Научная статья на тему 'РАҚАМЛИ ТЕХНОЛОГИЯЛАРНИНГ ТАЪЛИМ ЖАРАЁНИНИ ТАШКИЛ ЭТИШДАГИ ИМКОНИЯТЛАРИ'

РАҚАМЛИ ТЕХНОЛОГИЯЛАРНИНГ ТАЪЛИМ ЖАРАЁНИНИ ТАШКИЛ ЭТИШДАГИ ИМКОНИЯТЛАРИ Текст научной статьи по специальности «СМИ (медиа) и массовые коммуникации»

CC BY
87
23
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
рақамли Ўзбекистон-2030 / рақамли технология / интернет / лойиҳалаш. / digital Uzbekistan-2030 / digital technology / internet / project.

Аннотация научной статьи по СМИ (медиа) и массовым коммуникациям, автор научной работы — X. To'Raqulov, J. Orishev

Мақолада педагогика олий таълим муассаcaларида таълим жараёнларини ташкил этишда рақамли технологияларнинг имкониятлари хусусида фикр-мулоҳазалар баён этилади.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

CAPABILITIES OF DIGITAL TECHNOLOGIES IN THE ORGANIZATION EDUCATIONAL PROCESS

The article describes the possibilities of digital technologies in educational processes in pedagogical institutions of higher education.

Текст научной работы на тему «РАҚАМЛИ ТЕХНОЛОГИЯЛАРНИНГ ТАЪЛИМ ЖАРАЁНИНИ ТАШКИЛ ЭТИШДАГИ ИМКОНИЯТЛАРИ»

INTERNATIONAL SCIENTIFIC JOURNAL VOLUME 1 ISSUE 8 UIF-2022: 8.2 | ISSN: 2181-3337

РАЦАМЛИ ТЕХНОЛОГИЯЛАРНИНГ ТАЪЛИМ ЖАРАЁНИНИ ТАШКИЛ

ЭТИШДАГИ ИМКОНИЯТЛАРИ Туракулов Холбута Абилович

ЖДПУ, Педагогик таълим халкаро фанлар академияси академиги, техника фанлари

доктори, профессор Оришев Жамшид Баходирович

ЖДПУ, Технологик таълим ва тасвирий санъат фанлари кафедраси катта укитувчиси

https://doi.org/10.5281/zenodo.7443405

Аннотация. Мацолада педагогика олий таълим муассасаларида таълим жараёнларини ташкил этишда рацамли технологияларнинг имкониятлари хусусида фикр-муло^азалар баён этилади.

Калит сузлар: рацамли Узбекистон-2030, рацамли технология, интернет, лойиуалаш.

ВОЗМОЖНОСТИ ЦИФРОВЫХ ТЕХНОЛОГИЙ В ОРГАНИЗАЦИИ ОБРАЗОВАТЕЛЬНОГО ПРОЦЕССА

Аннотация. В статье представлены мнения о возможностях цифровых технологий в организации образовательных процессов в педагогических вузах.

Ключевые слова: цифровой Узбекистан-2030, цифровые технологии, интернет, проектирования.

CAPABILITIES OF DIGITAL TECHNOLOGIES IN THE ORGANIZATION

EDUCATIONAL PROCESS

Abstract. The article describes the possibilities of digital technologies in educational processes in pedagogical institutions of higher education.

Keywords: digital Uzbekistan-2030, digital technology, internet, project.

КИРИШ

"Узбекистон Республикаси олий таълим тизимини 2030-йилгача ривожлантириш Концепцияси"да таъкидланганидек, Миллий дастурнинг мух,им вазифаларидан бири "... укув жараёнида компетенцияларни кучайтиришга каратилган методика ва технологияларни жорий этиш, укув жараёнини амалий куникмаларни шакллантиришга йуналтириш, бу борада укув жараёнига халкаро таълим стандартларига асосланган илгор педагогик технологиялар, укув дастурлари ва укув-услубий материалларни кенг жорий этиш" лозим.

Мустакил давлатимизнинг келажаги учун янгича интеллектуал салох,иятга эга булган яъни замонавий тафаккурга, маданиятга, маърифатга, касбий фазилатларга эга булган авлодни тарбиялашга мустах,кам бой миллий меросимиз, пойдеворимиз бор экан, демак усиб келаётган ёш авлодни соглом ва баркамол килиб тарбиялаш ишини яхшилаш тугрисидаги олиб борилаётган ислохдтларнинг асосий йуналишларини, ушбу тизимни х,ам мазмунан, х,ам шаклан тубдан замонавий талаблар асосида янгилаш зарур. Республикамизнинг х,ар томонлама тараккий этиши таълимнинг ривожланишига ва мазмунли такомиллашиб боришига боглик. Таълим сифати самарадорлигини оширишда ракамли технологияларни куллаш долзарб масалалардан бири булиб х,исобланмокда.

ТАДЦИЦОТ МЕТОДОЛОГИЯСИ

1970

БС1ТЖСТ ЛЖБ ЖЖОУАТЮЖ

ЮТЕЯМАТЮМЛЬ 8С1ЕОТ1Р1С ГОШМАЬ УОШЫЕ 1 188иЕ 8 иШ-2022: 8.2 | КБК 2181-3337

Педагогика олий таълим муассасаларида ракамли технологиялар укув жараёнларини ташкил этишда таълим сифатини ошириш ва фаолият шаффофлигини таъминлаш имконини беради. Сунъий акл ва когнитив интеллектуал тизимлар жадал тараккий топаётганлиги боис битирувчиларда ракамли технологиялар билан эркин ишлаш куникмасига эга булиши шарт булиб колмокда. Шу боисдан, бугунги кун ёшлари ракамли маълумотларга кайта ишлов беришга тайёр булмоги лозим, ракамли технологиялар асосида таълим жараёнларини ташкил этиш, педагогик жараёнда булажак мутахассисларни ракамли технологиялар билан ишлаш компетенцияларини оширишга эътибор каратиш лозим.

Булажак технологик таълим укитувчилари (БТТУ)ни тайёрлашда таълим жараёни иштирокчиларида ракамли технологиялар билан ишлаш куникмаларини шакллантириш ва ривожлантиришни таъминлаш долзарб масалаларидан биридир.

Бугунги кунда ракамли технологиялар х,ар кандай касбий фаолиятнинг мух,им таркибий кисмидир. Бирок айрим холларда булажак мутахассислар факат Информатика ва ахборот технологиялари асосларини урганиш билангина чекланадилар. Х,олбуки бунда ихтисосликлар ва касбий йуналганлик эътиборга олинмайди. Охир- окибатда ахборот технологиялари буйича умумий билимга эга булган битирувчилар ракамли технологиялардан фойдаланиб узига хос касбий масалаларни ечишда кийинчиликка дуч келишади. Бир неча йиллик изланишларимиз натижасида, юкоридаги каби муаммоларни илмий-назарий тах,лил этиш, педагогик тажриба натижалари асосида биз булажак мутахассисларнинг ахборот тайёргарлигининг касбий йуналтирилган тизимини ишлаб чикишни тавсия этамиз:

-стандартлар, малака талаблари, укув режаларининг тузилиши ва мазмунини тах,лил этиш асосида булажак укитувчилар касбий тайёргарлигини турли ташкил этувчилар уртасидаги узаро богликлар ва муносабатларни аниклаш;

-талабалардаги ракамли технологиялар юзасидан саводхонлиги, улардаги урта умумтаълим мактабларида х,осил булган х,исоблаш техникаси ва информатика воситаларидан махсус куникмаларга эгалиги;

-булажак укитувчиларнинг ракамли технологиялар сохдсидаги тайёргарлигининг асосий таълимий компонентларини белгилаш (улар таълим олувчига зарурий билим беришга, касбий куникма ва малакаларини шакллантиришга имкон беради);

-ракамли технологиялар сохдсида таълим олувчиларни ихтисослаштиришнинг йуналишлари ва воситаларини аниклаш.

Педагогика олий таълим муассаларида ракамли технологиялар асосида укув жараёнларини ташкил этишга куйилаётган талаблар мазкур жараённи технологиялашни, яъни бутун таълим жараёнининг х,ар бир боскичини алох,ида-алох,ида лойихдлаш, укитувчининг максади ва талабаларнинг вазифаларини ойдинлаштириш, таълим методларини тугри танлаш, машгулотдан кутиладиган натижаларни олдиндан белгилашни шарт килиб куймокда. Мазкур вазифаларни амалга ошириш учун куйидагиларни алох,ида эътибор бериш максадга мувофиклиги таъкидланади:

-укитувчи ва талабаларнинг ракамли технологиялар билан ишлаш компетентлигини ривожлантириш;

-укитувчи-талабалар хдмкорлигида укитиш шакллари, таълим технологиялари хдмда методларини ракамли технологиялар негизида такомиллаштириш;

1971

INTERNATIONAL SCIENTIFIC JOURNAL VOLUME 1 ISSUE 8 UIF-2022: 8.2 | ISSN: 2181-3337

-укитувчининг касбий-педагогик билимдонлиги ва касбий маданиятини ривожлантиришда ракамли технологияларнинг урнини асослаш;

-хамкорликка асосланган укув-билув жараёнида ракамли технологияларнинг дидактик имкониятлари самарали эканлигини асослаш;

-хамкорликка асосланган укув-билув жараёнида укитувчининг ракамли технологиялар негизида педагогик жараённи лойихалаштириш имкониятларини ривожлантириш;

-укитувчининг ракамли технологиялар негизида лойихалаш фаолиятига асосланган укув-билув жараёнини ташкил этиш ва бошкариш;

-технологик таълимнинг узига хос хусусиятларини эътиборга олган холда укув машгулотлари учун ракамли ресурсларни шакллантириш.

БТТУни лойихалаш фаолиятига тайёрлашнинг педагогик-психологик асослари таълим жараёнида шакллантирилади ва унда укув жараёнини ташкил этишда лойихдлаш фаолияти асос килиб олинади. Шу билан бирга ушбу жараёнда кенг камровли касбий масалалар ечимлари методологиясини аниклашда лойихалаш боскичларининг ракамли технологиялар билан таъминоти шакллантирилганлиги хам мухим ахамият касб этади. ТАДЦЩОТ НАТИЖАСИ

Ракамли технологияларидан фойдаланиш укув жараёнида куйидаги имкониятларни яратиб беришлиги эътироф этилади:

-укув адабиётларидаги маълумотлар электрон холатга экранларга кучади; -талабалар мавзу юзасидан билимларни факат дарс вактида эмас, балки хохлаган жойида ва хохлаган вактда узлаштириб олиш имкониятига эга булади;

-талабаларнинг мустакил ишларини ташкил этиш, уларнинг уз устида ишлашида имкониятлар кенгаяди;

-интернетдан ахборот олиш ва ундан фойдаланиш маданияти шаклланади; -таълим тизимини янги боскичга кутаради, вакт ва маблаг сарфини кескин камайтиради;

-булажак мутахассисларнинг ракамлаштирилган жамиятда узининг муносиб урнига ва яхши иш урни топишда устунликларга эга булади. ХУЛОСА

Юкоридаги фикрлардан келиб чикиб айтиш мумкинки, педагогика олий таълим муассасаларида ракамли технологиялар асосида укув жараёнларини ташкил этиш, биринчидан талабаларнинг ахборот-коммуникацион технологияларига оид билимларини узлаштиришларига, иккинчидан, узлаштирилган билимлардан амалиётда фойдалана олишларига; учинчидан, мазкур эгалланган билим ва куникмалар ёрдамида мустакил фикрлашини шакллантириш, туртинчидан, булажак мутахассисларда муносиб иш уринларига эга булиш имкониятини хосил килади.

REFERENCES

1. "Узбекистон Республикаси олий таълим тизимини 2030-йилгача ривожлантириш Концепцияси" //Олий таълим меёрий хужжатлар туплами. Тошкент .Шарк. 2019

2. Узбекистон Миллий энциклопедияси. Тошкент. Давлат илмий нашри.2006. 3-том.

3. Хасанбоев Ж,Туракулов Х., Хайдаров М.Э., Хасанбаева О.У. Педагогика фанидан изохли лугат.Тошкент-2006

1972

INTERNATIONAL SCIENTIFIC JOURNAL VOLUME 1 ISSUE 8 UIF-2022: 8.2 | ISSN: 2181-3337

4. Муслимов Н.А., Уразова М.Б., Эшпулатова Ш.Н. Булажак укитувчининг лойихалаш фаолияти. Укув кулланма. Самарканд.2011.

5. Турдиев У. Педагогика олий таълим муассасаларида ракамли технологиялар асосида жисмоний тарбия ва спорт жараёнларини ташкил этиш //Халк таълими. Илмий методик журнал. 2020 № 6,

6. Туракулов Х.А., Туракулов О.Х., Урозбоев С.Э. Интеллектуаллаштирилган укитиш тизимлари негизида булажак укитувчиларни интеллектуал фаолиятга тайёрлаш. Монография. Тошкент. 2020.

7. Туракулов Х. А., Оришев Ж. Лойихали таълим - таълим самарадорлиги гарови. //Таълим тизимида ижтимоий - гуманитар фанлар. Илмий-услубий журнали. Тошкент, № 3-4, 2011 й. Б.38-41

8. Туракулов О.Х., Ахмедов Ж.Р.Ахборотлаштирилган таълим мухитида булажак касб таълими укитувчиларини инновацион фаолиятга тайёрлашни такомиллаштириш. Монография.Тошкент. 2019. 200 б.

9. Оришев Ж.Б. Булажак технологик таълим укитувчиларини тайёрлашда ахборот технологияларининг урни // Тафаккур зиёси. Илмий методик журнал. 2020. №2, Б.216-218

1973

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.