CC BY
0
Qulboyev Z.X. assistenti Qarshiboyev Sh. V.
talabasi
Jizzax politexnika instituti
RAQAMLI TEXNOLOGIYALAR DAVRIDA TA'LIM KLASTERI METODIDAN FOYDALANISH
Annotatsiya. Maqolada texnika yo'nalishidagi oliy o'quv yurtlarida talabalarning fan ta'lim va ishlab chiqarish orasidagi integratsiyasi tushushunchalarini shakillantirishda, "Klaster" metodidan foydalanishga doir ba 'zi tavsiyalar keltirilgan.
Kalit so^zlar: fan, ta'lim, texnika, klaster, metodika, texnalogiya, kriativ.
Kulboyev Z.Kh. assistant Karshiboyev Sh. V.
student
Jizzakh Polytechnic Institute
USE OF EDUCATIONAL CLUSTER METHOD IN THE ERA OF
DIGITAL TECHNOLOGIES
Abstract. The article presents some recommendations on the use of the "Cluster" method in forming students' concepts of integration between science education and production in technical higher educational institutions.
Key words: science, education, technique, cluster, methodology, technology, creativity.
KIRISH
Klaster metodi - pedagogik, didaktik strategiyaning muayyan shakli bo'lib, u ta'lim oluvchilarga ixtiyoriy muammo (mavzu) lar yuzasidan erkin, ochiq o'ylash va fikrlarni bemalol bayon etish uchun sharoit yaratishga yordam beradi. Mazkur metod turli xil g'oyalar o'rtasidagi aloqalar fikrlash imkoniyatini beruvchi tuzilmani aniqlashni talab etadi. Klaster metodi aniq obektga yo'naltirilmagan fikrlash shakli sanaladi. Undan foydalanish inson miya faoliyatining ishlash tamoyili bilan bog'liq ravishda amalga oshadi. Ushbu metod muayyan mavzuning ta'lim oluvchilar tomonidan chuqur hamda puxta o'zlashtirilguniga qadar fikrlash faoliyatining bir maromda bo'lishini ta'minlashga xizmat qiladi. Hozirgi kunda ta'lim jarayonida interaktiv metodlar, innovatsion texnologiyalar, pedagogik va axborot texnologiyalari o'quv jarayonida qo'llashga bo'lgan qiziqish, e'tibor kundan kunga kuchayib bormoqda. Ta'lim jarayonida o'quvchi asosiy figuraga
aylanadi. Shuning uchun texnika yo'nalishidagi oliy o'quv yurtlarida zamonaviy o'qitish metodlari, interaktiv metodlar, innovotsion texnologiyalarning o'rni va roli benihoya kattadir.
ADABIYOTLAR TAHLILI VA METODOLOGIYA Klaster metodidan foydalanib o'qitishga doir xorijiy pedagoglaridan Ю.О. Тигина, Е. А. Монастырный, А.И. Попов, Е.И.Соколова tadqiqotlarida bu metoddan foydalanishning turli usullari ko'rsatilgan. Respublikamiz pedagog olimlaridan G.I. Muxamedovning xozirgi kundagi ta'lim tizimining innavatsion ta'lim klasterining zaruriyati va ahamiyati to'g'risida, M.Y.Rejabovning ta'lim metodlarini qo'llashga doir ko'rsatmalari, M.M.Xalilova, A. X. Boymurodov, B.M.Mirzaxmedov, N.M.Mamadiyorov kabi olimlarning klaster metodi xaqida atroflicha ma'lumotlar keltirilgan. Yuqoridagi olimlarning ishlarida, fizika fanidan, "Energiya. Energiyaning saqlanish qonuni" mavzusini o'qitishga doir klaster metodini qo'llashga doir ma'lumotlar keltirilmagan. Turli xil fizikani o'qitishga doir bo'lgan konferensiyalarda bu kursga alohida e'tibor qaratilmoqda.Adabiyot darslarida ham tabiiy va gumanitar fanlarning integratsiyasiga doir ko'p ma'lumotlar berish mumkin.
MUHOKAMA
Fizika fanidan "Energiya. Energiyaning saqlanish qonunlari»mavzusini o'qitishda "Klaster" metodini qo'llash usullari va vositalarini ko'rib chiqamiz. "Energiya. Energiyaning saqlanish qonunlari»o'qitish jarayonida, dastlab fundamental bilimlar shakllantiriladi(l-rasm).
1-rasm
Keyingi rasm orqali o'quvchilarga energiya resurslari haqida ma'lumot beriladi.
2-rasm
Navbatdagi rasmlarda ene^iya гesuгslaг tuгlaгi haqida batafsil ma'lumot beriladi.
3-rasm
Ene^iya ishlab chiqaгish tuгlaгi haqidagi ma'lumotto 4-rasmda keltirilgan.
4-rasm
Pedagogik tadqiqotchilarning natijalariga ko'гa, o'quv mashg'ulotidagi tinglovchilar tomonidan o,zlashtiгish, inson 80% ma'lumotni ko,гish oгganlaгi, 15% ma'lumotni eshitish oгganlaгi va 5% ma'lumotni boshqa usullaгda qabul qiladi (1- gistogramma).
Ko'rish orqali Eihitish orqali Boshqa uiullarda
i - gistogramma
Shuning uchun, dars mashg'ulotlarni asosan ko'rgazmali vositalar yordamida tashkil qilish darsning maqsadiga yetishning asosiy vositalaridandir.
NATIJALAR
Mashg'ulotlarda "Klaster" metodidan foydalanilganda quyidagi natijalarga erishish mumkin:
-O'quvchining dars davomida befarq bo'lmaslikka, mustaqil fikrlash, ijod etish va izlanishga majbur etishi;
-O'quvchilarni o'quv jarayonida bilimga bo'lgan qiziqishlarini doimiy ravishda bo'lishini ta'minlashi;
-O'quvchining bilimga bo'lgan qiziqishini mustaqil ravishda har-bir masalaga ijodiy yondashgan xolda kuchaytirishi;
-Pedagok va O'quvchining hamisha hamkorlikdagi faoliyatini tashkilllanishi.
-O'quvchilarning nazariy bilimlarini amalda qo'llash ko'nikmalarini shakillanishi;
-Kriativ va mustaqil fikrlash qobilyatlarini rivojlanishi;
-Tabiat fundamental qonunlarini o'rganishga bo'lgan ishtiyojini ortishi;
XULOSA
Yuqorida keltirilgan mulohazalardan shunday xulosa kelib chiqadiki, to'la qonli zamon talabiga javob beradigan mutaxassislar tayorlash uchun barcha oliy o'quv yurtlarining davlat ta'lim standartlari va o'quv rejalarining asosida fanlarning integratsiya jarayoni keng o'rin olishi kerak. Darhaqiqat, fizika fanini o'qitishda fizika va tarix fanlaridan integrativ ta'lim umumiy didaktik jarayonning tarkibiy qismi sifatida qo'llanilsa, o'quv bilimlar mazmunini shakllantirishda fanlarning integrallanish xususiyati hisobga olinsa, fizikadan o'zlashtirishi lozim bo'lgan nazariy bilimlar, amaliy malaka va ko'nikmalar mazmuni integrallashgan bilimlar asosida tashkil etilsa o'qitish jarayoni yanada samarali bo'ladi.
Foydalanilgan adabiyotlar:
1. Qulboyev, Z. (2021). Olamni o'rganishda va texnikaning rivojlanishida mexanikaning ahamiyati. Academic research in educational sciences, 2(9), 366369.
2. Кулбоев, З. Х. (2020). Сверхпроводящие фуллеры и их применение в биофизике. Энигма, (23), 155-159.
3. Kh, K. Z. (2022). COMPUTER OF SECTION OF SOLID PHYSICS TEACHING TECHNIQUES USING TECHNOLOGIES. Экономика и социум, (6-1 (97)), 153-156.
4. Qulboyev, Z. X. J. (2023). FIZIKANING "TEBRANISHLAR VA TO'LQINLAR»BO'LIMINI O'QITISHDA INNOVATSION METODLAR.
5. Qulboyev, Z. (2021). The role of mechanics in the study of the universe and the development of technology. Academic research in educational sciences, 2(9), 366-369.
6. Qulboyev, Z. X. (2022). O'QUVCHILARGA TA'LIM BERISHDA FUNDAMENTAL FANNINGO 'RNI VA AHAMIYATI. Экономика и социум, (6-1 (97)), 223-226.
7. Xo'jamuradovich, Q. Z., & Suyunovich, O. R. S. (2024). TABIAT SIRLARINI KASHF ETISHDA TABIIY VA IJTIMOIY FANLAR DIALEKTIKASI. Ustozlar uchun, 57(2), 199-205.
8. Qulboyev, Z. X. J., & O'rinov, S. S. (2024). FIZIKANING "MEXANIKA»BO'LIMIGA OID MASALALAR YECHISH ORQALI O ' QUVCHILARNI FAN OLIMPIADALARIGA TAYYORLASH METODIKASI.
