Научная статья на тему 'ЎРТА МАСОФАГА ЮГУРУВЧИЛАРНИ ЖИСМОНИЙ ТАЙЁРГАРЛИГИНИ ТАКОМИЛЛАШТИРИШ'

ЎРТА МАСОФАГА ЮГУРУВЧИЛАРНИ ЖИСМОНИЙ ТАЙЁРГАРЛИГИНИ ТАКОМИЛЛАШТИРИШ Текст научной статьи по специальности «СМИ (медиа) и массовые коммуникации»

CC BY
33
4
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Аннотация научной статьи по СМИ (медиа) и массовым коммуникациям, автор научной работы — Хўжамкелдиев Ғ.С.

Ушбу мақолада ўрта масофага югурувчиларни тайёргарлик машғулотларида жисмоний тайёргарлигини танланган машғулот режаси ёрдамида такомиллаштириш хусусида олиб борилган тадқиқот натижалари ва уларнинг таҳлили ифода этилган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Текст научной работы на тему «ЎРТА МАСОФАГА ЮГУРУВЧИЛАРНИ ЖИСМОНИЙ ТАЙЁРГАРЛИГИНИ ТАКОМИЛЛАШТИРИШ»

Техника, тактика и методика спортивной тренировки

коротких отрезках времени специальной предсорев-новательной подготовки. В частности, для такого показателя, как окружность плеча, интервал времени был весьма незначителен и никаких практических сдвигов не наблюдалось. В то же время ситуативный показатель состояния, такой как восприятие времени (ВР), что анализ его данных весьма важен для фиксируемых показателей, так как, в конечном счете, позволяет скорректировать процесс подготовки.

Выводы. Определенные нами методические детерминанты индивидуальн ой физической подготовки дзюдоистов в годичном цикле построены на основе результатов обобщения спортивной практики и закономерностей системы тренировки спортсменов различных специализаций.

Современные задачи подготовки дзюдоистов высшей квалификации, имеющих равный уровень технической подготовленности, указывает на необходимость углубленного изучения факторов, влияющих на их спортивный результат. В этой связи во многих странах разносторонне исследуются морфофункцио-нальные особенности спортсменов, разрабатываются

модельные характеристики и методы контроля, позволяющие объективно оценивать их готовность к соревнованиям. Обобщенные данные, полученные в ходе теоретических исследований, позволили сделать определенные заключения о приоритетах методического доминирования на предсоревновательном этапе подготовки дзюдоистов высшей квалификации.

Литература:

1. Акопян, А.О. Дзюдо. Программа / А.О. Акопян, В.В. Кащав-цев, Т.

2. Клименко.М.: Советский спорт, 2009. - 96 с.

3. Дахновский, В.С. Обучение и тренировка дзюдоистов / В.С. Дахновский, Б.Н. Рукавицын. - Мн.: Полымя, 1989. - 192 с.

4. Евсеев, С.П. Теория и методика формирования двигательных действий с заданным результатом: автореф. дисс. д-р пед. наук С.П. Евсеев. - М., 1995 - 78 с.

5. Каргин, Н.Н. Специфика физической подготовленности борцов различных тактических манер ведения схватки / Н.Н. Каргин В.Г. Оленик, П.А. Рожков. - Краснодар, 1993. - 152 с.

6. Ким, Су. Тэквондо: Ча Ён Рю - естественный путь / Су Ким. - М.: «Фаир-пресс», 2000. - 497 с.

7. Мартиросов, Э.Г. Технологии и методы определения состава тела человека / Э.Г. Мартиросов, Д.В. Николаев, С.Г. Руднев. - М.: Наука, 2006. - 248 с.

8. Платонов, В.Н. Подготовка квалифицированных спортсменов В.Н. Платонов.М.: Физкультура и спорт, 1986. - 286 с.

УУК (УДК, UDC): 796.015.132: 422.12

Укитувчи

F.C. ХУЖАМКЕЛДИЕВ1

1Узбекистон давлат жисмоний тарбия ва спорт университети, Чирчи; шахри, Узбекистон

Муаллиф билан богланши учун: gafur.xujamkeldiyev@mail.ru

yPTA МАСОФАГА ЮГУPУBЧИЛАPНИ ЖИСМОНИЙ ТАЙЁPГАPЛИГИНИ ТАКОМИЛЛАШТ^ИШ

Аннотация

Annotation

В этой статье изложены резултаты иследования направленные на повышение физической подготовленности бегунов на средние дистанции за счет использования я более эффективных средств тренровки.

Ключевые слова: средняя дистанция, спортивные результаты, еженедельные микроциклы, кроссовый бег.

Ушбу маколада урта масофага югурувчиларни тайёргарлик машгулотларида жисмоний тайёргарлигини танланган машгулот режаси ёрдамида такомиллаштириш хусусида олиб борилган тадкикот натижалари ва уларнинг тахлили ифода этилган.

Калит сузлар: урта масофа, спорт натижалари, уафталик микроцикллар, кросс югуриш.

This article presents the results of research aimed at improving the physical fitness of middle distance runners through the use of more effective means of training.

Keywords: Middle distance, sports results, weekly microcycle, race.

О CM О

CO

ro ra t О Œ (Л

Долзарблиги. Жамиятда ёш авлоднинг жисмоний тарбия билан мунтазам шугулланиши учун замон талабларига мос шарт-шароитлар яратиш, спорт мусобакалари оркали ёшларда уз иродаси, кучи ва имкониятларига булган ишончни мустахкамлаш, мардлик ва ватанпарварлик, она Ватанга садокат туйгуларини камол топтириш, шунингдек, ёшлар ора-сидан иктидорли спортчиларни саралаб олиш ишла-рини тизимли ташкиллаштириш хамда жисмоний тарбия ва оммавий спортни янада ривожлантиришга йуналтирилган кенг куламли ишлар амалга оширилиб келинмокда. Хусусан, давлатимиз рахбарининг 2018 йил 5 мартдаги " Жисмоний тарбия ва спорт сохасида

давлат бошкаруви тизимини тубдан такомиллашти-риш чора-тадбирлари тугрисида'ги ПФ-5368-сонли Фармони ва 2020 йил 24 январдаги "Узбекистон Республикасида жисмоний тарбия ва спортни янада такомиллаштириш ва оммалаштириш чора-тадбирла-ри тугрисида'ги ПФ-5924-сонли Фармонларида хам юкоридаги максадларга эришишга каратилган катор вазифалар белгилаб берилган. [1, 2, 3]

Ёш иктидор эгаларини Олимпия спорт турлари билан жиддий шугулланиши учун мамлакатимизда бугунги кунда етарлича шароит ва имкониятлар яратилган булиб, жумладан, енгил атлетиканинг 800-1500 м масофага югуриш турлари буйича респуб-

44

e-mail: fan_sportga@uzdjtsu.uz

№6-2020

Техника, тактика и методика спортивной тренировки

лика ва халкаро мусобакаларда юртимиз вакиллари муносиб иштирок этиб келмокда. Енгил атлетиканинг мазкур тури буйича дунё мамлакатлари орасида Кения, Эфиопия, Испания, Норвегия, Марокаш ва Дания вакиллари охирги йилларда етакчиликни кулдан бермасдан келаётганлиги спорт машгулотларини ре-жалаштириш, иктидорли спортчиларни излаб топиш ва тор ихтисосликка йуналтириш механизмларини тугри ташкил этганлигидан далолат беради. Урта масофанинг 800-1500 м масофага югуриш турлари спортчилардан махсус тезкор-чидамлиликни талаб этади. Колаверса, урта масофага югурувчилар интеграл тайёргарликнинг олий даражада шакллантириш тугридан-тугри юкори спорт натижасини намойиш этишга имкон яратади. Хрзирги кунда жахон арена-ларида утказилаётган спорт мусобакаларидаги нати-жаларини тахлил этганимизда 800-1500 м масофага югуриш турларида бизнинг спортчиларимиз 5.0-10.0 сония натижа ортда колаётганлигини куришимиз мумкин. Демак, бундан шундай хулоса килиш керак-ки, бизнинг урта масофага югурувчи спортчиларимиз билан утказиладиган йиллик, куп йиллик тайёргарлик машгулотлар режасини илмий асосда янги тизимини яратиш ва саралаш мезонларини ишлаб чикишни такозо этади. Бу эса бугунги кундаги спортчилар тайёрлаш тизимидаги долзарб масалалардан бири булиб, сохада хам илмий, хам амалий ахамият касб этади. [4, 5, 6, 8, 9].

Тадкикотнинг максади. Урта масофага югу-рувчиларни йиллик тайёргарлик машгулотларида жисмоний тайёргарлигини режалаштирилган машгу-лот дастури ёрдамида такомиллаштириш.

Тадкикот вазифалари:

- илмий-услубий адабиётлар, тайёргарлик да-стурларини урганиш асосида тахлил этиш ва умум-лаштириш;

- урта масофага югурувчиларни жисмоний тай-ёргарлигини аниклаш;

- урта масофага югувчилар учун йиллик тайёргар-лиги машгулотларини такомиллашган тузилмасини ишлаб чикиш ва педагогик тажрибада самарадорли-гини аниклаш.

Тадкикот усуллари. Илмий-услубий адабиётлар тахлил килиш, педагогик кузатув, статистик тахлил, тадкикотни ташкил килиш, педагогик тажриба, математик-статистик усуллар ва олинган натижалар тахлили.

Бугунги кунда спорт натижаларини кун сайин усиб бориши спортчилар тайёрлаш тизимини янги тузилмасини ишлаб чикишни такозо этади. Х,ар бир спортда спортчининг жисмоний тайёргарлигини аникламасдан туриб уларга юкламалар бериш мум-кин эмас. Бунинг учун энг аввало уларни жисмоний тайёргарлиги ва функционал холатини аниклаб олиш

зарур [7].

Биз урта масофага югурувчи спортчиларни жисмоний тайёргарлик даражасини аниклашга эъ-тиборимизни каратдик. Спортчиларни икки гурухга ажратиб тажриба ва назорат гурухини ташил этдик. Урта масофага югурувчи тажриба ва назорат гурухи-

га мансуб спортчиларни жисмоний тайёргарлигини аниклаш максадида утказилган тадкикотимизни уларни жисмоний тайёргарлигини ургандик. Унга кура, тажриба гурухи спортчиларида 100 м масофага югуришда тадкикот олдидан 12.2±0.41 сония нати-жани кайд этди. Назорат гурухида эса бу курсаткич буйича 12.7±0.74 сония натижа курсатди. Тезкор куч буйича 200 м масофага югуришда тажриба гурухи синалувчилар 24.6±0.62 сония булса, бу курсаткич буйича назорат гурухи синалувчиларида 24.8±0.78 сония кайд этилди. Тажриба гурухида 400 м масофага югуришда 52.8±1.52 сония, назорат гурухида бу курсаткич буйича 52.5±1.68 сония натижани кайд этди. Тезкор чидамлиликни аниклаш максадида 600 м масофага тажриба гурухи синалувчилари 85.2±0.93 сония, назорат гурухи синалувчиларида эса 86.3±1.6 сония натижа курсатди. 1000 м масофага югуришда тажриба гурухи синалувчилари 156.0±1.55 сония на-тижа курсатган булса, назорат гурухи синалувчилари 155.7±1.25 сония натижани кайд этди. Жойидан уч хатлаб сакраш тести буйича тажриба гурухи синалувчилари 846±32.11 см кайд этган булса, назорат гурухи спортчилари эса 837±32.08 см натижа билан якунлади. Демак олинган маълумотларни тахлил эта-диган булсак, тажриба ва назорат гурухи спортчилари уртасида сезиларли фарк кузатилмади.

1-жадвал

Тажриба ва назорат гурухи спортчиларининг тад^и^отдан олдинги жисмоний тайёргарлик буйича тест синов натижалари

Курасткичлар Тажриба гурухи Назорат гурухи

100 м 12.2±0.41 12.7±0.74

200 м 24.6±0.62 24.8±0.78

400 м 52.8±1.52 52.5±1.68

600 м 85.2±0.93 86.3±1.6

1000 м 156.0±1.55 155.7±1.25

Турган жойидан узунликка сакраш (см) 261±8.15 264±7.80

Турган жойидан узунликка уч хатлаб сакраш (см) 846±32.11 837±32.08

Олинган натижаларни киёсий тахлили асосида урганилиб, биз томонимиздан тажриба гурухи урта масофага югурувчилари учун хафталик микроцикл-лар учун тайёргарлик машгулотлари тузилмаси ишлаб чикилди.

2-жадвал

Тайёргарлик даврида - УЖТ ва МЖТ ни ривожлантириш микроциклнинг тузилиши

Кун

Мазмуни

Бир меъёрда югуриш - кросс 12-14 км, ЮКС 170 зар/дак.: 1 км -усмирлар учун - 4.10-4.20 дак., кизлар учун 4.40-4.50 дак. Умумий ривожлантириш машклари - 20 дак.

Енгил югуриш 3-4 км ва УРМ - 15 дак.

Такрорий югуриш 2 марта 2000 м ёки 3 марта 1200 м ёки 4 марта 1000 м. ЮКС 170 зар/дак.; 1 км масофа - усмирлар учун - 3.20-3.30 сон. Якуний югуриш - 2 км.

Такрорлаш (1-кун)

Спорт уйинлари (баскетбол, волейбол ва х.к) 30-40 дакика.

УРМ шерик билан - 20 дакика.

10 марта 100 м масофага тезликка югуриш.

Сакраш машклари 80-100 марта депсиниш.

Еовлар билан машклар - 20 дак.

Мослашувчанлик машклари - 15 дак.

Оёк ва болдир мускуллар кучини ривожлантириш учун машклар. Такрорлаш (1-кун)

Кросс югуриш 16-18 км, 100-150 м тезликка югуриш 5-6 марта, ЮКС 170 зар/дак.

Умумий ривожлантириш машклари - 20 дак. Дам олиш.

О

СМ

о со

го га

О ^

Х,ар куни эрталаб 5-7 км енгил чигал ёзди югуриш, ЮКС 140-150 зар/дак ва умумий ривожланиш

2

3

4

5

6

7

№6-2020 е-шаП: fan_sportga@uzdjtsu.uz 45

Техника, тактика и методика спортивной тренировки

машклари - 20 дакика; хафтасига 2 марта, тезликка машклар ва сакраш машклари бажарилади.

Умумий жисмоний тайёргарликни ривожланти-ришда кулланиладиган машклар:

• Енгил югуриш ва якуний югуриш - 10 км;

• Кросс (машгулотда - аэроб режим) - 40-46 км;

• Енгил югуриш (кайта тикланиш) - 35-45 км;

• Узок масофаларни булаклаб югуриш (аралаш режимда) - 7-8 км;

• 2 км - тезликка югуриш.

3-жадвал

Урта масофага югурувчиларнинг тайёргарлик даврида ^ажмли микроцикл

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

Кун 1

Машгулот тузилиши

Енгил югуриш 6-8 км, ЮКС 160 зар/дак, 1 км учун: усмирлар учун: 4,204,30;

Умумий тайёргарлик ва ривожлантириш машклари - 20 дак. Тоза хаводаги спорт уйинлари - 30-40 дакика.

Сакраш машклари (жойидан, куп мартали сапчишлар,) - 60-80 марта депсиниш.

10 х 100 м тезлликка югуриш. Еовлар билан машк килиш - 20 дак.

Оёк, бел ва орка мушаклар кучини ривожлантирувчи машклари. Машкланиш машклари -15 дак.

Такрорлаш (1-кун).

Дам олиш.

Такрорлаш (2-кун).

Кросс югуриш - 12-14 км ( тезлиги ва ЮКС худди 1-кунга ухшаш). Умум ривожлантирувчи машклар - 20 дак.

Дам олиш.

О СМ

о

СО

ГО

га ■с

0 ^

1

с го

Тикланиш учун эрталабки югуриш- 4-6 км, ЮКС

- 140-150 зар/дак, Умумривожлантирувчи машклар

- 10-15 дакика давомида бажарилади.

Бир хафта давомида бажариладиган машклар:

• Кросс (аэроб режимда) - 24-30 км.

• Сакраш машклари 120-160 марта депсиниш.

• Умумий хажмда тезликка югуриш - 2 км.

4-жадвал

Урта масофага югурувчиларнинг тайёргарлик даврида шиддатли микроцикл

Кун Машгулот тузилиши

1 Енгил югуриш 3-4 км, умумий ривожлантирувчи машклар - 15 дак. Тезликка югуриш - 5 х 100 м.

Стартдан чикиб югуриш (юкори стартдан) - 5 х 50 м. Масофани булаклаб югуриш 300-600 м умумий хажми 5-2,5 км; тезлиги - 90-95 %; хар бир булакдан кейин дам олиш 3-6 дак. Турли хил сакраш машклари.

2 Кросс - 6-8 км, ЮКС - 150-170 зар/дак.,1 км учун югуриш тезлиги: усмирлар: 4.10-4.20, кизлар 4.40-4.50 дак.

Шерик билан умум ривожлантирувчи машклар - 20 дак.

3 Енгил югуриш - 3-4 км. Тезликка югуриш - 5 х 100 м. Юкори стартдан югуриш - 5 х 30 м,

Масофани булаклаб югуриш 150-200 м, тезлик 85-90 %; хажми 1,5-2 км хар бир булакдан кейин дам олиш 1,5-3 дак. Якунловчи машклар - 2 км.

4 Чигал ёзди югуриш - 6-8 км, 140-150 зар/дак. УРМ - 20 дак.

Енгил югуриш - 6-8 км, ЮКС 140-150 зар/дак. Умумий ривожлантирувчи машклар - 20 дак.

5 Енгил югуриш - 3-4 км. Тезликка югуриш 5 х 100 м.

Узгарувчан югуриш 800-1000 м масофани булаклаб югуриш: 50 м.га тез югуриш+50 м луккилаб югуриш; дам олиш 6-8 дак; хажми - 2-2,5 км. Якунловчи югуриш - 2 км.

6 Кросс югуриш - 8-10 км, ЮКС ва 2 кундаги машгулотга ухшаш.

7 Дам олиш.

Эрталабки кросс югуриш 5-6 км, ЮКС 140-150 зар/дак. Х,афтасига 2-3 марта тезлик ва сакраш машклари.

Х,афта давомида бажариладиган машклар:

• Кросс югуриш (аэроб режим) - 24-28 км,

• 5-7 км. ни булаклаб югуриш (анаероб ва аралаш режимда),

• Бир маромда югуриш (тикланиш) - 40-50 км

• Тезликка югуриш- 2-2,5 км.

Биз олиб борган тадкикотдан сунг юкоридаги курсаткичлар буйича тажриба гурухи 100 м масо-фада 11.8±0.30 сонияга яхшиланганини, назорат гурухида эса 12.3±0.68 сонияга узгарганини, 200 м масофага эса тажриба гурухида 23.9±0.69 сонияга назорат гурухи синалувчилари эса 24.4±0.71 сонияга, 400 м масофага эса тажриба гурухи югу-рувчилари 51.7±1.56 сонияга яхшиланган булса, назорат гурухи спортчиларида 51.2±1.43 сонияга усганлиги куришимиз мумкин. 600 м масофага югуриш буйича тажриба гурухи синалувчилари курсатган натижа 84.07±1.18 сонияга яхшиланган булса, 85.7±0.3 сонияга етганлигини курамиз. 1000 м масофа буйича 154.0±19.8 сонияга ошган булса, назорат гурухи спортчиларида эса 155.0±21.3 сони-яни кайд этган. 3000 м масофага югуришда тажриба гурухи синалувчилари 152.0±2.64 сонияга усган булса, назорат гурухида эса бу курсаткич буйича 154.5±0.85 сония вактда босиб утдилар. Жойдан туриб узунликка сакраш тести буйича тажриба гурухида 270±8.01 см натижага яхшиланган булса, назорат гурухида эса 269±8.42 см.ни ташкил этди. Жойдан туриб уч хатлаб сакраш буйича тажриба гурухи 891±45.51 см.ни кайд этган булса, назорат гурухида 857±28.18 см.ни кайд этишди.

5-жадвал

Тажриба ва назорат гурухи спортчиларининг тад^и^отдан кейинги жисмоний тайёргарлик буйича тест синов натижалари

Курасткичлар Тажриба гурухи Назорат гурухи

100 м 11.8±0.30 12.3±0.68

200 м 23.9±0.69 24.4±0.71

400 м 51.7±1.56 51.2±1.43

600 м 84.07±1.18 85.7±0.3

1000 м 152.0±2.64 154.5±0.85

Турган жойидан узунликка сакраш (см) 270±8.01 269±8.42

Турган жойидан узунликка уч хатлаб сакраш (см) 891±45.51 857±28.18

Тажриба ва назорат гурухи спортчиларининг жисмоний тайёргарлик курсаткичлари динамикаси. (п-12)

№ Тест-лар ТД Тажриба гурухи (п-12) Назорат гурухи (п-12)

Мах/ Мин х±о 1 Р Мах/ Мин х±о 1 Р

1 100 м масо-фага югу-риш ТО 11.5 /12.8 12.2 ±0.41 2.72 <0,01 11.8 /13.9 12.7 ±0.74 1.56 <0,1

ТК 11.2 /12.5 11.8 ±030 11.6 /13.8 12.3 ±0.68

2 200 м масо-фага югу-риш ТО 23.7 /25.9 24.6 ±0.62 2.62 <0,01 23.3 /26.2 24.8 ±0.78 1.40 <0,1

ТК 22.9 /25.5 23.9 ±0.69 23.0 /25.2 24.4 ±0.71

3 400 м масо-фага югу-риш ТО 50.1 /55.2 52.8 ±152 1.76 <0,05 49.5 /56.1 52.5 ±1.68 1.40 <0,1

ТК 49.8 /54.8 51.7 ±156 49.2 /54.9 51.2 ±1.43

4 600 м масо-фага югу-риш ТО 84.0 /86.1 85.2 ±093 2.65 <0,01 84.5 /87.9 86.3 ±1.6 1.28 <0,2

ТК 83.1 /85.8 84.07 ±1.18 83.8 /86.9 85.7 ±0.3

2

46 е-шай: fan_sportga@uzdjtsu.uz №6-2020

Техника, тактика и методика спортивной тренировки

5 1000 м масофага югуриш ТО 154 /168 156± 1.55 3.14 <Щ 154.0 /157.5 155.7 ±1.25 2.62 <001

ТК 149.3 /155.2 152± 2.64 153.4 /156.4 1545 ±0.85

6 Жой-дан туриб узун-ликка ТО 276 /250 261± 8.15 2.68 <0,01 281 /250 264± 780 1.53 <0,1

ТК 287 /260 270± 8.01 384 /255 269± 8.42

сак-

раш

7 Жой-дан туриб узун-ликка ТО 895 /815 846± 32.11 2.79 <0,01 900 /810 837± 32.08 1.68 <0,1

ТК 985 /840 891± 45.51 915 /830 857± 28.18

уч хатлаб

сакраш

Хулоса. Илмий-услубий адабиётлар тахлили шуни курсатадики, урта масофаларга югурувчилар машгулот жараёнини режалаштиришнинг ягона индивидуаллашган таркиби йуклиги кузатилди. Шу боисдан, тадкикотимиз йиллик тайёргарликнинг хар мезо ва микроцикллари даврида мураббийлар томо-нидан спортчиларнинг индивидуал имкониятларини хисобга олган холда юкламаларни окилона режа-лаштиришни талаб этади. Машгулотни режалашти-ришда ёш спортчиларнинг жисмоний тайёргарлиги,

УУК(УДК, UDC): 796.015.576:1

функционал холати, рухий тайёргарлиги инобатга олинса, индивидуаллашган тартибда машгулот юкламаларини режалаштирилса спортчининг янада натижаларининг яхшиланишига сабаб булади.

Адабиётлар:

1. Узбекистан Республикаси Президентининг 2018 йил 5 мартдаги "Жисмоний тарбия ва спорт сохдсида давлат бошкаруви тизимини тубдан такомиллаштириш чора-тадбирлари г^рисида"ги ПФ-5368-сонли Фармони.

2. Узбекистон Республикаси Президентининг "Узбекистон Респуб-ликасида жисмоний тарбия ва спортни янада такомиллаштириш ва оммалаштириш чора-тадбирлари г^рисида"ги 5924-сонли фармони. 2020 йил 24 январь.

3. Абдуллаев А., Хонкелдиев Ш. Жисмоний тарбия назарияси ва услубияти. - Т.УзДЖТИ. 2005.й. (231 б).

4. Азимов И., Собитов Ф. Спорт физиологияси. - T. 1993 йил. (89 б)

5. Керимов Ф.А., Умаров М.Н. Спортда прогнозлаштириш ва моделлаштириш. - Т.: УзДЖТИ, 2005 йил. (279 б).

6. Олимов М.С. Урта масофага югуриш техникасини ургатиш услубияти. 2014 йил. (56 б).

7. Олимов М.С. Урта масофага югурувчи спортчи талабаларни мусобакаларга тайёрлаш услубияти. Педагогик номзодлик диссертация. 2011 йил (97 б).

8. Олимов М.С., Солиев И.Р., Гайдаров Б.Ш. Спорт педагогик махоратини ошириш. - T. Авто нашриёти. 2017 йил 243-б.

9. Озолин Н.Г. "Легкая атлетика" 1971 йил (234 б).

10. Х.Рафиев. Енгил атлетика ва уни укитиш методикаси. Дарслик 2012 й. 2012.(335 б).

Мустакил изланувчи Э.О. ОЧИЛОВ1

'Узбекистан давлат жахон тиллари университети,

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

Тошкент шахри, Узбекистон

Муаллиф билан богланиш учун: elbek343@list.ru

КУРАШЧИЛАРДА УНГ-ЧАП ТОМОНЛАМА УСУЛЛАРНИ КУЛЛАШ САМАРАДОРЛИГИНИ ИШЛАБ ЧИКИШ ВА УЛАРНИНГ ГИПОКСИК КИЙМАТИНИ АНИКДАШ

Аннотация

Annotation

В статье показана сущность разработанных технических тестов, выполняемых слева и справа, анализированы результаты их апробации на основании проведения массовых исследований.

Ключевые слова: технические действия, технические тесты, справа и слева, гипоксическая стоимость, дефицит О2, бросок соперника, асимметрическая разница.

Маколада кураш амалиётида кулланиладиган техник тестларни унг ва чап томонлама куллаш вариантлари ишлаб чикилганлиги ва уларни тадкикотлар асосида синовдан утказилган натижалари тахлил килинган.

Калит сузлар: техник усуллар, техник тестлар, унг ва чап томонлама, гипоксик циймат, О2 танцислиги, рацибни ошириб ташлаш, асимметрик фарц.

The article shows the essence of the developed technical tests performed on the left and right, analyzes the results of their approbation on the basis of conducting mass studies. Due to the fact that these tests are anaerobic in terms of load,their hypoxic cost is determined according to the data of the breathing rhythm, Shtange tests (holding the breath while inhaling) and Genchi (holding the breath while exhaling).

Key words: technical actions, technical tests, right and left side, hypoxic cost, O2 deficiency, opponent's throw, asymmetric difference.

Долзарблиги. XXI асрда замонавий спорт му-собакалари, бир томондан, спорт натижаларини мислсиз даражада усишига олиб келаётган булса, иккинчи томондан, жисмоний ва психофункционал имкониятлар куламини кенгайтириш, техник-тактик усулларнинг янги авлодларини яратиш зарурлигига замин яратмокда. Охирги ун беш йилликни тахлил

киладиган булсак, бу борада бир катор мутахас-сис-олимлар спорт амалиётига хос техник-тактик харакатларни "унакай" спортчиларда унг кул-оёк ва чап кул-оёкда хам симметрик тартибда шакллан-тириш афзаллигини тадкикотлар асосида урганиб келишмокда [Я.Е. Козлов, 2008; В.А. Москвин, Н.В. Москвина, 2008].

о см о

CID

ГО

га t О CL

сл

№6-2020

e-mail: fan_sportga@uzdjtsu.uz

47

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.