Научная статья на тему 'Restoration of operability of the gas distribution mechanism valve'

Restoration of operability of the gas distribution mechanism valve Текст научной статьи по специальности «Механика и машиностроение»

CC BY
114
21
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Аннотация научной статьи по механике и машиностроению, автор научной работы — Tokatov A.S., Karzhubayeva R.U.

Methods of restoration of operability of the gas distribution mechanism valve are presented inthe article. Now at repair of details of automobiles and trucks,application of progressive and economic ways is expedient. One of these ways is chromium plating. As this method has the best values of the technical and economic efficiency and durabilitycoefficients.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Текст научной работы на тему «Restoration of operability of the gas distribution mechanism valve»

ЭОЖ 629.4.063.2.004.67

А. С. ТОКАТОВ, Р. У. КАРЖУБАЕВА

ГАЗТАРАТУ МЕХАНИЗМ1НЩ КЛАПАН ТЕТ1Г1НЩ ЖУМЫС ЦАБ1ЛЕТШ1ПН ЦАЛПЫНА КЕЛТ1РУ

Бул мацалада газтарату механизмi клапаныныц жумыс цабшттшгт цалпына келтiру царастырылады. Щазiргi кезде жецш жэне жук автокелжтердщ тетжтерт жвцдеу кезшде, nрогрессивтi жэне экономикалыц тиiмдi тэсiлдердi цолдану жен. Осы тэалдердщ бiрi хромдау болып табылады. Ойткет бул эдк техникалыц-экономикалыц жэне узацца жарамдылыц коэффициенттертщ жогары мэндерн ие болады.

^аз1рп кезде кэсшорындар мен eндiрiстерде, жендл жэне жYк автокелжтершш Yлкен саябактары кеп кездеседь Оларды пайдалану кезшде тетжтер тозады жэне жeндеудi кажет етедь Жендеу евддркшщ негiзгi проблемасы - машина жендеушш езкундылы^ын темендету мен катар сапасын жоFарлату болып табылады.

Машинаньщ кYPДелi жендеу езкундылы^ынын курылымында, шь^ындардьщ 60...70% косымша бeлшектердi сатып алуFа кетедi. Машина жендеу^Щ езкундылы^ын темендетудщ бiрден-бiр жолы - калпына келиру, яFни тозFан тетiктердi кайта пайдалану, ейткеш кептеген тетiктердi калпына кел^ру езкундылы^ы, жана тетiк баFасынын 20...60% кеп болмайды. Сол сиякты тетiктердi калпына келтiру - материал-шикiзатты жэне энергетикалык корларды Yнемдеудiн, экологиялык проблемаларды шешудiн негiзгi жолдарынын бiрi болып табылады, ейткеш энергия, металлдар жэне баска материалдардын шыFындары, жана тетiктердi жасау кезiндегi шыFындардан 25.30 есе аз болады.

Тетжт калпына кел^ру кезiнде машиналардын жендеу eзк¥нДылыFын темендетумен катар онын сапасын жоFарлатуFа болады, ейткеш тэсiлдердiн кeбi беттiн калпына келуш берiктендiредi, тозуFа тeзiмдiлiгiн жоFарлатады.

Берiлген жумыста iштен жану козFалткыштарындаFы клапаннын тозуы карастырылады.

Газтарату механизмiнiн клапаны газалмасу процесшде, кiргiзу жэне шы^ару ырFактары кезiнде жYЙенiн кубырларымен байланыстыруFа жэне кысу мен жумыс ютеу жYрiсi ырFактары кезiнде козFалткыш цилиндрш кымтау Yшiн арналFан.

Клапандар курамында хром мен никель бар лепрленген болаттардан дайындалады. Клапандар соFылмадан алынады, дайындама тYрiнде болатты шыбык болып табылады. Тетж баFыттауыш телке мен клапан ершш арасындаFы тYЙiн жершде кедiр-будырлыкты камтамасыз ететiн механикалык ендеуге ушырайды. Содан кейiн тетiктi бYЙiрiнен 3-5 мм узындыкта шыныктырады жэне босандатады. БаFыттаушы телкемен тYЙiндесетiн бетт 0,002-0,006 мм терендiкке дейiн хромдайды. Беттегi шыныктырылFан кабаттын каттылыFы HRC 45 аз емес.

ШыFару клапаны, ез кезегшде цилиндрлер блогiнiн басиегшде орнатылFан баFыттаушы телкеге орнатылады.

Клапандардын жумыс ютеу шарты:

- жоFары динамикалык жYктемелер;

- жоFары орын ауыстыу жылдамдыFы;

- жеке аймактардын эркелю кызуы;

- жоFары коррозионды-белсендi орта.

Жумыс ютеу кезшде шыFару клапаны келесi тозу тYрлерiне ушырайды:

- клапан eзекшесiнiн диаметрi бойынша тозуы;

- клапаннын жумыс киьщжиегшщ жанып бiтуi жэне тозуы;

- клапан кзекшес бYЙiрiнiн тозуы.

Тетжтщ негiзгi акауы болып клапан езекшесшщ диаметрi бойынша тозуы саналады. Тозу, клапаннын ашылу жэне жабылу кезiнде «клапан-баFыттаушы телке» тYЙiнiнде, YЙкелiстен пайда болады.

Осы тозуды келесi тэсiлдер бойынша кайта калпына кел^руге болады:

- хромдаумен;

- болаттаумен;

- жендеу eлшемi бойынша ендеу.

Осы тозуды жою Yшiн тиiмдi эдiс тандалу керек, яFни техникалык негiзделген жэне экономикалык тиiмдi. Тетжтщ калпына келтiрудiн тиiмдi тэсiлiн келесi критерийлердi колданып аныктайды: колдану, узакка жарамдылык жэне техникалык-экономикалык тшмдтк.

Клапан eзекшесiнiн баFыттаушы телке бойынша калпына келиру тэсiлдерiн карастырамыз.

Технологиялык критерий (колдану критериш). Клапан eзекшесiнiн бетлк кабатынын каттылыгына суйене отырып (НЯС 40 аз емес), жогарыда кврсетшгш женде/ тэсщцерш колдану критерий! бойынша карастырамыз. Колдану критерий! А"ч технологиялык критерий болып саналады жэне эртYрлi калпына келтiру тэсiлдерiн колдану мYмкiндiгiн аныктайды (кесте 1,2 ) [4].

1 Кесте - Колдану критериш бойынша келетш, калпына келтiру эдютершщ параметрлерi

№ Калпына келтиру эдiсi Те^ктщ минималды диаметрi, мм. Балкытылатын кдбаттьщ кальщдыгы, мм.

1 Болаттау Шексiз До 1,5

2 Хромдау Шеказ До 0,3

2 Кесте - Калпына кел^ру эдiстерiнiн техникалык-экономикалык жэне узакка жарамдылык критерийлерi

№ Калпына келтсру эдiсi ■Аэ

1 Болаттау 0,8-0,9 0,25

2 Хромдау 1,0-1,1 0,4

Жогарыда керсетшгш женде/ тесшдерш узакка жарамдьшьщ К ж жэне техникалык-экономикалык критерий! бойынша карастырамыз. Узакка жарамдылык критерий! калпына келиршетш тетiктердiн жумыска кабiлеттiлiгiн аныктайды. Ол узакка жарамдылык коэффициентiмен мшезделедк

1;

мундагы, ^кпг. - калпына келт1р1лген тетжтщ узакка жарамдылыгы, ^ -жаца тетжтщ узакка жарамдылыгы, Кж жаца тетжтер ушш мелшердщ 80% камтамасыз ету1 тшс. Техникальщ-экономиальщ тшмдинк критерий! Кш :

мундагы, С - 1м2 бетке салынатын менипкп езшдж. Тшмд1 калпына келт1ру эдю1 ушш К.., минималды мэнш аламыз.

Клапан езекшесш калпына келтiру Yшiн хромдауды тандаймыз, eйткенi бул эдiс техникалык-экономикалык жэне узакка жарамдылык коэффициенттерiнiн жоFары мэндерше ие болады.

Хромдау. Хромды каптамаларды тозуFа ушыраFан тетiктердi калпына келиру Yшiн жэне де жемiрiлуге карсы жэне сэндiк каптама тYрiнде колданады. Хромды каптамалар жоFары каттылыкпен, шыныктырыетан болат 45 тозуFа шыдамдылы^ынан 2-3 есе жоFары тозуFа карсылыкпен, барлык металлдармен iлiнiсумен, жоFары KышкылFа жэне жылуFа шыдамдылыкпен ерекшеленедi.

Хромдаудын кемштктерше каптаманын калындыFынын шектеулшн (0,3 мм дешн) жаткызады, eйткенi Yлкен калындыкта хром кабатсызданады жэне тозуFа шыдамдылы^ын жоFалтады.

Жендеу кэсiпорны Yшiн калпына кел^ру процесi кезiнде акаулар кешенш жоюды карастыру керек.

Технологиялык маршрут: алдымен - калыптан ауыткуды жою операциясы, содан сон калпына кел^ру операциясы, номиналды елшемдер мен беттщ кедiр-будырлыFын алу Yшiн корытынды механикалык елшеу операциясын - ажарлау деп аламыз.

Бакылау операциясы сонFы болып табылады, онда жасалFан жумыстардын дэлдЫ мен сапасы, тетiктiн пайдалануFа жарамдылы^ы тексерiледi.

Кеуект хромдау. ЖоFарыда карастырыетан хромдау процесi, маЙFа катысты элаз суланумен жэне нашар eнделуiмен мшезделетш, тегiс хром алуды камтамасыз етед^ Осы кемшiлiктердi жою максатымен кеуект хромдауды колданады, яFни каптаманын бетшде куыстыктар пайда болады. Кеуектткт ен карапайым электролитикалык эдiспен, каптаманы электролитте анодпен ендеу аркылы алуFа болады. Тетiктердi анодпен ендеу, токтын полярлы^ын ауыстыру жолымен хромдаFан ваннанын шшде iске асырады. вндеу узактылыFы 5-10 мин. Осы уакыт iшiнде алFашкы микрожарыктардын шектерiмен белсендi аFатын хром ери бастайды, сонын салдарынан арналы жэне нYктелi куыстыктар пайда болады.

Арналы хромды ак-жылтыр хромды каптамаларды анодпен ендеуде, ал нYктелi сур-жылтыр каптамаларды ендеумен алады. Арналы куыстары бар каптамаларды шектеуш майлауда жумыс iстейтiн тетiктер Yшiн колдану тиiмдi, ал нYктелi бетт каптамаларды жаксы жумыс ютеу талаптары койылатын тетiктер Yшiн колданады. Кеуект хромдаумен поршендi сакиналардын, козFалткыш цилиндрлершщ беттерiн жэне YЙкелiс пен сырFанау шарттарында жумыс жасайтын тетiктердiн тозуFа

шыдамдыль^ын жоFарлатады. 1 суретте арналы жэне нYктелi куысты хромныц курылу сулбасы керсетшген.

1 Сурет - Арналы жэне нYктелi куысты хромныц курылу сулбасы

ЭДЕБИЕТТЕР Т1З1М1

1 Курчаткин, В. В. Надежность и ремонт машин. - М : Колос, 2000-776 с.

2 Ульман, И. Е., Герштейн, И. М., Нассонов, В. С., и др Ремонт машин:. - М. : КОЛОС, 1967. - 504 с.

3 Ульман, И. Е., Игнатьев, И. С., Борисенко, В. А. и др Техническое обслуживание и ремонт машин /.; Под общ. ред. И. Е. Ульмана. - М.: Агропромиздат, 1990. - 399 с.: ил.

4 Воловик, Е. Л. Справочник по восстановлению деталей. - М. : Колос, 1981. - 351 с., ил.

5 Воробьев Л.Н. Технология машиностроения и ремонт машин: Учебник для вузов. - М. : Высш. школа, 1981. - 344 с., ил.

6 Арын, Е. М. Орысша-казакша тYсiндiрме сездж: Машинажасау - П : «ЭКО» FeФ. 2006. - 422 б.

С. ТораЙFыров атындаFы Павлодар мемлекетлк университет^ Павлодар к.

Материал 14.03.13. баспаFа тYстi.

А. С. Токатов, Р. У. Каржубаева

Восстановление работоспособности клапана механизма газораспределения

Павлодарский государственный университет имени С. Торайгырова, г. Павлодар. Материал поступил в редакцию 14.03.13.

A. S. Tokatov, R. U. Karzhubayeva

Restoration of operability of the gas distributionmechanismvalve

Pavlodar State University after S. Toraigyrov, Pavlodar.

Material received on 14.03.13.

В статье представлены методы восстановления работоспособности клапана механизма газораспределения. В настоящее время при ремонте деталей легковых и грузовых

aemoMoGujeu, ^jecoo6pasm npuMeHeHue nfmpeccuemix u экoнoмuuнмх cnoco6oe. OdHUM us этuх cnocoGoe Hejnemcn xpoMupoeaHue. TaK KaK этoт Memod uMeem jyumue sHaueHun кoэ$rf>uцueнmoe meхнuкo-экoнoмuцecкou э$$eкmueнocmu u do^oeeuHOcmu.

Methods of restoration of operability of the gas distribution mechanism valve are presented inthe article. Now at repair of details of automobiles and trucks,application ofprogressive and economic ways is expedient. One of these ways is chromium plating. As this method has the best values of the technical and economic efficiency and durabilitycoefficients.

УДК 621.311.24.(524)

И. А. ШУМЕЙКО, С. М. НУРКИМБАЕВ, А. А. ХРИСТОДОРОВ

ВЫБОР ОПТИМАЛЬНОГО ВАРИАНТА ФОРМЫ И ОТНОСИТЕЛЬНОЙ ПЛОЩАДИ ЛОПАСТИ ВЕТРОВОГО КОЛЕСА ВЕТРОВОДОПОДЪЕМНОЙ УСТАНОВКИ НА ОСНОВЕ МОДЕЛИРОВАНИЯ

В настоящей статье авторы сравнивают различные типы лопастей как по форме, так и по их относительной площади с целью выявление оптимальных конструктивных параметров обеспечивающих максимальную эффективность работы ветроводоподъемной установки.

Казахстан имеет значительные ресурсы возобновляемой энергии, особенно ветровой. С географической и метеорологической точек зрения Республика Казахстан является одной из наиболее подходящих стран в мире для развития ветроэнергетики [1].

Одной из причин медленного внедрения ветроэнергетических установок для автономного энерго- и водоснабжения в РК является отсутствие ветроустановок эффективно работающих в условиях малых скоростей воздушных потоков, преобладающих в течение года. В связи с этим данная проблема требует проведения комплекса теоретических и экспериментальных исследований и разработки эффективных ветроэнергетических, в т. ч. ветроводоподъемных установок. В данной работе акцентировано внимание на повышение эффективности ветроводоподъемных установок широко применяющихся в сельском хозяйстве на отгонных пастбищах, частных подворьях, фермерских хозяйствах.

С целью определения наиболее оптимальных конструктивных параметров ветрового колеса, обеспечивающих наибольшие значения момента на его валу, частоты вращения и мощности и, как следствие, производительности ветроагрегата для подъема воды, исследовались следующие конструктивные варианты применяемых на практике лопастей ветроагрегатов различного назначения:

- аэродинамический, прямоугольной формы во фронтальной плоскости (рисунок 1, а);

и и 1У 1 1 и

- вогнутый из листовой стали, прямоугольной формы во фронтальной плоскости с постоянной вогнутостью (рисунок 1, б);

- вогнутый из листовой стали с постоянной вогнутостью трапецеидальной формы во фронтальной плоскости (рисунок 1, в);

- вогнутый из листовой стали с уменьшающейся вогнутостью к периферии и трапецеидальной формы во фронтальной плоскости (рисунок 1, г).

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.