CC BY
12
ЭОЖ 564.028.48
Н. С. СЕМБАЕВ, Г. Б. УАХАНОВА
ИЛЕМДЕУ ОРНАЦТАРЫНЬЩ ДАМУ ПЕСПЕКТИВАЛАРЫ МЕН ПРОБЛЕМАЛАРЫ. еН1МНЩ САПАСЫН ЖОРАРЛАТУ ЖОЛДАРЫ
Осы жумыста буйымныц сапасын жогарлату жолдары мен илемдеу орнагыныц жаца технологиясы усынылган.
Сон^ы кездерi машина жасау жэне металлургия eндiрiсшдеri тутынушылардын талаптарын тольщ канаFаттандырып, жоFары экономикалык тиiмдiлiк беретiн, пайдалау касиет мен жоFары техника-экономикалык кeрсеткiштерi бар, яFни, сапалы eнiм алу тек жана технология мен жабдыктарды курастыру аркылы алу мYмкiн. Осыпан байланысты, кубыр сапасын жоFарылатуFа баFытталFан дэстYрлi технологиялык YPДiстердi дамыту жэне мейшнше жана YPДiстер мен илемдеу жабдыктарын курастыру Yлкен мэселе болып табылады.
Kазiрri калыптаскан нарыктык катынастар кезенiнде жоFары сапа факторын eндiрiлетiн эртYрлi салада колданылатын металл жэне металл емес eнiмдердi бэсекелестiке кабшетл накты шаралар деп карастыру керек. Сонымен катар, мундай кeзкарас eндiрiстiк eнеркэсiптердiн кез келген меншiк тYрiнщ нарыктаFы орнын аныктайды.
Энiм сапасын жоFарылату, eндiрiс шыFынын азайту жэне элемдж нарыкта бэсекелестiкке кабiлеттi болу жана технология мен жабдыктарды жобалауды талап етiп онын жандандыратыны хак. Сондыктан, Fылыми зерттеулерде, технологиялык жобаларда, eндiрiс барысында жэне пайдалану барысында бакыланатын eнiм сапасы талаптарFа сай келетш касиеттер жиынтыFы ретiнде удайы кYн тэртiбiнен тYспейтiн мэселе болып табылады.
Негiзiнен сапа кeрсеткiшiнiн бiр тYрiн аныктау Yшiн колданылатын себепшарттар бiр-бiрiне тэуелдi емес. Сондыктан, кажетт дэлдiк классынын кeрсеткiштерi сапа кeрсеткiштерiнiн баскаларына кепiлдiк бермейдi. ОсыFан орай, со^ы кездерi кeптеген eндiрiс саласында калыптаскандай, металдарды кысыммен eндеу (М^0) механикасы аппараттарын пайдаланып, пiшiнiн eзгертiп алFан металдан жасалFан буйымдардын сапасын баскару мYмкiн емес. Илемдеу eндiрiсiндегi осы тектес проблемелар eнiм кeлемi улFаЙFан сайын кен етек алуда. Материалдык корларды тиiмдi пайдалануда негiздi жана тэсiлдерге кол
78
жетюзуге болады, атап айтканда табак материалдарынын сапасын кетеру жене жан-жакты пайдалану.
ТМД елдерi орнактарынын параметрлерi заманFа сай орнактар децгейiне сейкес келедi жене жука табактардьщ ендiрiсiн дестYрлi дамыту мYмкiндiктерiн толыFымен жоЙFан [6]. Элем бойынша осындай жоFары сапалы табактарды анаFурлым арзан едiстермен ендiруге мYмкiндiк беретш баска да шешiмдер карастырылуда. Ыстыктай илемделген табак ендiрiсi Yшiн шаFын зауыттардын курылысын салу дамып келе жатыр
Кеп жаFдайда Yлкен кимасы бар дайындаманы колдану аркылы кол жетюзшетш кермелеу коэффициентiн арттыру жолымен илем сапасын арттыруFа болады. Бiрак, бул Yздiксiз куйылFан дайындамадан алыетан пiшiндi ендiру технологиясыныц бiркатар елеулi кемшiлiктерi бар, бул кемшiлiктер оны ендiрiсте пайдалануFа мYмкiндiк бермейдi. Мундай кемшшжтерге мыналар жатады [7]: келемi 600*430мм астам кимасы бар дайындаманы куйып алу кезiнде дайындаманы Yздiксiз кую машинасыныц ^Y^M) келемi мен куныныц бiрден артуы; колданыстаFы едютемелж пештерде калыцдыFы 430мм асатын дайындамаларды кыздырудыц KиындыFы; баска капастарFа караFанда, жаншу капасында дайындаманы узак уакыт бойы илемдеу салдарынан орнактыц ешмдштнщ темендеуь
Илемдеу орнаFын жоFарFы кима дайындамасын езiрлеу жумысына кешiру косымша капастарды орнату Yшiн косымша ендiрiс аумактарын кажет етедi.
Осы меселеш шешудщ бiр нускасы ретiнде, дайындаманы Yздiксiз кую машинасын илемдеу орнактарымен тiкелей катар колдану кезiнде байланыстырушы ретiнде катты жаншитын агрегаттарды колдануды карастырFан жен [7]. Бул агрегаттардын келемi шаFын ерi бiркатар илемдеуш1 капастардын орнын ауыстырады. Мундай кешендердi куру ендiрiстiк аумактарды кыскартуFа, кYPДелi жене пайдалдану шыFындарын азайтуFа, металдын, куаттын шыFынын едеуiр темендетуге, енбектщ енiмдiлiгi мен енiмнiн сапасын арттыруFа мYмкiндiк бередi. Осылайша, казiргi кезде салыстырмалы тYPДе шаFын каражат салымын кажет ететiн жене кайта жасау шы^ындарын темендетуге мYмкiндiк беретiн жана катты жаншу агрегаттары жасалып жатыр.
Еюнш^ азды-кептi келешегi бар нуска, ол куйма-илем модулiнiн курамында тшт мен елшемi жаFынан дайын буйымFа жакын, Yздiксiз KуйылFан дайындамаларды алуFа мYмкiндiк беретiн жана ДYKМ-ды, сондай-ак аз куат жумсап жука табак илемш илемдеуге мYмкiндiк беретiн жана орнактарды колдану болып табылады. Осыпан байланысты куйма-илем модулiнiн жабды^ынын курылымын, курамын непздеу жене каражат шы^ынын темендету, корды! Yнемдейтiн аз шы^ынды технологияны ендiру,
79
илем сапасын арттыру максатында Yздiксiз кyйылFан дайындаманыц тиiмдi кимасын тацдап алу айкырша мацызды.
KолданыстаFы технология бойынша табакты болаттарды eндiру жэне жука слябты табакты илемдеу кезiндегi нэтижелердi салыстыру барысында эдеттегi калындыктаFы слябтарды илемдеуге караFанда, жука слябтарды илемдеу кезшде тYЙiршiктщ кeлемi элдекайда кiшi болатындь^ы белгiлi болды. Илемдеу кезiнде дайындаманы шыFару температурасынын теменд^мен байланыстырылFан аса усак тYЙiршiктi курылым сонFы ешмде де сакталады, осынын аркасында уакытша кедергiлердiн аккыштык шегiнiн туракты керсетюштерше кол жеткiзiледi. Тек жука слябта Fана, шаFын бастапкы калындыFынын аркасында, шы^ару температурасы темен болады, онын кeмегiмен илемдеу кезiнде калын табактын ен жаксы илемдiлiк касиеттерiне кол жетюзуге болады.
Осылайша, жука слябты технология шаFын энергиякYштiк параметрлерi бар орнактарда илемдеумен Yйлесе отырып, каражат шыFындары мен кайта жасау шы^ындарын темендетуге, сонымен бiрге, дайын ешм материалынын касиетiн жаксартуFа мYмкiндiк бередь
Алынатын табактардын eнiмдiлiгi мен сапасын арттыру, сондай-ак энергиякYштiк параметрлерiн темендету максатында бiз болаттан жэне корытпалардан алынFан жука жолактарды илемдеуге арналFан жана курылымды орнакты усынып отырмыз.
Сурет 1 - Жука жолактарды илемдеуге арналFан Yздiксiз орнактын жалпы тYрi
Болаттан жэне корытпалардан алыетан жолактарды илемдеуге арналFан жана Yздiксiз орнактын курамына мынандай жабдыктар юредк жумыс капастары, эмбебап айналдырык, электркозFалткыштар, тiстегерiштi капастар, конусты тiстегерiштерi бар бэсендетмш, KозFалткышты жалFастырFыш, тYбiр жалFастырFыш, айналдырыкты серiппелi тенгеретiн кyрылFылар, жетеп жок тiреушi пiшiнбiлiктер, жетегi
80
бар жумысшы тшшбткгер, TyFbip, иреуш такта, туFырды беютетш бурандамалар (1 сурет).
Сонымен бiрге, айнымалы токпен жумыс iстейтiн бiр козFалткыштан жетек алатын капастарда туракты диаметрлерi бар жумыс жэне иреуш пiшiнбiлiктер орнатылFан. Бул жерде, кезектесш орналаскан капастардаFы жумыс тшшбтктершщ диаметрi илемдеу баFытына карай кiшiрейiп, ал иреуш пiшiнбiлiктердiн диаметрi улFаятындыFын атап ету кажет. Сэйкестi капастаFы жумыс жэне иреуш пiшiнбiлiктердiн диаметрлерi мынандай формуламен аныкталады:
D = F • Dpi • и,; d = F • Dpl • n,,
' F ■n■ ' ' F • nj ' (I- = 1, 2, ..., N, j=N,...2, 1), (1)
мундаFы F. - тиiстi капаста илемделiп жаткан жолактын келденен кимасынын ауданы; п - пiшiнбiлiктердiн айналу жылдамды^ы; N -капастын ретлк немiрi
Болаттан жэне корытпалардан жасалFан жолактарды Yздiксiз орнакта илемдеу мынадай эдюпен жYзеге асырылады. Жука слябтар кыздыру Yшiн пешке келiп тYседi, содан кейiн рольгангпен усынылып отырFан орнактын бiрiншi капасына жiберiледi. Жука сляб илемдеу баFытына карай бiрiнен кейiн бiрi орналаскан капастар аркылы жылжыFан кезде жолактын биiктiгi темендеп, талап етiлетiн калындыкка дейiн жетедь
Осылайша, усынып отырFан жолактарды Yздiксiз илемдеуге арналFан орнакта алынатын жолактын сапасын жоFарлатуFа мYмкiндiк бередi.
ЭДЕБИЕТТЕР Т1З1М1
1 Целиков, А. И., Зюзин, В. И. Современное развитие прокатных станов - М. : Металлургия, 1987. - 399с.
2 Леванов, А. Н., Колмогоров, В. Л., Буркин, В. Л. и др. Контактное трение в процессах обработки металлов давлением. - М. : Металлургия, 1976. - 416 с.
3 Соколов, Л. Д., Гребеник, В. М., Тынин, М. А. Исследование прокатного оборудования М. : Металлургия, 1964 - 488 с.
С. ТораЙFыров атындаFы Павлодар мемлекетлк университет^ Павлодар к.
Материал 20.09.12 баспаFа тYстi.
Н. С. Сембаев, Г. Б. Уаханова
Перспективы и проблемы развития вставки прокатки. Методы повышения качества продукта.
81
Павлодарский государственный университет имени С. Торайгырова, г. Павлодар. Материал поступил в редакцию 20.09.2012.
N. S. Sembayev, G. B. Uakhanova
Problems and prospects of the rolling mills' development. Methods of improving the quality of products
Pavlodar State University after S. Toraigyrov, Pavlodar.
Material received on 20.09.12.
В данной статье рассматривается вопрос о проблемах повышения качества и новых технологий изделий прокатных станов.
This article discusses the problems of quality improvement and the new technologies of rolling mills products.
ЭОЖ 84.07.4
Н. С. СЕМБАЕВ, Г. Б. УАХАНОВА
ЦИЛИНДРЛ1П1Ш1НД1 Ж¥МЫС БЕТ1 БАР АСПАПТА СОЗЫМДАУ КЕЗ1НДЕ ДАЙЫНДАМАДА^Ы КЕРНЕУЛ1 ДЕФОРМАЦИЯЛАН^АН КУЙД1ШЕКТ1 ЭЛЕМЕНТТЕР ЭД1С1МЕН САНДЬЩ МОДЕЛЬДЕУ
Мацалада цuлuндрлi пiшiндi жумыс беmi бар аспапты созымдау кезтде дайындамадагы кернеулi деформацияланган куйде шектi элгменттер эдамен сандыц модельдеу.
Тепс, ойылFан жэне аралас соадыштармен соFудын белгШ сулбалары деформация ошаFында макроаFындарды бас^арудын жэне жылжымалы деформациянын дамуынын мYмкiндiктерiн шектейдь Оны кенейту шекаралыщ шарттарды езгерту ар^ылы MYMKrn, яFни дайындама мен сырт^ы тYЙiстiру шекараларын Yйлестiретiн технологиялыщ куралдын пiшiнi ар^ылы: турасызыщты, турасызыщты емес, ойыс жэне шы^ынкы айма^тар.
Дайындама мен куралдын тYЙiсетiн nrarni бойынша эр тYрлi жазы^ты^тарынын езара орналасуы перендикулярлы немесе оларFа бурыш астында болса да беру фронтынын жазыщты^ы елшем мен баFыты
82
