CC BY
10ImPact Factor: SJIF 2019 - 5-11 ТЕХНИЧЕСКИЕ НАУКИ
2020 - 5.497 ISI 2019 - 0.172
Q9DÍM DELTA ÇÔKÛNTÛL9M ÍL9 9LAQ9DAR OLAN NEFT-QAZ YATAQLARI HAQQINDA
M9MM9DOVA P9RVANa 9LÍFAGA QIZI
AMEA Geologiya va Geofizika institutu, g.-m.e.n., dosent, Baki, Azarbaycan
9L9KB9ROVA DÜRDAN9 AGADADAÇ QIZI
AMEA Geologiya va Geofizika institutu, k.e.i., Baki, Azarbaycan
M9MM9DOVA L9MAN S9DULLA QIZI
AMEA Geologiya va Geofizika institutu, mühandis, Baki, Azarbaycan
T9HM9ZOVA M9L9KXANIM VÍDADÍ QIZI
AMEA Geologiya va Geofizika institutu, mühandis, Baki, Azarbaycan
Annotasiya. Mdqalddd iri neft yigimlari ila bagli olan delta sistemlarinin öyranilmasinin aktualligindan bahs edilir. Bu baximdan A§agi Kür çôkakliyinin, Paleo-Kür va Paleo Araz çaylarmm delta va macrasi ila alaqadar olan neft-qazli strukturlarin axtariçi ûçûn ahamiyyatli olmasi, bu çaylarin qadim delta va macrasinda litoloji tipli talalarin yaranmasi ûçûn alveriçli çaraitin olmasi asaslandirilir.
Açar sözlsr: Paleoçay, gatirma konusu, çôkûntûtoplanma, delta, çay sistemlari, stratiqrafik va litoloji talalar
О МЕСТОРОЖДЕНИЯХ НЕФТИ И ГАЗА, СВЯЗАННЫХ С ДРЕВНИМИ ДЕЛЬТОВЫМИ ОТЛОЖЕНИЯМИ
П.А.МАМЕДОВА, Д.А.АЛЕКПЕРОВА, Л.С.МАМЕДОВА, М.В.ТАХМАЗОВА.
В Нижнекуринской впадине в формирование осадочного комплекса большую роль сыграла палеоречная сеть, обусловившая поступление и распределение осадочного материала за счет использования энергии рек и волн. Гравитационные силы обусловили тенденцию к перемещению наносов из дельтовой системы. Речные потоки и волнение принесли и перераспределили достаточное количество материала для накопления их песчаной фракции в рукавах делты, устьевых и прибрежных барах, эстуариях, береговых грядах и других участках.
В статье рассмотрены условия формирования стратиграфических и литологических ловушек на фоне нормального морского осадконакопления и влияния палеодельтовых систем в век Продуктивной толщи.
Трансгрессивное развитие бассейна Продуктивной толщи привело к последовательному перекрытию древних пластов более молодыми осадками.
Ключевые слова: Палеореки, конусы выноса, осадконакопление, дельты, речные системы, стратиграфические и литологические ловушки.
ABOUT OÍL AND GAS FIELDS ASSOCÍATED WÍTH ANCÍENT DELTA DEPOSÍTS P.A. MAMMADOVA, D.A. ALEKBAROVA, L.S. MAMMADOVA, M.V.TAHMAZOVA.
Paleo river system played a big role in formation of sedimentary complex in Low Kura depression, it caused supply and distribution of sedimentary material due to using of rivers and waves energy. Gravitation forces caused tendency for load transport from delta system. Stream flows and worrying redistributed a sufficient amount of material for accumulation of sandy fraction in distributary, in delta and offshore bars, in estuary, in coastal ridge, other area.
This article focuses on conditions of formation for stratigraphic and lithological traps against the normal marine sedimentation background and also influence of Paleodelta systems in the age of Productive Series.
Transgressive development of Productive Series basin resulted in successive bed overlap — older by younger sediments.
Key words: Paleorivers, alluvial fans, sedimentation, deltas, river systems, stratigraphic and lithological traps.
Delta 9öküntülari ila bagli olan neft-qaz yataqlarina Yer kürasinin neftli-qazli vilayatlarinda rast galmak olar. A§agi Kür 9ökakliyinda da, Paleo-Kür va Paleo-Araz 9aylari 9oxlu terrigen materiallari gatirarak, paleo-delta va macra sahasinda litoloji tipli talalarin genezisi ü9ün alveri§li §arait yaratmi§dir. Bu sababdan, qeyd edilan paleo 9aylarin hamin 9öküntülar yayilmi§ sahalarinda litoloji tip qeyri-antiklinal neft va qaz yataqlarinin müayyan edilmasi maqsadila daqiq tadqiqat i§lari aparilmalidir. Bu maqsadla Mugan monoklinalinin Mahsuldar qat 9öküntülarinin regional stratiqrafik pazla§ma zonasinin qumlu-alevritli 9öküntülarinin kollektorlarinda formala§a bilan stratiqrafik va litoloji tip neft-qaz yataqlari mühüm ahamiyyata malikdir.
Ümumiyyatla, hazirda iri neft yigimlari ila bagli olan delta sistemlarinin tadqiqi böyük ahamiyyat kasb edir.
Akvatoriyanin malumatlarina asasan Ab§eron neft-qazli rayonunda yax§i kollektorlu kvarsli fasiyanin formala§masinda müayyan geoloji zaman arzinda qadim Volqanin delta §araiti mühüm rol oynami§dir. Eyni zamanda Canubi Xazar 9ökakliyinda Mahsuldar qat 9öküntülarinin formala§masi Paleo-Volqa, Paleo-Uzboy, Paleo-Kür va daha ki9ik 9ay sistemlari ila müayyan daracada baglidir. Bu sababdan delta sisteminin formala§masi, yayilmasi va tadqiqi maqsadauygundur.
Mugan monoklinali hüdudunda inki§af etmi§ hidroqrafik §abakanin mövcudlugu haqqinda Mahsuldar qatin, Ab§eron-Ak9agil martabalarinin va Dördüncü dövr 9öküntü komplekslarinin barabar qalinliqlar xaritalarinin analizi va müqayisasi naticasinda fikir söylamak olar. Bu xaritalarin qalinliq izoxatlari üzra qadim 9ay axini paleomacrasina aid oldugu güman edilan iri körfazabanzar ayilma mü§ahida edilir. Aydindir ki. onlar tektonik harakatlar naticasinda amala gala bilmaz [1]. Mahsuldar qat 9öküntülarinin toplanmasi dövrü paleo9ay §abakasi barada daha düzgün fikir söylamaya imkan verir. Güman edilir ki, Ab§eron-Ak9agil va Dördüncü dövrda delta sistemlarinin daniza dogru iralilamasi mövcud olmu§dur. Hamin dövrlarda paleo9aylar canub-qarbda, Ki9ik Qafqaz va iran dagliq rayonunda yerla§irdi. Bu dövrda Mahsuldar qatin barabar qalinliqlar xaritasinda an iri 9ay §imalda yerla§an, enina uzanmaya malik olan Paleo -Arazdir. Bu 9ayin yatagi Mahsuldar qat asrinda Ha§imxanlidan Sarxanbayli sahasina qadar uzanirdi. §akil 1. Daha iki iri 9ay yatagi canub-qarb-§imal-§arq istiqamatindan §imala dogru Orta Mugan sahasindan Sarxanbayli sahasina dogru uzanir. Bundan ba§qa iki paleo 9ay yatagi §orsulu sahasindan §imala dogru, canub-qarb-§imal-§arq istiqamatina malikdir. Bilasuvar sahasindan canuba paleo 9ay yatagi, bir qadar pis izlanilir, Paleo Kür görünür ki, A§agi Kür 9ökakliyindan daha §imal hissada yerla§mi§dir. Paleo Araz ba§langicini cografi olaraq Arazyani düzanliya uygun galan yerdan, dag silsilasinin §imalindan dolanaraq, Nasimikand va Kürd qalximlari arasindaki darani yarib ke9ir. Sonra 9ayin yatagi Nasimikand-Qizilagac silsilasinin yamacindan ba§layaraq, Mahsuldar qatin alt §öbasi hövzasinin sahilyani zonasinadak qurunun §imal-§arq zolagini tutan allüvial-prolüvial düzanlik hüdudunda yerla§ir.
SHII, SH -///
§arti i^arabr:
Г».....""J - 1 I 2 I-3
§akil 1. MQ asrinda paleo9ay §abakasinin sxemi; 1- seysmik horizontlarin pazla§ma zonalari; 2- delta va paleoyataqlar; 3- quyular.
Bu silsilanin dag atayi hissasinda 9ox sayli su axinlari tazahür edir. Qidalanma tipindan va 9ay yataginin yerla§masindan asili olaraq, bu axinlar müvaqqati va movsümi xarakter da§iyir, lakin uygun §araitlarda oz macrasini darinla§dirarak ham da daimi axina 9evrila bilardi. £ox güman ki, onlarin manbayi Nasimikand-Qizilagac silsilasinin §imal-§arq yamacinda yerla§mi§dir. Lakin bu 9aylarin oz ba§langicini Qarbi-Kürd- Qirmizikand va (yaxud) Qaradonlu-Uzundara silsilasinin §imal-§arq yamaclarindan gotüra bilmasi istisna deyil, sonra isa birinci dagarasi 9okakliyi kasarak, yuyulma materiallarini allüvial gatirma konusu §aklinda, allüvial-prolüvial düzanlik hüduduna gatirmi§lar. intensiv axim halinda yuyulmu§ material sahil zonasina 9ataraq, hovzanin §elf hissasinda akkumulyativ olaraq toplanmi§dir. Bu proseslar Mahsuldar qat asrinin sonuna qadar güclanmi§d ir. Belalikla, Ha§imxanli arazisinda Paleo Araz 9ayinin deltasi yerla§a bilan korfaz qeyda alinir.
Ümumiyyatla, 9ay va daniz proseslarinin qar§iliqli tasiri 9ox sayli delta tiplarinin amala galmasina sabab olur. Deltalarin formala§masinda bir ne9a proses i§tirak edir, ancaq 9ay axini, dalgalar, uzun müddatli axin kifayat qadar va 9oxlu miqdarda qum gatira bilar.
Deltanin qollari, onlarin mansab barlari, estuari va s. vasitasila 9oküntü toplanma prosesi ba§ verir. Deltanin formala§masi 9ayin axin süratindan, dalgalarin gücündan va 9oküntünün daxil olma tempindan asilidir.
Daniza tokülan 9aylarin 9oxu geni§ allüvial-prolüvial düzanlikdan axir ki, burada relyef 9ox meylliyi olmadigindan, onlar sakit axinli, 9ox sayli qollar üzra budaqlanan axin amala gatirir. Bu fakt hovzaya gatirilan 9okma materialin sedimentasiyasinin xarakterinda mü§ahida edilir: 9ay mansablari tez-tez bir-birina birla§ir va toplanan qumlar süzülarak, qumlu ortük amala gatirir. §elf sahasina aparilan 9oküntülar, galacak gatirma konusunun qumlu karkasini amala gatirir. Nisbatan suyu 9ox olan 9ay Balaxani asrinin avvalinda arazinin §imal hissasinda yerla§an, asimmetrik mansaba malik olan Paleo-Arazdir. Digar 9aylar zaif enerjiya malik olub, movsümü xaraktera malikdir. Seysmik tadqiqatlara asasan müayyan edilmi§ - SH-III seysmik horizontunun pazla§ma xatti, ba§qa sozla, Mahsuldar qatin Balaxani lay dastasinin sahil xattini ta§kil edir.
Transqressiya proseslari naticasinda Mahsuldar qatin Sabun9u asrinin avvalinda, sahil xatti oz yerini 4-8 km qarba dogru dayi§mi§dir. SH-II, SH-II' va SH-IIa seysmik horizontlarinin pazla§ma xatti danizin sahilina uygun galir. £ay dibi axinlarinin miqrasiyasi danizin quruya hücumu zamani
ОФ "Международный научно-исследовательский центр "Endless Light in Science"
ba§ verir, deltanin biri itirsa, avazinda yenisi üza çixir. övvaldan mövcud olan geni§ allüvial-prolüvial düzanlik quruyaraq, dagatayi zolaga çevrilir. Naticada çay öz deltasini tark edir va körfazabanzar yeni sahil xattini yaradir. Çô^ntotoplanma mühitinin yerdayiçmasi ba§ verir: prodelta, delta platformasi va s. Prodelta va ilkin çô^ntolar qabarma proseslari naticasinda örtülür, ham da hövza dibinin inversiyasi naticasinda yerini dayi§a bilar va ya yuyula bilar. Yuyulma naticasinda böyük ölçüda qumlu materialin sinklinalin an çox gömülmü§ hissasinda yigilmasina §arait yaranir. Burada külayin tasiri da nazara alinmalidir. Qeyd edilanlar çô^nto toplanmada fasial çaraitin dayiçmasila naticalanir, gatirma konusunun qumlu hissasi inca danali - argillit, gil va lilli çô^ntolarla örtülür, Nasimikand -Qizilagac dagatayi silsilasina taraf yerini dayiçarak, daha düzxatli olur, energetik saviyyasi isa artir. ömala galan materik yamaci intensiv olaraq yuyulmaga baçlayir va çaylar daim onunla kasiçir. Denudasiyaya va yuyulmaya maruz qalan dag silsilalarinda çoxlu miqdarda qirinti materialin yigilmasi nazara çarpir. Paleo-Araz Sabunçu asri zamani delta sahasina va §elfa böyük miqdarda qumlu-alevritli material kütlasi gatirmiç, gatirma konusu karkasi yaratmiçdir. Yuyulma va gömülma sürati çöküntü amalagalmanin süratindan az olduqda, delta bu zaman iri qum kütlasi yaradaraq, daniza dogru çakila bilar.
il arzinda iqlimin dayiçmasi naticasinda çaylar vasitasila galan çöküntülarin azalmasi, elaca da hövza dibinin qum çöküntülari ila tadrican açagi enmasi onlarin daniz çöküntülari, xüsusan da gil va argillitlarla periodik olaraq örtülmasina çarait yaradir.
Bütün tadqiq edilan saha Mahsuldar qat asrinin sonuna dogru hövza sulari ila örtülür (canub-qarbdaki kiçik, quru sahadan baçqa). Mahsuldar qat asri zamani sualti axin çaraitinda §elfa va hövzaya çökma materialin gatirilmasi mümkündür. Burada prodeltanin boçalmasinda agirliq qüvvasinin içtirakinin olmasi da istisna edilmir. Hövzaya daxil olan qum çöküntülari gatirma konuslari yaradir.
Yuxarida qeyd edilanlara asasan, Mugan monoklinalinin çökma kompleksinin formalaçmasinda çay va dalgalarin enerjisi hesabina çökma materialin daxil olmasini va paylanmasini tamin edan paleoçay çabakasinin mühüm rol oynamasini göstarmak olar.
Qadim laylarin tadrican cavan çöküntülarla örülmasi Mahsuldar qat hövzasinin transqressiv inkiçafi ila baglidir. Daniz çöküntülarinin normal toplandigi mühitda stratiqrafik talalarin yaranmasi ba§ vermiçdir. Pazla§mi§ seysmik horizontlarin olmasi bunu sübut edir. Bu seysmik horizotlar Mugan monoklinalinin arazisinda §imal-qarbdan canubi-§arqa dogru açkar edilmiçdir. Pazlaçma xatti ayilmiç formada yerlaçmaya malikdir ki, bu struktur va litoloji talalarin amala galmasina imkan yaradir. Haçimxanli, Sarxanbayli, Çorsulu va Xirmandali sahalarinda bela körfazli yariq açkar edilmiçdir. §imaldan-canuba bunlar Haçimxanli, Muganli, Agçala, Xanmammadli va Xirmandali kimi litoloji-stratiqrafik talalari ayirmaga çarait yaratmiçdir. Mugan monoklinalinin çimalinda yerlaçan Haçimxanli talasi SH-II va SH-III - seysmik horizontlarinin pazlaçmasi naticasinda müayyan edilmiçdir ki, bu da Kürovdag bölgüsüna göra Mahsuldar qatin XVII va XX horizontlarina uygundur.
SH-II - seysmik horizontunun pazlaçma zonasi körfaza banzar ayilmaya malik olub, §imaldan canuba uzanaraq. XV, XVII va XX horizontlari amala gatirir. Talanin ö^üsü 8,5 x 10 km, ümumi sahasi taxminan 85 km2 olub, §imaldan Nasimikand, canubi-qarbdan Kürd va Xalfali gömülmü§ qalximlari ila hüdudlanir.
SH-III - pazla§mi§ seysmik horizontu SH-II horizontundan §arq tarafda yerlaçir. SH-III seysmik horizontunun pazlaçma zonasi 15 km masafada körfaza banzar ayilma amala gatirarak, stratiqrafik tala yaradir. Talanin sahasi taqriban 50-60 km2-dir.
SH-II va SH-III - seysmik horizontlarinin pazlaçmasi ila alaqadar, XVI, XVIII, XIX qumlu horizontlarin da uygun pazlaçma zonalari yaradaraq, alava talalar amala gatiracayini qeyd etmaya imkan yaranir. Kürovdag, Sarxanbayli, Haçimxanli sahalarindaki quyularda kasiliçin qumlulugunun müqayisasi, yuxarida qeyd edilan talalar üzra qumlulugun 30%-dan 50%-a qadar va daha çox dayiçdiyini göstarir. Mahsuldar qatin müxtalif horizontlarinin stratiqrafik va litoloji pazlaçmasi, zamanla bagli seysmik profillarda aydin izlanilir.
2 sayli Ha§imxanli quyusu sahasinda Mahsuldar qatin altda yatan 9öküntülari ayrilir va Mahsuldar qatin üst §öbasinin 12 horizontu (I-VI, VIII-X, XIII-XV) stabil yatimla xarakteriza edilarak, §imal-§arq istiqamatda, 3-5° bucaq altinda enir.
4sayli Sarxanbayli quyusu arazisinda Mahsuldar qatin altda yatan 9öküntülari, alt §öbanin ayri-ayri lay dastalari va Mahsuldar qatin üst §öbasinin 20 horizontu yatir. Mahsuldar qatin üst horizontlari stabil, monoklinal, horizontal formaya yaxin yatimla xarakteriza olunur. Enma bucagi -1-3°-dir. Alt horizontlarin pazla§masi (XX horizontdan XVI-ya qadar) qarb, canub-qarb istiqamatindadir, horizontlarin qalinligi ixtisar olunur, laylarin monoklinal qalxma bucagi canub - qarba 5-10° artir va stabil yatim xarakteri bir qadar pozulur.
Belalikla, Ha§imxanli va Sarxanbayli sahalari arasinda VII, XI, XII va XV-XX horizontlar pazla§ir. Ha§imxanli sahasinda qarb va canub qarb istiqamatinda tadrican (I-XIII, XIV) pazla§ma gedir va Mahsuldar qatin ümumi qalinliginin azalmasi ba§ verir [2].
Paleo9ay §abakalarinin Mugan monoklinalinda geni§ inki§afi 9öküntü toplama hövzasina böyük miqdarda terrigen materialin gatirilmasina va akkumulyasiyasina §arait yaratmi§dir. Mugan monoklinalinin hidroqrafik §abakasinin Mahsuldar qat asrinda inki§af §araiti - burada daniz 9öküntülarinin toplanmasi ila barabar, sahilyani-akkumulyativ vallar, gatirma konuslari, qumlu linzalar va s. delta sistemlari ila bagli formalar amala gatirmi§dir. Bu isa müxtalif genetik tipli stratiqrafik va litoloji talalarin amala galmasina §arait yaratmi§dir.
Faktiki malumatlari nazara alaraq, Mugan monoklinalinin Mahsuldar qat kasili§inda va Mugan-Salyan sinklinalinin §imali-§arq yamacinda stratiqrafik, litoloji va kombina olunmu§ talalarin mövcudlugunu qeyd etmak olar. Kombina olunmu§ talalar daniz 9öküntülarinin toplanma §araitinda formala§digi kimi, ham da sahilyani-delta va 9ay §abakasinin miqrasiya proseslari naticasinda da formala§ir. Birincilarla stratiqrafik pazla§ma va litofasial avaz etma ila amala galmi§ layli stratiqrafik va litoloji ekranla§mi§ talalar alaqadardir. Digar qalan proseslarin naticasinda barlar qumlu vallar va 9ay yatagi linzalari ila (litoloji mahdudla§mi§) bagli olan talalar formala§mi§dir [3].
Geoloji-geofiziki materiallarin analizinin naticalarina va delta 9ökma sistemi üzra asas naticalara asasan tartib edilmi§ blok-diaqramda Mugan monoklinalinin Mahsuldar qat kasili§inda formala§an asas tala tiplarinin prinsipial yerla§masi tasvir edilmi§dir. §akil 2.
hi tip
§akil 2. Mahsuldar qat talalaiinin sxematik blok diaqrami.
Mahsuldar qat horizontlarinin canub-qarb istiqamatinda stratiqrafik pazla§masi ila bagli olan talalar birinci tip talalari ta§kil edir. £okuntu toplanma prosesinda altda yatan 9okuntularin uzarinda kollektor laylarin transqressiv yatimi sahil xattinin canub-qarba tadrican 9akilmasi naticasinda ba§ verir. Bu tip talalarin amala galmasi Mugan monoklinali hududunda seysmik (CH-III, CH-II, CH-IIa va CH' ) va digar qumlu horizontlarin regional qalxim istiqamatinda pazla§ma zonalari ila baglidir.
Mugan monoklinalinin canub-qarb yamacinda Mahsuldar qatin XVI-XX horizontlarinin ardicil pazla§masi ila transqressiv yatmi§ stratiqrafik talalar a§kar edilmi§dir.
ОФ "Международный научно-исследовательский центр "Endless Light in Science"
Kasili§ üzra yuxarida ham da XII, XI va VII horizontlar pazlaçir. Canub-qarba dogru stratiqrafik olaraq pazla§mi§ VII horizontun daxilinda, §imali-§arq istiqamatinda qumdaçilarin gillarla litofasial avaz edilmasi ba§ verir.
Belalikla, bu horizont ûçûn har iki tip talalarin içtiraki xarakterikdir. Horizontlarin canub-qarba dogru pazlaçmasi ila alaqadar stratiqrafik va §imal-§arqa dogru litofasial avaz edilma ila alaqadar litoloji ekranla§mi§ talalar.
ikinci tipa litoloji pazlaçma va (yaxud) kollektor süxurlarin keçirici olmayan süxurlarla litofasial avaz edilmasi ila bagli olan layli litoloji ekranla§mi§ talalar aiddir. Karotaj diaqramlarina asasan bu tip talalar Mahsuldar qat (I-IX horizontlar) kasiliçinin üst hissasi horizontlari va bölmalarinin zonal korrelyasiyasi naticasinda müayyan edilmi§dir. Zonal korrelyasiya ham da kasiliçin qeyd edilan intervalinda gilli laylari daxilda (bölmalar II-III, III-IV, VIII-IX) qumlu linzalarla ayirmaga imkan vermi§dir. Bu linzalarin formalaçmasi kiçik qumlu laylarin sinklinalin yamacina dogru litoloji pazlaçmasi ila alaqadardir. Qeyd edak ki, bela litoloji ekranla§mi§ talalarin böyük hissasi Mugan-Salyan sinklinalinin asasan §imali-§arq yamacina dogru yönalmi§dir.
ikinci tipa sahilyani qumlu akkumulyativ amala galmalarla, ham da çay yataqlari, deltalari va paleoçaylarin gatirma konuslari ila alaqadar olan xüsusan litoloji hüdudlanmi§ talalar aiddir.
Bu tip talalar qadim çay yataqlarinin va paleodeltalarin qumlarinin keçirici olmayan, gilli süxurlarla örtülmasi naticasinda amala galir. Tadqiq edilan rayon hüdudunda bela talalar canub-qarb yamacda, çox güman ki, Mugan-Salyan sinklinalinin enan hissasinda, yuxarida qeyd edilan sualti qadim çay yatagi darasi hüdudunda yerlaçacakdir. Seysmik zaman kasiliçlarinda bu qumlu tabaqalar canub-qarbi yamaca dogru linza çakilli, klin formasinda daqiq tasvir edilir [5].
Çöküntülarin qalinligi Qarbi Xazar yarigindan §imal-§arq istiqamatinda, Mugan-Salyan sinklinalina dogru ardicil olaraq artir. Bela ki, Kürovdag - Neftçala zonasinda xeyli böyük, Qargali sinklinalinda maksimal qalinliga çatir. Qalinliqlarin bela dayiçmasi stratiqrafik uygunsuzluqlarin fasial zonalarla növbala§masi ila mü§ayat olunmali, naticada stratiqrafik va litoloji talalarin formalaçmasina sabab olmalidir. Bela vaziyyat canub-qarbda Mugan monoklinalinin gömülmü§ qalximlar zonasinda da mü§ahida edilir.
Bazi içlarda Mugan monoklinalinin geoloji qurulu§ xüsusiyyatlarina asaslanaraq, Mezozoy süxurlari çixintilarinda, Kaynozoy çöküntülari ila örtülmü§ talalarin mövcud olmasi qeyd edilir [Hüseynov 9.N., Salimov F.M]. Bela talalar seysmo-geoloji profillar üzra, monoklinalin canub-qarb hissasinda kiçik darinliklarda qeyd olunur.
Qeyri-antiklinal yataqlarin axtariçi çox mürakkab oldugundan mövcud geoloji çaraitda istifada edilan yeni axtariç metodikasi içlanilmali, ham da geoloji, geofiziki va geokimyavi axtari§-ka§fiyyat üsullarindan kompleks halinda istifada edilmalidir.
9D9BiYYAT:
1. Mammadova Р.Э. Mugan monoklinali qaz geokimyavi anomaliyalarinin tabiati haqqinda. Baki: Azarbaycan Respublikasi "Tahsil" camiyyatinin "Bilgi" dargisi "Fizika, Riyaziyyat va Yer elmlari". 2001, №3, s. 82-89.
2. Mammadova Р.Э. Neft va qaz yataqlari üzarinda qaz anomaliyalarinin yaranmasi haqqinda müasir tasavvürlar. Baki: Azarbaycan Neft Tasarrüfati. 2005, №9, s.3-16.
3. Дадашев Ф.Г., Мамедова П.А., Алекперов Э.Ф. Муганская моноклиналь (геология, геохимия, перспективы нефтегазоносности). Ваку: изд. Nafta-Press, , 2006, 182c.
4. Mammadova P.E.-Petrol ve gaz yataklarinin aranmasinda jeokimyasal planlama perspektifleri hakkinda. Ankara, 67.Türkiye Jeoloji Kurultayi.14-18 nisan2014,s. 254-267.
5. Mammadova P.A., Mammadov I.A. Characteristics of gas-geochemical unvestigation methods of oil and gas in Azerbaijan. Toronto, Kanada, Proceedings of the First International Conference on Science and Practice, 1-3 october 2020, p. 435-443.
