Научная статья на тему 'Педагогик компетентлик таълим жараёни ривожланишининг муҳим омили сифатида'

Педагогик компетентлик таълим жараёни ривожланишининг муҳим омили сифатида Текст научной статьи по специальности «Науки об образовании»

CC BY
7396
834
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
компетентлик / касбий компетентлик / компетентлик сифатлари / педагог / ривожлантириш / мазмун / моҳият / дастур / тизим / ислоҳот / ўз-ўзини баҳолаш / компетентность / профессиональная компетентность / компетентностью качества / педагог / развитие / содержание / сущность / программа / система / реформа / самооценка

Аннотация научной статьи по наукам об образовании, автор научной работы — Рахимов Зокир Тоштемирович

Мақолада бугунги кундаги таълим тизими ислоҳотларини амалга ошириш ва ривожлантириш жараёнида педагогик компетентликнинг зарурияти, компетентлик тушунчасининг моҳияти, касбий компетентлик сифатлари, педагогнинг касбий компетентлиги масалалари мазмун-моҳияти атрофлича очиб берилган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

ПЕДАГОГИЧЕСКАЯ КОМПЕТЕНТНОСТЬ КАК ВАЖНЫЙ ФАКТОР РАЗВИТИЯ ОБРАЗОВАТЕЛЬНОГО ПРОЦЕССА

В статье подробно раскрывается необходимость педагогической компетентности, сущность понятия компетентности, качества профессиональной компетентности, содержание и сущность вопросов профессиональной компетентности педагога в процессе реализации и развития реформ современной системы образования.

Текст научной работы на тему «Педагогик компетентлик таълим жараёни ривожланишининг муҳим омили сифатида»

Рахимов Зокир Тоштемирович,

К,арши мух,андислик-иктисодиёт институти «Касб таълими» кафедраси мудири, педагогика фанлари буйича фалсафа доктори

ПЕДАГОГИК КОМПЕТЕНТЛИК ТАЪЛИМ ЖАРАЁНИ РИВОЖЛАНИШИНИНГ МЩМ ОМИЛИ СИФАТИДА

УДК: 37.02

РАХИМОВ З.Т. ПЕДАГОГИК КОМПЕТЕНТЛИК ТАЪЛИМ ЖАРАЁНИ РИВОЖЛАНИШИНИНГ МУЦИМ ОМИЛИ СИФАТИДА

Маколада бугунги кундаги таълим тизими ислох,отларини амалга ошириш ва ривожлан-тириш жараёнида педагогик компетентликнинг зарурияти, компетентлик тушунчасининг мох,ияти, касбий компетентлик сифатлари, педагогнинг касбий компетентлиги масалалари мазмун-мох,ияти атрофлича очиб берилган.

Таянч суз ва тушунчалар: компетентлик, касбий компетентлик, компетентлик сифатлари, педагог, ривожлантириш, мазмун, мох,ият, дастур, тизим, ислох,от, уз-узини бах,олаш.

РАХИМОВ З.Т. ПЕДАГОГИЧЕСКАЯ КОМПЕТЕНТНОСТЬ КАК ВАЖНЫЙ ФАКТОР РАЗВИТИЯ ОБРАЗОВАТЕЛЬНОГО ПРОЦЕССА

В статье подробно раскрывается необходимость педагогической компетентности, сущность понятия компетентности, качества профессиональной компетентности, содержание и сущность вопросов профессиональной компетентности педагога в процессе реализации и развития реформ современной системы образования.

Ключевые слова и понятия: компетентность, профессиональная компетентность, компетентностью качества, педагог, развитие, содержание, сущность, программа, система, реформа, самооценка.

RAKHIMOVZ. T. PEDAGOGICAL COMPETENCY IS IMPORTANT FOR DEVELOPMENT OF EDUCATION PROCESS

This article explains the essence and significance of the pedagogical competence, the essence of the concept of competence, the qualifications of professional competence, and the professional competence of the pedagogue in the process of implementing and development the current system of educational.

Keywords: competence, professional competence, competence qualities, pedagogue, development, content, essence, application, system, reform, self-esteem.

Узбекистонда таълим тизими ислоцотларини амалга ошириш жараёнида шахснинг цар томонлама камол топиши, ёшларнинг самарали таълим олиши учун кенг имкониятлар яратиб берилмоцда.

Бугунги кунга келиб, республикамизда мил-лий таълим тизимининг х,ук,ук,ий асосларини шакллантириш учун кенг шароит яратилди. Уз навбатида, ислохотлар таълим тузилмаси ва мазмун-мохиятини такомиллаштириш имконини берди. Мамлакатимиз Президенти Ш.М.Мирзиёев таъкидлаганидек, «Биз таълим ва тарбия тизимининг барча б^инлари фаолиятини бугунги замон талаблари асосида такомиллаштиришни узи-мизнинг биринчи даражали вазифамиз деб биламиз»1. Хозирги даврда таълим самарадор-лигини ошириш, мутахассисларнинг касбий ком-петентлик даражасини ривожлантириш, педагог кадрларни инновацион фаолиятга йуналтириш, олий таълим муассасаларидаги укув жараёнига инновацион таълим ва ахборот-коммуникация технологияларини татбик этиш, илFор хорижий тажрибаларни узлаштириш ва максадли йуналтириш олий таълим тизимини модернизация-лашдаги долзарб вазифалар сифатида белги-ланди. Таълим - жамиятни ислох килиш ва уни ташки дунё учун янада очик хамда янги технология ва билимларга йуналтирилган жамиятга айлантиришнинг асосий омилидир. У нафакат жамиятнинг ривожланиш истикболи, балки хар бир инсоннинг алохида фаолиятини олдиндан аниклайди ва белгилайди.

Бугунги кунда мехнат бозорида устувор урин эгаллаган кучли рак,обатга бардошли булиш хар бир мутахассисдан касбий компетентликка эга булиш, уни изчил равишда ошириб боришни такозо этмокда. Хуш, компетентлик нима? Касбий компетентлик негизида кандай сифатлар акс этади? Педагог узида кандай компетентлик сифатларини ёрита олиши зарур? Айни уринда шу ва шунга ухшаш Fоялар юзасидан суз юрити-лади.

Инглизча «competence» тушунчаси лугавий жихатдан бевосита «к,обилият» маъносини ифо-далайди. Мазмунан эса «фаолиятда назарий билимлардан самарали фойдаланиш, юк,ори даражадаги касбий малака, махорат ва ик,ти-дорни намоён эта олиш»ни ёритишга хизмат килади.

1 Мирзиёев Ш.М. К,онун устуворлиги ва инсон манфаат-ларини таъминлаш - юрт тарак,к,иёти ва халк, фаровон-лигининг гарови. - Т.: «Узбекистан», 2017. -22-б.

«Компетентлик» тушунчаси таълим сохасига психологларнинг илмий изланишлари натижа-сида кириб келган. Психологик нук,таи назардан компетентлик «ноанъанавий вазиятлар, кутилма-ган холатларда мутахассиснинг узини к,андай тутиши, мулок,отга киришиши, рак,иблар билан узаро муносабатларда янги йул тутиши, ноаник, вазифаларни бажаришда, зиддиятларга тула маълумотлардан фойдаланишда, изчил ривож-ланиб борувчи ва мураккаб жараёнларда харакатланиш режасига эгалик»ни англатади.

Касбий компетентлик эса мутахассис томони-дан касбий фаолиятни амалга ошириш учун зарур булган билим, куникма ва малакаларнинг эгалланиши ва уларнинг амалда юк,ори дара-жада куллай олиниши хисобланади.

Касбий компетентлик мутахассис томонидан алохида билим, малакаларнинг эгалланишини эмас, балки хар бир мустак,ил йуналиш буйича интегратив билимлар ва харакатларнинг узлаш-тирилишини назарда тутади. Шунингдек, компетенция мутахассислик билимларини доимо бойитиб бориш, янги ахборотларни урганиш, мухим ижтимоий талабларни англай олиш, янги маълумотларни излаб топиш, уларни к,айта ишлаш ва уз фаолиятида куллай билишни так,озо этади. Касбий компетентлик мураккаб жараён-лар; ноаник, вазифаларни бажариш; бир-бирига зид маълумотлардан фойдаланиш; кутилмаган вазиятда харакат режасига эга була олишда намоён булади. Касбий компетенцияга эга булган мутахассислар уз билимларини изчил бойитиб боради, янги ахборотларни узлаштиради, давр талабларини чукур англайди, янги билимларни излаб топади, уларни к,айта ишлайди ва уз ама-лий фаолиятида самарали куллайди.

Таълим жараёнини такомиллаштиришнинг мухим омили олий таълим тизимида педагоглар-нинг касбий компетентлигини юк,ори даражада шакллантирилиши билан узвий боFлик1. Шу сабабли, замонавий таълим технологиялари имкониятларидан унумли фойдаланиш негизида педагоглар касбий компетентлигини шакллантириш жараёнининг назарий хамда амалий асосларини яратиш муаммонинг долзарблигини бел-гилайди.

Шу муносабат билан педагогларни олий таълим муассасасидаги фаолиятларини фаоллашти-

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2019, 7(80)

с

5

риш бугунги кунда талаб килинаётган касбий компетентлик даражасини таъминлайдиган янгича ёндашувларни илмий асослаш долзарб вазифа булиб келмокда.

Касбий компетентлик тушунчасига нисбатан илмий доирада турли муносабатлар илгари сури-лади. У мехнат субъектига нисбатан аник фао-лият талаблари ёки айнан, субъектнинг аник фаолиятнинг узига хос жихатларига нисбатан муносабатини тавсифловчи хусусият сифатида кулланилади. Масалан, тадкикотчи олим Э.Ф.Зеер касбий компетентликнинг функционал тарак-киётини тадкик килиш касбий камолотга эри-шиш чоFида компетентликнинг турли кури-нишлари интеграциялашиб боришини ва улар-нинг касбий мухим шахс сифатлари билан ало-каси кучайиб боришини курсатди1. Хусусан, касбий компетентликнинг асосий даражаларига касбий тайёргарлик ва тажриба, узини-узи англаш, уз кучига ишониш, узга инсонлар томо-нидан курсатилган камчиликларни туFри кабул килиш ва шу каби бошка касбий камолотни бел-гилаб берувчи шахс хусусиятларини киритади.

Компетентлик куйидаги белгилар билан тав-сифланади:

- хар кандай муайян вазиятда, унинг турли хил жихатларини хисобга олган холда билим-ларни уз урнида ва тезкорлик билан туFри куллай билиш;

- карорларни кабул кила билишга кодирлик ва тайёрлик, шу билан бирга, мазкур вазият учун энг макбул карор вариантини танлай олиш;

- ижтимоий харакатларни ташкил этиш ва бунинг учун барча имкониятларни ишга сола билиш;

- фаолият доирасида бошка одамлар билан узаро муносабатларни аник максадларни куз-лаган холда ва максадга мувофик, макбул тарзда урната олиш имконини берадиган коммуникатив куникмалар;

- муайян маънавий кадриятлар, дунёкараш, умуммаданий ва ахлокий сифатларга эгалик, фаолиятга интилиш хиссининг мавжудлиги;

- узининг ижодий имкониятларини ривож-лантириш, фаолиятнинг янги усулларини эгал-лашга интилиш.

Касбий компетентлик негизида мазкур сифат-лар акс этади ва уларнинг мохияти 1-жадвалда келтирилган2.

Бир катор тадкикотларда бевосита педагогга хос касбий компетентлик ва унинг узига хос жихатлари урганилган. Ана шундай тадкикотлар сирасига А.К.Маркова томонидан олиб борилган изланишларни киритиш мумкин.

Уз тадкикотларида А.К.Маркова педагогнинг касбий компетентлиги 1-расмдаги таркибий асослардан иборат эканлигини келтиради3.

Касбий компетентликни шакллантиришнинг максади касбий ва шахсий ривожланиш жараёнида таълим олувчининг уз-узини англаш, бахолаш ва бошкариш каби таркибий кисмларни ривожлантириш хамда таълим муассасаларида ишлашга тайёрлаш хисобланса-да, шулар билан биргаликда уларнинг умумкасбий ва ихтисослик фанлари асосларини урганиш вазифалари куйидагилардан иборат булиши керак4:

- педагогнинг касбий фаолиятида педагогик, умумкасбий ва ихтисосликка оид билимларни узлаштиришга нисбатан ижобий муносабатда булишга эришиш;

- педагогик ва ишлаб чикариш жараёнларига хос булган муаммоли вазиятларда масалаларни ажратиб олиш хамда уларни хал килиш усули сифатида педагогик ва техник-технологик тафак-курни ривожлантириш;

- педагогнинг касбий фаолиятида индивидуал таълим методини куллай олиш, укув-педагогик ва ишлаб чикариш харакатларининг репродуктив хамда ижодий усулларини шакллантириш;

- касбий фаолиятида мухим касбий-педагогик сифатларини, яъни хамдардлик, болаларни севиш ва бошкаларни ривожлантириш, касбий ва шахсий уз-узини ривожлантириш эхтиёжини юзага келтириш.

Касбий (шу жумладан, педагогик) компетент-ликка эга булишда уз устида ишлаш ва уз-узини ривожлантириш мухим ахамиятга эга. Уз-узини ривожлантириш вазифалари узини узи тахлил

1 Зеер Э.Ф., Шахматова Н. Личностью ориентированные технологии пофессионального развития специалиста. - Екатеринбург, 1999. (Ишмухамедов Р., Мирсолиева М. Укув жараёнида инновацион таълим технологиялари. -Т.: <^ап va texnologiya», 2014. -60-б.)

2 Drapeau Patti. Sparking student creativity (practical ways to promote innovative thinking and ргоЬ1ет soving). -Alexandria-Virginia, USA: ASCD, 2014. -Р. 4. (Инновацион таълим технологиялари. / Муслимов Н.А., Усмонбоева М.Х,., Сайфуров Д.М., Тураев А.Б. - Т.: «Сано стандарт», 2015.)

3 Маркова А.К. Психология профессионализма. - М.: «Знание», 1996. (Инновацион таълим технологиялари. / Муслимов Н.А., Усмонбоева М.Х,., Сайфуров Д.М., Тураев А.Б. - Т.: «Сано стандарт», 2015.)

4 Муслимов Н.А. Булажак касб таълими укитувчиларини касбий шакллантириш. / Монография. - Т.: «Фан», 2004.

1-жадвал. Касбий компетентлик мох,ияти.

Ижтимоий компетентлик Ижтимоий муносабатларда фаоллик курсатиш куникма, малакаларига эгалик, касбий фаолиятда субъектлар билан мулок,отга кириша олиш

Касбий-педагогик фаолиятни ташкил этишга тайёрланиш, касбий-педагогик вазифаларни ок,илона хал к,илиш, фаолияти натижаларини реал бахолаш, билим, куникма, малакаларни изчил ривожлантириб бориш булиб, ушбу компетентлик негизида психологик, методик, информацион, креатив, инновацион ва коммуникатив компетентлик кузга ташланади. Улар узида куйидаги мазмунни ифодалайди:

психологик компетентлик педагогик жараёнда соFлом психологик мухитни ярата олиш, талабалар ва таълим жараёнининг бошк,а иштирокчилари билан ижобий мулок,отни ташкил этиш, турли салбий психологик зиддиятларни уз вак,тида англай олиш ва бартараф эта олиш

Махсус компетентлик методик компетентлик педагогик жараённи методик жихатдан ок,илона ташкил этиш, таълим ёки тарбиявий фаолият шаклларини туFри белгилаш, метод ва воситаларни мак,садга мувофик, танлай олиш, методларни самарали куллай олиш, воситаларни муваффак,иятли куллаш

информацион компетентлик ахборот мухитида зарур, мухим, керакли, фойдали маълумотларни излаш, йиFиш, саралаш, к,айта ишлаш ва улардан мак,садли, уринли, самарали фойдаланиш

креатив компетентлик педагогик фаолиятга нисбатан танкидий ва ижодий ёндашиш, узининг ижодкорлик малакаларига эгалигини намойиш эта олиш

инновацион компетентлик педагогик жараённи такомиллаштириш, таълим сифатини яхшилаш, тарбия жараёнининг самарадорлигини оширишга доир янги Fояларни илгари суриш, уларни амалиётга муваффак,иятли татбик, этиш

коммуникатив компетентлик таълим жараёнининг барча иштирокчилари, жумладан, талабалар билан самимий мулок,отда булиш, уларни тинглай билиш, уларга ижобий таъсир курсата олиш.

Шахсий компетентлик Изчил равишда касбий усишга эришиш, малака даражасини ошириб бориш, касбий фаолиятда уз ички имкониятларини намоён к,илиш

Технологик компетентлик Касбий-педагогик билим, куникма, малакаларни бойитадиган илFор технологияларни узлаштириш, замонавий восита, техника ва технологиялардан фойдалана олиш

Экстремал компетентлик Фавкулотда вазиятлар (табиий офатлар, технологик жараён ишдан чик,к,ан)да, педагогик низолар юзага келганда ок,илона карор кабул к,илиш, туFри харакатланиш малакасига эгалик

к,илиш ва узини узи бахолаш орк,али аник,-ланади.

Уз устида ишлаш куйидагиларда куринади1:

- билим, куникма, малакаларни ошириш буйича доимий изланиш, тадк,ик,от ишлари олиб бориш;

- уз-узига талабчан булиш, хар бир ишга ижодий ёндашиш;

- касбий ва ижодий хамкорликка эришиш;

- мехнатсеварлик хусусиятини ривожланти-риш;

- салбий одатлардан воз кечиш;

- уз-узини ривожлантириш, узида ижобий сифатларни мужассам к,илиш.

Педагогнинг уз устида ишлаши бир неча боск,ичда кечади (2-расм)2.

Педагогнинг мутахассис сифатида:

- аник мак,сад, интилиш асосида педагогик жараённи такомиллаштириш;

1 Муаллиф тадк,ик,отлари асосида.

2 Муслимов Н.А., Каримова Н. Касб таълими укитув-чиларининг амалий компетентлигини шакллантириш технологияси. - Т.: «Ик,тисодиёт», 2012.

- педагогик жараён самарадорлиги, узининг ишчанлик фаоллигини ошириш;

- изчил равишда янгиланиб бораётган педагогик билимларни узлаштириш;

- илFор технология, метод хамда воситалар-дан хабардор булиш;

- фаолиятига фан-техниканинг сунгги янги-ликларини самарали татбик, этиш;

- касбий куникма ва малакаларини такомил-лаштириш;

- салбий педагогик низоларнинг олдини олиш, бартараф этиш чораларини излаш йулида олиб борадиган амалий харакати унинг уз устида ишлашини ифодалайди.

Педагогнинг касбий компетентликка эга булишида узини узи тахлил к,ила олиши хам ахамиятли саналади.

Узини узи тахлил килиш педагог томонидан касбий фаолиятда ташкил этаётган уз амалий харакатлари мохиятининг урганилишидир

Узини узи тахлил к,илиш орк,али педагог узини узи объектив бахолаш имкониятига эга булади. Зеро, педагогларнинг касбий компетентлик

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2019, 7(80)

1-расм. Педагогик компетентликнинг мух,им таркибий асослари (А.К.Маркова).

Таркибий асослар

\ Махсус ёки касбий компетентлик (касбий фаолиягни ю^ори даражада ташкил этиш) / \ Ижтимоий компетентлик (кушимча фаолиятни *амкорликда ташкил этиш) V )

ч Шахсий компетентлик (уз-узини ривожлантириш, уз-узини намоён этиш) С N Индивидуал компетентлик (уз-узини бош^ариш, касбий ривсжпаниш ва янтликпар яратиш)

2-расм. Педагогнинг уз устида ишлаш боск,ичлари

Педагогнинг уз устида ишлаш босцичлари

Уз фаолиятини тахупил к;илиш асосида юту к; ва камчиликларини аник^аш

Юту^ларини бойитиш ва камчиликларни бартараф этиш юзасидан аник; к;арорга келиш

Ушбу ^арор буйича амалий *аракатларни самарали ташкил этиш йулларини излаш

Хато ва камчиликларни такрорламасликка интилиш

Кабул килинган карорнинг изчил бажарилишини доимий назорат к;илиб бориш

сифатларига эга булишида уларнинг уз-узини бахолаш малакаларига эгалиги хам мухимдир.

Узини узи бацолаш - шахснинг уз-узини тахлил к,илиши орк,али узига бахо бериши. Узини узи бахолаш субъект учун шахсий имкониятла-рини хисоб-китоб килиш, узига объектив бахо бериш, узидан коникишни таъминлайди

Уз-узини бахолаш шахснинг кобилиятини уз кучи билан юзага чикишига ёрдамлашиши зарур. Уз-узини бахолаш кийин, лекин шахсни бунга бевосита тайёрлаш мумкин. Хар кандай мутахас-сисда булгани каби педагогнинг хам узини узи самарали бахолай олишига бир катор омиллар таъсир курсатади.

Узини узи самарали бахолаш омиллари:

1. Узини тушуниш (узи хакида аник маълу-мотларга эга булиш).

2. Шахс сифатида уз к,адр-к,имматини англаш (узи туFрисидаги ижобий маълумотларни туплаш).

3. Узини-узи назорат к,илиш (узи туFрисидаги шахсий фикрнинг атрофдагилар томонидан унга берилаётган бахога мос келиши).

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

Уз-узини бахолаш даражаси шахснинг уз-узидан к,оник,иши ёки к,оник,маслигини белги-лаб беради. Бунда уз-узини бахолаш курсат-кичлари шахс имкониятларига мос келиши лозим. Узини узи ошириб ёки пасайтириб кур-сатиш уз-узини бахолаш курсаткичларининг нотуFри булишига олиб келади.

Хулоса сифатида шуни айтиш мумкинки, мам-лакатимизда бугунги кунда мехнат бозорида юзага келадиган кучли рак,обатга бардошли булиш эхтиёжи хар бир мутахассисни узида кас-бий компетентлик ва унга хос сифатларни таркиб топтиришга ундайди. Лугавий жихатдан «к,оби-лият», мазмунан эса «фаолиятда назарий билим-лардан самарали фойдаланиш, юк,ори даража-даги касбий малака, махорат ва ик,тидорни намоён эта олиш» маъносини англатувчи компе-

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2019, 7(80)

с

8

тентлик негизида муайян сифатлар намоён булади. Педагогларни касбий тайёрлаш сифа-тини тубдан ошириш, унинг мазмунини такомил-лаштириш зарур ахамият касб этади. Педагогик кадрлар тайёргарлиги сифатини сезиларли дара-жада ошириш учун педагогик ва касбий билим-лар синтезини таъминлаш зарур. Педагогларни касбий шакллантириш педагогик ва техник билимларни фан, таълим, техника, технология ва ишлаб чик,ариш иктисодиёти сохаларидаги узгаришларга асосланган интеграцияси таълим жараёнининг самарадорлигини таъминлашга хизмат к,илади. Ушбу жараён педагогларни тайёрлаш мазмунини асослаш ва касбий компе-тентлигини шакллантириш технологиясини яра-тишда муайян узгаришларни амалга ошириш заруриятини келтириб чик,аради. Хусусан, педа-гогга хос касбий компетентлик негизида ижти-моий, махсус (психологик, методик, информа-цион, креатив, инновацион хамда коммуника-тив), шахсий, технологик ва экстремал компетентлик каби сифатлар акс этади. Педагогнинг касбий компетенцияси педагогик (укув ва тар-бия) жараённинг самарали, муваффак,иятли таш-кил этилишини таъминлайди. Касбий компетен-цияга эга булиш учун педагог уз-узини изчил ривожлантириб боришга эътиборни каратиши зарур.

Педагогнинг касбий компетентлигини шакл-лантириш буйича куйидаги таклифларни бериш мумкин булади:

- узлаштирилган ижтимоий тажрибаларни к,айта ишлаш, изланувчанлик ва ижодкорлик фаолиятларида намоён буладиган аник, ифода-ланган касбий йуналтирилганлик, билимларни эгаллаш фаоллиги;

- касбий фаолиятда куп учрайдиган хар к,ан-дай ностандарт вазиятларда мустак,ил равишда к,арор к,абул кила олишга, шунингдек, яхлит жараённинг барча вок,еа ва ходисалари, далил-ларини тахлил кила билишга асос яратадиган илмий тафаккурни ривожлантириш;

- миллий ва жахон маданиятини эгаллаган-лик, таълим олиш жараёнини англаганлик, узининг педагогик кобилиятларини такомиллаш-тириш, уз узини ривожлантиришга йуналганлик, тадк,ик,отчилик фаолиятини ривожлантириш каби кенг доирани уз ичига олган мустакил таъ-лимни ташкил этиш;

- талабаларни касбий фаолиятга тайёрлашни индивидуаллаштириш орк,али ак,лий ва амалий фаолиятида узининг индивидуал услубларига эга булиш имконини берадиган таълимни ташкил этиш.

Адабиётлар руйхати:

1. Мирзиёев Ш.М. Конун устуворлиги ва инсон манфаатларини таъминлаш - юрт тарак,к,иёти ва халк, фаровонлигининг гарови. - Т.: «Узбекистон», 2017.

2. Drapeau Patti. Sparking student creativity (practical ways to promote innovative thinking and problem soving). - Alexandria - Virginia, USA: ASCD, 2014. -Р. 4.

3. Ишмухамедов Р., Мирсолиева М., Укув жараёнида инновацион таълим техноло-гиялари. - T.: «Fan va texnologiya», 2014. -60-б.

4. Зеер Э.Ф., Шахматова Н. Личностью ориентированные технологии пофессиональ-ного развития специалиста. - Екатеринбург, 1999.

5. Маркова А.К. Психология профессионализма. - М.: «Знание», 1996.

6. Муслимов Н.А. Булажак касб таълими укитувчиларини касбий шакллантириш. / Монография. - Т.: «Фан», 2004.

7. Муслимов Н.А., Н.Каримова. Касб таълими укитувчиларининг амалий компетентлигини шакллантириш технологияси. - Т.: «Иктисодиёт», 2012.

8. Муслимов Н.А., Усмонбоева М.Х., Сайфуров Д.М., Тураев А.Б., Инновацион таълим технологиялари. - Т.: «Сано стандарт», 2015.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.