Научная статья на тему 'РЕАБИЛИТАЦИЯ ВА МОСЛАШТИРИШ МАРКАЗЛАРИ ЗЎРАВОНЛИК ЖАБРДИЙДАЛАРИГА ЁРДАМ БЕРИШ МЕХАНИЗМИ СИФАТИДА: ХАЛҚАРО ТАЖРИБА'

РЕАБИЛИТАЦИЯ ВА МОСЛАШТИРИШ МАРКАЗЛАРИ ЗЎРАВОНЛИК ЖАБРДИЙДАЛАРИГА ЁРДАМ БЕРИШ МЕХАНИЗМИ СИФАТИДА: ХАЛҚАРО ТАЖРИБА Текст научной статьи по специальности «СМИ (медиа) и массовые коммуникации»

201
22
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
реабилитация марказлари / оилавий зўравонлик / гендер зўравонлик / шелтерлар / гендер / зўравонлик қурбонлари / аѐллар. / rehabilitation centers / domestic violence / gender violence / crisis Center / gender / victims of violence / women

Аннотация научной статьи по СМИ (медиа) и массовым коммуникациям, автор научной работы — Малика Анваровна Махмудова

Мақолада аѐлларга нисбатан оилавий зўравонлик муаммолари таҳлил этилади, маълум бир жамиятдаги ижтимоий ўзгаришлар билан боғлиқ жараѐнларда оилавий зўравонликнинг роли, реабилитация марказларининг қийин ҳаѐтий вазиятга тушиб қолган аѐлларга нисбатан фаолияти кўриб чиқилади. Шу жумладан жамиятимизда содир бўлаѐтган оилавий зўравонлик ҳолатлари ва унга қарши кураш учун амалга оширилаѐтган ишлар таҳлили баѐн қилинади. Оилавий зўравонлик соҳасидаги профилактик тадбирларни самарали амалга ошириш имкониятлари, нафақат қонунчиликни ислоҳ қилиш ва уни қўллаш амалиѐтини такомиллаштириш, жабрланганларга ва бундай зўравонлик субъектларига ижтимоий ѐрдамнинг турли шаклларини ишлаб чиқиш ва амалга ошириш зарурати ўрганилади.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

The article analyses the problems of domestic violence against women, the role of domestic violence in the processes of social change in a particular society, and the activities of rehabilitation centres in relation to women who find themselves in difficult life situations. In particular, the analysis of cases of domestic violence occurring in our society and the work carried out to combat it will be described. The possibilities of effective implementation of preventive measures in the sphere of domestic violence, the need for not only reforming the legislation and improving the practice of its application, but also developing and introducing various forms of social assistance for victims and subjects of such violence.

Текст научной работы на тему «РЕАБИЛИТАЦИЯ ВА МОСЛАШТИРИШ МАРКАЗЛАРИ ЗЎРАВОНЛИК ЖАБРДИЙДАЛАРИГА ЁРДАМ БЕРИШ МЕХАНИЗМИ СИФАТИДА: ХАЛҚАРО ТАЖРИБА»

РЕАБИЛИТАЦИЯ ВА МОСЛАШТИРИШ МАРКАЗЛАРИ ЗУРАВОНЛИК ЖАБРДИЙДАЛАРИГА ЁРДАМ БЕРИШ МЕХАНИЗМИ СИФАТИДА:

ХАЛЦАРО ТАЖРИБА

Малика Анваровна Махмудова

Узбекистан Республикаси Президента хузуридаги давлат бошкаруви академияси

докторанти malika.mahmudova.2016@mail.ru

АННОТАЦИЯ

Маколада аёлларга нисбатан оилавий зуравонлик муаммолари тахлил этилади, маълум бир жамиятдаги ижтимоий узгаришлар билан боFлик жараёнларда оилавий зуравонликнинг роли, реабилитация марказларининг кийин хаётий вазиятга тушиб колган аёлларга нисбатан фаолияти куриб чикилади. Шу жумладан жамиятимизда содир булаётган оилавий зуравонлик холатлари ва унга карши кураш учун амалга оширилаётган ишлар тахлили баён килинади. Оилавий зуравонлик сохасидаги профилактик тадбирларни самарали амалга ошириш имкониятлари, нафакат конунчиликни ислох килиш ва уни куллаш амалиётини такомиллаштириш, жабрланганларга ва бундай зуравонлик субъектларига ижтимоий ёрдамнинг турли шаклларини ишлаб чикиш ва амалга ошириш зарурати урганилади.

Калит сузлар: реабилитация марказлари, оилавий зуравонлик, гендер зуравонлик, шелтерлар, гендер, зуравонлик курбонлари, аёллар.

ABSTRACT

The article analyses the problems of domestic violence against women, the role of domestic violence in the processes of social change in a particular society, and the activities of rehabilitation centres in relation to women who find themselves in difficult life situations. In particular, the analysis of cases of domestic violence occurring in our society and the work carried out to combat it will be described. The possibilities of effective implementation of preventive measures in the sphere of domestic violence, the need for not only reforming the legislation and improving the practice of its application, but also developing and introducing various forms of social assistance for victims and subjects of such violence.

Keywords: rehabilitation centers, domestic violence, gender violence, crisis Center, gender, victims of violence, women.

April, 2022

804

Дуне буйлаб деярли хар учинчи аёл хаётида камида бир марта жисмоний ёки жинсий зуравонликка учраган [1]. Сунгги ун йил ичида ушбу тенденцияни йук килиш буйича олиб борилаётган тинимсиз харакатларга карамай, аёлларга нисбатан зуравонликнинг даражаси деярли пасаймади. Хусусан, статистик маълумотларга кура, хар 11 дакикада дунёда битта аёл ёки киз оила аъзоларининг курбонига айланади [2]. БМТ Гиёхванд моддалар ва жиноятчилик буйича бошкармасининг хисоботига кура, 47 минг аёл ёки киз 2020 йилда турмуш уртоклари ёки кариндошлари сабаб вафот этган. Узбекистонда хотин-кизларга нисбатан зуравонлик холатлари буйича расмий статистика хамон ёпиклигича колмокда. Бирок, Узбекистон Республикаси Ички ишлар вазирлиги маълумотларига кура, 2020 йил январь ойидан октябригача булган даврда ички ишлар органлари томонидан гендер зуравонлиги жабрдийдаларининг хавфсизлигини таъминлаш максадида 8430 дан ортик химоя ордерлари берилган. Улардан 4330 киши жисмоний хамда 3200 га якин киши рухий зуравонликка учраган.

7600 дан ортик холатларда аёллар ва кизлар уз оилаларида зуравонликка дучор булишган. Ва деярли 5920 холатда зуравонлик содир этувчилар узларининг эрлари булиб чиккан.

Марказий Осиё маданиятларида бугунги кунгача эркаклар купинча аёлларга "иккиламчи" одамлар сифатида карашади. Аввалги илмий тажриба шуни курсатадики, бу ерда купинча хотин-кизлар хукуклари ва гендер тенглигини химоя киладиганлар изоляция, хурофот ва тахдидларга дуч келишган.

Афсуски, Марказий Осиёнинг аксарият аёл жинси вакиллари учун уларга нисбатан содир этилган зуравонлик жамиятда мухокама килинмайдиган, табиий холат булиб, уни ошкор этиш уятли хисобланади.

Узбекистонда аёлларга нисбатан шаклланган нотугри фикр жуда чукур илдизларга эга булиб, анъанавий хаёт тарзига бориб такалади: никох севги билан тузилмаслиги, шаръий никох укитиш холатлари, купхотинлик, кизларга ёшлигидан "аёлнинг асосий вазифаси - соглом фарзандни дунёга келтириш, уй хужалигини юритиш, эрига гап кайтармаслик ва унинг ота-онасининг измидан чикмаслик" деган фикрнинг уктирилиши.

Жамиятда киз уй хужалигини бекаму-куст юритиши ва бунга ёшлигидан тайёрланиши керак деган караш кизларга таълим олиш учун туртки бермайди ва зарур шарт-шароитларларни яратмайди. Натижада бу уларнинг уз такдирини мустакил танлаш

April, 2022

805

hmkohhathhh xaM neKnafigu. BaxonaHKH 6y xyKyKHfi caBogcronuK Ba MonuaBHfi KapaMnuK Kaöu oKuöaTnapra onuö Kenagu Ba afiHaH my xonaT xap ca^ap öom^a ouna at3onapu TOMOHugaH ynapHHHr xyKyKgapu y3ÖomHMHanHK öunaH 6y3HnHmura 3aMHH apaTagu.

Y3ÖeKHCTOH KOHyHHunurura Kypa, ounagaru 3ypaBOHnuK KypöoHH -^aöpgufiga xucoönaHagH, aMMO ounagaru 3ypaBOHnuK ^HHoaT caHanMafigu. 2019 fiun ceHTflöpt ofiuga Y3ÖeKHCTOH PecnyönHKacuHHHr "XoTHH-KH3napHH Ta3fiuK Ba 3ypaBOHHHKgaH xuMoa Kunum Tyrpucuga^rH 561-cohhh ^OHyHH Kaöyn KunuHgu [3]. Yhh aManra omupum MaKcaguga 2020 fiun 4 aHBapt KyHH Ba3upnap Ma^KaMacHHHHr "XoTHH-KH3napHH Ta3fiuK Ba 3ypaBoHnuKgaH xuMoa Kunum th3hmhhh TaKoMunnamTupum Hopa-Tagöupnapu Tyrpucuga^rH Kapopu öunaH xoTHH-KH3nap xaB^cH3nurHHH TatMHHnam ynyH 3apyp öynraH KaTop xy^®aTnap TacguK^aHgu [4]. ^yMnagaH, Ta3fiuK Ba 3ypaBoHnuKgaH a3uaT HeKKaH xothh-KH3napHHHr gaBnaT ToMoHugaH Myxo$a3a KunuHumuHH TatMHHnoBHH xuMoa opgepuHH onum TapTHÖu umnaö HHKungH.

fflyHHHrgeK, 2021 fiun Mafi ofiuga Y36eKHcTOH PecnyönuKacu npe3ugeHTH 3ypaBoHHHKKa ynparaH aennapra epgaM KypcaTum th3hmhhh apaTum, ounaBufi Ba Maumufi 3ypaBoHHHKHHHr canöufi oKHÖaTnapuHH onguHH onum Ba öapTapa^ этнmгa KaparanraH "3ypnuK umnaramgaH ^aöp KypraH xoTHH-KH3napHH peaöunm^Ha Kunumra oug KymuMHa nopa-Tagöupnap Tyrpucuga" ru KapopHH HM3onagu [5].

Ouna Ba xoTHH-KH3nap gaBnaT KyMHTacu xy3ypuga gaBnaT ToMoHugaH MonuanamTupunaguraH 29 Ta aennapHH peaSunm^ua Kunum Ba MocnamTupum MapKa3napu MaB^yg. fflyHHHrgeK, Ta3fiuK Ba 3ypaBoHnuKgaH ^aöp KypraH, y3 ^oHura Kacg KunraH eKH myHra Mofiunnuru öynraH xoTHH-KU3nap öunaH y3apo anoKa ypHaTum Ba Te3Kop pyxufi, ncuxoTepaneBTHK, xyKyKufi epgaM KypcaTum, MacnaxaT öepum Ba axöopoT TaKguM этнm MaKcaguga "1146 — HmoHH Tene^oHu" «AZIZ-AYOL.UZ» aroHa HHTepaKTHB Munnufi nnaT^opMacu öunaH MyBo^uKgamTupungu.

EupoK, a^cycKH, maxcHHHr HmuMoufi xaB^cronuru gon3ap6 HmuMoufi MyaMMo öynuö KonMoKga. Ounagaru 3ypaBoHnuK KypöoHH öynraH aennap $aon epgaM Ba Kyraaö-KyBBaTnamra MyxTo®:. EpgaM cypam ynap ynyH MypaKKaö ®;apaeH Synumu MyMKHH, yHga ^aöp KypraHnap epgaM onumgaH aBBan Typnu xun TammroTnapgaH yTumnapu KepaK öynagu. EyHgafi TamKunoTnapra Kupum Ba Mypo®;aaT Kunum Ky^afi Synumu xaMga ynap xaMMara MatnyM Synumu no3HM. EpgaM Kugupum

April, 2022

806

DOI: 10.24412/2181-1385-2022-2-804-811

ва хатто у учун курашишни жабрдийдаларнинг узига куйиб куйиш нотугри -уларга ёрдам кулини чузиш жамиятнинг вазифаси хисобланади.

Узбекистонда оиладаги зуравонлик курбонлари булган хотин-кизларга ёрдам бериш тизими етарли даражада ривожланмаган. Ёрдам бериш тизимини кенгайтириш ва самарадорлигини ошириш, шунингдек оиладаги зуравонлик муаммосини бартараф этиш учун хорижий мамлакатлар тажрибасини кузатиш ва ижобий тажрибани куллаш максадга мувофикдир. Албатта, хар бир мамлакатнинг узига хос хусусиятлари ва узига хос менталитети бор, аммо хорижда узок вактдан бери кулланилиб келинаётган ва ижобий натижалар бераётган куплаб дастурлардан Узбекистонда тазйик ва зуравонликдан жабр курган аёлларни реабилитация килишда муваффакиятли фойдаланиш мумкин.

Реабилитация марказлари (шелтерлар) ташкил этилиши буйича хорижий амалиёт тажрибасини тахлил килиб, зуравонликдан жабр курган аёллар учун биринчи шелтер 1976 йилда А^Шнинг Кентукки штатида очилганлигини аникладик. Хрзирги вактда хорижда шелтерлар тизими, аёлларни куллаб-кувватлаш буйича турли хил уюшмалар фаолияти дунёда энг юкори даражага кутарилган. Эркаклар учун реабилитация марказлари хам хорижий мамлакат мутахассисларининг инновацион ютугидир.

Оилавий зуравонликка карши курашишда кизикарли тажрибани Вентурадаги (Калифорния, А^Ш) Оилавий ва жинсий зуравонликка карши курашиш Коалицияси намойиш этади [6]. Коалиция 1976 йилда тадбиркор аёллар томонидан ташкил этилди. 1982 йилда зуравонликни бошдан кечирган ва химояга мухтож булган аёллар учун илк шелтер очилди, бундай марказлар сони доимий равишда ошиб бормокда ва бугунги кунда улар зуравонлик курбонлари булган аёлларга рухий зурикиш холатидан чикишга ёрдам бериб келишмокда. Шунингдек, 1984 йилда "Аноним жафокорлар" гурухлари ташкил этилди, унда асосан эркаклар, 25% холларда аёллар, суд карорига биноан узларининг хатти-харакатларидаги огишларга карши курашиш учун таълим дастурлари буйича укитилади.

Кейинчалик Коалициянинг фаолияти оилага хар томонлама ёрдам курсатиш максадида янада кенгайтирилади. 1988 йилда болалар учун уйин хонаси яратилиб, унда бевосита ёки билвосита зуравонлик курбонлари булган болалар билан ишлаш тизими йулга куйилди. 1991 йилда махсус дастур доирасида зурланганларга ёрдам бериш гурухлари фаолият курсата бошлади.

April, 2022

Деярли бир вактнинг узида суд химоясига мухтож булганлар учун адвокат хизматлари курсатила бошланди.

Коалициянинг яна бир ахамиятга молик жихати, болалар ва уларнинг оилавий зуравонликда айбланган оталари билан учрашувларини ташкил этиш буйича махсус дастурлардир. Бу каби учрашувлар Коалицияда ишлайдиган мутахассислар томонидан назорат килиниб борилади.

Айни пайтда, Коалиция куйидаги йуналишларда фаолият юритади: Оилавий зуравонликка царши курашиш жамоаси

(DomesticViolenceResponseTeam - DVRT);

оилавий зуравонлик цурбонларига ёрдам курсатиш дастурлари, бунда аёллар 30 кун давомида шелтерларда яшаши кузда тутилган;

оилавий зуравонлик содир этилганда ёрдам бериш учун зарур булган йуналишлар мажмуи буйича мутахассисларни тайёрловчи 52-хафталик дастур (инглиз ва испан тилларида);

зурланганлар учун реабилитация марказлари; оила маркази.

Шуни алохида таъкидлаб утиш керакки, Коалиция фаолиятида нафакат зуравонликка дучор булган (ёки зуравонлик куз унгида содир булган), балки зуравонларга айланмасликлари учун зарур булган превент тайёргарликка мухтож булган турли ёшдаги болаларга хам катта эътибор каратилади.

Ушбу йуналишда Канада тажрибаси хам алохида ахамиятга эга. Канада тажрибасига эътибор каратишимиз тасодифан эмас. Бу мамлакат зуравонликка карши курашишда етакчилардан хисобланади. Бу ерда йигирма йилдан ортик вакт давомида жинсий ва оилавий зуравонлик жабрдийдаларига ёрдам берадиган хизматларнинг бутун тармоги - 400 га якин реабилитация марказлари ва шелтерлар мавжуд. Айнан шу мамлакатда 1993 йилда дунёда биринчи марта аёлларга нисбатан зуравонлик буйича миллий суров утказилди. Унинг натижалари матбуотда эълон килинган ва бу кенг жамоатчилик орасида мухокамага сабаб булган. Канада 1993 йил БМТнинг Аёлларга нисбатан зуравонликни бартараф этиш тугрисидаги декларацияси [7] ва ушбу сохадаги бошка инновацион таклифларнинг ташаббускори хисобланади.

Канададаги реабилитация марказлари (шелтерлар) - бу уз тамойил ва бурч кодексларига мувофик яшайдиган узига хос ижтимоий институтлардир. Уларнинг фаолияти катор тамойилларга асосланади.

Купгина марказлар ижтимоий фаолият билан фаол шугулланадилар, ва бунда тарбиявий ишлардан ташкари,

April, 2022

808

DOI: 10.24412/2181-1385-2022-2-804-811

KoHyHHunuK ^apaeHnapuga Karaamagunap. Mucon TapuKacuga, MapKa3 BaKunnapu KoHyHHunuKKa "ounaBHfi 3ypnam" TymyHHacuHH KupuTumra MyBa^aK öynumraHHHH KenTupum MyMKHH.

Peaöunm^Ha MapKa3napu Ba menTepnap ^aonuaTHHH MyBo^HKgamTHpum 1988 fiungaH öepu KaHaga xyKyMaTH gacTypuHHHr a^panMac öup KucMugup. EyryHru KyHga öyHgafi MapKa3napga ounagaru 3ypaBoHHHK KypöoHnapu öynraH aennapHH xap TOMoHnaMa peaöunm^Ha Kunumra KapamnraH Kynnaö gacTypnap MaB^yg.

Ta3fiuK Ba 3ypaBoHHHKgaH ®:aöp KypraH aennapHH peaöunm^Ha Kunum Ba MocnamTupum öopacuga fflвeцнaнннг Ta^puöacu xaM anoxuga axaMuaT Kacö этagн. 2021 fiunga fflвeцнa Ceoworld ^ypHanura Kypa aennap xyKyK^apuHH xuMoa Kunum öyfiHHa gyHeHHHr энг axmu yH MaMnaKaTura Kupgu - 6y epga HKKana ^hhc xaM Koro3ga, xaM xaeTga TeHr xyKyK^apra эгa [8]. reTeöopr maxpugaru aennap peaöunm^Ha MapKa3H xaM эtтнöopгa mohhk [9]. Y y3 HHura öup HeHa xoHagoH Ba 13 Ha^ap xu3MaT KypcaTyBHH xoguM amafiguraH KymuMHa xoHanapgaH uöopaT öynraH Typap-^ofi Ma^MyacuHH onraH. Ey epga 24 coaT MoöafiHuga umoHH Tene^oHnapu umnafigu.

Ymöy MapKa3ga guKKaTHH ®:anö KunaguraH öupuHHH Hapca yHHHr Hucöufi нзoпaцнacн, apuM amupuH MaB^ygnuru, xoHanapra эpкнн Kupum HMKoHuaTH fiyKnuru. MapKa3 HHuga Ta3fiHK yTKa3raH Ba 3ypaBoHnuK cogup этгaн maxc (rapHH y TypMym ypToru öynca xaM) öunaH anoKa Kunum hcthcho KunuHraH. YHpamyB MatnyM BaKTgaH KefiHH $aKaT ymöy MyaccacagaH TamKapuga öynumH MyMKHH, 6y öomKa xaMMa ^uxaraapgaH TamKapu, MH^o3napHH KymuMHa pyxufi ^apoxaraapgaH xuMoa Kunagu.

MapKa3ra Tampu^ öyropraHnap - MH^;o3nap öy epga TypT ofiraHa amamnapu MyMKHH. Ymöy gaBpga xoguMnap (ncuxonoraap, coцнoпoгпap, xyKyKmyHocnap, HKTucogHHnap, u^THMoufi umHunap) ogaTga pyxufi 3ypuKHm xonaTHHH MMmaTagu, ynapHHHr TypMym ypToru, ouna at3onapu eKH gycraapu öunaH MyHocaöaTnapugaru HHKupo3 caöaönapu Ba TaBcu^HHH MycTaKun paBumga oöteKTHB öaxonam, Ba3uaTgaH HHKumHHHr энг axmu ycynuHH TaHnam, y3 xaeTH Ba yHHHr ucTHKÖonnapu xaKuga oögoH yfinamra gatBaT Kunagu.

reTeöoprga maxap KoMMyHanapu (TyMaH) örog^eraga öynraH yHTa Ba öuira xycycufi menTepnap MaB^yg. YpraHa öyHgafi MapKa3napHHHr fiunnuK örog^eTH yH mh^hhoh KpoHra aKHH. Xapa^araapHHHr acocufi khcmh (90% raHa) ÖHHonapHHHr H^apacuHH Ba xoguMnapra um xaKHHH

Tynamra fiyHanTHpunagu.

April, 2022

Марказда була туриб хам аёл ишлашни давом эттириши мумкин. Ходимлар ва мижозлар унга турмушида ёрдам беришади. Шу билан бирга, аёллар реабилитация маркази фаолиятининг маслахат шакли, шунингдек унинг ишини ташкил этишнинг кундузги варианти хам мавжуд. Бу ерга ёрдам сураб мурожаат килганлар нафакат малакали маслахатларни олишлари, балки кун давомида (бир неча кун) бир мунча вакт колишлари, дам олишлари ва рухий зурикиш холатидан чикишлари мумкин. Бу, албатта, ижтимоий нуктаи назардан одамлар уртасидаги муносабатлардаги кескинликни сезиларли даражада камайтиради, уларнинг хаётий салохиятларини оширади, ижтимоий алокаларни нормаллаштиради.

Хориж амалиёти оилавий зуравонлик курбонларини реабилитация килиш тажрибасини тахлил килиш натижасида Узбекистонда оилавий зуравонлик курбонларига ёрдам бериш тизимини ривожлантириш ва самарадорлигини ошириш буйича куйидаги амалий тавсиялар ишлаб чикилди:

- давлат ташкилотлари билан узаро хамкорликнинг ягона сиёсатини ишлаб чикиш;

- марказ ходимлари малакасини доимий ошириб бориш хамда касбий куникмаларини янада ривожлантириш буйича семинарлар утказиш (олти ойда бир марта);

- барча даражалардаги реабилитация марказлари фаолиятини ташкил этиш буйича методик ва услубий тавсияларни чоп этиш;

- хорижий мамлакатларнинг реабилитация марказлари мутахассисларини узбек хамкасбларига илгор тажрибаларини улашишлари учун таклиф этиш (тренинглар утказиш);

- реабилитация марказларининг етакчи ишчилари учун стажировкаларни ташкил этиш. Бундай фаолият учун давлат муассасалари (масалан, Оила ва хотин-кизлар давлат кумитаси ) ёки махсус фондлар томонидан амалга оширилиши мумкин булган махсус молиялаштириш талаб этилади;

- марказ ходимлари ички холатларини урганиш ва маънан кучдан колмасликларининг олдини олиш учун индивидуал психологик маслахатлардан фойдаланишларини ташкил этиш;

- ушбу мавзу билан боглик тренинг, семинар ва конференцияларда иштирок этиш оркали ходимларнинг касбий усиши ва малакасини ошириши учун имконият яратиш;

- тазйик ва зуравонлик курбонларига камида олти ой давомида давлат томонидан мамлакат буйича энг кам иш

April, 2022

810

DOI: 10.24412/2181-1385-2022-2-804-811

хаки ёки уртача иш хаки микдорида нафака бериш тартибини жорий этиш (масалан, давлат зуравонлар ва бошка жиноятчилардан ундирадиган жарималар хисобига).

REFERENCES

1. Интернет ресурс/ https://www.who.int/news/item/09-03-2021-devastatingly-pervasive-1 -in-3-women-globally-experience-violence

2. Интернет ресурс/ https: //www.unodc. org/documents/data-and-analysis/statistics/crime/UN BriefFem 251121.pdf

3. Узбекистон Республикасининг Конуни, 02.09.2019 йилдаги УРК-561-сон. https://lex.uz/docs/4494709

4. Узбекистон Республикаси Вазирлар Махкамасининг карори, 04.01.2020 йилдаги 3-сон. https://lex.uz/docs/4676892

5. Узбекистон Республикаси Президентининг карори, 19.05.2021 йилдаги ПК-5116-сон. https://lex.uz/docs/5426644

6. Интернет ресурс/ https://www.volunteerventuracounty.org/agency/detail/7agency id=53684

7. БМТнинг Аёлларга нисбатан зуравонликни бартараф этиш тугрисидаги декларацияси.

https://www.un.org/ru/documents/decl conv/declarations/violence.shtml

8. Интернет ресурс/ https://ceoworld.biz/2021/06/11/the-worlds-best-countries-for-women-2021/

9. Интернет ресурс/ https://cyberpedia.su/5x450e.html

10. Agzamova Nilyufar Shukhratovna, Mukhamedzhanova Lalikhon Ashuralievna, Kadyrova Dilbar Salikhovna. (2021). Conspirological Theories of Origin Pandemic COVID-19 Ethical Issues in Dealing with the Pandemic. Annals of the Romanian Society for Cell Biology, 6250

11. Мухамеджанова Л.А.(2021) "Тенденции изменения этических норм в информационном обществе". Материалы конференции Социальная реальность виртуального пространства. С. 48-54

12. Мухамеджанова Лалихон Ашуралиевна, Асадуллина Гузелия Рауфовна, Ермоченко Константин Павлович, Шкуран Оксана Владимировна, Ивентьев Сергей Иванович. (2021) "Социальная истина и духовно-нравственная сфера человека" С.111-118

13. Azimov, K. (2021). In the Socio-Economic life of Uzbekistan the role of Women: Changes and development trends. ACADEMICIA: An International Multidisciplinary Research Journal, 11(4), 67-72.

April, 2022

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.