Научная статья на тему 'РОЛЬ МРТ ИССЛЕДОВАНИЯ И АРТРОСКОПИИ В ДИАГНОСТИКЕ И ЛЕЧЕНИИ КИСТ ПОДКОЛЕННОЙ ЯМКИ'

РОЛЬ МРТ ИССЛЕДОВАНИЯ И АРТРОСКОПИИ В ДИАГНОСТИКЕ И ЛЕЧЕНИИ КИСТ ПОДКОЛЕННОЙ ЯМКИ Текст научной статьи по специальности «Клиническая медицина»

CC BY
126
13
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Журнал
Re-health journal
Область наук
Ключевые слова
коленный сустав / киста Бейкера / МРТ / артроскопия.

Аннотация научной статьи по клинической медицине, автор научной работы — Ирисметов Муроджон Эргашевич, Турсунов Кудратбек Кобулович, Худайбердиев Кобилжон Турсунович, Турсунова Мархабо Абдумажидовна

Проведен анализ результатов обследования и лечения 96 больных с кистой Бейкера в отделении спортивной травмы РСНПМЦТО находивщиеся на лечении в 2015 – 2018 гг. Возраст больных варьировал от 23 до 67 лет. Из них 59– женшины, 37 – мужшины. Больные по этиологии распределены следуюшим образом: синовит коленного сустава – 55 (60,4%), травма и повреждение коленного сустава 24 (25%), артроз коленного сустава – 17 ( 17,7%) больных. В настояшей работе использованы следуюшие методы исследования: клинические, МРТ и артроскопия коленного сустава. Применение разработанного протокола привело к снижению частоты рецидивов кисты Бейкера. Артроскопическое лечение кисты Бейкера коленного сустава позволяет в оптимальные сроки восстановить функцию пораженного сустава, вернуть больных к прежной деятельности и улучшить качество жизни при сравнении с традиционным хирургическим лечением.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Похожие темы научных работ по клинической медицине , автор научной работы — Ирисметов Муроджон Эргашевич, Турсунов Кудратбек Кобулович, Худайбердиев Кобилжон Турсунович, Турсунова Мархабо Абдумажидовна

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Текст научной работы на тему «РОЛЬ МРТ ИССЛЕДОВАНИЯ И АРТРОСКОПИИ В ДИАГНОСТИКЕ И ЛЕЧЕНИИ КИСТ ПОДКОЛЕННОЙ ЯМКИ»

УДК 616.728.3-006:617.584.089

РОЛЬ МРТ ИССЛЕДОВАНИЯ И АРТРОСКОПИИ В ДИАГНОСТИКЕ И ЛЕЧЕНИИ КИСТ ПОДКОЛЕННОЙ

ЯМКИ

Ирисметов Муроджон Эргашевич Турсунов Кудратбек Кобулович Худайбердиев Кобилжон Турсунович Турсунова Мархабо Абдумажидовна

Республиканский специализированный научно - практический медицинский

центр травматологии и ортопедии Андижанский государственный медицинский институт

Проведен анализ результатов обследования и лечения 96 больных с кистой Бейкера в отделении спортивной травмы РСНПМЦТО находивщиеся на лечении в 2015 - 2018 гг. Возраст больных варьировал от 23 до 67 лет. Из них 59- женшины, 37 -мужшины. Больные по этиологии распределены следуюшим образом: синовит коленного сустава - 55 (60,4%), травма и повреждение коленного сустава - 24 (25%), артроз коленного сустава - 17 ( 17,7%) больных. В настояшей работе использованы следуюшие методы исследования: клинические, МРТ и артроскопия коленного сустава.

Применение разработанного протокола привело к снижению частоты рецидивов кисты Бейкера. Артроскопическое лечение кисты Бейкера коленного сустава позволяет в оптимальные сроки восстановить функцию пораженного сустава, вернуть больных к прежной деятельности и улучшить качество жизни при сравнении с традиционным хирургическим лечением.

Ключевые слова: коленный сустав, киста Бейкера,МРТ, артроскопия.

ТИЗЗА БУГИМИ ОСТИ КИСТАЛАРИНИ ТАШХИСЛАШ ВА ДАВОЛАШДА МРТ ВА АРТРОСКОПИЯНИНГ ТЕКШИРУВИНИНГ АХАМИЯТИ

Тадкикот иши РИТОИАТМ спорт травмаси булимида 2015-2018 йилларда Бейкер кистаси билан кузатилган 96 нафар беморни даволаш натижаларига асосланган. Беморлар ёши 23 - 67 ёшни ташкил этди. Шундан 59 нафари аёллар, 37 нафарини эркакларни ташкил килган. Касаллик этиологиясига караб ушбу беморлар куйидагича та^симланган: касаллик анамнезида яллигланиш жараёни 55 (60,4%) беморда, шикастланиш 24 (25%) беморда кайд этилган, 17(17,7%) беморда эса идиопатик патология аник;ланмаган. Мазкур тадкикот ишида клиник, артроскопик, тизза бугимининг УТТ, МРТ текширув усулларидан фойдаланилган.

Ишлаб чикилган протоколни куллаш Бейкер кистаси ва унинг рецедивлари учраш холларининг камайишига олиб келди. Тизза бугимининг Бейкер кистасини артроскопик усулда даволаш аньанавий хирургик усулда даволашга нисбатан шикастланган бугимнинг функциясини оптимал муддатларда тиклаш, беморларни одатий кундалик фаолиятига кайтариш ва уларнинг хаёт тарзини ва сифатини яхшилаш имконини беради.

Калит сузлар: тизза бугими, Бейкер кистаси, артроскопия.

THE ROLE OF MRI EXAMINATION AND ARTHROSCOPY IN THE

DIAGNOSIS AND TREATMENT OF CYSTS OF THE POPLITEAL FOSSA

The study was based on 96 patients with Baker cysts who were treated in the Department of Sports Trauma of the RSRPMCTO in 2015-2018. The age of patients ranged from 23 to 67 years. 59 of them are women; the rest 37 pateints are men. Data of patients on the etiology were distributed as follows: the inflammatory process was 55 (60,4%) patients, injuries of 24 (25%) patients, idiopathic 17 (17,7%) patients. In the present work, the following research methods were used: clinical methods; ultrasound and MRI of the knee joint are an arthoscopic method of diagnosis and treatment.

Use of the laborated protocol led to a decrease the rate of the Baker cyst and its recurrences. Arthroscopic treatment of Baker's cyst of knee allows restoring the function of affected knee in optimal time, also returning patients to their usual activities and improving their quality of life in comparing with the traditional method of surgical treatment.

Keywords: knee joint, Baker's cyst, arthroscopy.

Кириш кисми: Тизза бугими мураккаб анатомик тузилишга эга булиб, унинг касалликларини келиб чиккишини тугри талкин килиш учун юкори информация берувчи диагностик текширувларини куллаган холда тадкиккот килишни такозо этади. Бугунги кунда куп учровчи тизза бугими ости кистасини ривожланиш механизмини тули; ёритиб бериш учун МРТ ва артроскопиянинг ахамияти устивор булмокда. Даволаш тактикасини тугри танлашда юкори информация берувчи мукаммал текширувларни утказиш даволаш натижаларини ижобий ва тургун булишига олиб келади. Шу уринда тизза бугимини касалликларини даволашда амалиётга кириб келган инновацион характердаги эндоскопик технологияларни кулланиши касалликни келиб чикиш механизмига, даволаш тактикасини тугри танлашга имконият яратди.

Тизза бугими ости кистасини (Бейкер кистаси) учраш частотаси адабиётларда 3,4% дан - 52% ташкил этади. Бейкер кистасини ривожланиш патогенезида тизза бугимида аникланган хасталикларга богликлиги маьлум булиб: ревматоид артрит фонида - 52%, мениск жарохатлардан сунг - 17,4%, гоноартрозда - 28%, бугим ичи структураларининг касалликларида 26,2% ташкил этиши кайд этилган. Статистик курсаткичларни бир биридан фаркланиши Бейкер кистасини келиб чикишининг сабабларини куплигидан ва ташхисловчи текширувларни имкониятларига богликдир. Махаллий ва чет эл адабиётларида келтирилган маьлумотларда Бейкер кистасини ревматоид артрит билан биргаликда учраши фоизи купрок эканлиги маьлум килинган. М.М.Азизов, М.Э.Ирисметов 2015 - 2018 й. Гонартроз касаллигида Бейкер кистасини биргаликда келишининг сабабини урганган. Хасталикнинг этиологиясида гонартроз + тизза бугимини микро жарохатланиши кузатилиб, синовиал суюкликнинг микдори ноадекват куп ишлаб чикариши сабабли, бугим ичи босимининг ортиши ва унинг салбий таьсири Бейкер кистасини ривожланишида мухимлигини курсатиб берган. Бейкер кистасини ташхислаш ва даволаш тактикасида хозирга кадар мутахасисслар орасида мувофиклик йук булиб, амалиётда консерватив даволаш, кистани пункция килиш, лазер нури ёрдамида киста деворини облитерациясига эришиш, очик усулда киста деворини олиб ташлаш услублари кулланилиб келинмокда. Адабиётлар маьлумотларига биноан бу даволаш усулларидан сунг кистани рецидиви 50% ташкил этмокда.

Тадкикотнинг максади: Тизза бугими хасталиклари Бейкер кистаси билан биргаликда келганда даволанишнинг замонавий усулларини ишлаб чикиш ва тадбик килиш оркали даволаш самарадорлигини ортириш ва кайталанишини олдини олиш.

Материаллар ва усуллар: Ушбу тадкикот Бейкер кистаси билан касалланган 96 нафар беморни эндоскопик усулда даволаш натижаларига асосланган. РИТОИАТМ ДК нинг спорт травматологияси булимида 2015-2018 йиллар мобайнида даволанган беморларда даво натижалари урганилди. Беморлар ёши 23 дан 67 ёшгача. Барча беморларга артроскопик даво усули утказилган. Беморларнинг 59 нафари аёллар, 37 нафари эркакларни ташкил этди. Беморларда касаллик этиологияси хакидаги маълумотлар тах,лил килинганда куйидагича натижалар кайд килинди: яллигланиш жараёни натижасида 55 та (60,4%) беморда, шикастланиш натижасида 24 та (25%) беморда, гоноартроз билан 17 (17,7%) беморда Бейкер кистаси пайдо булганлиги аникланди. Беморларни ташхислашда куйидаги текшириш усулларидан фойдаланилди: артроскопия, УТТ, МРТ. Барча беморларда Бейкер кистасини артроскопик диагностикаси ва дебридиментлари амалга оширилди.

Операция усули: Бемор орка мия анестезия остида, тизза бугимининг олдинги латерал сохасидан артроскопик йул оркали бугим ичига артроскоп киритилади. Бундан ташкари, олд медиал йул оркали артроскопик асбоблар (артроскопик кайчи, шейвер, коагульятор ёки бошка зарур воситалар) кетма-кет тизза бугими ичига киритилди. Медиал менискни орка шох,ининг илдиз кисмидан 1/3 кисми медиал менискнинг орка шохини махсус инструментлар ёрдамида резекция килинади. Болдир мускулининг ички бошчасини ва яримпарда мушакпайлари орасидан синовэктомия амалга оширилади. Аксарият холларда синовэктомия вактида киста капсуласи перфорация килинади, унинг ичидаги киста суюклиги тизза бугими ичига окиб тушади, артроскоп киста бушлигига х,осил булган тешикдан киритилади. Сунг шейвер капсула бушлигига орка медиал йул оркали киритилди. Артроскоп назорати остида киста ичи синовэктомияси бажарилади. Тизза бугими лаваж килинади. Операция жараёни видео мониторга кайд этилиб назорат килинади.

Мисол: 1) Бемор А.Д. 1985й.т. Шикоятлари: Унг тизза бугимини орка юзасидаги шишга ва огрикка, харакатларни чекланганлигига, оксокланиб юришига шикоят килди.

Беморнинг сузидан касаллик билан бир неча йилдан бери хаста. Турар жойида бир неча маротаба консерватив услубда даволанган. Юкоридаги шикоятлари охирги 2 хафта давомида кучайган.

Беморга клиник, УТТ, МРТ текшируви утказилди (1- Расм) Ташхис: Гонартроз II даражаси. Медиал мениск менископатияси, дегенератив орка шохини узилиши, сон суяги ички дунглигини хондромаляцияси, Бейкер кистаси.

1-Расм МРТ Тизза буFими Бейкер кистаси

Операция усули: Чап тизза бугими диагностик артроскопияси, медиал мениск кисман менискэктомияси, бугим дебридменти, Бейкер кистасини олиш, сон суяги ички дунглиги субхондрал туннелизацияси.

Беморга ОМА килинганидан сунг оркасига ётган х,олатида чап оёгининг териси йод спирт билан 3 маротаба ишлов бериб тозаланди. Антеромедиал йул билан артроскоп бугимга киритилди. Бугим 0,9% физиологик эритма билан тулдирилди. Медиал мениск орка шо^и илдиз кисмидан радиал жарохдтланган. Латерал мениск узгаришсиз. Артроскопик инструментлар билан Гофф танаси кисман олиб ташланди. Сунг гипертрофияланган синовиал кават кисман синовэктомия килиниб, бугим декомпрессияси амалга оширилди. Жарохатланган медиал мениск кисман резекция килинди. Бейкер кистасини ички вароги, бугим капсуласи шейвер ёрдамида очилди ва декомпрессия килинди ( 2- расм). Сон суягининг ички дунглиги субхондрал туннелизацияси амалга оширилди. Бугим ичи физиологик эритма билан бир неча бор ювилди (лаваж). Иод, спирт. Асептик боглам куйилди.

2- расм. Бейкер кистасини тизза б^ими антеромедиал йул оркали

декомпрессияси.

Мисол:2) Бемор: Д.А. 1963 й. Келгандаги шикоятлари: Чап тизза бугимида ва болдирнинг орка юзасидаги огрикларга, таким ости сохдсида хажмли х,осила мавжудлигига, енгил оксокланиб юришга, тизза бугимини фаолиятини бузилишига. Анамнезидан: Беморнинг сузидан 4 йилдан бери чап тизза бугимида доимий огрик синдроми кузатилади. 20 кун аввал чап оёгининг кескин хдракати натижасида тизза бугимида кучли огрик пайдо булган. Беморга клиник, УТТ, МРТ текширувлари утказилди (3- Расм)

Ташхис: Гонартроз II даража. Медиал мениск менископатияси, орка шохини узилиши, сон суяги ички дунглигини хондромаляцияси, Бейкер кистаси.

3- расм МРТ тизза буFими Бейкер кистаси

Операция усули: Беморга ОМА килинганидан сунг оркасига ётган х,олатида чап оёгини тери коплами йод, спирт билан 3 маротаба ишлов бериб тозаланди. Антромедиал йул билан артроскоп бугим ичига киритилди. Бугим бушлигини структураларини визуализацияси учун 0,9% физиологик эритма билан тулдирилди. Артроскопик назоратда медиал мениск орка шох,и илдиз кисмидан радиал жарохдтланганлиги аникланди. Латерал мениск бутун. Артроскопик инструментлар билан Гофф танаси кисман олинди, гипертрофияланган синовиал кават кисман синовэктомия килинди. Медиал менискнинг 1/3 кисмининг орка шохи кисман резекция килинди. Хосил килинган тешик оркали артроскоп Бейкер кистаси халтаси ичига киритилди. Орка медиал йул оркали шейвер киритилиб халта ичи синовэктомия килинди. ( 4-Расм). Сон суягини ички дунглиги субхондрал туннелизацияси амалга оширилди. Бугим ичи физиологик эритма билан такроран ювилди. Операция якунида жарохатга ассептик боглов куйилди._

% f

| Расм. 4а. Расм. 46. Расм. 4в |

4-Расм Расм 4а.Тизза бугими капсуласининг орка юзасидаги хосил булган тешикнинг артроскопик куриниши Расм 4б. Бейкер кистасининг бушлигини артроскопик куриниши Расм 4в Бейкер кистасининг ички варогини артроскопик усулда шейверлаш

Операциядан кейинги биринчи куни тизза бугими пункция килинди ва 20 мг гидрокортизон дори воситаси бугим ичига юборилди. Операциядан кейинги 3 -кундан сунг, бемор амбулатория шароитида даволанишга чикарилди. Тадкикотнинг натижалари 3 ойдан 6 ойгача булган вакт оралигида урганилди.

Натижалар ва мухокамалар: Бейкер кистасини артроскопик декомпрессияси, жаррохлик муолажалари ичида замонавий ва инновацион усул хисобланади. Артроскопия ташрихи бугим тогай каватидаги, менисклар, синовиал катлам жарохатларини, шунингдек боглам аппаратининг жарохатларини бевосита аниклаш имконини беради. Бейкер кистасини бугим бушлиги хасталиклари билан алокаси борлигини аниклаш учун орка медиал ва орка латерал чунтаклар интраоперацион назорат килинди. Артроскопиядан олдин киста контурларини терида белгилаб олиш максадга мувофикдир. Желесимон массанинг бугим ичига ажралиши киста бушлигини бугим бушлиги билан алокадорлигини билдиради. Орка медиал чунтакдаги бурмалар киста бугизини никоблаши мумкин. Бундай холатларда ушбу сохадаги курувчанликни осонлаштириш учун орка медиал зонага игна киритиш мумкин. Клиник симптомлари яккол намоён булган беморларда тизза бугими синовиал каватининг сезиларли гипертрофияси аникланди. Нозология буйича беморлар куйидаги тартибда булинди: 65 беморда Бейкер кистаси мениск жарохати билан биргаликда учраганлиги ташхисланди, 8 та беморда Гофф танаси гипертрофияси билан бирга, 23 та беморда эса тизза бугими синовити билан биргаликда келганлиги ташхисланди.

Операциядан сунг беморларни таким остига ёстикча куйиб ёткизилади, тизза бугимининг синовитини олдини олиш максадида хар соатда 15-20 дакика муз куйилади, бу холатни 2 хафтагача давом эттириш мумкин

Артроскопиядан кейинги комплекс функционал терапияда асосий эътиборни даволовчи жисмоний тарбияга каратилди. Даволовчи жисмоний тарбиянинг асосий максади тизза бугимини зурикишдан химоя килиш оркали, юмшок тукималарнинг битишини яхшилаш, бугимдаги хдракат амплитудасини ва мушакларнинг тулик кучини тиклашдир. Операциядан кейинги даврда беморларнинг аввалги иш фаолиятига кайтиш муддати операциядан кейинги реабилитация ва яллигланишга карши воситалар билан бугим ичи инъекциялари утказилган терапияни х,исобга олган х,олда уртача 2 ойни ташкил килди.

Операциядан кейинги даврда артроскопик давонинг эффективлик даражаси операциядан кейинги 8 хафта ва 6 ойлик муддатда бах,оланди. Ижобий натижаларга таким остидаги шишни йук булиши, огрик симптомини бартараф булганлиги, тизза бугими фаолиятининг тикланганлиги, одатий иш фаолиятига кайта олган беморлар киритилди. Хулосалар:

• Бейкер кистасини ташхислашда МРТ диагностикасини утказиш зарур. Таким ости кистаси бор беморларни даволашда минимал инвазив усул самарали х,исобланиб унинг рецидивини олдини олади.

• Бейкер кистасини артроскопик даволаш натижалари ананавий усул билан киёсий таккосланганда амалиёт утказилган бугим фаолиятини киска муддатда тикланиши, беморларни эрта даврда реабилитация килиш ва хаёт сифатини яхшиланишини имконини беради.

• Бейкер кистасини даволашда тизза бугими ичи структураларини патологик узгаришини биргаликда учрашини ташхислаш ва даволаш самарадорлигини таьминлайди.

АДАБИЁТЛАР

1. Б.В. Камшилов, В.Д.Макушин - Синовиальные кисти подколенний области: этиология, патогенез, диагностика и лечение. Ж. Гений ортопедии №2. 2003г. С. 108 -115.

2. Миронов С.П. Орлетский А.К. - Современные подходи к диагностике и лечению кист подколенной области. Ж. Кремлёвская медицина, клинический вестник. 2005. 2. с. 44-47

3. Хитров.Н.А. Киста Бейкера: Варианты течения, сонографический контроль и лечение. Ж. Современная ревматология. 2009. 1. с. 44-48

4. Антипова О.В. Колягин. А.Н. - Особенности диагностики и лечения кист Бейкера. Ж. Современные проблемы ревматологии. 2012. 4. с. 60-63.

5. Азизов М. Ж., Ирисметов М.Э., Турсунов.К.К., Холматов Б.У. Хирургическое лечение кисти Бейкера коленного сустава. Ж. Хирургия Узбекистана. 2018. 4. с. 60-64.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.