structural elements. This depends on the type and structure of the building and the kind and degree of damage.
Such monitoring may take the form of observation without equipment, observation with optical land surveying equipment (such as a theodolite) or the use of advanced measurement equipment. Building safety officers are appointed as members
Rycina 2. Przyktadowy system do badania statyki konstrukcji, oparty na teodolicie oraz oprogramowaniu geodezyjnym Figure 2. An example of the system for analysing structure stability based on a theodolite and land surveying software Zrodto: Opracowanie wtasne. Source: Own elaboration.
dzen geodezyjnych (takich jak np. teodolit) lub przez uzycie zaawansowanych urzqdzen pomiarowych. Obecnie w strukturach specjalistycznych grup poszukiwawczo-ratowniczych po-ziomu gotowosci „C" sq wyznaczeni oficerowie bezpieczenstwa budowli. Odpowiedzialni sq oni za ocenç zniszczen, state mo-nitorowanie statyki konstrukcji oraz wyznaczenie elementow wymagajqcych stabilizacji.
Stabilizacja czçsci budynkow lub elementow ich konstrukcji stanowi kolejnq metodç zapobiegania zagrozeniom pochodzq-cym z mozliwosci ich osuniçcia siç lub przewrocenia.
of specialised search and rescue groups with preparedness level C. They are responsible for assessing damage, continuous monitoring of the structure's stability and identifying elements which need to be stabilised.
Stabilising parts of buildings or their structural elements is another method of preventing threats related to the possibility of their subsiding or collapse.
Ewakuacja ze strefy zagrozenia
Poza strefq bezposredniego zagrozenia wyznacza siç miej-sce bezpieczne na wypadek ewakuacji ratownikow z gruzowiska oraz ustala siç bezpieczne drogi ewakuacji. Ratownicy wcho-dzqcy do strefy bezposredniego zagrozenia muszq zostac po-informowani o drodze ewakuacji oraz bezpiecznym miejscu po ewakuacji.
W przypadku poruszania siç po niestabilnym podtozu, dobrq praktykq jest wykonanie porçczowania za pomocq liny, wzdtuz bezpiecznej drogi ewakuacji. Nalezy zwrocic uwagç, ze najkrot-sza droga nie zawsze jest tq najbezpieczniejszq. Sytuacja na miejscu dziatan jest dynamiczna, dlatego warunki bezpieczenstwa (w tym bezpieczne miejsca oraz bezpieczne drogi ewakuacji) nalezy cyklicznie aktualizowac. Po kazdorazowej aktuali-zacji kazdy ratownik przebywajqcy w strefie bezposredniego zagrozenia, musi zostac o tym fakcie poinformowany.
Pomiçdzy ratownikami nalezy ustalic system komunikacji. Najczçsciej na czas dziatan nadawany jest oddzielny kanat ra-towniczo-gasniczy, a wszyscy ratownicy wchodzqcy na gruzy powinni byc wyposazeni w radiostacje przenosne. Dodatkowo ustalone sq specjalne sygnaty dzwiçkowe (zob. ryc. 3).
Evacuation from the danger zone
In addition to the immediate danger zone, a safe spot is set up for the eventuality of evacuation of rescuers from the rubble site, and safe evacuation routes are specified. Rescuers entering the immediate danger zone must be informed of the evacuation route and the safe spot for evacuation.
When moving on unstable ground, a good practice is to make safety netting with a rope along the safe evacuation route. It should be pointed out that the shortest path is not always the safest. The situation on the operation site is dynamic, which is why safety conditions (including safe spots and evacuation routes) should be regularly updated. After each update, each rescuer staying in the immediate danger zone should be notified of it.
A communication system between the rescuers should be established. Most often, a separate rescue and firefighting channel is created for the duration of operations, and all rescuers working on the rubble site should be equipped with mobile radio transmitters. In addition, special sound signals are established (see Fig. 3).
UWAGA / ATTENTION CISZA NA GRUZOWISKU / SILENCE ON THE RUBBLE
NIEBEZPIECZENSTWO / SITE DANGER EWAKUACJA / EVACUATION
ODWOLANIE CISZY / SILENCE ALARM CANCELLED PONOWIENIE DZIALAN / RESUMPTION OF OPERATIONS
Rycina 3. Znaczenie sygnatöw dzwiçkowych Figure 3. Meaning of sound alarms Zrodto: Opracowanie wtasne. Source: Own elaboration.
3 sekundy / seconds
1 sekunda / 1 second
1 sekunda / 1 second
3 sekundy / seconds
1 sekunda / 1 second
1 sekunda / 1 second
Sygnaty te muszq byc nadawane za pomocq sprzçtu styszal-nego na catym miejscu akcji (np. sygnalizatora akustycznego), nagtosnienie montowane na pojezdzie pozarniczym, megafon czy gwizdek. W niektorych sytuacjach mozna zastosowac dwa radia ustawione naprzeciw siebie i pracujqce na tym samym ka-nale radiowym, w taki sposob, aby podczas nadawania docho-dzito do sprzçzenia. Uruchomienie jednego z nich powoduje wtedy emisjç gtosnego dzwiçku w innych odbiornikach pracu-jqcych na tym samym kanale.
These signals must be emitted with equipment that is audible on the operation site (e.g. an acoustic signaller), a sound system installed on a firefighting vehicle, a megaphone or a whistle. In some situations, two radio transmitters can be placed opposite each other and used with the same radio channel set so as to create audio feedback. When one of them is turned on, this results in the emission of a loud sound in the other transmitters operating on the same channel.
Oficer bezpieczenstwa dziatan. Kontrola wejscia i wyjscia
Ze wzglçdu na szeroki zakres wystçpujqcych zagrozen pod-czas akcji poszukiwawczo-ratowniczych nalezy wyznaczyc ofi-cera bezpieczenstwa dziatan odpowiedzialnego za nadzör nad bezpiecznym prowadzeniem czynnosci ratowniczych na wska-zanym obszarze. Osoba ta jest odpowiedzialna za identyfikacjç zagrozen oraz zapobieganie ich skutkom. Czynniki, na jakie ma reagowac to zaröwno niebezpieczne warunki dziatan, jak i nie-bezpieczne zachowania ratowniköw. W zakres dziatan oficera bezpieczenstwa wchodzi takze kontrola liczby oraz potozenia ratowniköw przebywajgcych w strefie bezposredniego zagrozenia.
Oficer bezpieczenstwa dziatan jest niezaleznym obserwa-torem, niezaangazowanym bezposrednio w dziatania ratowni-cze. W pierwszej fazie akcji, przy matej ilosci sit, funkcjç oficera bezpieczenstwa dziatan obejmuje KDR lub dowödca odcinka bojowego. Czçsto funkcjç oficera bezpieczenstwa dziatan tqczy siç z funkcjq oficera bezpieczenstwa budowli. Przy rozlegtych dziataniach wyznacza siç wiçcej niz jednego oficera bezpieczenstwa dziatan (do kazdego odcinka bojowego oddzielnie). Nalezy podkreslic jednak, ze sygnaty bezpieczenstwa nadawane przez ktöregokolwiek z ratowniköw obowiqzujq wszystkich uczestni-köw akcji przebywajqcych w strefie bezposredniego zagrozenia.
Operational safety officer. Entry and exit control
Since there are various types of threats during search and rescue operations, an operational safety officer should be appointed to oversee the safe performance of rescue operations in a specific area. The officer is responsible for identifying threats and preventing their consequences. The factors to which the officer is expected to respond include hazardous operational conditions and dangerous rescuer behaviour. The operational safety officer is also responsible for controlling the number of rescuers in the immediate danger zone.
The officer is an independent observer who is not directly involved in rescue operations. In the first phase of any operation, when human resources are limited, the function of the operational safety officer is assumed by the Commander of Rescue Operations or the Commander of the Section. The function of the operational safety officer is frequently combined with the role of building safety officer. For extensive operations, more than one operational safety officer is appointed (one for each section). It should be emphasised, however, that safety signals issued by any of the rescuers apply to all operation participants present in the immediate danger zone.
Rycina 4. Przyktad organizacji pracy na gruzowisku Figure 4. An example of work organisation on the rubble site Zrodto: Opracowanie wtasne Source: Own elaboration.
Srodki ochrony osobistej
Ze wzglçdu na charakter zagrozen oraz w celu zminimali-zowania ich skutköw ratownicy majq obowi^zek stosowania srodköw ochrony osobistej, do ktörych nalezq:
- obuwie ochronne,
- ubranie ochronne,
- kask,
- rçkawice ochronne,
- srodki ochrony oczu i twarzy (np. okulary ochronne, gogle, przytbice),
- srodki ochrony stuchu,
- maseczka przeciwpytowa,
- czujnik bezruchu,
Personal protective equipment
Considering the nature of threats, and with a view to minimising their consequences, it is obligatory for the rescuers to use personal protective equipment, including:
- protective footwear,
- protective clothing,
- helmets,
- protective gloves,
- eye and face protection (e.g. protective glasses, goggles, visors),
- ear protection,
- dust masks,
- inertial sensors,
- linka ratownicza,
- nakolanniki,
- latarka.
Wyposazenie to dobiera si? w zaleznosci od zagrozen, ja-kie wyst?pujq na miejscu akcji. Mozna je poszerzyc o inne ele-menty np.:
- potmask? z filtropochtaniaczem,
- ubranie chemoodporne,
- sprz?t ochrony drog oddechowych.
Nalezy zwrocic uwag? na kurz mogqcy dostac si? do oczu. Moze on doprowadzic do urazu wymagajqcego hospitalizacji. So-czewki kontaktowe sq bardzo wrazliwe na uszkodzenie, wi?c osoby, ktore ich uzywajq powinny miec ze sobq dodatkowq par? okularow.
Niezmiernie wazna jest ochrona drog oddechowych. Nawet pyt powstaty w procesie kruszenia betonu oddziatuje drazniqco na p?cherzyki ptucne. Wtedy naturalnym mechanizmem obron-nym cztowieka jest wydzielanie ptynow, ktore majq ochronic powtoki p?cherzykow. W wyniku podraznienia moze dojsc do zapalenia ptuc. Udowodniono, ze wtokna azbestu inhalowane do ptuc, oprocz dziatania drazniqcego, majq takze wtasciwo-sci rakotworcze.
Oficer bezpieczenstwa dziatan kazdorazowo wskazuje zagrozenia, na jakie nalezy zwrocic uwag?, oraz wymagane w za-istniatej sytuacji elementy ochrony osobistej. Moze on wpro-wadzic takze:
- system pracy dwojkowej,
- dodatkowq rot? zabezpieczajqcq (np. podczas pracy w zamkni?tych przestrzeniach),
- cz?ste podmiany ratownikow,
- zmianowq organizacj? pracy.
- rescue ropes,
- knee pads,
- torches.
The exact choice of equipment depends on the threats occurring on a given action site. The following elements can also be added:
- half masks with combination filters,
- chemoresistant clothing,
- respiratory protective equipment.
Attention should be paid to dust particles that may penetrate rescuers' eyes, as they are likely to cause injuries requiring hospitalisation. Users of contact lenses, which are extremely sensitive to damage, should also wear glasses.
Respiratory protection is of utmost importance, as even the dust resulting from concrete crumbling may have an irritating effect on lung alveoli. In such situations, the natural defensive mechanism used by human body is to secrete fluids that are aimed at protecting the alveoli. Alveoli irritation may cause pneumonia. It has been proven that the asbestos fibres entering human lungs, along with their irritating effect, also show carcinogenic properties.
The operational safety officer each time identifies threats which require particular attention, along with personal protective equipment required in a given situation. The officer may also introduce:
- a two-person operational system,
- a 2-in-2-out model (e.g. for operations performed within enclosed spaces),
- frequent rescuer substitutions,
- shift work organisation.
Zagrozenia biologiczne i chemiczne
Wyroznia si? dwa rodzaje ekspozycji na czynniki chemiczne i biologiczne podczas dziatan na gruzowisku: bezposred-nie i posrednie. Bezposrednie wyst?puje wtedy, gdy ratownicy majq kontakt z substancjq niebezpiecznq, zas posrednie, gdy substancja niebezpieczna jest przenoszona przez inny czynnik (np. wod?, chmur? pytu lub oparow). Nalezy pami?tac, ze sub-stancje niebezpieczne (chemicznie i biologicznie) mogq wyst?-powac m.in. w budynkach takich jak: szpitale, uczelnie, szkoty, laboratoria, magazyny czy zaktady produkcyjne. Zagrozenie biologiczne moze byc nast?pstwem udzielania kwalifikowanej pierwszej pomocy, a takze pozostawania w strukturze gruzow ciat osob poszkodowanych lub zwierzqt.
Po narazeniu na kontakt z materiatami niebezpiecznymi chemicznie lub biologicznie nalezy poddac ludzi, ubrania oraz sprz?t dekontaminacji. Konieczne jest takze aby dekontamina-cji poddac psy ratownicze. Sq one narazone o wiele bardziej niz ratownicy, gdyz nie sq zabezpieczone elementami ochrony in-dywidualnej oraz penetrujq gruzy w wi?kszym stopniu.
Praca w matych, zamkni?tych przestrzeniach wymaga od ratownikow zwrocenia uwagi na ryzyko wystqpienia:
- czynnikow niebezpiecznych chemicznie i biologicznie,
- zmniejszonej zawartosci tlenu w powietrzu,
Biological and chemical threats
There are generally two types of exposure to chemical and biological factors during rubble work, i.e. direct and indirect exposure. Direct exposure occurs when rescuers come into contact with hazardous substances, and indirect exposure refers to cases where hazardous substances are transmitted by other factors (e.g. water, an ash cloud or fumes). It is worth noting that hazardous substances (both chemical and biological) may occur, inter alia, in such buildings as hospitals, universities, schools, laboratories, warehouses and production plants. Biological threats may result from providing qualified first aid, or from corpses or carcasses being left within the rubble structure.
Once exposed to chemically or biologically hazardous materials, people, clothing and equipment must undergo decontamination. It is worth noting that the decontamination procedure must also include rescue dogs which run a much higher risk than human rescuers, as they have no protective equipment and penetrate rubble to a greater extent.
When operating within small and enclosed spaces, rescuers need to pay attention to the occurrence of:
- chemical or biological risks,
- the risk of a lower oxygen content in the air,
- dymu i spalin pochodzqcych od urzqdzen spalinowych
(w tym w szczegolnosci tlenku w?gla). Podczas pracy w zamkni?tych przestrzeniach, st?zenie tle-nu oraz czynnikow szkodliwych, takich jak tlenek w?gla, moze si? zmieniac. W zwiqzku z tym nalezy ciqgle monitorowac ich zawartosc w powietrzu, wykorzystujq przy tym urzqdzenia po-miarowe. Dodatkowo przestrzenie zamkni?te nalezy wentylo-wac. Jezeli nie ma takiej mozliwosci, ratownicy powinni byc zabezpieczeni za pomocq sprzçtu ODO. Co wiçcej, kazdy ra-townik przebywajqcy w zamkni?tej przestrzeni musi byc ase-kurowany z zewnqtrz.
Podsumowanie
System zabezpieczenia dziatan LCES zostat wprowadzo-ny w krajach anglosaskich. LECS jest akronimem od angiel-skich stow:
- Lookuots (obserwatorzy, systemy obserwacyjne),
- Communication (system tqcznosci i powiadamiania o za-grozeniu),
- Escape routes (bezpieczne drogi ewakuacji),
- Safety zones (strefy bezpieczne).
W przypadku grup poszukiwawczo-ratowniczych, lookuots (obserwatorzy) oznacza zarowno oficera bezpieczenstwa dziatan, oficera bezpieczenstwa budowli, dowodc? dziatan (odcinka bojo-wego), jak i elektroniczne czy optyczne systemy kontroli stabilno-sci naruszonych konstrukcji. Osoby petniqce rol? obserwatorow powinny miec duze doswiadczenie w dziedzinie stabilnosci konstrukcji budowlanych oraz posiadac informacje o wszystkich ra-townikach przebywajqcych w strefie bezposredniego zagrozenia. Nalezy takze zwrocic uwag?, ze system komunikacji musi byc nie-zawodny i najlepiej podwojony, a same sygnaty alarmowe zrozu-miate przez wszystkich ratownikow. W przypadku dziatan na gru-zowiskach najcz?sciej stosuje si? radiotelefony przenosne oraz system sygnalizacji akustycznej opisany wczesniej w artykule.
Na gruzach powinni przebywac jedynie ratownicy niezb?d-ni do prowadzenia dziatan. Wszyscy powinni znac wyznaczo-ne drogi bezpiecznej ewakuacji. Drogi takie mozna dodatkowo wyposazyc w liny porçczowe pomagajqce ratownikom utrzy-mac rownowagi?, a w sytuacji ekstremalnej odnalezc kierunek ewakuacji do strefy bezpiecznej. Przy planowaniu dziatan war-to takze przewidziec alternatywne drogi bezpiecznej ewakuacji. Lookouts wraz z Communication stanowiq system ostrzegania o zagrozeniach. Escape routes oraz Safety zones wprowadzajq procedury reagowania na zagrozenie.
Wnioski
1. Kazdy ratownik jest odpowiedzialny za bezpieczenstwo wta-sne oraz osob, z ktorymi wspotpracuje. Musi upewnic si?, ze jest wyposazony w odpowiednie srodki ochrony osobistej i tqcznosci.
2. Pierwszego rozpoznania sytuacji dokonujq jednostki, ktore jako pierwsze znajdq si? na miejscu dziatan. Zazwyczaj sq
- the risk of smoke and fumes (including CO) generated
by internal combustion devices. Operations performed within enclosed spaces entail the risk of variable concentrations of oxygen and harmful elements, such as carbon monoxide. Therefore, their content in the air should be monitored on an ongoing basis, using measuring devices. In addition, enclosed spaces require proper ventilation. If this proves impossible, rescuers should use respiratory protective equipment. Moreover, every rescuer staying within an enclosed space must be protected from the outside.
Summary
The LCES system for operational safety has been introduced in Anglo-Saxon countries. LCES stands for:
- Lookouts (observers and observation systems),
- Communication (a communications and threat notification system),
- Escape routes,
- Safety zones.
As regards search and rescue teams, Lookouts refer to both operational safety officers, building safety officers and operations commanders (the tactical section), and the electronic or optical systems of stability control of the affected structures. Observers should have substantial experience in the field of building structure stability. They should also be provided with information on all the rescuers staying within the immediate danger zone. Attention should also be paid to ensuring that the communications system is reliable and, most preferably, doubled, and that alert signals are clear to all the rescuers. In the case of rubble site operations, mobile radio-telephones are most frequently used, along with the acoustic signalling system described earlier in the article.
Only the rescuers that are indispensable for the operation should stay within the rubble, and they should all be familiar with escape routes. Such routes may be additionally equipped with fixed ropes helping rescuers maintain the balance or, under extreme circumstances, identify the escape route to the safety zone. In the operations planning process, alternative escape routes are also worth identifying. Lookouts and Communication jointly form a threat warning system. Escape routes and Safety zones provide the basis for developing threat response procedures.
Conclusions
1. All rescuers are responsible for their own safety and for the safety of their colleagues. They must ensure that they are provided with the adequate communications and personal protective equipment.
2. The initial evaluation of the situation should be performed by the units that are the first to arrive at the operation site.
to jednostki przygotowane do dziatan w zakresie podstawo-wym. Jest zatem niezmiernie istotne, aby dowödcy byli swia-domi zagrozen oraz zapoznani z zasadami bezpieczenstwa podczas katastrof budowlanych.
3. Powinno stac siç zasadq, aby nie narazac ratowniköw - nie wchodzic do strefy bezposredniego zagrozenia bez wyraz-nej potrzeby oraz odpowiedniego zabezpieczenia.
4. Sytuacja na miejscu dziatan jest dynamiczna - ciqgle zmie-nia siç w zaleznosci od oddziatywania zaröwno sit zewnçtrz-nych, jak i dziatan podejmowanych przez ratowniköw.
5. W strefie bezposredniego zagrozenia powinno znajdowac siç jak najmniej ratowniköw (jedynie liczba niezbçdna do bezpiecznego prowadzenia dziatan).
6. Ciqgta analiza bezpieczenstwa podczas dziatan poszuki-wawczo-ratowniczych obejmuje cztery elementy:
- monitoring sytuacji,
- komunikaj
- bezpieczne drogi ewakuacji,
- strefy bezpieczne.
7. Ze wzglçdu na prawdopodobienstwo upadku po gruzach nalezy poruszac siç bardzo ostroznie. Utrata röwnowagi i upa-dek najczçsciej sq spowodowane:
- niestabilnosciq podtoza,
- zahaczeniem o elementy konstrukcyjne,
- zahaczeniem o elementy wyposazenia (np. instalacjç eklektycznq, wodociqgowq, gazowq),
- wpadniçciem w otwory lub przestrzenie.
8. Przenoszenie ciçzkiego sprzçtu oraz osöb poszkodowanych po gruzowisku jest zakazane. Transport ciçzkiego sprzçtu oraz osöb poszkodowanych powinien byc realizowany po-przez przekazywanie ciçzaru przez ratowniköw rozstawio-nych wzdtuz trasy.
9. Stabilizacja wykonywana przez grupy poszukiwawczo-ra-townicze polega na tymczasowym podparciue jedynie tych czçsci budynku lub elementöw jego konstrukcji, ktöre sq niezbçdne do bezpiecznego prowadzenia dziatan poszuki-wawczych i ratowniczych.
10.W trakcie dziatan poszukiwawczo-ratowniczych podczas katastrof budowlanych nalezy zwröcic uwagç na:
- oznakowanie miejsca dziatan (strefy dziatan, strefy bez-posredniego zagrozenia),
- identyfikacjç, oznaczenie i monitoring materiatöw nie-bezpiecznych chemicznie i biologicznie,
- rozpoznanie zagrozen pozarowych, wtörnych prze-mieszczen elementöw konstrukcji budynku,
- rozpoznanie wyposazenia w media (gaz, prqd, woda i inne),
- rozpoznanie koniecznosci pracy na wysokosci i w prze-strzeniach zamkniçtych,
- wyznaczenie oficera bezpieczenstwa dziatan, oficera bezpieczenstwa budowli,
- upewnienie siç, ze wszystkie zidentyfikowane zagrozenia sq odpowiednio rozpoznane,
- eliminacjç zagrozen pochodzqcych od wyposazenia budynku i mediöw,
- kierunek wiatru (ze wzglçdu na dym, gazy, pyty),
- zapewnienie srodköw ochrony osobistej,
These are usually units prepared for undertaking basic measures. It is, therefore, extremely important that their commanders are aware of the occurring threats and familiar with the safety rules applicable to structural failures.
3. It should be the rule of thumb not to put rescuers at risk, i.e. not to enter the immediate danger zone if not necessary, and to ensure adequate protection.
4. The situation at the operation site is dynamic and constantly changes, depending on external factors as well as measures taken by rescuers.
5. As few rescuers as possible (and as required for the operations to be conducted safely) should stay within the immediate danger zone.
6. The ongoing safety analysis during search and rescue operations includes four elements:
- monitoring of the situation,
- communication,
- escape routes,
- safety zones.
7. Considering the likelihood of falling down, exceptional caution should be exercised when moving around the rubble. Loss of balance and falls are usually caused by:
- surface instability,
- catching on construction elements,
- catching on infrastructure elements (e.g. electrical, water supply or gas supply system elements),
- falling into holes or spaces.
8. It is prohibited to move any heavy equipment or casualties around the rubble. The transport of heavy equipment or casualties should be arranged by the load's being passed on by rescuers deployed along the route.
9. The stabilisation measures taken by search and rescue teams involve temporarily supporting only those building parts or construction elements that are indispensable for the safe performance of search and rescue operations.
10.During any search and rescue operations performed in connection with structural failures, attention should be paid to:
- properly marking the operation site (the operation zone and the immediate danger zone),
- identifying, marking and monitoring any chemically or biologically hazardous materials,
- recognising fire threats and secondary displacements of building structure elements,
- recognising the types of infrastructure (gas, electricity, water and other),
- recognising the need to perform work at heights and within enclosed spaces,
- appointing the operational safety officer and the building safety officer,
- making sure that all the identified threats have been properly recognised,
- eliminating the risks posed by building equipment and infrastructure,
- identifying the wind direction (in view of the smoke, gases and dusts),
- providing personal protective equipment,
- zapewnienie bezpiecznego systemu pracy (podmiany, system zmianowy),
- zapewnienie bezpiecznej drogi ewakuacji oraz bezpiecznego miejsca po ewakuacji.
11. W przypadku dziatan poszukiwawczo-ratowniczych po kata-strofach budowlanych LCES nie jest nowq koncepcjq. Grupy poszukiwawczo-ratownicze od dawna wyznaczajq osoby od-powiedzialne za obserwacj? sytuacji oraz kontrol? wejscia i wyjscia. Wprowadzone sq kanaty komunikacji oraz jedno-znaczne sygnaty alarmowe. Koncepcja LCES jedynie syste-matyzuje zasady dziatan juz od dawna stosowanych przez grupy poszukiwawczo-ratownicze oraz wskazuje i wskaza-niem elementy, na które nalezy zwrócic uwag?.
- ensuring a safety work system (substitutions, shift work organisation),
- ensuring safe escape routes and a safe post-evacuation site.
11. As regards search and rescue operations performed in connection with structural failures, LCES is not a novel concept. In fact, search and rescue teams have had long experience in appointing persons in charge of the situation monitoring, and entry-exit inspections. Communication channels and clear alert signals are used. The LCES concept has only systematised the operational rules which have been observed by search and rescue teams for a long time, indicating elements that deserve special attention.
Literatura / Literature
[1] Rozporzqdzenie Ministra Spraw Wewn?trznych i Administracji z dnia 16 wrzesnia 2008 r. w sprawie szczegótowych warunków bezpieczeñstwa i higieny stuzby strazaków Pañstwowej Strazy Pozarnej (Dz.U. 2008 Nr 180, poz. 1115).
[2] Zasady organizacji dziatan poszukiwawczo-ratowniczych w KSRG, KG PSP, Warszawa 2016.
[3] INSARAG Guidelines, United Nations Office for the Coordination of Humanitarian Affairs (OCHA) 2015.
[4] Merchant D.F., Ashford S.D., USAR Operations ProGuide Series, UK 2008.
[5] Morris B., Holmatro's emergency shoring & lifting techniques, Hol-matro Rescue Equipment B.V., The Netherlands 2008.
[6] Field Guide for Building Stabilization and Shoring Techniques. BIPS 08, Homeland Security. Science and Technology, 2011, [dok. Elektr.] https://www.wbdg.org/FFC/DHS/bips_08.pdf.
[7] Rescue field operations guide, FEMA National Urban Search & Rescue Response System, 2006.
[8] Urban search and rescue. Capability Guidelines for Structural Collapse Response, Emergency Management Australia, 2002.
[9] Field Operations Guide ICS 420-1. FEMA, U.S. Fire Administration/National Fire Academy, 2016.
[10] Field Operations Guide, U.S. Army Corps of Engineers Urban Search & Rescue, Edition 8.1 2016.
MGR INZ. tUKASZ PASTUSZKA - absolwent Wydziatu Transportu Politechniki Radomskiej. Pracownik Zespotu Laboratoriów Tech-nicznego Wyposazenia Jednostek Ochrony Przeciwpozarowej CNBOP - Pañstwowego Instytutu Badawczego. Specjalista z za-kresu pojazdów pozarniczych, uktadów wodnopianowych i pomp pozarniczych. Kierownik i wykonawca projektów badawczo-rozwo-jowych zwiqzanych z technikq pozarniczq. Autor i wspótautor wielu publikacji naukowych oraz standardów CNBOP-PIB.
ML. BRYG. MARCIN PtOTICA - absolwent SGSP, od 2000 roku czto-nek Specjalistycznej Grupy Poszukiwawczo-Ratowniczej „tódz". Po-czqtkowo petnit funkcj? przewodnika psa ratowniczego. W latach 2007-2012 byt zast?pcq dowódcy SGPR „tódz" zas od 2013 petni rol? dowódcy. Petni takze funkcj? koordynatora wojewódzkiego do spraw poszukiwania i ratownictwa w województwie tódzkim. Jest ekspertem Europejskiej obrony cywilnej do spraw rozpoznania i ko-ordynacji mi?dzynarodowych dziatan ratowniczych i humanitarnych
tUKASZ PASTUSZKA, M.SC. ENG. - a graduate of the Faculty of Transport at the Radom University of Technology. Works at the Laboratory of Technical Equipment of Fire Protection Units at the Scientific and Research Centre for Fire Protection - National Research Institute (CNBOP-PIB). A specialist in the field of fire-fighting vehicles, foam water spray systems, and fire pumps. A manager and contractor in several research and development projects in the field of fire protection technology. An author and co-author of numerous scientific publications and CNBOP-PIB standards.
JUNIOR BRIGADIER MARCIN PtOTICA - a graduate of the Main School of Fire Service. Since 2000, a member of the "Lodz" Specialised Search and Rescue Group. Initially, a search and rescue dog handler; between 2007 and 2012 a deputy commander, and since 2013 a commander of the "Lodz" Specialised Search and Rescue
\
Stworzenie angloj?zycznych wersji oryginalnych artykutów naukowych wydawanych w kwartalniku „BITP. Bezpieczeñstwo i Technika Pozarnicza" - zadanie finansowane w ramach umowy 658/P- DUN/2018 ze srodków Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyzszego przeznaczonych na dziatalnosc upowszechniajqcq nauk?.
