CC BY
22
Вестник КазНМУ, №3(2)- 2014
МАТЕРИАЛЫ МЕЖДУНАРОДНОЙ НАУЧНО-ПРАКТИЧЕСКОЙ КОНФЕРЕНЦИИ «МОДЕЛЬ МЕДИЦИНСКОГО ОБРАЗОВАНИЯ КАЗНМУ ИМ.С.Д.АСФЕНДИЯРОВА:
ОПЫТ И ПЕРСПЕКТИВЫ РАЗВИТИЯ СТУДЕНЧЕСКОГО ПОТЕНЦИАЛА», ПОСВЯЩЕННОЙ 125-Й ГОДОВЩИНЕ СО ДНЯ РОЖДЕНИЯ С.Д.АСФЕНДИЯРОВА
УДК-613.1/.614,2:378.147
М.Т. АЙХОЖАЕВА, Т.К. РАИСОВ, З.С. АБИШЕВА, ¥.Б. ИСКАКОВА, Т.М. ИСМАГУЛОВА, Г.К;. АСАН, Е.Е. К,¥РМАНТАЕВА
С.Ж. Асфендияров атындагы К,аз¥МУ, валеология модулi
С.Ж. АСФЕНДИЯРОВ АТЫНДАFЫ ЦАЗ¥МУ ВАЛЕОЛОГИЯ ПЭИ1ИЩ БYГIНI МЕН БОЛАШАFЫ
Бул жумыста Даз¥МУ-де валеология модулi бойынша студенттердi оцыту барысында салауатты вмiр салтыныц мэселелерi мен эдiстерi царастырылган. Бшм ЖYйесiнде инновациялыц эдiстердi цолдану студенттердщ шыгармашылыц ойлауы мен танымдылыц эрекетш кушейтед1
ТYйiндi свздер: салуатты вмiр салты, оцыту эдктер1 мига шабуыл, пресс-конференция, визитинг-профессор, тренинг, релдк ойындар.
взектшп.
Эрб1р мемлекеттщ жан-жа;ты дамуы мен саяси т^рактылыгыньщ мы;ты болуы хал;ыньщ денсаулыгына т1келей байланысты. Салауатты ем1р салтын ;алыптастырудыц мацыздылыгын К;аза;стан Республикасыныц Президент! Н.Э.Назарбаев езшщ 2050 жылга дей1нг1 уза; мерз1мд1 даму Стратегиясында «Егеменд1 ел1м1здщ болашагы -;аз1рп жастар десек, олардыц денсаулыгы мы;ты болып, шыныгып ескеш абзал» деп ашып керсеткен1 бэр1м1зге мэл1м. Оныц нег1з1 ;аз1рп кезден ;аланатын болса, урпагымыздыц болашагы жар;ын болуы ти1с[1].
Эр адам денсаулыгыныц мы;ты болганын ;алаганымен оны са;таудыц жолдарын б1ле бермейд1. Себеб1, ол жолга багыттайтын талаптар жо;тыц ;асы десек болады, ягни айтуга оцай болганымын, жузеге асыру ете курдел1 мэселе.
«Денсаулы; - зор байлы;» демекш1, эр адам салауатты ем1р салтымен ем1р суру1 ушш кептеген аурулардыц алдын алуы шарт. Ал, осы шарттарды устану уш1н кез келген адамныц ыр;ы жете бермейдь Бул м1незд1 адамныц балалы; шагында ;алыптастырып, ересек уа;ытында тура;тандыруды талап етед1.
Бул мацызды мэселенщ шеш1м1н б1л1м беру жуйес1 ез мойнына алган, ягни, жаца жэне ;ар;ынды дамып келе жат;ан валеологиялы; б1л1м беру адамныц ез денсаулыгы мен оган т1келей эсер ететш ;оршаган ортага деген багалы кез;арастарын ;амтамасыз ет1п, гылыми жэне тэж1рибелж б1л1мдер1 мен дагдыларын жуйел1 турде ;алыптастырып, о;ытуга багытталган узд1кс1з удерю.
Валеологиялык б1л1м беруд1ц максаты мен мацыздылыгы.
Денсаулы;тыц дамуы мен тура;талуы ;оршаган орта факторлары мен жагдайларына байланысты екен1н ескере отырып, адам ез денсаулыгына деген жауапты кез;арасын жэне мэдениет1н ;алыптастыру валеологиялы; бшм берудщ ма;саты болып табылады.
Валеологиялы; б1л1м беруд1ц мацыздылыгы - деш сау адамныц жеке аспект1лер1н (физикалы;, элеуметтж-психологиялы;, моралды-этикалы;, енегел1л1к т.б.) ашуга багытталган [2, 4].
Валеологиялы; бшм берудщ ма;саты мен тапсырмаларын жузеге асыру ушш ;ажетт жагдай -студенттердщ узджаз валеологиялы; дайындыгын
ныгайтып, тэрбиел1к, эдютемелж-педагогикалы; аспект1лерд1 тэж1рибе жуз1нде керсету. Валеология - интегралды 1л1м. К^аза; ултты; медицина университетшде (Каз¥МУ] валеология пэн1н барлы; факультеттерде мемлекеттж жэне орыс т1лдер1нде 1995 жылдан бер1 о;ытылуда. 1997 университетте валеологияныц гылыми-эд1стемел1к орталыгы, ал 1998 жылдан 20-дан аса секциядан туратын «Денсаулы;» университетт1к клубы жумыс ат;ара бастады. Клубтыц жумысына галым-дэр1герлер жэне студенттер ;атысады. Жыл сайын клубтыц мушелер1 денсаулы;ты ;оргау жэне ныгайту аспект1лер1 бойынша конференциялар мен семинарлар етк1зед1, о;у-эд1стемелж ;уралдары, брошюралар жары; керед1. Нэтижелер.
Сощы жылдары валеология пэнш интерактивт1 эд1стермен о;ыту ;олга алынган. Интерактивт1 о;ыту кез1нде о;ытушы студенттерге бер1лген материалды толы; мецгеру1 уш1н барлы; мумк1нд1ктерд1 пайдаланды[3].
Б1з тренингтерд1ц жа;сы жузеге асуы ушш мына белсенд1 эд1стерд1: дэр1стер, топты; дискуссиялар, видео демонстрациялар, релд1к ойындар, мига шабуыл, квиз (ба;ылау), пресс-конференция, децгелеу стел, презентациялар, т.б ;олданды;. Видео- аудио ;олданып о;ылган дэрютер (кодограммалар, кестелер, видеосюжеттер) нег1зг1 талаптарга (гылымилыгы, ;ол жет1мд1л1л1г1, езект1л1г1, белсендшп, жан-жа;тылыгы) сай етк1з1лд1. Кернек1 ;уралдар сез1м мушелер1не эсер ет1п, а;параттыц керект1 жер1н ;абылдап, 1здену урдюш кушейтед1.
Тэж1рибел1к саба;тарда «Мига шабуыл» эд1с1 ;олданылды, ол топты; ойлану эрекетш кушейтед1. Бул жагдайда студенттщ кез келген жауабы ;абылданып, та;тага жазылады. Содан соц айтылган пшрлердщ мацыздылыгына ;арай аны;талып, о;ытушы ;ортытынды жасайды. Талабы бойынша децгей1 жогары лидер-студенттер ездер1 о;ытушы рел1не юрш п1к1рлер1н айтады. 9з ;урдастарын о;ыту, о;ушыныц зей1н1н жогарлатып, мшез-кулкыныц езгеру1не ы;пал етед1. Сонымен ;атар «Пресс-конференция» эд1с1 ;олданылды, ягни ;атысушылар мен оны уйымдастырушылар арасында ауызша а;парттпен алмасу. Студенттер бершген та;ырып бойынша ез п1к1рлер1мен, сез1мдер1мен бел1сед1.
Вестник КазНМУ, №3(2)- 2014
Студенттер релдж ойындар eткiздi, ягни eмiрлiк эртYрлi проблемалы; жагдайлардыц шешiмiн табу ма;сатында TYрлi кейiпкерлердi KepceTTi. К^атысушылар ойын барысында eздepiнiц ceзiмдepiн, ойларын, ic-эрекеттерш тал;ылады. Тэжipибeлiк саба;та студенттердщ бiлiмдepi жэне физикалы; денсаулы;тары аны;талады, ягни антропометриялы; амалдар, артериялы; ;ысымды аны;тау, ЖYpeктiц жиырылу жишпнщ ЖYKтeмeгe эсер^ eкпeнiц тipшiлiк сиымдылыгы, сия;ты тэжipибeлiк дагдылары ;алыптасады.
Унивepcитeтiмiздiц Yштiлдiлiк багдарламасына сай ;аза;, орыс, агылшын тшдершде глоссариилер, TYЙiндeмeлep дайындалып,, eзiндiк ж^мыстар жасалынып, тэжipибeлiк саба;тар eткiзiлдi. Сондай-а; модуль к;ызмeткepлepi салауатты eмip салтын насихаттау ж^мысына cтудeнттepдi де ж^мылдырды (баулыды). О;ытушылар мен студенттер бipiгiп Алматы ;аласыныц коллeдждepi мен мектептершде зиянды эдеттерге ;арсы насихаттау ^-шаралары eткiзiлдi. Валеологиялы; бiлiм берудщжогарыдагы о;ыту формаларымен ;атар студенттердщ гылыми зерттеу ж^мыстары да Yлкeн мацызга ие. Ол студенттердщ e3 денсаулы;тары мен eмip салтын тиiмдi в^растыру жолдарын iздeп, мацыздылыгын терец ceзiнiп, зерттеу ж^мыстарын ЖYpгiзiп, салауатты eмip салты туралы гылыми TYrirnKTepm^ ;алыптасуына эсер етедь Валеология модулшщ о;ытушыларыныц бас;аруымен эр TYpлi та;ырыпта гылыми ж^мыстар эр TYpлi ЖYЛдeлepгe ие болып, басылымдарда жары; кepдi.
Студенттердщ о;ытушымен eзiндiк ж^мысы -салауатты eмip салтын насихаттауга, зиянды эдеттердщ алдын алуга багытталган гылыми диспуттар ^йымдастырылып, интepактивтi о;у багдарламаларын iздeу жэне в^растыру, та;ырыптар
бойынша эссе жазу, денсаулык децгейлерш аныктайтын сауалнамалар мен тесттер журпзшедь Студенттщ eзiндiк ж^мысы - к^рп тацда бiлiм беру Yдерiсiндеri eзектi мэселе. Студент денсаулыкты ныгайту мен сактау туралы бшмш шыцдап, жаца акпараттар жинап, пшрлерш ортага салып, ез ойларын пайымды корытындылауды
калыптастыратын жаца эдiстер мен амалдарды (ситуациялык есептер мен кроссворд кдоастыру, реферат, презентациялар, буклеттер) ез бетшше iзденiп-тауып оку барысында колданады. Студенттердiц денсаулыкты са;тау жэне ныгайту мэселелерi бойынша бiлiмдерi кредиттiк о;ыту технологиясында оку YДерiсiн ^йымдастыру ережелерше CYЙенiп кдоастырылган критериилер (бiлiмi, тэжiрибелiк дагды, eзiндiк ж^мысы, коммуникативтi жэне кдаыктык компетенциялар) аркылы багаланады.
Коммуникативт жэне кдаьщ компетенциялары семестр соцында 1 рет багаланады. 2012-13 оку жылында валеология пэнiн о;ыту бойынша тэжiрибе алмасу максатында «визитнг-профессор» багдарламасымен Ресейден доцент Леднова М.И шакырылды. Ол салауатты eмiр салтын калыптастырудыц eзектi с^рактары бойынша дэрютер окыды. Интерактивтi эдiс бойынша мастер класс торсет^. Ол ж^мыстар К^аз¥МУ (валеология модулiнiц) оку YPДiсiне енпзшдь К^орытынды: Жогарыда кeрсетiлген К^аз¥МУ валеология модулшде колданылатын окытудыц заманауи эдiстерi жастардыц валеологиялык мэдениетiн дамытуга, эр студенттщ eз денсаулыгын сактап жэне ныгайтуы Yшiн алган бiлiмдерiн колданып, болашакта бiлiмдi эрi денi сау дэр^ер маманыныц калыптасуына Yлкен ыкпал етедi деген сенiмiмiз мол.
ЭДЕБИЕТТЕР Т1З1М1
1 Назарбаев Н.А. «Казахстанский путь - 2050: Единая цель, единые интересы, единое будущее». - Астана: 2014.
2 Сатпаева Х.К., Абишева З.С. «Настоящее и будущее валеологии в Казахстане» Труды VI Международной конференций «Новое в безопасности жизнедеятельности». - Алматы: 2004. - С. 56-59.
3 Мынбаева А.К., Садвакасова З.М. «Инновационные методы обучения» учебное пособие. - Алматы: 2010. - С. 344.
4 Жетписбаев Г.А., Сагидуллина Л.С. Валеология. Учебник изд. второе, перераб. и доп. - Алматы: 2013. - 308 с.
М.Т. АЙХОЖАЕВА, Т.К. РАИСОВ, З.С. АБИШЕВА, ¥.Б. ИСКАКОВА, Т.М. ИСМАГУЛОВА, Г.Ц. АСАН, Е.Е.
Ц¥РМАНТАЕВА
НАСТОЯЩЕЕ И БУДУЩЕЕ ВАЛЕОЛОГИЧЕСКОГО ОБРАЗОВАНИЯ В КАЗНМУ
Резюме: В настоящей работе рассматриваются вопросы здорового образа жизни и методы, применяемые при обучении студентов на курсе валеологии в КазНМУ. Инновационные методы способствуют развитию у студентов творческого мышления и активизируют познавательную деятельность.
Ключевые слова: здоровый образ жизни, методы обучения, мозговой штурм, пресс-конференция, визитинг-профессор, тренинг, ролевые игры.
M.T. AIKHOZHAEVA., T.K.RAISOV, Z.S. ABISHEVA., U.B. ISKAKOVA, T.M.ISMAGULOVA, ASAN G.K., E.E. KURMANTAEVA
THE PRESENT AND FUTURE OF VALEOLOGICAL EDUCATION IN KAZNMU
Resume: This include the questions about the healthy lifestyle and methods of students education in the valueology course of KazNMU. The innovative methods develop creative thinking of students and promote the cognitive activity. Keywords: healthy lifestyle, training methods, brainstorming, press conference, from Visiting Professor, training, role-playing games
