TARAQQIYOT STRATEGIYASI: AQLLI SHAHAR, RAQAMLI IQTISODIYOT, SUN'IY
INTELLEKT
ПОЛИМЭР ЦУШИМЧА БИЛАН БЕТОН МУСТА^КАМЛИК ХУСУСИЯТЛАРИНИ
УРГАНИШ
PhD, доц. З.А.Абобакирова, маг. Б.Олимов, Фаргона политехника институти
Анотация: Мацолада POLY-ANS кимёвий цушимчаси сифатида ишлатилган янги аралаш богловчи таркиблари ишлаб чицилган. Шунингдек коррозияга чидамли бетон учун аралаш богловчини олиш хусусиятлари урганилган.
Калит сузлар: бетон, коррозия, намлик, POLY-ANS, минерал моддалар, полимер цушимчалар, призматик куч.
Республикамизнинг курук иссик иклими контенитал худудга киради хамда минтакаларида чул ва ярим чул худудларида, юкори хароратли курук мухитда куёш билан циклли иситиш ва ёзда кун давомида совитиш, жуда куп микдордаги утиш йилнинг куз -бахор даври ва кишда паст хароратнинг бетон ва темирбетон конструктцияларига салбий таъсир килади. Ташки иклим шароитининг бетонга таъсир даражаси унинг узгарувчан атроф-мухит хароратига бардош бериш кобилияти билан белгиланади, хамда Кр чидамлилик коеффитциенти билан ифодаланади.
Х,озирги даврда бетоннинг ёрикбардошлигининг умумий кабул килинган ишлаб чикилмаган, ёриклар хосил булишига таъсир килувчи омиллар тулик урганилмаган [1].
1-жадвалда нисбий намлиги 75% ва харорати 20 0C булган шароитда котган намуналарни ёрикбардошликни биринчи усулида синаш натижалари келтирилган.
Цушимчалар мивдорини бетоннинг ёрикбардошлигига таъсири
1-жадвал.
Бетон таркиби ^ушимчанинг микдори, цемент массасига нисбатан Эгилишга мустахкамлик, МПа Ёрикбардошлик Коеффитциенти Кёр=Ркур/Рсув
Нам шароитда котгандан сунг Х,авода саклангандан сунг
1:2,31:4,57 - 2,9 2,0 0,7
0,01 3,2 2,7 0,84
0,02 3,7 3,4 0,93
0,04 4,1 4,2 1,03
Бизнинг тадкикотимизнинг асосий максади, иссик-курук иклим шароитларига хос булган циклик харорат таъсирини хисобга олган холда, билвосита усул билан бетоннинг ёрикбардошлик коеффициентини аниклашдир. Бетон намуналарининг ёрикбардошлиги икки усул билан аникланди.
Услубига кура, бетон намуналари 28 кунлик сувда котигандан сунг хавонинг нисбий намлиги 75% булган мухитга жойлаштирилди.
Мазкур кушимчалар сурилувчанлиги бир хил булган 3та таркибдаги бетон коришмасида синаб курилди. ^ушимчаларни микдори цемент массасига нисбатан 0,01; 0.02; ва 0,04 % микдорида олинди
1-жадвалда келтирилган малумотлар бетон коришмаси таркибига POLY-ANS кошимчаси киритиш бетоннинг ёрикбардошлигини 1,2-1,47 мартагача оширишга олиб
TADQIQOT VA TARAQQIYOTILMIY JURNALI 1-jild, 5-son, 2024
https://tadqiqottaraqqiyot.uz/
TARAQQIYOT STRATEGIYASI: AQLLI SHAHAR, RAQAMLI IQTISODIYOT, SUN'IY
INTELLEKT
келади. Бу иссик-курук иклим шароитида бетонни чоъкишини камайтиришга имкон яратади. Ушбу фикр бетонга хдроратни циклик таъсири боъйича оътказилган тадкикот натижалари х,ам тасдиклайди. Бинобарин, хдроратни циклик таъсиридан бетонда зурикишлар хосил булади ва мустах,камлиги пасаяди. Демак, бетонни ёрикбардошлигини циклик хдрорат таъсиридан олдинги ва циклик хдрорат таъсиридан кейинги эгилишдаги чузилишга мустахкамликларини нисбати оркали ифодалаш мумкин. Аввалги утказилган тадкикотларда ёрикбардошликни бахоловчи бундай критериядан фойдаланилмаган.
Куб ва призматик куч, шунингдек, эгилишда куб ва валентлик кучи уртасидаги муносабатни урнатиш;
Цемент истеъмоли 290,360,430 кг / м3 булган бир хил харакатчанлик бетон аралашмасининг учта композицияси буйича тажрибалар. Намуна сифатида кубиклар 10х10х10 см ва призмалар 10х10х40 см олинди. Куб, призматик куч ва эгилишда валентлик кучи синовлари натижалари, шунингдек, тегишли коеффициентларнинг кийматлари келтирилган [2].
Маълумотларни тахлил килганда, оптимал дозаларда бетоннинг куб куввати цемент сарфига караб, POLY-ANS 1 дан 9-10% га ошиши аникланди; POLY-ANS 2 билан 20-28%; POLY-ANS 3 билан 28-36% га, эгилишда чузилиш 11-12 га; 26-39; мос равишда 40-54%. Экспериментал маълумотлар кушимчаларнинг бетоннинг нуксонлилигини камайтиришга, кристалли цемент гидратларининг таркалишини оширишга ва контакт кучини оширишга ижобий таъсир курсатади. Бунинг окибати призматик мустахкамлик коеффициентининг табиий усиши булиб, унинг курсаткичлари кушимчалар билан бетон учун мос равишда:
0.72-0,73; 0,74-0,79; 0,78-0,82. Шу билан бирга, Рсз^ / Рр нисбати курсаткичининг пасайиши кузатилади.
Фойдаланилган адабиётлар руйхати:
1. Абобакирова З. А., Бобофозилов О. Исползование шлаковых вяжущих в конструкционных солестойких бетонах //интернатионал сонференсес он леарнинг анд теачинг. - 2022. - Т. 1. - №. 6..
2. Абобакирова З. А., Бобофозилов О. Ремонт бетонного пола-виды повреждений и меры по их устранению //интернатионал сонференсес он леарнинг анд теачинг. - 2022. - т.
1. - №. 10. - с. 32-38.
TADQIQOT VA TARAQQIYOTILMIY JURNALI
https://tadqiqottaraqqiyot.uz/
1-jild, 5-son, 2024