CC BY
41
Хоцибоева Раънохон Му^синовна, муаллимаи кафедраи психологияи ицтимои ва касбии факултети психология ва таусилоти томактабии МДТ "ДДХ ба номи акад.Б.Гафуров"(Тоцикистон, Хуцанд) Ходжибаева Ранохон Мухсиновна,
преподаватель кафедры социальной и профессиональной психологии факультета психологии и дошкольного образованиии ГОУ «ХГУ имени Б.Гафурова», (Таджикистан, Худжанд)
Hojibаeva Ranokhon Muhsinovna, lecturer of the department of social and professional psychology attached at the faculty ofpsychology and pre-school education under the SEI ""KhSU named after B.Gafurov" (Khujand), E-mail: rkhochiboeva@mail.ru.
Вожа^ои калиди: терапияи бози, муносибат, вайроншавии рафтор, психокоррексия, сустхони, фаумиш, солимии цисмони, мутамарказият, арттерапия, уолатуои эмотсионали, тарбия, фобия, инфантилизм
Мацола ба яке аз самтуои мубрами кори таълиму тарбия дар муассисауои таусилоти миёнаи умуми нигаронида шудааст. Дар мацола оид ба мубрамияти ташкили кори таълим ва роуу усулуои фаъолгардонии хонандагони хурдсол нацши асосиро ишгол намудааст. Мавцеи омузгори синфуои ибтидои баури ташаккули донишазхудкунии хонандагони синфуои ибтидои ва пешгирии сустхонии онуо дар мацола ба таври возеу шаруи худро ёфтааст.Масъалаи дигаре, ки мазмуну муутавои мацоларо ифшо менамояд, фаъолияти равоншиноси мактаб буда, якчанд усулуои ёрирасон тавассути терапияи бози барои бартараф намудани сустхонии хонандагон оварда шудааст. Терапияи бози дар мацола барои ислоуи рафтори агрессиви, воситаи беутаргардонии уолати эмотсионалии баъди цудошавии волидон, хонандагони хатари гирифтор ба зуровари ва партофташуда, пастнамоии тарс, стресс ва изтироб дар хонандагони гирифтори бемори, мушкили дар хониш ва сустхони дар таълим равона карда шудааст. Хамчунин дар мацола раванди тауцицот тарици коруои амали - озмоиши давом ёфта, дар ду гуруу ташхиси сустхонии таълими ва равандуои маърифати гузаронида шуааст. Натицабардории шудааст, ки усулуо, машгулиятуо ва бозиуои психологи барои ташаккул додани равандуои маърифати, уолатуои эмотсионали - иродави ва хусусиятуои фарди - психологии шахс метавонанд кумак расонанд.
Ключевая слова: игровая терапия, отношение, расстройство поведения, психокоррекция, неуспеваемоть, физическое здоровье, позиция, концентрация, арт-терапия, эмоциональное состояние, воспитание, фобия, инфантилизм
Статья посвящена одному из актуальных направлений воспитания и обучения в учреждениях общего среднего образования. В статье четко разъясняется позиция учителя начальных классов по развитию усвоения знаний младшими школьниками и предотвращению их неуспеваемости.Еще одним вопросом, раскрывающим содержание статьи, является деятельность школьного психолога, представлено несколько методов помощи через игровую терапию по преодолению неуспеваемости учащихся. Игровая терапия, описанная в статье, направлена на коррекцию агрессивного поведения, как средство улучшения эмоционального состояния после разлучения родителей, учащихся, подверженных риску насилия и оставления, снижения страха, стресса и тревожности у учащихся с заболеваниями, трудностями в обучении. Исследовательский процесс был продолжен через практические экспериментальные работы, а в двух группах проведена диагностика отставания в обучении и познавательных процессов. На основании изложенного сегодня можно сказать, что методы, занятия и психологические игры могут способствовать формированию познавательных процессов, эмоционально-волевых состояний и личностно-психологических характеристик человека.
DOI:10.51844-2077-4990-2022-4-267-274
роххои ислохи
СУСТХОНИИ ХОНАНДАГОНИ ХУРДСОЛ ТАВАССУТИ ТЕРАПИЯИ
БОЗИ
ПУТИ КОРРЕКЦИИ НЕУСПЕВАЕМОСТИ МЛАДШИХ ШКОЛЬНИКОВ С ПОМОЩЬЮ ИГРОВОЙ
ТЕРАПИИ
CORRECTIVE
WAYS OF LACK OF PROGRESS IN JUNIOR SCHOOLCHILDREN WITH THE HELP OF
GAME THERAPY
Key words: verbalization, play therapy, attitude, behavior disorder, therapy, psycho-correction, education, academic failure, correction, training, understanding, team, physical health, position, concentration, art therapy, emotional states, education, phobia, infantilism
The article under study dwells on one of the topical areas of education and training in institutions of general secondary education. In an article devoted to the problem of organizing educational work and ways and methods of activating student youth, he took on the main role. The article clearly explains the position of the primary school teacher on the development of the assimilation of knowledge by younger students and the prevention of their academic failure.Another issue that reveals the content of the article is the activity of a school psychologist; several methods of assistance through play therapy to overcome student failure are presented. Play therapy in the article is aimed at correcting aggressive behavior, a means of improving the emotional state after the separation of parents, students at risk of violence and abandonment, reducing fear, stress and anxiety in students with diseases, learning difficulties. Also in the article, the research process was continued through practical-experimental work, and in two groups, a diagnosis of learning lag and cognitive processes was carried out.Based on the foregoing, today we can say that methods, exercises and psychological games can contribute to the formation of cognitive processes, emotional-volitional states and personal and psychological characteristics of a person.
Дар шароити кунунии тахсилот ва рушди босуръати чомеа дар сохаи маориф як ;атор навгонй ба миён омада истодаанд, ки ин аз омузгорон дар кори таълиму тарбия ва ташаккули шахсияти солими чомеа ва насли наврас фаъолияти чиддиро металабад.Ин аст, ки новобаста аз фарохам овардани шароитхои мусоид дар чараёни таълиму тарбияи насли наврас мушкилот дар рушди психологии хонандагони синни хурди мактабй холо хам ба назар мерасанд, яъне костагихо дар фахмиш, омузиш, азхудкунии дониш, иштироки фаъол дар дарсхо, мутоби;шавй ва гайра ба назар мерасанд. Дар раванди фаъолият омузгор аз мушкили хонандагон огох мегардад, вале тавассути муносибатхои умумй бо синф таъсир расонида, бартарафсозии хусусиятхои норасоии равонй ба рох мемонад. Вале чунин муносибат наметавонад, ба баъзе хонандагони синни хурди мактабй кумак расонида бошад.Аз ну;таи назари равонй ташаккули солимии рухии хонанда талаб, менамояд, ки омузгор ба хар як хонанда вобаста ба хусусиятхои инфиродй - мизоч, ;обилият ва характер муносибати фардй намояд. Аз ин чост, ки хамин гуфтахоро мутахассисони сохахои гуногун, ки бевосита бо таълиму тарбияи насли наврас корбарй намудаанд, ба монанди А.А. Реан, А.Л. Венгер, А.М. Гелмонт, А.Ф. Ануфриев, В.С. Соломина, В.С. Сетлин, Г.А. Новичкова, Г.Ф. Гаврилычева, Д.Б. Элконин, К.В. Бардин, Л.И. Божович, Л.М. Фридман, Л.С. Выготский, Л.Ф. Обухова, М.В. Ермолаева, М.Н. Волокитина, Н.А. Менчинская, Ю.К. Бабанский омухтаанд. Хдмзамон холо хусусиятхои сустхонии хонандагон ва бартараф кардани он дар чараёни таълим тавассути машгулиятхои равонй хам ба пуррагй омухта нашудааст ва хам чихати коркарди ислохи равониро мутоби; ба замони муосири тахсилот металабад.
Мушкилот дар раванди таълим, хоса он агар дар синфхои ибтидой пайдо шаванд, барои азхудкунии барномаи таълимии хатмй ба хонанда халал мерасонанд. Махз дар давраи ибтидоии омузиш дар хонандагон асосхои низоми донишхо гузошта мешавад, ки солхои баъдй пурра мегарданд. Дар ин давра фаъолияти а;лй ва тачрибавй, амалу малакахое, ки бе вучуди онхо таълими минбаъда ва фаъолияти тачрибавй номумкин аст, ташаккул меёбанд. Набудани ин замина, надоштани донишу малака боиси мушкилихо дар азхудкунии барномаи мактаби миёна мегардад, ки дар натича чунин хонандагон аксар ва;т аз тахсил дур мешаванд. Дар ин гуна холатхо, агар вайроншавии дагалонаи рушд мавчуд набошад, ба хонанда кумаки сарива;тй ва мувофи;и худаш расонида, корхои бартарафнамой гузаронидан мумкин буда, лекин барои ин донистани сабабхои имконпазири он зарур аст[8,с.154].
Дар сарчашмахои илмй ва методй сустхонии мактаббачагон, сабабхо ва ислохи он бештар аз ну;таи назари педагогй баррасй карда мешавад. Инчунин сабаби сустхонии хонандагон омода набудани онхо ба таълими мактабй, дарачаи нихоии он - беэътиной аз чихати ичтимой ва педагогй, ташаккул наёфтани ;обилиятхои фаъолияти таълимй, дарк карда натавонистани мавод аз тарафи хонанда, нодуруст ба рох мондани раванди таълим аз чониби омузгор ва номукаммалии методхои таълим ва гайра шуда метавонад. Мутаносибан чорахое, ки аз чониби омузгорон барои бартараф кардани камбудихои таълимй андешида мешаванд, махсусан ба раванди таълим нигаронида шудаанд, инхо буда метавонад: шархи такрории истилоххои нофахмо, сухбат оид ба мавзуъ, корхои муста;илона, дарси иловагй ва гайра. Хдмчунин чустучу ва азнавкоркунии методхои нави педагогй ва усулхои бартарафкунии сустхонии
хонандагон амалй шудаанд. Сабабхои равони ва воситахои ислохкунй дар адабиёт ва сарчашмахо кам омухта шудаанд[7,с.108].
Сустхонй - ин а;ибмонй дар таълим мебошад, ки хонандагон дар ва;ти чудошуда донишхои д ар б арно м аи таълимй пешбинишударо дар сатхи ;аноатбахш аз худ намекунад. Ин натичаи бепарвоии волидон, омузгорон ва равоншиноси мактаб низ мебошад. Тачрибахо нишон медиханд, ки душворихои сари ва;т ва дуруст бартараф карда шуда, ба хонанда на танхо имкони муътадил хондан, балки саломатии чисмонй ва психикии уро нигох дошта метавонад[7,с.115].
Яке аз роххои ислох намудани сустхонии хонандагон, ки дар раванди таълим ба чашм мерасад - ин ташкили бозихои равонии хусусияти ислохнамоидошта мебошад. Дар ин маврид равоншиноси муассисахои тахсилоти миёнаи умумй метавонанд бозихои психологиро хамчун терапия ба рох монанд.
Терапияи бозй имкон дорад, ки муносибати самимиро дар байни аъзони гурух (яъне коллективи хонандагон, синф ва ё мактаб) фарохам оварад, шиддатнокй, хиссиётй манфй изтироб, тарс дар назди дигаронро ислох менамояд, худбаходихиро баланд мегардонад, имкон ба худ бовар кардан дар вазъиятхои гуногун, хавфи натичахои ичтимоии мухимро нест менамояд, ;обилияти муносибат карда тавонистан ва диапазони амал карда тавонистан бо ашёи гуногун ба хонанда рушд менамояд.
Эффекти психокоррексионии машгулиятхои бозй дар хонандагон тавассути ба рох мондани муносибатхои шартии эмотсионалии мусбй, ичтимоишавии онхо байни хонандагон ба рох монда мешавад.
Мухимияти бозй ва хамзамон махаки асосии тамоми аспектхои бозиро на;ш ташкил намуда, терапияи бозй - хамкории омузгорон бо бача дар асоси тачрибахои хеш, хиссиётхо, шароитхои худзохирнамоии озодро медихад[7,с.126].
Нишондодхои умумй ба гузаронидани терапияи бозй: инфантилизми (хусусиятхои номувофи;и синнусолй) ичтимой, канорачуй, камгапй, реаксияхои фобиявй (тарс), конформнокии аз хад баланди аз хад зиёд итоаткорй, вайроншавии рафтор ва одатхои бад, муносибати гайри адекватии на;шй-чинсй дар писарон.
Терапияи бозй барои ислохи рафтори агрессивй, воситаи бехтаргардонии холати хаячони баъди чудошавии волидон, хонандагони хатари гирифторй ба зуроварй ва партофташуда, пастнамоии тарс, стресс ва изтироб дар хонандагони гирифтори беморй, мушкилй дар хониш ва сустхонй дар таълим равона карда мешавад.
Механизмхои асосии психологии таъсири ислохнамоии бозй:
1. Низоми намунавии муносибатхои ичтимой ба намуди аёнй - амалй дар шароитхои махсуси бозй, ичроиши он аз тарафи хонанда ва нишонгирй дар ин муносибатхо;
2. Тагирёбии позитсияи бача дар раванди чараёни маърифатй ва эгосентризми шахсй, ки тавассути он образи «Ман», инчунин ;обилияти хал карда тавонистани вазъиятхои муаммовй;
3. Ташаккулёбии муносибатхои ха;и;й чун баробарху;у;ии муносибатхои хамкорйбо хамсолону байни хонандагон.
Вазифахои асосии равоншинос, хангоми бурдани терапияи бозй:
1. Ташкили фазои ;абули хонанда.
2. Хдмдардии эмотсионалии хонанда.
3. Инъикос ва вербализатсияи хиссиёту таассуротхои максималии хохишхои ани;и хонанда дар раванди бозй.
4. Таъмин намудани шароит дар бозй барои ;аноатмандии шахсият.
Бахри дар амал тадби; намудани терапияи бозй имкон ёфтем, то тад;и;отро дар муассисаи таълимй гузаронем. Ба ин хотир тад;и;одро дар муассисаи тахсилоти миёнаи умумии №11 - и нохияи Чдббор Расулов гузаронида, дар раванди он 20 нафар хонандагони 7 сола, ки хонандаи синфи 1 мебошанд, иштирок намуданд. Тах;и;шавандагон аз ду гурух иборат буданд: гурухи якумро хонандагоне, ки дар тахсил муваффа;анд, гурухи дуюмро - хонандагони сустхон ташкил доданд[10,с.131].
Тах;и;от як ;атор мархилаи заруриро дар бар гирифта, дар мар^илаи аввал тахлили адабиёти равоншиносиву педагогй оид ба муаммои тах;и;от гузаронида шуд. Натичаи тах;и;от равшансозии мафхуми сустхонии мактабй; шароит ва омилхои сустхонии хонандагон; сабабхои асосии психологии сустхонии мактаббачагон буд.
Дар мар^илаи дуюм ба асосхои назариявию методологй такя карда, метод ва методикахои тах;и;от интихоб карда шуд. Чунин раванди ташхис - методхо ва методикахоеро дар бар гирифт, ки ба хадафхои омузиш мувофи;анду аз чониби назария ва амалияи илмии психологиву педагогй санчида шудаанд.
Дар мар^илаи сеюм оид ба сабабхои психологии сустхонии мактаббачагон тах;и;оти тачрибавй гузаронида шуд.
Дар мар^илаи чорум маводхои во;еии ба даст овардашуда коркард ва дар бораи сабабхои психологии сустхонии мактаббачагон хулосахо бароварда шуданд.
Ахамияти амалй дар он аст, ки маводи ин тах;и;отро дар лексияхо ва семинархои психологию педагогй, инчунин барои кумак ба рохбарони синф истифода бурдан мумкин аст.
Барои гузаронидани ташхис бо хонандагони тах;и;шаванда методикахо интихоб карда шуданд:
а) Анкетаи А.Ф. Ануфриев ва С.Н. Костромина барои муайян кардани маромнокии таълимй;
б) Методикаи омузиши мутамарказият ва устувории ди;;ат (модификатсияи методи Перон -Рузер).
Методикаи 1. Анкетаи А.Ф. Ануфриев ва С.Н. Костромина барои муайян кардани маромнокии таълимй [1,с.59].
Барои ташхиси сатхи маромнокии таълимии мактаббачагон анкетаи мувофи; - анкетаи Ануфриев А.Ф., Костромина С.Н. истифода бурда шудааст. Барои гузаронидани методика анкетаи пешакй омодакардашуда ва калам зарур аст. Ба хонандагон анкетахо та;сим карда мешавад ва дастур дода мешавад, ки саволхоро боди;;ат хонда, бисёр фикр накарда, аз се варианти чавобхо якеашро интихоб намоянд. Барои анкета ва;ти зиёд лозим нест, дар муддати кутох онро пур кардан мумкин аст.
Методикаи 2. Методикаи омузиши мутамарказият ва устувории ди;;ат (модификатсияи методи Перон-Рузер).
Барои ташхис намудани ди;;ати хонандагон методикаи омузиши консентратсия ва устувории ди;;ат (модификатсияи методи Перон-Рузер) истифода бурда шудааст. Методикаи мазкур дар бораи суръат ва сифати ташаккули малакахои содда, азхудкунии усулхои нави амал тасаввурот дода, барои гирифтани маълумот дар бораи консентратсия ва устувории ди;;ат имконият медихад[6,с.207].
Методика бо хонандагони синни томактабй ва мактаббачагони хурд гузаронида мешавад. Барои ичроиши методика ;алам, секундомер ва вара;аи стандартй, ки чадвали бо рамз ва ра;амхо ишорашуда иборат аст, истифода мешавад. Тах;и;отро бо як нафар ё гурухи хонандагон гузаронидан мумкин аст. Шарти асосй хангоми кор ин ;улай нишастани хонандагон, бо ;аламу вара;аи алохида таъмин будани онхо ва нигох доштани хомушй хангоми тестгузаронй мебошад.
Ба хонанда чунин дастур дода мешавад: "Ба Шумо вара;аи тест пешниход шудааст, ки дар онхо аломатхо тасвир шуда, бо ададхо рамзгузорй карда шудааст. Бо ишораи "Сар кунед!" харчи зудтар ва бехато аломатхои чадвалхоро аз руи намуна рамзгузорй намоед. Барои ичрои тест 3 да;и;а ва;т пешбинй шудааст. Хднгоме ки "Истед!" (Стоп!) мегуям, ;аламро гузоред.
Натицахои муцоисавии тахщицот
Баъди он ки барои муайян намудани сабабхои психологии сустхонии хонандагон методикахои ташхисиро истифода намудем, маълум гардид, ки аз сабаби паст будани маромнокии таълимй ва равандхои маърифатй хонандагони соли аввали тахсил дар раванди таълим нисбат ба дигар хонандагон а;иб мемонанд. Аз ин ру, бо хонандагони гурухи Б -хонандагоне, ки дар тахсил а;иб мондаанд, яъне гурухи ташаккулдихандаи корхои амалии мо буданд, барои баланд намудани дарачаи маромнокии таълимй ва равандхои маърифатии онхо корхои гурухй - коррексионии психологиро ташкил намудем. Машгулиятхои коррексионии мо дар як хафта ду бор баъд аз дарсхои му;аррарии онхо ташкил карда шуд. Аз сабаби он, ки онхо хонандаи синфи якум буда, мушкилии асосии онхо ба хотир гирифтан ва аз нав шинохтани харфхои алифбо мебошад, метод ва методикахои нави коррексионии мо хам барои бартараф намудани сабабхои психологии сустхонй, яъне ташаккули равандхои маърифатию маромнокии таълимй ва хам барои азхудкунонии харфхо равона карда шуд.
Машгулиятхои коррексионии мо аз 3 зина иборат буда, зинаи якуми он воридшавй ба раванди машгулият ва шиносой бо методикахои интихобшуда буд. Дар ин раванд барои бо
хонандагон унс гирифтан бо онхо сухбати му;аддимавй оид ба мавзуъхои гуногун гузаронида шуд ва бо тарзи гузаронидани методикахои коррексионй шиносонида шуд.
Зинаи дуюм - машгул шудан бо фаъолият ба рох монда шуд.
Зинаи сеюм бошад, корхои амалиро чамъбаст карда, оид ба машгулият ва холати эмотсионалии хонанда машваратхои инфиродй, сухбат, мусохиба гузаронида шуд.
Хонандагони гурухи А. ба корхои коррексионй, ки бо корхои эчодй вобаста буд, шав;у хаваси зиёд зохир намуда, дар машгулиятхо фаъолона иштирок карданд. Баъди хар як машгулият хам холати эмотсионалии онхо мусбй мешуд, хам харфхоро хуб аз худ мекарданд, инчунин хам равандхои маърифатии онхо ташаккул ёфта, фикру муносибати онхо нисбати мактаб дигар гардида, шав;у хавас ба раванди таълим зохир мешуд. Аллакай баъди 2-3 машгулиятхо хонандагон бе мушкилй методикахоро ичро намуда, озодона муошират мекарданд, бо хамсолону омузгорон муносибати самимй, фаъолнокй дар дарсхо ба мушохида расида, изтироб дида намешуд, муста;илият, ташаббускорй, дар назди гурух ва коллектив озодона фикур мулохизаашонро изхор менамуданд ва гайра ба мушхида расид.
Баъд аз корхои коррексионй дар гурухи Б - хонандагони сустхон бори дигар бо методикахои дар боло ;айдкардаамон барои муайян кардани он ки оё ба ма;сади худ расидем ё на, бори дигар ташхис гузаронидем. Дар раванди ташхис хонандагон аллакай фаъол буда, бо муста;илнокй ба ичрои методика шуруъ карданд. Дар натичаи ташхис маълум гардид, ки хонандагон нисбат ба пештара дар ичрои вазифа то ба дарачае пеш рафтаанд, дар онхо дарачаи маромнокии таълимй ва равандхои маърифатй ташаккул ёфтааст.
Натичахои бадастомадаро дар шакли му;оисавй бо натичахои пеш аз кори коррексионй гирифтаамон ба таври чадвал нишон медихем.
А) Натичахои му;оисавии тах;и;от аз руи анкетаи муайянкунии дарачаи маромнокии таълимй дар гурухи Б - хонандагони сустхон, ки гурухи ташаккулдиханда дар корхои амалй мебошанд.
Баланд Миёна Паст
Шумор то баъд то баъд То баъд
аи м м м м м
хонанд и и и и ми кд ор и
агон К д % К д % К д % К д % % К д %
о о о о о
р р р р р
10 1 10% 7 70% 3 30% 3 30% 6 60% 0 0%
Расми 1. Дарацаи маромнокии таълимй дар хонандагони сустхон
Дарачаи маромнокии таълимй дар гурухи Б
■ баланд ■ миёна > паст
70%
60% я
1н Зн 6н 30% 1 7н Зн Он 1 Ш 1 %■—7
ТО (н) то% баъд (н) баъд%
Б) Натичахои мукоисавии тахкикот аз руи анкетаи муайянкунии дарачаи устувории диккат дар гурухи Б - хонандагони сустхон, ки гурухи ташаккулдиханда дар корхои амалй мебошанд.
Шу мор аи хон анд агон Баланд Миёна Паст
то баъд то баъд То баъд
м и К д о р % м и К д о р % м и К д о р % м и К д о р % ми кд ор % м и К д о р %
10 1 10% 6 60% 2 20% 3 30% 7 70% 1 10%
Расми 2. Дарацаи устувории дшщат дар хонандагони сустхон
В) Натичахои мукоисавии тахкикот аз руи анкетаи муайянкунии дарачаи равандхои хотир дар гурухи Б - хонандагони сустхон, ки гурухи ташаккулдиханда дар корхои амалй мебошанд. Цадвали №3. Дарацаи равандхои хотира дар хонандагони сустхон_
Шумо раи хонан дагон
10
Баланд
то
м и
К
д
о
_Р_
%
0%
баъд
м и
К
д
о
_Р_
%
70%
Миёна
то
м и
К
д
о
_Р_
%
20%
баъд
м
и
К
д о
_Р_
%
20%
Паст
то
ми Кд ор
%
80%
баъд
м
и
К
д о
_Р_
%
10%
Расми З.Дарацаи инкишофи хотира дар хонандагони сустхон
0
7
2
2
8
1
Хдмин тарик, проблемаи сустхонии мактаб чунон мураккаб аст, ки барои баррасии хамачонибаи он муносибати умумии тахлилнамой лозим меояд.
Кафомонии мактабй хамеша ба як сабаб ё омил не, балки ба якчанд омилхо асос меёбад ва аксар в акт о нхо якчоя фаъолият менамоянд.
Муайян карда шуд, ки сустхонии мактаб натичаи хам сабабхои гайрипсихологй: шароити оилавию маишй, беахамиятии педагогй, тарбияи волидайн ва хам психологй: норасоихои сохахои маърифатй, талабот, вачхнокй, хусусиятхои фардй - психологии хонандагон буда метавонад.
Мо бо истифода аз корхои коррексионй - психологй машгулиятхои арттерапевтй гузаронида, ба максад ва хадафи тадкикоти худ ноил шуда тавонистем. Яъне сустхонии хонандагони синни хурди мактаби ро то ба дарачае ислох намуда тавонистем. Бемамониат имруз метавон гуфт, ки терапияи бозй барои ислох ва бартараф намудани равандхои маърифатй, холатхои эмотсионалй - иродавй ва хусусиятхои фардй - психологии шахс метавонад, кумак расонида бошад. Хдмчунин, вачхи на танхо хонандагони синни хурди мактабй, балки боз хонандагони синну соли болоиро низ ба таълим бедор намояд, барои азхуднамоии дарсхо кумак карда бошад, душворихое, ки дар раванди соли аввали тахсил ба миён меоянд, яъне ба шароити нави таълимй гузаштани бачагон ва риояи коидахои речаи руз, баркароршавии муносибати байнихамии муаллиму хонандагон, пастшавии хаваси маърифатии хонандагон, хонандагону муаллим ва ба вучуд овардани вазъияти солими психологй, инчунин муаммохо ба монанди омода набудани хонанда ба таълими мактабй, дарачаи нихоии он аз эътибор дурмонй аз чихати ичтимой ва педагогй, дарк карда натавонистани мавод аз тарафи хонанда, нодуруст ба рох мондани раванди таълим аз чониби омузгор ва номукаммалии методхои таълим метавонад ба зудй таъсири мусбй раонида, бартараф карда бошад. Бо ин метавон гуфт, ки терапияи бозй ба муаллимон бахри таълиму тарбияи хонандагони синни хурди мактабй имконияту кумаки хубе бошад.
ПАЙНАВИШТ:
1. Ануфриев, А.Ф. Как преодолеть трудности в обучении детей. Психодиагностические таблицы. Психодиагностические методики. Коррекционные упражнения/ А.Ф.Ануфриев, С.Н.Костромина.- М.:Ось - 89, 2016. - 224 с.
2. Блонский, П.П. Психология младших школьников / П.П. Блонский - М.: Воронеж: Ин-т практической психологии, 2012. - 574 с.
3. Божович, Л.И. Психологический анализ значения отметки как мотива учебной деятельности школьников/Л.И.Божович.-М.: Известия АПН РСФСР, 2011. - №36. - 293 с.
4. Венгер, А. Л. Психологическое обследование младших школьников/А.Венгер. - М.: « ВЛАДОС - ПРЕСС», 2004. - 534 с.
5. Волокитина, М.Н.Неуспеваемость школьников/М.Н.Волокитина.-М.:«ВЛАДОС-ПРЕСС», 2004. - 534 с.
6. Гельмонт, А.М. О причинах неуспеваемости и путях ее преодоления/А.М. Гельмонт.- М.: Просвещение, 2014. - 326 с.
7. Дастури психологияи амалй. Нашри таълимй барои психологхо, психотерапевтхо, коркунони сохаи ичтимой ва донишчуёни мактабхои олии педагогй. Зери тахрири Н. М. Юнусова. - Душанбе, нашриёти «СОБИРИЁН», с. 2004.-336 с.
8. Ермолаева, М.В. Психология развития/М.В.Ермолаева.-М.:Московский психолого-социальный институт, НПО МОДЭК, 2013. - 376 с.
9. Зимняя, И.А. Педагогическая психология/И.А.Зимняя,- М.: Логос, 2009. - 165 с.
10.Калмыкова, З.И. Проблема преодоления неуспеваемости глазами психолога/З.И Калмыкова. - М.: Знание №3, 2013. - 324 с.
11.Мамайчук, И.И. Психокоррекционные технологии для детей с проблемами в развитии / И. И. Мамайчук - СПб.: Речь, 2006. - 400 с.
12.Менчинская,Н.А.Психологические проблемы неуспеваемости школьников/ Н.А.Менчинская.-М.: Педагогика, 2014. - 272 с.
13.Методы арт-терапевтической помощи детям и подросткам: отечественный и зарубежный опыт / Под ред. А.И. Копытина. - Москва: Когито-Центр, 2012. — 286 с.
14.Практикум по арт-терапии / Под ред. А. И. Копытина. — СПб.: Питер, 2001. — 448 с: ил. — (Серия «Практикум по психологии»).
15.Психопрофилактика. Учеб. пособие. - СПб.: Питер, 2009. -368 с.
16.Реан, А.А. Психология человека: от рождения до смерти. СПб.: Прайм-ЕВРОЗНАК, 2013. 656 с.
17.Сакович,Н.А. Технология игры в песок. Игры на мосту. - СПб.: Речь, 2006. -176с.
18.Соломина, В.С. Возрастная психология: феноменология развития, детство, отрочество/ В.С.Соломина. - М.: Академия, 2013. - 456 с.
19.Фридман, Л.М. и др. Изучение личности учащегося и ученического коллектива/Л.М. Фридман. - М.: Академия, 2013. - 404 с.
20.Цетлин, В.С. Неуспеваемость школьников и ее предупреждение/В.С.Цетлин.-М.:Академия, 2015. - 332 с.
21.Шевченко, С.Г. Коррекционно - развивающее обучение. Организационно-педагогические аспекты/ С.Г.Шевченко. - М.: Академия, 2014. - 213 с.
REFERENCES:
1.Adorno T., Horkheimer M. Enlightenment Dialectic: Philosophical Fragments. St. Petersburg: Medium; Juventa, 1997.
2. Baksansky O.E., Kucher E.N. Cognitive image of the world: scientific monograph / O.E. Baksansky, E.N. Coachman. M.: "Kanon +" ROOI "Rehabilitation", 2010 - 224 p.
3. Introduction to mathematical modeling: Proc. allowance / Ed. P.V. Trusova. - M.: Universitetskaya kniga, Logos, 2007. - 440 p.
4.Volkov Yu.G., Polikarpov V.S. Man: Encyclopedic Dictionary. - M.: Gardariki, 2000. - 520 p.
5.Hermann Haken. How the Brain Works: A Synergistic Approach to Brain Activity, Behavior and Cognition. - M.: PER SE, 2001. - 351 p.
6. Humanitarian knowledge and challenges of the time / Responsible. ed. and compiler of the volume S.Ya. Leviticus. M.: St. Petersburg: Center for Humanitarian Initiatives; University book, 2014. -480 p. (Series "Humanitas")
7. Ignatova N. Yu. Education in the digital age: monograph - Nizhny Tagil: NFT (branch) UrFUb, 2017. - 128 p.
8. Innovations in the modern system of education: approaches and solutions: collective monograph / otv. ed. A. Yu. Nagornova - Ulyanovsk: Zebra, 2016. - 494 p.
9. Innovative processes in science and education: monograph / Ed. ed. G. Yu. Gulyaeva - Penza: ICNS "Science and Education", 2019 - 218 p.
10. Mayer B.O. Cognitive aspects of modern philosophy of national education: monograph. / B.O. Mayer; resp. ed. N.V. Nalivaiko // Ros. acad. Sciences, Institute of Philosophy. and law [and others]
- Novosibirsk: Publishing House of the Siberian Branch of the Russian Academy of Sciences, 2006 -276 p. - (Appendix to the journal "Philosophy of Education", Volume XXII)
11. Brain, cognition, mind: an introduction to cognitive neurosciences [Electronic resource]: in 2 hours, Part 1 / ed. B. Baars, N. Gage; per. from English. ed. prof. V.V. Shulgovsky. - M. : BINOM. Knowledge Laboratory, 2014. - 552 p.
12. Skrebtsova T. G. Cognitive linguistics: classical theories, new approaches - M.: YaSK Publishing House, 2018. - 391 p.
13. Ernst Junger. Gestalt change. Forecast for the XXI century / Per. with him. and after. A. Mikhailovsky. - M .: Edition of the Tsiolkovsky bookstore, 2018. - 8o s.
14.Yudin BG Science and knowledge society // Questions of Philosophy. - 2010.-№. 8.(URL:http://vphil.ru/index.php?option=com_content&task=view&id=193&Itemid=52
^^^¿dez J. L. Cognitive science: an introduction to the science of the mind. Second edition - New York: Cambridge University Press, 2014 - 552 p.
16.Rean A.A.Human psychology: from birth to death.St.Petersburg: Prime-EVROZNAK,2013.-656 p.
17. Sakovich N.A. Sand play technology. Bridge games. - St. Petersburg: Speech, 2006. -176 p. 18.Solomina V.S. Developmental psychology: phenomenology of development, childhood,
adolescence. - M.: Academy, 2013. - 456 p.
19. Fridman L.M. and other Study of the personality of the student and the student team. - M.: Academy, 2013. - 404 p.
20.Tsetlin V.S. School failure and its prevention. - M.: Academy, 2015. - 332 p.
21.Shevchenko S.G. Correctional and developmental training. Organizational and pedagogical aspects.
- M.: Academy, 2014. - 213 p.
