Научная статья на тему 'Педагогик таълим кластери илмий- педагогик муаммо сифатида (педагогик таълимни кластерлаштиришнинг зарурати)'

Педагогик таълим кластери илмий- педагогик муаммо сифатида (педагогик таълимни кластерлаштиришнинг зарурати) Текст научной статьи по специальности «Фундаментальная медицина»

CC BY
832
328
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
кластер / педагогик таълим кластери / глобализация / интеграция / кластернинг стратегик йўналишлари / тизим / кластер субъектлари / кластер тамойиллари / кластер / кластер педагогического образования / глобализация / интеграция / стратегические направления кластера / система / субъекты кластера / принципы кластера

Аннотация научной статьи по фундаментальной медицине, автор научной работы — Ходжамқулов Умид Негматович

Мақолада педагогик таълим кластерининг илмий-педагогик муаммо сифатидаги аҳамияти тадқиқ қилинган. Унда хорижий тадқиқотчиларнинг фикрлари умумлаштирилган, педагогик таълим кластери тушунчасига таъриф берилган, Ўзбекистон шароитида уни татбиқ этишнинг зарурати илмий асосланган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

КЛАССЕР ПЕДАГОГИЧЕСКОГО ОБРАЗОВАНИЯ КАК НАУЧНО-ПЕДАГОГИЧЕСКАЯ ПРОБЛЕМА (НЕОБХОДИМОСТЬ КЛАСТЕРИЗАцИИ ПЕДАГОГИЧЕСКОГО ОБРАЗОВАНИЯ)

В статье раскрывается значение кластера педагогического образования как научнопедагогической проблемы. В ней обобщены мнения зарубежных исследователей, дается определение понятию кластера педагогического образования, обоснована необходимость его внедрения в условиях Узбекистана.

Текст научной работы на тему «Педагогик таълим кластери илмий- педагогик муаммо сифатида (педагогик таълимни кластерлаштиришнинг зарурати)»

Ходжамк,улов Умид Негматович,

Чирчик, давлат педагогика институти «Узбек тили ва адабиёти» кафедраси доценти, филология фанлари номзоди

ПЕДАГОГИК ТАЪЛИМ КЛАСТЕРИ ИЛМИЙ-ПЕДАГОГИК МУАММО СИФАТИДА (ПЕДАГОГИК ТАЪЛИМНИ КЛАСТЕРЛАШТИРИШНИНГ ЗАРУРАТИ)

УУК: 37.013(09)

XORMAMKyHOB y.H. nEflAromK TAbAMM KAACTEPM MAMMM-nEflArOrMK MyAMMO CM0ATMflA (nEflArOrMK TAbAMMHM KAACTEPnAmTMPMmHMHr 3APyPATM)

MaKonaga neflaronuK TabnuiM KnacrepuHiuHr MnMutf-neAaronuK MyaMMO cu^aTugaru ax,aMUflTU TaflK^K, ^unuHraH. yHga xopuxutf Tafl^u^OT^unapHuHr ^UKpnapu yMyMnawTupurnraH, negaroruK TabnuM KnacTepu TywyH^acura Tabpu^ 6epunraH, y36eKucTOH wapoMTMfla yHu TaT6uiK этumнuнг 3apypaTu unMutf acocnaHraH.

Ta^H4 cy3 Ba TywyH^anap: KnacTep, negaroruK TabnuM KnacTepu, гno6anuзaцufl, мнтeгpaцмfl, KnacTepHuHr cTpaTeruK MyHanumnapu, tuBUM, KnacTep cy6beKTnapu, KnacTep TaMoMunnapu.

XORWAMKynOB y.H. KAACCEP nEflArOWVECKOrO O5PA3OBAHMH KAK HAyVHO-nEflArOrMVECKAfi nPOBAEMA (HEOBXOflMMOCTb KAACTEРMЗAЦMM nEflArorMVECKOrO OBPA3OBAHMW

B cTaTbe pacKpbiBaeTca 3Ha^eHue KnacTepa neflarorurnecKoro o6pa3oBaHum KaK Hay^Ho-neflaroru^ecKoM npo6neMbi. B HeM o6o6^eHbi MHeHua 3apy6exHbx uccnefloBaTenetf, gaeTcfl onpegeneHue noHflTuro KnacTepa neflarorurnecKoro o6pa3oBaHum, o6ocHoBaHa Heo6xoflMMocTb ero BHegpeHufl B ycnoBUflx y36eKua"aHa.

Knro^eBbe cnoBa u noHflTum: KnacTep, KnacTep negaroru^ecKoro o6pa3oBaHum, гno6anuзaцufl, uнтeгpaцufl, cTpaTeru^ecKue HanpaBneHum KnacTepa, cucTeMa, cy6beKTb KnacTepa, npu^unbi KnacTepa.

KHODJAMKULOV U.N. CLUSTER OF PEDAGOGICAL EDUCATION AS A SCIENTIFIC AND PEDAGOGICAL PROBLEM (THE NEED FOR CLUSTERING OF TEACHER EDUCATION)

The article reveals the significance of the cluster of pedagogical education as a scientific and pedagogical problem. It summarizes the views researchers, defines the concept of a cluster of pedagogical education, substantiates the need for its implementation in Uzbekistan.

Keywords: cluster, cluster of teacher education, globalization, integration, cluster strategic directions, system, cluster subjects, cluster principles.

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2019, 10(83)

Кириш.

Тараккиётнинг бугунги боскичига келиб жамият ривожланишининг комплекс харак-терда содир булиши, тараккиётнинг ижобий жих,атлари билан бирга унинг салбий окибат-ларининг х,ам юзага чикиши инсоният олдига янгидан-янги муаммоларни кундаланг куй-мокда. Эндиликда узаро таъсирлардан тула х,имояланган бирор-бир минтака ёки давлатни топиш мумкин булмай колди. Хозирги кунда шиддатли тарзда кечаётган глобализация жараёнининг жах,он мамлакатларига салбий таъсирини камайтириш ва ижобий таъсирини ошириш учун бу х,одисанинг мох,иятини чукур англаш, унинг хусусиятларини урганиш дол-зарб масалалардан булиб турибди. Глобализа-циянинг мох,ияти ва хусусиятларини чукур урганиш унга мослашиш, йуналишларини керакли тарзда узгартириш, унинг кучидан «унинг узига карши» фойдаланиш имкония-тини яратади. Бундан куриниб турибдики, глобализация жараёнидан ижобий ва ижодий фойдаланишнинг усул ва воситалари, меха-низмларини илмий асосда ишлаб чикиш бугунги куннинг долзарб муаммоларидан х,исобланади. Глобаллашув жараёнининг кучидан «узига карши» фойдаланишнинг восита-ларидан бири сифатида кластер моделини келтириш мумкин.

Мавзунинг долзарблиги.

Бугунги кунда олий таълим тизимида шун-дай янги механизм яратилиши х,аётий зару-ратга айландики, унда таълим турлари урта-сида узаро назорат х,ам, ракобат х,ам, манфаат-ларнинг кондирилиши х,ам таъминланиши зарур. Олий таълимнинг жамият баркарор ривожланишидаги юкори ижтимоий ах,а-миятидан келиб чиккан х,олда замонавий талаблар, тизимдаги муаммолар ва уларни х,ал килишда таълим, фан ва ишлаб чикариш тар-моклари уртасидаги таркоклик бугунги кунда узлуксиз педагогик таълимни кластер ривож-ланиш моделига утказиш заруратини такозо этмокда.

Бу борада Чирчик давлат педагогика инсти-тутида дастлабки кадамлар куйилди. «Педагогик таълим инновацион кластери» институт-нинг асосий стратегик тадкикот йуналиши сифатида белгилаб олинди. Педагогик таъ-лимни кластерлаштиришнинг илмий-назарий

асослари ва унинг амалий жих,атлари тадкик килинмокда. Педагогик таълим инновацион кластерини амалиётга татбик этиш усули сифатида Чирчик шах,ридаги мактабларда 22 та «Мактаб-лаборатория» инновацион тажриба майдончаси фаолияти йулга куйилди. Олиб борилаётган илмий тадкикот ишлари натижасида педагогик таълим мажмуасини ташкил килувчи буFинлар уртасида мавжуд табиий алокани манфаатдорлик ва самара-дорлик нуктаи назаридан, муайян х,удуднинг ижтимоий-иктисодий ах,воли ва эх,тиёжлари-дан келиб чиккан х,олда таъминлашда педагогик таълим кластери модели энг макбул усул-лардан бири х,исобланади, деган дастлабки хулосани чикариш мумкин.

Мацола мацсади.

Биз ушбу маколамизда педагогик таълим кластерининг таъриф ва тавсифини баён килишни ва унга илмий-педагогик муаммо сифатида жамоатчиликнинг эътиборини кара-тишни максад килганмиз.

Мавзу буйича олимлар илмий ишлари-нинг та^лили.

Иктисодиётдаги кластер назариясининг асосчиси америкалик иктисодчи, Гарвард бизнес мактаби профессори М.Портер кластер-нинг шаклланиш механизмини узаро ракобат-бардошликнинг усишига сабаб буладиган бир-бирига бевосита боFлик сох,аларнинг жамланиши, деб тушунтиради1 ва ушбу х,амкорликнинг давлат иктисодиётидаги ролини аниклаб берди.

Умуман, бу тушунчага тадкикотчилар томо-нидан турлича таъриф ва тавсифлар берилган. 1-жадвалда уларни келтириб утамиз.

Таълимга нисбатан кластер ёндашув бора-сидаги тадкикотларни урганиш ва тах,лил килиш бу борадаги бир канча карашларни жамлашга имкон берди. Демак, кластер ёнда-шуви бу:

- алох,ида сох,а (таълим, иктисодиёт ва б.) булиб, ракобатбардош самарадорликка эри-шишдан манфаатдор булган сох,алар бирла-

1 Porter М. Competitive Strategy: Techniques for Analyzing Industries and Competitors, Cambridge, 1980. -P. 79.

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2019, 10(83)

12 ОЛИЙ ТАЪЛИМ / ВЫСШЕЕ ОБРАЗОВАНИЕ ч____

1-жадвал. Хорижий тадцицотчиларнинг кластер тушунчасига берган таърифлари1.

№ Тадк,ик,отчининг Ф.И.Ш. Кластер тушунчасига берилган таъриф

1 М.Портер Кластер - узаро боFланган компаниялар, ихтисослашган етказиб берувчилар, тегишли тармоклардаги фирмалар хамда уларнинг фаолияти билан боFлик1 булган ташкилотларнинг географик белги буйича бирлаштирилган гурухи

2 Г.А. Яшевой Кластер - бир илмий-маърифий марказ атрофида бирлашган (махсус хизматлар, шу жумладан, етказиб берувчи, шунингдек, ишлаб чик,арувчилар ва истеъмолчилар) компаниялар уртасидаги хамкорлик муносабатларига асосланувчи тармок, ташкилотлар мажмуи.

3 А.Г.Гранберг Кластер - битта сохага бирлашган ва бир-бири билан узвий алокдда булган корхоналар гурухи.

4 М.Галушкина Кластер - битта географик худудда жойлашган ва битта тармок,ни ташкил киладиган фирмалар гурухи.

5 Н.В.Городнова Кластер - махсус сохалар буйича битта географик худудда фаолият юритаётган, бир-бири билан боfлик1 булган ва бир-бирини тулдирувчи компаниялар, институтлар гурухи.

6 Д.Л.Скипин Кластер - горизонтал ва вертикал равишда функционал боFлик1 булган фирмалар гурухи.

7 Н.Е.Егоров Кластер - жамоавий, хусусий ва ярим жамоавий куринишда бир-бири билан боFлик ва узаро бири-бирини тулдирувчи фирмалар, тадк,ик,от ва ривожланиш институтлари гурухи.

8 Н.А.Мишура Кластер - тижорат ва нотижорат ташкилотлари гурухи булиб, у гурухда фаолият юритаётган хар бир фирманинг рак,обатбардошлигини таъминлашга хизмат килади.

9 Л.Л.Наумова Кластер - худудий концентрациялашувга асосланган ва технологик занжирга боFланган товар ва хом ашё етказиб берувчилар, асосий ишлаб чик,арувчиларни бирлаштирган индустрлашган мажмуа.

шишининг ташкилий шаклларини кучайтириш механизми (Т.И.Шамова)2;

- ихтиёрий компонентлар к,аторида узи-нинг тулик, функционал ишчанлик кобилиятини саклайдиган бир нечта тенг хукукли булак-лардан иборат булган тузилма (Л.Беспалова)3;

- таълим-фан-ишлаб чикариш тизимида инновацияларни к,уллаб-к,увватлашни шакл-лантириш воситаси (Осечкина Л.И.)4;

- ташкилотнинг келажак иктисодиёти учун кадрлар салохиятини шакллантиришни таш-

1 Обидов Р. Кластер тизимида кишлок, хужалик мах-сулотларини сак,лаш, кайта ишлаш хамда сотиш хара-жатлари хисобининг хусусиятлари. // «Халк,аро молия ва хисоб» илмий электрон журнали, 2018, 3--сон. -3-б.

2 Шамова Т.И. Кластерный подход к развитию образовательных систем. // Взаимодействие образовательных учреждений и институтов социума в обеспечении эффективности, доступности и качества образования региона: Материалы 10 Международного образовательного форума (Белгород. 24-26 окт. 2006 г.): в 2 ч. / БелГУ, МПГУ, МАНПО; отв. ред. Т.М. Давыденко, Т.И.Шамова. Белгород: Издательство БелГУ, 2006. Ч. 1. -С. 25.

3 Беспалова Л. Что такое кластер? http://siok.rightside. шЛюк/ 2009-12-01-06-24-41. Загл. с экрана.

4 Осечкина Л.И. Кластерный подход как условие повы-

шения эффиктивности деятельности вуза. // Высшее образование в России, 2012, № 8-9. -С. 75.

кил килишнинг инновацион самарали усули (Сидорин А.В.)5.

Илмий адабиётларда «кластер» тушунчаси борасида билдирилган фикрлардан келиб чиккан холда биз «педагогик таълим кластери» тушунчасига куйидагича таъриф беришни так-лиф киламиз: Педагогик таълим кластери -муайян географик ^удуднинг рацобат-бардош педагог кадрларга булган э^тиёж-ларини цондириш мацсадида бир-бири билан узвий алоцадаги тенг хуцуцли ало-Хида субъектларнинг, технология ва инсон ресурсларининг интеграциялашувини

кучайтирувчи механизм.

Узбекистон шароитида педагогик таълим кластери моделининг субъектлари сифатида куйидагиларни кайд килиш мумкин:

- талабалар, магистрантлар ва докторант-ларнинг таълимий, илмий тадкикотчилик, инновацион ва лойихалаштириш фаолиятини олиб борадиган, педагогик амалиётлар олиб бориладиган, укув ва тажриба-экспериментал база вазифасини утайдиган барча турдаги мак-

5 Сидорин А.В. Система формирования кадрового потенциала высокотехнологичных отраслей промышленности на основе кластерного подхода. // Интернет-журнал «Науковедение», 2012, №4. -С. 3.

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2019, 10(83)

табгача, умумий урта, урта махсус, олий ва кушимча таълим муассасалари;

- барча турдаги мактабгача, умумий урта, урта махсус, олий ва кушимча таълим муассасалари педагогик кадрларини кайта тайёрлаш ва малакасини ошириш муассасалари;

- педагогик фаолиятга бевосита ёки билво-сита алокадор булган ва унинг ривожланиш тамойилларини белгилайдиган илмий тадкикот фаолияти билан шугулланувчи илмий ва илмий-методик тузилмалар, марказлар, илмий тадкикот институтлари;

- педагогик х,амжамиятлар, ташаббускор жамоалар, жамоат бирлашмалари, давлат ва нодавлат ташкилотлари;

- хорижий олий таълим муассасалари ва илмий тадкикот марказлари.

Кластер доирасида бир нечта субъектларни узаро интеграциялаш жараёни мураккаб, куп тармокли илмий-амалий хрдисадир. Узаро боFлик бир нечта фаолият турларини умумий максад атрофида бирлаштириш аник х,исоб-китобларни ва илмий ечимларни, натижаси кафолатланган лойих,аларни талаб килади ва шундагина кластер субъектларининг ишончини козонади. Кластерни бюрократик ва маъмурий йуллар билан амалга ошириб булмайди. У субъектларнинг ихтиёрий хайрихох,лиги асоси-дагина ташкиллаштирилиши ва самарали фаолият олиб бориши мумкин.

Шу нуктаи назардан олиб каралганда, таълим кластери миллий педагогикамизда инновация булиб, узида нафакат таълим турлари уртасидаги, балки фан, таълим ва ишлаб чикариш уртасидаги интеграциялашув жараён-ларини, шунингдек, таълимни бошкариш, таълим воситалари ва шакллари билан боFлик сох,аларни х,ам камраб олади.

Тадцицот натижалари.

Тадкикотларимиздан келиб чикадиган хуло-саларга таянган х,олда мамлакатимизда педагогик таълим кластерининг стратегик йуна-лишлари сифатида куйидагиларни таклиф киламиз:

1. Мактаб ва мактабдан ташкари таълим, урта махсус, касб-х,унар таълими муассасалари учун педагогик олий таълим муассасалари тасарруфидаги таълим йуналишлари буйича педагог кадрлар тайёрлаш, шунингдек, педагог кадрлар ва сох,а мутахассисларининг илмий-методик базаларини шакллантиришни муво-

фиклаштириш ва укув-методик рах,барликни амалга ошириш.

2. Педагогика сох,асидаги талаб ва илFор хорижий тажриба, укув жараёнига замонавий педагогик ва ахборот-коммуникация техноло-гияларини кенг жорий этишни х,исобга олган х,олда вилоят таълим муассасаларида давлат таълим стандартлари, укув режа ва дастурла-рини тизимли равишда такомиллаштиришни амалга ошириш.

3. Педагогик олий таълим муассасаларидаги таълим йуналишлари буйича вилоятдаги педагогика сох,асидаги илмий-услубий ишлар, жум-ладан, фундаментал, амалий ва инновацион илмий изланишлар олиб боришни мувофик-лаштириш.

4. Педагогик олий таълим муассасаларидаги таълим йуналишлари буйича вилоят умумтаъ-лим мактабларининг илмий-педагогик сало-х,иятини ошириш, жумладан, олий малакали илмий ва илмий-педагогик кадрларни мак-садли тайёрлаш асосида педагогика сох,асини ривожлантиришнинг стратегик вазифаларидан келиб чиккан х,олда вилоятдаги таълим муассасалари рах,бар ходимлари ва мутахассислари малакасини сифатли ошириш х,амда кайта тайёрлаш буйича чора-тадбирлар амалга оши-рилишини таъминлаш.

5. Педагогик олий таълим муассасалари тасарруфидаги таълим йуналишлари буйича узлуксиз педагогик таълимнинг информацион таъминотини такомиллаштириш ва педагог касбининг нуфузини ошириш х,амда педагог-инноваторларни куллаб-кувватлаш.

6. Педагогик таълимни тартибга солувчи мавжуд меъёрий х,ужжатларни такомиллашти-риш.

7. Педагогик таълим инновацион кластерининг платформасини ишлаб чикиш.

Педагогик таълим кластерининг асосий мах,сулоти таълим хизматлари х,исобланади. Кластер, биринчи навбатда, таълим хизматла-рини амалга оширишга эмас, балки узгарувчан бозор шароитида ракобатбардош таълим беришга каратилган булиши керак. Ракобатбардош таълим бериш доимий равишда инно-вацияларни, замонавийликни ва талаб х,амда таклиф мутаносиблигини талаб килади. Бу жараёнда таълим хизматларига йуналтирилган фаолият усиш курсаткичларини намоён килади.

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2019, 10(83)

Кластер шундай тизимки, уни ташкил килувчи компонентларнинг интеграцияси хар бир субъектнинг янада самаралирок ишла-шини таъминлайди ва истисно бузилишларга олиб келмайди. Кластер бир катор таълим, илмий ва ишлаб чикариш субъектларининг муайян ассоциацияга механик бирлашиши эмас, балки уларнинг узаро якиндан таъсири ва узаро боFликлиги натижасида юзага келади. Бундай ташкилот алохида компонентлар ва бутун кластернинг конвертация килинишини таъминлайди. Кластер фаолияти янги сифатли махсулот яратиш имконини беради. Таълимга нисбатан узига хос янги ёндашув булган кластер нафакат хаёт давомида таълим олиш учун шарт-шароитларни таъминлабгина колмай, балки таълимнинг узлуксизлигини таъминлай-диган таркибий кисмлар уртасидаги мавжуд ва истикболли алокаларни кайта тиклашга имкон беради. Кластер мавжуд интеллектуал ресурс-ларни педагогик таълимни ривожлантириш-нинг долзарб муаммолари атрофида интегра-циялаш, педагогик сохада окилона ворисийлик тамойилини йулга куйиш, манфаатдор шахс-ларнинг коникиш даражаси хакида тезкор фикр-мулохазалар билан булажак укитувчи-ларни амалий йуналтирилган холда тайёрлаш билан боFлик мухим масалалар атрофида фао-лият олиб боради.

Таклифлар.

Педагогик таълим кластерини шаклланти-риш учун бир катор мухим шартлар талаб эти-лади. Бу борада биз куйидагиларни таклиф киламиз:

• худуднинг ракобатбардош устунликлари-дан фойдаланган холда укув юртлари уртасида узаро хамкорликни йулга куйиш;

• бутун тизимнинг узок муддатли иннова-циялари ва бошка стратегиясини белгиловчи етакчиларни аниклаш;

• ички ва ташки ракобатбардошликни таъ-минлайдиган укув муассасаси ходимларининг малака даражасини ошириш имконини бера-диган илмий ташкилотларни белгилаш;

• ишонч ва ижодкорлик мухити;

• битта худуддаги таълим муассасаларининг умумий максаддан келиб чикувчи хусусий ман-фаатдорликнинг мавжудлиги кабиларни кири-тиш мумкин.

Кластерни муайян тизим дейиш мумкин, аммо унинг оддий тизимдан фаркли жихатлари

мавжуд. Бу махсус, узига хос тизим булиб, эле-ментларни кушиш билан унинг иши яхшила-нади, аммо олиб ташлаш билан халокатли окибатлар кузатилмайди. Тадкикотларимиз давомида кластер билан тизимнинг куйидаги фаркли жихатларини аникладик:

1. Тизим элементларининг хар бири алохида вазифани бажарса-да, аммо улар мухимлик даражасига кура бир-биридан фарк килади. Кластер таркибидаги элементлар эса тенг хукукли копонентлардан ташкил топади.

2. Тизим таркибидаги элементлардан бири-нинг ишламаслиги бутун тизимнинг нуксонли ишлашига ёки ишламаслигига сабаб булади. Кластер таркибидаги элементлардан бирининг ишламаслиги самарадорликни пасайтириши мумкин, аммо колган элементларнинг фаолия-тини тухтатиб куймайди.

3. Тизимни механик алокадорлик асосида хам ташкил килиш мумкин, аммо кластер таркибидаги элементлар онгли, табиий ва мак-садли алокадорликка эга булиши керак.

4. Тизимни ташкил килувчи элементларда хар доим хам хусусий манфаатдорлик талаб килинмайди, аммо кластерда хусусий манфаат-дорликсиз элементлар ишламайди.

5. Тизимда ягона максад мавжуд ва хар бир элемент уша максадга буйсундирилган булади. Кластерда эса ягона максаддан (умумий максаддан) ташкари хар бир элементнинг хусусий максади хам булади. Хусусий максадлар умумий максаддан кам ахамиятга эга эмас.

6. Тизим алохида кисмлардан иборат бутун-лик, кластер эса алохида бутунликлардан иборат бутунликдир.

Умумий максад таълим кластерида марка-зий уринни эгаллайди. У укув жараёни доира-сида битирувчиларнинг давлат таълим стан-дартлари асосидаги малакаларини таъминлай-диган кушма лойихаларни амалга оширишдан иборатдир. Ушбу тизимни урнатиш оркали узаро хамкорлик доирасида кунгиллилик ва ижтимоий этика асосида таълим муассасаларининг максадлари, манфаатлари, фаолияти ва имкониятларининг мехнат бозорининг барча субъектлари билан интеграциялашишига эри-шиш мумкин.

Педагогик таълим кластерининг ахамиятини сохалар буйича куйидагича таснифлаш мумкин: ик,тисодий соцада: самарали таълим хиз-матлари бозорини шакллантиришда; ижтимоий соцада: педагогик таълим муассасалари

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2019, 10(83)

битирувчиларини иш билан таъминлашда; маркетинг соцасида: инновацион таълим тех-нологияларини, таълим муассасаларининг укув-тарбиявий ишларида янги имкониятларни оммалаштиришда; х,ук,ук,ий соцада: кластер доирасида узаро хамкорликни йулга куйиш-нинг, шунингдек, таълим муассаларини бош-каришнинг янги шаклларига утиш билан боFлик меъёрий-х,укукий асосларини яратиш; педагогика соцасида: узлуксиз таълим тизимда педагог кадрларни тайёрлашни хамкорликда лойи-халаш сохаларида кузга ташланади1.

Умуман олганда, педагогик таълим кластери педагогика сохасига иктисодий моделларни татбик килиш натижасида самарадорликка эришишни назарда тутади. Уни амалга ошириш механизмлари, йуналишлари, тамойиллари, максад ва вазифаларини илмий асосда тавсиф-лаш айни пайтда соха мутахассислари олди-

даги долзарб муаммолардан хисобланади. Бу борада биз куйидагиларни таклиф киламиз:

1. «Педагогик таълим инновацион кластери» мавзусига илмий жамоатчиликнинг эъти-борини тортиш.

2. Педагогик таълимни кластерлаштириш-нинг стратегик йуналишлари ва тамойилла-рини ишлаб чикиш.

3. Мавжуд меъёрий хужжатларга педагогик таълимни кластерлаштириш билан боFлик узгартириш ва кушимчалар киритиш.

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

4. Таълим кластерлари борасида илFор хорижий тажрибаларни ижодий узлаштириш.

5. Педагогик таълим инновацион кластер-ларини амалиётга татбик этишнинг механизм-ларини ишлаб чикиш.

Ушбу муаммоларни ечиш педагогик таълим тизимида интеграцияни таъминлаш ва самара-дорликни оширишга нисбатан инновацион ёндашувни карор топтиради.

Afla6weT^ap pyuxaTM:

1. WaMoBa T.M. KnacrepHbiM nogxog k pa3BMTMro o6pa3oBaTenbHbix cucTeM. // B3auiMo-geMCTBUfl 06pa30BaTe^bHwx y^pexgeHUM u uHCTUTyTOB cоцuумa b o6ecne^eHuu э$$eк-tubhoctu, gocTynHOcTU u Ka^ecTBa 06pa30BaHua peruoHa: MaTepuanbi 10 MexgyHapog-Horo o6pa3OBaTe^bHoro ^opyMa (Benropog. 24-26 okt. 2006 r.): b 2 4. / Benry, Mnry, MAHnO; otb. peg. T.M. ^aBbigeHKo, T.M. WaMoBa. - Benropog: l^gaTenbcTBo Benry, 2006. H. 1. -C. 24-29.

2. BecnanoBa Hto TaKoe Knacrep? http://siok.rightside.ru/siok/ 2009-12-01-06-24-41.

3. KpuBbix C.B. KnacrepHbiM nogxog b npo^eccuoHanbHoM o6pa3oBaHuu. // AKageMua npo^eccuoHanbHoro o6pa3oBaHUfl, 2014, №3-4. -C. 7-13.

4. Oce^Kurna ^.M. KnacTepHbiM nogxog KaK ycnoBue noBbiweHum э^^uктuвнocтu gefl-TenbHocru By3a. // Bbicwee o6pa3oBaHue b Poccuu, 2012, №8-9. -C. 73-76.

5. CuflopuH A.B. CucreMa ^opMupoBaHuifl KagpoBoro noтeнцмa.пa BbicoKoTexHonorurn-hwx oTpacnetf npoMbiwneHHocru Ha ocHoBe KnacTepHoro nogxoga. // MHTepHeT-xypHan «HayKoBegeHue», 2012, №4. -C. 1-7.

6. Porter M. Competitive Strategy: Techniques for Analyzing Industries and Competitors, Cambridge, 1980. P. 454.

7. ^aBbigoBa H.H., MroweB B.M. u gp. O6pa3oBaTenbHbiM Knacrep KaK cucreMoo6pa3y-fo^utf KoMnoHeHT penuoHanbHotf Moge^u HenpepwBHoro negaroru^ecKoro o6pa3oBaHUfl. // negaroru^ecKoe o6pa3oBaHue b Poccuu, 2014, №10. -C. 73-76.

8. 06uaob P. KnacTep тuзuмuAa KuwnoK xyxanuiK MaxcynoTnapMHM caKnaw, KaMTa uw^aw xaMga cotuw xapaxaTnapu xuco6MHMHr xycycuiflTnapu. // «XanKapo moma Ba xuco6» unMuM эneктpoн xypHanu, 2018, №3. -3-7-6.

1 Давыдова Н.Н., Игошев Б.М. и др. Образовательный кластер как системообразующий компонент региональной модели непрерывного педагогического образования, // Педагогическое образование в России, 2014, №10. -С. 75.

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2019, 10(83)

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.