CC BY
18
mt. bryg. dr n. med. Mariusz Chomoncika), c), bryg. lek. Jacek Niteckib), e)*, mgr Urszula Cison-Apanasewiczc), bryg. lek. Leszek Smolarczykd)
a)Szkola Aspirantow PSP w Krakowie / State Fire Service School in Krakow
b)Komenda Wojewodzka PSP w Krakowie / Malopolska Headquarters of the State Fire Service cPanstwowa Wyzsza Szkola Zawodowa w Nowym Sqczu / State University of Applied Sciences in Nowy Sqcz
d)Komenda Glowna PSP / The National Headquarters of the State Fire Service of Poland
e)Uniwersytet Jagiellonski Collegium Medicum w Krakowie, Zaklad Medycyny Katastrof i Pomocy Doraznej / Jagiellonian University Medical College, Department of Disaster and Emergency Medicine
*Autor korespondencyjny/Corresponding author: jnitecki@straz.krakow.pl
Ratownik medyczny w Panstwowej Strazy Pozarnej - od teorii do praktyki
Paramedics in the State Fire Service - from Theory to Practice Парамедик в Государственной Пожарной Службе - от теории к практике
ABSTRAKT
Cel: Celem artykulu jest analiza prawnych aspektów funkcjonowania ratownika medycznego w jednostkach Krajowego Systemu Ratowniczo-Gasni-czego (KSRG). W artykule okreslono takze obszary, w których wskazane jest wykorzystanie wiedzy i umiejQtnosci ratowników medycznych w ramach funkcjonowania KSRG, oraz przedstawiono ocen§ stanu zatrudnienia tej grupy zawodowej w Partstwowej Strazy Pozarnej (PSP). Wprowadzenie: Liczba ratowników medycznych w KSRG stale rosnie, choc w poszczególnych województwach jest ona zróznicowana. Zauwazalna jest jednak takze niekorzystna tendencja - tylko co trzeci ratownik medyczny chce utrzymac swoje uprawnienia uzyskane na studiach lub w studium. Wnioski: Analiza aktów prawnych pozwala zauwazyc pewne sprzecznosci w ich zapisach, co oznacza, ze konieczne jest doprecyzowanie obecnie funkcjonujqcego prawa. Sytuacja ta powoduje, ze osoby decydujqce o ksztalcie KSRG ostroznie podchodzq do zmian w zakresie ratownictwa medycznego. Równoczesnie coraz cz^sciej mozna spotkac jednostki Ochotniczej Strazy Pozarnej (OSP) specjalizujqce si§ w ratownictwie medycznym, w tym te wyposazone w ambulanse. Nalezy podkreslic, ze liczba tzw. izolowanych zdarzert ratownictwa medycznego, a wi§c tych, podczas których jednostki KSRG prowadzq dzialania z powodu czasowej niewydolnosci Partstwowego Ratownictwa Medycznego (PRM), stale rosnie, w zwiqzku z czym wymagania wobec ratowników w zakresie ratownictwa medycznego si§ zwi^kszajq. Coraz wi^ksze sq tez wymagania prawne dotyczqce zapewnienia bezpieczertstwa ratownikom podczas skomplikowanych i niebezpiecznych dzialart oraz cwiczert. W zabezpieczeniu prowadzonych przez siebie dzialart i cwiczert jednostki KSRG cz^sto chcq posilkowac si§ zespolami PRM, co spotyka si§ z odmowq dyspozytorów medycznych (brak odpowiednich regulacji prawnych). Muszq byc wówczas stosowane rozwiqzania dorazne, a nie systemowe, co niekiedy wiqze si§ z dodatkowymi kosztami. Z uwagi na obowiqzkowe wyszkolenie kazdego ratownika PSP w zakresie kwalifikowanej pierwszej pomocy, a takze z uwagi na wynikajqcy z prawa system przeprowadzania - co trzy lata - egzaminów potwierdzajqcych posiadanie odpowiednich kwalifikacji w kazdej jednostce ratowniczo-gasniczej (JRG) musi byc grupa instruktorów prowadzqcych systematycznie zaj^cia doskonalqce. Równiez do utrzymania nalezytego poziomu wyszkolenia ratowników medycznych konieczne jest stworzenie w PSP wlasnego systemu doskonalenia zawodowego tej grupy zawodowej - programów szkolert, systemu nadzoru i certyfikacji, centrów symulacyjnych. Problematyczna moze okazac si§ sprawa obrotu lekami, które ratownicy medyczni mogq stosowac w ramach swiadczert zdrowotnych poza PRM.
Stowa kluczowe: ratownik medyczny, ratownictwo medyczne, Krajowy System Ratowniczo-Gasniczy Typ artykutu: artykul przeglqdowy
PrzyjQty: 04.09.2017; Zrecenzowany: 15.12.2017; Opublikowany: 29.12.2017;
Autorzy wniesli równy wklad merytoryczny w powstanie artykulu;
ProszQ cytowac: BiTP Vol. 48 Issue 4, 2017, pp. 96-108, doi: 10.12845/bitp.48.4.2017.7;
Artykul udost^pniany na licencji CC BY-NC-SA 4.0 (https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/).
ABSTRACT
Aim: The purpose of this paper is to analyse the legal aspects of the functioning of a paramedic in KSRG units. The paper also defines the areas in which it is advisable to make use of the knowledge and skills of this professional group within the framework of KSRG operations, and offers an assessment of the employment status of this working group in the State Fire Service (PSP).
Introduction: The number of paramedics in the KSRG has been growing steadily, although the figures differ by voivodeship. The reasons for this state of affairs cannot be determined unambiguously. Also, one unfavourable trend is noticeable - only one in three paramedics wishes to maintain his or her qualifications obtained during studies.
Conclusions: An analysis of legal regulations reveals some contradictions that require further clarification in current law. This situation contributes to the cautious attitude of those who decide on the shape of the KSRG in relation to changes in the field of emergency medical services. It should be emphasised that the number of so-called isolated medical events, i.e. those in which the KSRG units operate due to the temporary unavailability of the PRM, is constantly increasing. Therefore, the requirements for paramedics providing emergency medical services are growing. We can also observe the tightening of the legal requirements to ensure the safety of paramedics during complicated and dangerous activities and exercises. KSRG units often call for PRM teams to take part in securing their activities and exercises, which is denied (on the grounds of there being no laws governing this area). This necessitates the use of ad-hoc, rather than standardised, solutions and is sometimes associated with additional costs. Due to the compulsory training of each PSP paramedic in advanced first aid as well as the legally required system of conducting examinations every three years confirming the possession of appropriate qualifications in each JRG, there must be a group of instructors conducting regular professional training. Also, to maintain a proper level of training for paramedics, it is necessary that a professional development system be created for this group within the PSP units, complete with training programmes, a supervision and certification system, and simulation centers. A particularly problematic issue relates to the purchase of medicines by paramedics for the purposes of providing health services outside of the PRM. Keywords: paramedic, medical rescue, National Rescue and Firefighting System Type of article: review article
Received: 04.09.2017; Reviewed: 15.12.2017; Published: 29.12.2017; The authors contributed equally to this article;
Please cite as: BiTP Vol. 48 Issue 4, 2017, pp. 96-108, doi: 10.12845/bitp.48.4.2017.7;
This is an open access article under the CC BY-NC-SA 4.0 license (https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/).
АННОТАЦИЯ
Цель: Цель статьи - проанализировать правовые аспекты работы парамедика в подразделениях Национальной Спасательно-Гасящей Системы (KSRG). В статье также определены области, в которых целесообразно использовать знания и навыки парамедиков в рамках функционирования KSRG, а также представлена оценка статуса занятости этой профессиональной группы в Государственной Пожарной Службе ^Р).
Введение: Число парамедиков в KSRG постоянно увеличивается, хотя в отдельных воеводствах оно отличается. Однако, замечается неблагоприятная тенденция - только каждый третий медицинский парамедик хочет сохранить свои полномочия, полученные во время учебы. Выводы: Анализ правовых актов выявляет некоторые противоречия в их записях. Это означает, что необходимо уточнить действующее в настоящее время законодательство. Настоящая ситуация означает, что лица, принимающие решения о форме KSRG осторожно относятся к изменениям в области неотложной медицинской помощи. В то же время все чаще можно встретить подразделения Добровольной Пожарной Охраны ^Р), специализирующиеся на неотложной медицинской помощи, в том числе оснащенные машинами скорой помощи. Следует подчеркнуть, что число так называемых изолированных событий медицинской помощи, т.е. тех, в течение которых подразделения KSRG проводят действия из-за временной неэффективности Государственной Медицинской Скорой Помощи ^М), постоянно увеличивается, и поэтому требования к спасателям в области неотложной медицинской помощи растут. Растут также законодательные требования для обеспечения безопасности спасателей во время сложных и опасных действий и тренировок. Для обеспечения проводимой деятельности и упражнений подразделения KSRG часто ожидают помощь от команд PRM, но встречается с отказом медицинских диспетчеров (отсутствие соответствующих правовых норм). В таких ситуациях следует использовать временные, а не системные решения, которые иногда связаны с дополнительными затратами. В связи с обязательной подготовкой каждого спасателя PSP в рамках квалифицированной первой помощи, а также из-за требования проводить - каждые три года - экзамены, подтверждающие наличие соответствующей квалификации, в каждом пожарно-спасательном отделении (JRG) должна присутствовать группа инструкторов, проводящих регулярные занятия по повышению квалификации. Также для сохранения надлежащего уровня подготовки парамедиков необходимо создать в PSP свою систему профессионального совершенствования этой группы - учебные программы, систему надзора и сертификации, а также центры моделирования. Проблематичным может оказаться обращение с медикаментами, которые парамедики могут использовать в рамках медицинских услуг за пределами PRM.
Ключевые слова: парамедик, неотложная медицинская помощь, Национальная Спасательно-гасящая Система Вид стати: обзорная статья
Принята: 04.09.2017; Рецензирована: 15.12.2017; Опубликована: 29.12.2017; Авторы внесли одинаковый вклад в создание этой статьи;
Просим ссылаться на статью следующим образом: BiTP Vol. 48 Issue 4, 2017, pp. 96-108, doi: 10.12845/bitp.48.4.2017.7;
Настоящая статья находится в открытом доступе и распространяется в соответствии с лицензией CC BY-NC-SA 4.0 (https://creativecommons.org/ licenses/by-nc-sa/4.0/).
Wprowadzenie
Nowelizacja ustawy z dnia 8 wrzesnia 2006 r. o Panstwo -wym Ratownictwie Medycznym (dalej: ustawa o PRM) umoz -liwia ratownikom medycznym wykonywanie zawodu poza systemem, jakim jest Panstwowe Ratownictwo Medyczne. Zgodnie z zapisem art. 11 ust. 1 tej ustawy wykonywanie
Background
The amendment to the Emergency Medical Service System Act of 8 September 2006 (hereinafter: PRM Act) allows paramedics to perform their duties outside of the Emergency Medical Services System. Pursuant to Art. 11 (1) of the said Act, performing the duties of a paramedic involves the
zawodu ratownika medycznego to realizacja zadan zawodo-wych polegajgcych na: udzielaniu samodzielnie lub pod nad-zorem lekarza swiadczen zdrowotnych, w tym medycznych czynnosci ratunkowych (czynnosci ratunkowe realizowane wytgcznie w podmiotach PRM), zabezpieczeniu osób znaj-dujgcych si? w miejscu zdarzenia oraz podejmowaniu dziatan zapobiegajgcych zwi?kszeniu liczby osób w stanie nagte -go zagrozenia zdrowotnego, transportowaniu osób w stanie nagtego zagrozenia zdrowotnego, udzielaniu wsparcia psy-chicznego w sytuacji powodujgcej stan nagtego zagrozenia zdrowotnego oraz edukacji zdrowotnej i promocji zdrowia [1]. Na podstawie art. 11 ust. 3 pkt 7 ustawy o PRM ratownik me -dyczny w jednostkach ochrony przeciwpozarowej, o których mowa w art. 15 ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpozarowej (Dz. U. z 2016 r. poz. 191, 298 i 904), wtg-czonych do krajowego systemu ratowniczo-gasniczego, moze wykonywac zadania zawodowe w zakresie cwiczen, szkolen oraz dziatan w strefie zagrozenia. Zapis zawarty w ustawie o PRM znalazt swoje odzwierciedlenie w rozporzgdzeniu Ministra Spraw Wewn?trznych i Administracji z dnia 3 lipca 2017 r. w sprawie szczegótowej organizacji krajowego syste -mu ratowniczo-gasniczego [5]. W rozporzgdzeniu tym przez medyczne dziatania ratownicze rozumie si? „dziatania realizowane przez podmioty ksrg, stuzgce zachowaniu, ratowa-niu, przywracaniu lub poprawie zdrowia realizowane podczas dziatan ratowniczych z zakresu kwalifikowanej pierwszej po-mocy lub swiadczen zdrowotnych innych niz medyczne czyn -nosci ratunkowe, które mogg byc udzielane samodzielnie lub na zlecenie". Taki zapis umozliwia wykorzystanie umiej?tno-sci ratowników medycznych zgodnie z ich wyksztatceniem. Jednak ustawodawca ograniczyt okolicznosci, w których taka sytuacja moze zaistniec.
following professional tasks: providing health services, including medical rescue activities (only under PRM entities), independently or under a physician's supervision, ensuring the safety of individuals at the scene and taking action to prevent further health emergencies, transporting individuals in a health emergency, providing moral support in a situation of health emergency and health education and promotion [1]. Under Art. 11 (3)(7) of the PRM ACT a paramedic in fire protection units as specified in Art. 15 of the Act of 24 August 1991 on Fire Protection (Journal of Laws of 2016, items 191, 298 and 904), included in the National Rescue and Firefighting System (the KSRG), is allowed to perform his/her duties with regard to practice, training and actions in the danger area. The provision included in the PRM Act is reflected in the Regulation of the Minister of the Interior and Administration of 3 July 2017 on the detailed organisation of the National Rescue and Firefighting System [5]. This Regulation defines medical rescue activities as "actions by KSRG entities meant to protect, rescue, restore or improve health taken during rescue operations involving advanced first aid or health services other than medical rescue activities, which may be provided independently or on a contract". This provision facilitates using the skills of paramedics in accordance with their education. However, the legislator has restricted the situations in which this is possible.
Analiza podstaw prawnych
Swiadczenia zdrowotne, których ratownicy medyczni mogg udzielac samodzielnie lub na zlecenie, zostaty wymienione w zatgcznikach nr 3 i 4 do rozporzgdzenia Ministra Zdrowia z dnia 20 kwietnia 2016 r. w sprawie medycznych czynnosci ratunkowych i swiadczen zdrowotnych innych niz medyczne czynnosci ratunkowe, które mogg byc udzielane przez ratownika medycznego (dalej: rozporzgdzenie z dnia 20 kwietnia 2016 r.) [2]. W tabeli 1 przedstawiono wykaz swiadczen zdrowotnych, których ratownik medyczny moze udzielac samodzielnie (czynnosci ratownicze mozliwe do samodzielnego wykonywania poza jednostkami PRM), a w tabeli 2 - wykaz swiadczen zdrowotnych udzielanych przez ratownika medycznego na zlecenie. Tabela ta odnosi si? do sytuacji zatrudniania ratowników medycznych w oddziatach szpitalnych nienalezg-cych do systemu PRM.
Analysis of the legal basis
Health services that can be provided by paramedics independently or on a contract are listed in Annexes 3 and 4 to the Regulation of the Minister of Health of 20 April 2016 on medical rescue activities and health services other than medical rescue activities, which may be provided by a paramedic (hereinafter: Regulation of 20 April 2016) [2]. Table 1 presents a list of health services which a paramedic may provide independently (rescue activities which can be performed individually outside of PRM units) and Table 2 shows a list of health services provided by paramedics on contracts. This table shows the employment of paramedics at hospital departments which are not in the PRM system.
Tabela 1. Swiadczenia zdrowotne udzielane przez ratownika medycznego samodzielnie Table 1. Health services performed by a paramedic independently
Lp. Swiadczenia zdrowotne inne niz medyczne czynnosci ratunkowe, ktore mogq byc udzielane samodzielnie przez ratownika medycznego/
No. Health services other than medical rescue activities, which may be performed independently by a paramedic
1. Ocena stanu pacjenta/Evaluation of the patient's state of health
2. Uktadanie pacjenta w pozycji wtasciwej dla stanu pacjenta lub odniesionych obrazen/Placing the patient in a position appropriate for his/her state of
health or injuries
3. Podj^cie i prowadzenie podstawowej i zaawansowanej resuscytacji krqzeniowo-oddechowej zgodnie z aktualnq wiedzq medycznq/Initiating and
conducting basic and advanced CPR in accordance with the current medical knowledge.
4. Bezprzyrzqdowe przywracanie droznosci dróg oddechowych/Basic airway management
5. Przyrzqdowe przywracanie i zabezpieczanie droznosci dróg oddechowych z zastosowaniem w szczególnosci:
1) rurki ustno-gardtowej,
2) rurki nosowo-gardtowej,
3) przyrzqdów nadgtosniowych,
4) konikopunkcji
Advanced airway management using in particular
1) oropharyngeal airway,
2) nosopharyngeal airway,
3) supraglottic airway devices,
4) needle cricothyroidotomy
6. Odsysanie dróg oddechowych/Airway suctioning
7. Podj^cie tlenoterapii czynnej lub wspomagania oddechu, lub sztucznej wentylacji ptuc metodami bezprzyrzqdowymi i przyrzqdowymi, z uzyciem tlenu
lub powietrza, w tym z uzyciem respiratora/Initiating active oxygen therapy or respiratory support, or artificial lung ventilation using basic and advanced
methods, with oxygen or air, including with the use of a respirator
8. Wykonanie intubacji dotchawiczej i prowadzenie wentylacji nieinwazyjnej w nagtym zatrzymaniu krqzenia/
Performing endotracheal intubation and conducting non-invasive ventilation in a cardiac arrest
9. Wykonanie defibrylacji zautomatyzowanej/Performing automated defibrillation
10. Wykonanie defibrylacji manualnej na podstawie EKG lub zapisu kardiomonitora/Performing manual defibrillation on the basis of ECG or cardiac monitor
records.
11. Wykonanie i ocena zapisu EKG/Performing and evaluating the ECG
12. Monitorowanie czynnosci uktadu oddechowego/Monitoring respiratory function
13. Monitorowanie czynnosci uktadu krqzenia metodami nieinwazyjnymi/Monitoring circulatory function using non-invasive methods
14. Wykonanie kaniulacji zyt obwodowych oraz zyty szyjnej zewn^trznej/Performing peripheral vein and external jugular vein cannulation
15. Wykonanie dojscia doszpikowego przy uzyciu gotowego zestawu/Preparing intraosseous access using a ready-made set
16. Pobieranie krwi zylnej i wtosniczkowej do badan diagnostycznych/Collecting venuous and capillary blood for diagnostic testing
17. Odbarczenie odmy pr^znej drogq naktucia jamy optucnowej/Decompression of tension pneumothorax by needle thoracentesis
18. Oznaczanie parametrów krytycznych z uzyciem dostçpnego sprzçtu/Identifying critical parameters using the available equipment
19. Tamowanie krwawien zewnçtrznych/Managing external bleeding
20. Unieruchamianie ztaman, zwichniçc i skrçcen/Immobilising fractures, dislocations and sprains
21. Opatrywanie ran/Dressing wounds
22. Unieruchamianie krçgostupa ze szczegolnym uwzglçdnieniem odcinka szyjnego/Immobilisation of the spine, particularly the cervical spine
23. Przyjçcie porodu/Delivering a baby
24. Wykonanie segregacji medycznej pierwotnej i wtornej/Primary and secondary triage
25. Cewnikowanie pçcherza moczowego/Bladder catheterisation
26. Wykonanie pomiaru temperatury gtçbokiej/Core temperature measurement
27. Przygotowanie pacjenta do transportu i opieka medyczna podczas transportu/Preparing the patient for transport and medical care during transport
28. Podawanie lekow wymienionych w tabeli 3 niniejszego artykutu/Administering medicines listed in Table 3
Zrodto: Opracowanie wtasne na podstawie zatgcznika nr 3 do rozporzgdzenia z dnia 20 kwietnia 2016 r. Source: Own study based on Annex No. 3 to the Regulation of 20 April 2016.
Tabela 2. Swiadczenia zdrowotne udzielane przez ratownika medycznego na zlecenie Table 2. Health services performed by a paramedic on contract
L.p. Swiadczenia zdrowotne inne niz medyczne czynnosci ratunkowe, ktore mogq byc przez ratownika medycznego udzielane na zlecenie/
No. Health services other than medical emergency services, which can be performed by a paramedic on contract
1. Swiadczenia zdrowotne wymienione w zatqcznikach nr 1-3 do rozporzqdzenia z dnia 20 kwietnia 2016 r./Health services listed in Annexes No. 1-3 to
the Regulation of 20 April 2016.
2. Asystowanie przy drobnych zabiegach chirurgicznych/Assistance in minor surgical procedures
Zrodto: Opracowanie wtasne na podstawie zatgcznika nr 4 do rozporzgdzenia z dnia 20 kwietnia 2016 r. Source: Own study based on Annex No. 4 to the Regulation of 20 April 2016.
Tabela 3. Lista lekow, ktore ratownik medyczny moze podawac w trakcie wykonywania swoich czynnosci Table 3. List of medications that paramedics can administer in the course of their activities
Lp. No. Nazwa miçdzynarodowa leku/ International name of medicinal product Postac/ Form
1. Acidum acetylsalicylicum tabletki/pills
2. Adenosinum roztwor do wstrzykiwan/solution for injection
3. Amiodaroni hydrochloridum roztwor do wstrzykiwan/solution for injection
4. Atropini sulfas roztwor do wstrzykiwan/solution for injection
5. Isosorbidi mononitras tabletki/pills
6. Budesonidum zawiesina do nebulizacji/solution for nebulisation
7. Captoprilum tabletki/pills
8. Clemastinum roztwor do wstrzykiwan/solution for injection
9. Clonazepamum roztwor do wstrzykiwan/solution for injection
10. Clopidogrelum (po teletransmisji EKG i konsultacji z lekarzem oceniajqcym zapis EKG/ after ECG teletransmission and consultation with a physician evaluation the ECG record) tabletki/pills
11. Dexamethasoni phosphas roztwor do wstrzykiwan/solution for injection
12. Diazepamum tabletki, roztwor do wstrzykiwan wlewka doodbytnicza/pills, solution for injection, enema
13. Drotaverini hydrochloridum roztwor do wstrzykiwan/solution for injection
14. Epinephrinum roztwor do wstrzykiwan/solution for injection
15. Fentanylum roztwor do wstrzykiwan/solution for injection
16. Flumazenilum roztwor do wstrzykiwan/solution for injection
17. Furosemidum roztwor do wstrzykiwan/solution for injection
18. Glyceroli trinitras tabletki, aerozol do stosowania podj^zykowego/pills, sublingual aerosol
19. Glucagoni hydrochloridum roztwor do wstrzykiwan/solution for injection
20. Glucosum 5% roztwor do wlewu dozylnego/solution for intravenous infusion
21. Glucosum 20% roztwor do wstrzykiwan/solution for injection
22. Heparinum natricum roztwor do wstrzykiwan/solution for injection
23. Hydrocortisonum roztwor do wstrzykiwan/solution for injection
24. Hydroxyzinum tabletki, roztwor do wstrzykiwan/pills, solution for injection
25. Ibuprofenum tabletki/pills
26. Ketoprofenum tabletki, roztwor do wstrzykiwan/pills, solution for injection
27. Lidocaini hydrochloridum roztwor do wstrzykiwan, zel/solution for injection, gel
28. Magnesii sulfas roztwor do wstrzykiwan/solution for injection
29. Mannitolum - 15% roztwor do wlewu dozylnego/solution for intravenous infusion
30. Metamizolum natricum roztwor do wstrzykiwan/solution for injection
31. Metoclopramidum roztwor do wstrzykiwan/solution for injection
32. Metoprololi tartras roztwor do wstrzykiwan/solution for injection
33. Midazolamum roztwor do wstrzykiwan/solution for injection
34. Morphini sulfas roztwor do wstrzykiwan/solution for injection
35. Naloxoni hydrochloridum roztwor do wstrzykiwan/solution for injection
36. Natrii chloridum 0,9% roztwor do wlewu dozylnego/solution for intravenous infusion
37. Natrii hydrogenocarbonas 8,4% roztwor do wstrzykiwan/solution for injection
38. Papaverini hydrochloridum roztwor do wstrzykiwan/solution for injection
39. Paracetamolum czopki, tabletki, roztwor do wstrzykiwan/suppositories, pills, solution for injection
40. Ptyn fizjologiczny wieloelektrolitowy izotoniczny / Isotonic multi-electrolyte saline roztwor do wlewu dozylnego/solution for intravenous infusion
41. Ptyny koloidowe niewymagajqce pobierania przed iniekcjq krwi na grupç oraz proby krzy-zowej (skrobia hydroksyetylowana, zelatyna modyfikowana)/Colloids which do not require blood typing before injection and cross-matching (hydroxyethyl starch, modified gelatin) roztwor do wlewu dozylnego/solution for intravenous infusion
42. Salbutamolum roztwor do wstrzykiwan, roztwor do nebulizacji/solution for injection, solution for nebulisation
43. Solutio Ringeri - zbilansowany roztwor elektrolitowy / balanced electrolyte solution roztwor do wlewu dozylnego/solution for intravenous infusion
44. Thiethylperazinum czopki, roztwor do wstrzykiwan/suppositories, solution for injection
45. Ticagrelor (po teletransmisji EKG i konsultacji z lekarzem oceniajqcym zapis EKG/ following ECG teletransmission and consultation with the physician evaluating the ECG record) tabletki/pills
46. Tlen medyczny / Medical oxygen gaz/gas
47. Urapidilum roztwor do wstrzykiwan/solution for injection
Zrodto: Zatgcznik nr 1 do rozporzgdzenia z dnia 20 kwietnia 2016 r. Source: Annex No. 1 to the Regulation of 20 April 2016
Zgodnie z Zasadami organizacji ratownictwa medycznego w Krajowym Systemie Ratowniczo-Gasniczego jednostki b?dgce na miejscu zdarzenia podejmujg medyczne dziatania ratownicze (nie medyczne czynnosci ratunkowe, ktorych wykonywanie przy-pisano do jednostek PRM w warunkach pozaszpitalnych, lecz - zgodnie z obowigzujgcymi przepisami - wszelkie dziatania zwigzane z udzielaniem pomocy poszkodowanym) w przypadku:
- braku zespotu ratownictwa medycznego (ZRM),
- braku mozliwosci wykorzystania personelu jednostek ochrony zdrowia w sytuacji, w ktorej dost?p do poszko-dowanych znajdujgcych si? w strefie zagrozenia jest mozliwy tylko dla ratownikow podmiotow KSRG przy wykorzystaniu ich sprz?tu ratowniczego, gdy zdarze-nie ma cechy zdarzenia masowego lub mnogiego [3].
Oprocz tego jednostki KSRG, jako podmioty wspotpracujgce z systemem (art. 15 ustawy o PRM), podejmujg dziatania z za-kresu ratownictwa medycznego w przypadku tzw. izolowanych zdarzen ratownictwa medycznego. Zadania te sg realizowane przez ratownikow KSRG w sytuacji:
- „dysponowania na prosb? dyspozytora medycznego ce -lem udzielenia kwalifikowanej pierwszej pomocy osobie w stanie nagtego zagrozenia zdrowotnego, gdy na miej -scu zdarzenia obecny jest ZRM (pomoc ZRM), zas jego potencjat ratowniczy jest niewystarczajgcy";
- „dysponowania na prosb? dyspozytora medycznego do osoby w stanie nagtego zagrozenia zdrowotnego celem udzielenia kwalifikowanej pierwszej pomocy z powodu braku mozliwosci zadysponowania ZRM w danym obszarze dziatania/rejonie operacyjnym (czasowe zastgpienie ZRM)";
- „podejmowania dziatan z zakresu kwalifikowanej pierwszej pomocy u osob w stanie nagtego zagrozenia zdrowotnego na wezwanie osob postronnych (w trakcie przemieszczania si? samochodem pozarniczym lub po zgtoszeniu stanu nagtego zagrozenia zdrowotnego do SK KP/M, lub w obszarze chronionym jednostki KSRG)" [4].
Izolowane zdarzenia ratownictwa medycznego sg scisle monitorowane przez stuzb? operacyjng PSP.
In compliance with the Medical Rescue organisation rules in the National Rescue and Firefighting System, units present at the scene commence medical rescue actions (not medical rescue activities, which were allocated to PRM units in non-hospital settings, but, as per the current regulations, all activities connected with providing assistance to casualties) if:
- no medical rescue team (ZRM) is present at the scene,
- the personnel of health care units is not available in a situation where access to the victims within the dan -ger area is only possible for rescuers of KSRG entities using their rescue equipment, where the event is a mass-casualty incident or involves multiple casualties [3].
In addition, KSRG units, as entities cooperating with the system (Art. 15 of the Act on PRM) perform medical rescue ac -tions during so-called isolated medical events. These tasks are performed by KSRG rescuers in the situation of:
- "being dispatched by an emergency medical dispatcher to provide advanced first aid to a person in a health emergency, when a ZRM is present at the scene (assisting ZRM), but its rescue potential is insufficient";
- "being dispatched by an emergency medical dispatcher to provide advanced first aid to a person in a health emergency due to the unavailability of ZRM in a given area of operation (temporary substitution of ZRM)";
- "performing actions being part of advanced first aid provision to a person in a health emergency at the request of third parties (when in a fire truck or after the notification of a health emergency to SK KP/M or within the protected area of a KSRG unit)" [4].
Isolated medical events are closely monitored by the PSP.
10000 9000 8000 7000 6000 5000 4000 3000 2000 1000 0
I I I I
Razem/Total
2013
2014
2015
2016
2017
Rycina 1. Liczba izolowanych zdarzen ratownictwa medycznego na terenie Polski od 2013 r. do 2017 r. Figure 1. Number of isolated medical events in Poland from 2013 until 2017 Zrodto: Opracowanie wtasne. Source: Own study.
Obecnie art. 11 ust. 3 pkt 7 ustawy o PRM - mówigcy, ze ra -townik medyczny moze wykonywac zadania zawodowe opisa-ne na podstawie art. 11 ust.-ll tejze ustawy podczas cwiczen, szkolen oraz dziatan w strefie zagrozenia - jest niespójny z jej art. 15 ust. 3. Zgodnie bowiem z tym przepisem ratownicy z pod -miotu wtgczonego do KSRG bçdgcego jednostkg wspótpracu-jgcg z systemem PRM mogg podejmowac dziatania ratownicze tylko w zakresie kwalifikowanej pierwszej pomocy.
Kierowanie dziataniami ratowniczymi rozpoczyna siç z chwi-lg, gdy na miejsce zdarzenia przybywajg pierwsze sity i srodki podmiotów KSRG oraz gdy stwierdzi siç (w wyniku rozpozna-nia sytuacji na miejscu zdarzenia) zasadnosc podjçcia dziatan ratowniczych. Dziataniami ratowniczymi kieruje uprawniona osoba, która powinna byc oznakowana w sposób widoczny dla innych uczestników tych dziatan [5]. Kierujgcy dziataniami ratowniczymi (KDR) w razie koniecznosci wyznacza strefç zagrozenia. Jest to obszar, w którym wystçpuje zagrozenie dla zycia lub zdrowia [б]. Do tego obszaru nie majg wstçpu ZRM, dlatego wskazanym jest aby w tej strefie pomocy udzielali odpowiednio wyszkoleni i wyposazeni ratownicy kpp wspólnie z ratownikami medycznymi z jednostek ksrg. Moze równiez zaistniec sytuacja, w której jednostki KSRG bçdg pierwsze na miejscu zdarzenia i konieczne bçdzie wykonanie dziatan ratowniczych na poziomie ratownika medycznego. Wówczas wiedza i umiejçtnosci ratow-ników medycznych zostang w petni wykorzystane.
Przy braku mozliwosci przemieszczania poszkodowanych za pomocg srodków transportu bçdgcych w dyspozycji PRM, gdy niemozliwe jest zadysponowanie ZRM na skutek niewystar-czajgcej ich liczby lub na skutek innych okolicznosci, poszkodowanych w stanie nagtego zagrozenia zdrowotnego mozna prze-mieszczac za pomocg sprzçtu KSRG. Decyzjç o wykorzystaniu srodków transportu KSRG moze podjgc wytgcznie KDR, korzy-stajgc z uprawnien opisanych w rozporzgdzeniu Rady Ministrów z dnia 4 lipca 1992 r. w sprawie zakresu i trybu korzystania z praw przez kierujgcego dziataniem ratowniczym, lecz tylko w okolicz-nosciach uznanych za stan wyzszej koniecznosci. Za taki stan przyjmuje siç niebezpieczenstwo, które jest rzeczywiste, bezpo-srednie i któremu nie mozna zapobiec w inny sposób [В]. Zarów-no przed podjçciem takiej ewakuacji, jak i w czasie jej trwania moze siç okazac, ze ratownik medyczny bçdzie musiat wdrozyc swiadczenia zdrowotne inne niz medyczne czynnosci ratunkowe.
Kolejnym obszarem, w którym wymagane jest zaangazowanie ratowników medycznych, sg cwiczenia i szkolenia realizowane przez podmioty KSRG. W ocenie organizatora wigzg siç one z ryzykiem wystgpienia obrazen wymagajgcych podjçcia dziatan na poziomie wyzszym niz kwalifikowana pierwsza pomoc zgodnie z rozporzgdze-niem Ministra Spraw Wewnçtrznych i Administracji z dnia 1б wrze-snia 200В r. w sprawie szczegótowych warunków bezpieczenstwa i higieny stuzby strazaków Panstwowej Strazy Pozarnej. Wedtug tego rozporzgdzenia wspomniane cwiczenia i szkolenia wymaga-jg zabezpieczenia przez zespót ratownictwa medycznego inny niz pozostajgcy w gotowosci na danym terenie [б]. Zapis ten skutkuje koniecznoscig wynajmowania zespotów ratownictwa medycznego do zabezpieczenia okreslonych cwiczen i szkolen, a tym samym - ponoszeniem dodatkowych kosztów. W przypadku braku takiej mozliwosci zabezpieczenie jest organizowane na poziomie kwalifikowanej pierwszej pomocy, co moze okazac siç niewystarczajgce.
Art. 11 (3)(7) of the currently binding PRM Act - specifying that a paramedic can perform his/her professional duties described on the basis of Art. 11 (11) of the said Act during practice, training or performing actions in the danger area - is inconsistent with Art. 15 (3) of the same. In compliance with that provision, rescuers from an entity included in the KSRG being a unit cooperating with the PRM system are only allowed to perform rescue activities involving advanced first aid.
The management of rescue activities begins when the first KSRG manpower and equipment arrive at the scene and on determining (having identified the situation at the scene) whether there is a justified need for rescue activities. The rescue activities are managed by an authorised person who should be marked in a way which is visible to other participants in these activities [5]. If necessary, the rescue activities manager (KDR) determines the danger area. It is an area in which a threat to life or health exists [6]. This area cannot be accessed by ZRM, which is why it is recommended that properly trained and equipped KPP rescuers provide medical assistance there along with paramedics from KSRG units. It is also possible that KSRG units are the first to arrive at the scene and performing rescue activities at the level of a paramedic might be necessary. In such situations, the knowledge and skills of paramedics will be fully taken advantage of.
If transporting casualties using the transport means at PRM's disposal is not possible, when ZRM cannot be dispatched due to the insufficient number of such teams available or as a re -sult of other factors, casualties in a health emergency can be transported using KSRG equipment. The decision to use KSRG transport means can only be made by KDR, who exercises his/ her rights specified in the Regulation of the Council of Ministers of 4 July 1992 on the scope and procedure of exercising rights by the rescue activities manager, but only under circumstances considered a state of absolute necessity. Such a state is identified when there is a real and direct threat which cannot be prevented by other available means [8]. Both before initiating such evacuation and during its course, there might be a case that a paramedic is forced to perform health services other than medical rescue activities.
Another area in which the involvement of paramedics is required involves the practice and training of KSRG entities. In the organiser's opinion, these situations involve the risk of injury requiring a higher level of rescue activities than advanced first aid, in compliance with the Regulation of the Minister of the Interior and Administration of 16 September 2008 on the detailed occupational safety and health rules applicable to the State Fire Service. According to this Regulation, the said practice and training requires the presence of a medical rescue team other than the one available at the scene [6]. This provision results in the need to hire medical rescue teams to secure specific practice and training activities and therefore involves additional costs. If this is not possible, the event can be secured at the level of advanced first aid, which might prove insufficient.
An important factor connected with the quality of assistance provided to the injured is professional improvement related to
Waznym elementem zwiqzanym z jakosciq pomocy udziela-nej poszkodowanemu jest doskonalenie zawodowe z zakresu ra-townictwa medycznego. W jednostkach PSP jest ono realizowane przez instruktorów ratownictwa medycznego na podstawie planu doskonalenia zawodowego. Instruktorem ratownictwa medycznego moze bye strazak majqcy kwalifikacje medyczne uprawnia -jqce co najmniej do wykonywania zawodu ratownika medycznego lub piel^gniarki. Po ukonczeniu szkolenia z zakresu metodyki nauczania ratownictwa medycznego w KSRG zostaje on wyzna-czony przez komendanta miejskiego/komendanta powiatowego/ komendanta szkoty PSP (po zaopiniowaniu przez wojewódzkiego koordynatora ratownictwa medycznego/szkolnego koordynatora ratownictwa medycznego) do wykonywania zadan instruktora z zakresu ratownictwa medycznego w ramach KSRG [3]. Nalezy podkreslie, ze taka osoba, oprócz szkolen dla strazaków z jedno-stek PSP, prowadzi szkolenia dla ratowników z jednostek OSP.
W 2016 roku weszto w zycie rozporzqdzenie Ministra Spraw Wewn^trznych i Administracji z dnia 20 maja 2016 r. w sprawie stanowisk stuzbowych w jednostkach organizacyjnych PSP, któ -re uwzgl^dnia osobne stanowiska dla ratowników medycznych. W korpusie oficerskim przewidziano stanowisko koordynatora ratownictwa medycznego stuzby oraz utworzono stanowisko specjalisty ratownictwa medycznego stuzby na poziomie lokal-nych komend i jednostek ratowniczo-gasniczych, w korpusie aspiranckim przewidziano stanowisko instruktora ratownictwa medycznego stuzby, a w korpusie podoficerskim - stanowisko starszego ratownika medycznego stuzby i stanowisko ratownika medycznego stuzby [7]. Stanowiska te wytyczajq „sciezk? kariery" ratowników medycznych w PSP i sq dla nich zach^tg do statego zwi^kszania kwalifikacji.
medical rescue. In PSP units this is achieved by medical security instructors on the basis of a professional development plan. A medical rescue instructor can be a firefighter with med -ical qualifications allowing him/her to work as a paramedic or a nurse. After completing a training course on the methods of teaching rescue at KSRG, the instructor is appointed by the mu -nicipal/district/school fire chief (after receiving an assessment from the voivodeship medical rescue coordinator/school medical rescue coordinator) to perform the duties of an instructor in the field of medical rescue as part of KSRG [3]. It should be emphasised that such a person conducts training courses for PSP unit firefighters, but also for rescuers from voluntary fire department (OSP) units.
2016 saw the coming into force of the Regulation of the Interior and Administration of 20 May 2016 on job positions in PSP organisational units, taking into account separate positions for paramedics. The officer corps includes the position of medical rescue coordinator and the position of medical rescue specialist at the level of local rescue and firefighting departments and units. The non-commissioned-officer corps includes the position of a medical rescue instructor and the sub-officer corps - the position of senior paramedic and paramedic [7]. These job positions lay out the "career path" of paramedics in PSP and encourage them to improve their qualifications.
Analiza dost^pnosci ratowników medycznych w KSRG i dyskusja
An analysis of the availability of paramedics in the KSRG and discussion
Obecnie w jednostkach PSP petni stuzb? 1728 ratowników medycznych. Okoto 30% z nich pracuje równoczesnie w jednostkach systemu PRM [9, 10]. Obrazuje to rycina 2.
Currently, 1728 paramedics are on duty in PSP units. About 30% of them also work in PRM units [9, 10]. This is presented in Fig. 2.
■ Ratownicy medyczni niepracujqcy w PRM/Paramedics not employed by PRM
■ Ratownicy medyczni rownoczesnie pracujqcy w PSP i PRM/Paramedics working for both PSP and PRM
Rycina 2. Liczba ratownikow medycznych w PSP z podziatem na ratownikow medycznych niepracujgcych w PRM oraz ratownikow medycznych pracujgcych rownoczesnie w PSP i PRM
Figure 2. The number of rescuers in PSP as divided into paramedics not employed by PRM and paramedics working for both PSP and PRM. Zrodto: Opracowanie wtasne. Source: Own elaboration.
Liczbç ratownikow medycznych pracujqcych w PSP z po- The number of paramedics in the PSP in particular voivode -
dziatem na wojewodztwa przedstawiono na rycinach 3.1 i 3.2. ships is presented in Figures 3.1 and 3.2.
160 14O 12O 1OO SO 6O 4O 2O O
145
141
ulblUL
vis® st? vif
Г У ^
с/ f «ff
JT °
si? si?
Ratownicy medyczni wszyscy/AII paramedics I Ratownicy medyczni pracujqcy równoczesnie w PSP i PRM/Paramedics working for both PSP and PRM
Rycina 3.1 i 3.2. Liczba wszystkich ratowników medycznych pracujgcych w PSP oraz liczba ratowników medycznych pracujgcych równoczesnie w PSP i PRM z podziatem na województwa
Figure 3.1 and 3.2. The number of all paramedics in the PSP and paramedics also working in the PRM in particular voivodeships Zródto: Opracowanie wtasne. Source: Own elaboration.
5 4,5 4 3,5 3 2,5 2 1,5 1 0,5 0
J?
jF
¿r
jr
■ Srednia liczba ratownikow medycznych w JRG/The average number of paramedics in the JRG
■ Srednia liczba ratownikow medycznych w JRG jednoczesnie pracujqcych w PRM/The average number of paramedics working for JRG and PRM
Rycina 4.1 i 4.2. Srednia liczba ratownikow medycznych pracujgcych w JRG i srednia liczba ratownikow medycznych pracujgcych jednoczesnie w JRG i PRM z podziatem na wojewodztwa
Figure 4.1 and 4.2. The average number of paramedics in the JRG and the average number of paramedics in the JRG also working in the PRM in particular voivodeships Zrodto: Opracowanie wtasne. Source: Own elaboration.
Liczba ratownikow w poszczegolnych wojewodztwach Polski jest zroznicowana. Wynika to z wymogow stawianych kan-dydatom do stuzby okreslonych w ustawie o PSP art. 28 oraz warunkow w zakresie predyspozycji psychofizycznej. Dla wielu ratown ikow medycznych duzq barierq sq wymagania w zakresie sprawnosci fizycznej. Srednio na JRG przypada trzech ratownikow medycznych, z ktorych jeden ma rownoczesnie dyzury w PRM. Biorqc pod uwag? trzyzmianowy system pracy straza-kow, trzeba stwierdzic, ze liczba ta jest niewystarczajqca. Znacz-ny odsetek strazakow nie kontynuuje rozwoju zawodowego w zakresie ratownictwa medycznego, co skutkuje utratq uprawnien.
Waznymi elementami zapewniajqcymi wysokq jakosc dzia-tan ratowniczych sq duza wiedza i duze umiej?tnosci praktycz -ne ratownikow medycznych. W zwiqzku z tym ratownikom me-dycznym petniqcym stuzb? w JRG nalezy umozliwic, w ramach doskonalenia zawodowego, podj?cie pracy w PRM. Nalezy tez stworzyc w PSP zaplecze szkoleniowe, dzi?ki ktoremu b?dq oni mogli uczestniczyc w niezb?dnych szkoleniach podnoszqcych kwalifikacji zgodnie z obecnymi wymogami prawnymi doty-czqcymi doskonalenia zawodowego ratownikow medycznych.
Aby ratownik medyczny w PSP mögt udzielac swiadczen zdrowotnych innych niz medyczne czynnosci ratunkowe, musi byc doposazony w niezb?dny sprz?t medyczny i w leki. Zakres koniecznego doposazenia w sprz?t medyczny wymieniony w roz-porzqdzeniu z dnia 20 kwietnia 2016 r. przedstawiono w tabeli 4.
Leki, ktore ratownik medyczny moze podawac w ramach swiadczen zdrowotnych, przedstawiono w tabeli 3. Wydaje si?, ze na tym etapie wykraczajq one poza zakres medykamentow potrzebnych do skutecznego wykonywania zadan ratowniczych przez PSP. W strefie zagrozenia potrzebne sq bowiem przede wszystkim srodki przeciwbolowe, leki stosowane w resuscyta-cji oraz ptyny infuzyjne. Nalezy jednak pami?tac o obecnych wy -mogach prawnych dotyczqcych zabezpieczenia cwiczen, ktore w ocenie organizatora wiqzq si? z ryzykiem wystqpienia obrazen wymagajqcych podj?cia medycznych czynnosci ratunkowych,
The number of rescuers differs by voivodeship. This results from the requirements provided to applicants specified in Art. 28 of the PSP Act and the requirements with regard to mental and physical aptitude. The physical aptitude requirements are a significant obstacle for many paramedics. On average, there are three paramedics per JRG, one of whom is also on duty in the PRM. Given the three-shift rotation system of firefighters, it should be stressed that this number is insufficient. A high percentage of firefighters stop their professional development in medical rescue, which results in losing their licence.
Important factors ensuring the high quality of rescue activi -ties include the extensive knowledge and high practical skills of paramedics. Due to this, paramedics working in the JRG should be allowed to work in the PRM as part of in-service training. A training base should also be created in the PSP to enable them to participate in the necessary training courses to improve their qualifications in accordance with the current legal requirements for the in-service training of paramedics.
For a PSP paramedic to provide health services other than medical rescue activities, he or she must be provided with the necessary medical equipment and medicines. The range of necessary medical equipment, as listed in the Regulation of 20 April 2016, is presented in Table 4.
The medicines that can be administered by paramedics as part of health services are presented in Table 3. It appears that at this stage they exceed the range of medicinal products required for the effective performance of rescue tasks by the PSP. The primary medicines required within the danger area are analgesics, resuscitation medicine and infusion fluids. However, one should bear in mind the current legal requirements as to securing training events which are believed by their organisers to involve the risk of injury requiring medical rescue activities, which must be secured by a ZRM other than the one on duty in a given area. This provision should be
podczas ktorych wymagane jest zabezpieczenie przez ZRM inny niz pozostajqcy w gotowosci na danym terenie. Zapis ten powi-nien zostac zmieniony ze wzglçdu na brak mozliwosci wykonywania medycznych czynnosci ratunkowych poza systemem PRM.
Tabela 4. Sprzçt medyczny obecnie niedostçpny w KSRG Table 4. Medical equipment currently unavailable in the KSRG
Lp./No. Sprzçt medyczny obecnie niedostçpny w KSRG/Medical equipment currently unavailable in the KSRG
1. Defibrylator manualny /Manual defibrillator
2. Aparat EKG /ECG monitor
3. Zestaw do konikopunkcji/Needle cricothyroidotomy kit
4. Zestaw do intubacji/Intubation kit
5. Zestaw do kaniulacji zyt /Intravenous cannulation kit
6. Zestaw do odbarczania odmy /Pneumothorax decompression kit
7. Glukometr /Glucose meter
8. Zestaw porodowy/Child delivery kit
9. Zestaw do cewnikowania p^cherza /Bladder catheterisation kit
10. Termometr do pomiaru temperatury gt^bokiej ciata /Thermometer for measuring core temperature
Zrodto: Opracowanie wtasne na podstawie rozporzgdzenia z dnia 20 kwietnia 2016 r. Source: Own study based on the Regulation of 20 April 2016.
amended, as medical rescue activities are not allowed outside of the PRM system.
Innq kwestiq prawnq wymagajqcq zmiany jest mozliwosc prawnego zakupu lekow. W rozporzqdzeniu z dnia 12 grudnia 2002 r. w sprawie podmiotow uprawnionych do zakupu produk-tow leczniczych w hurtowni farmaceutycznej zawarto zapis wy-tqcznie mozliwosci zakupu tlenu medycznego przez jednostki m.in. KSRG. Tam tez powinien znalezc siç zapis o mozliwosci za -kupu lekow wymaganych w roznych jednostkach ratowniczych.
To, co w jednostkach PSP jest powoli wdrazane, to zatrud-nianie ratownikow medycznych na stanowiskach dla nich prze-widzianych. Proces ten wymaga analizy mozliwosci kadrowych poszczegolnych jednostek oraz zmian regulaminow komend PSP. Oczywiscie, nie wiqze siç to ze zwiçkszaniem obsady, lecz jedynie z przesuniçciem w grupach zaszeregowania. Wstçpnie uzasad-nione wydaje siç obsadzenie stanowisk koordynatorow i zatrud-nienie przynajmniej po jednym instruktorze na zmianç stuzbo-wq, a docelowo - zatrudnienie minimum dwoch instruktorow.
Another legal issue that should be amended involves authorisations to purchase medicines. The Regulation of 12 December 2012 on the entities authorised to purchase medicinal products from a pharmaceutical wholesaler includes a provision that medical oxygen may only be purchased by units of i.a. the KSRG. It should also include a provision permitting the purchase of medicines required in various emergency units.
A practice which is slowly being introduced in PSP units is to employ paramedics on dedicated job positions. This process calls for an analysis of the available human resources within individual units and amendments to the regulations of PSP departments. Naturally, this does not involve increasing the number of staff, but rather changes to employment grades. It seems justified to fill the positions of coordinators and employ at least one instructor per shift as an initial measure, and, eventually, to employ at least two instructors.
Wnioski
Umozliwienie ratownikowi medycznemu udzielania swiad-czen zdrowotnych w zakresie cwiczen, szkolen oraz w strefie zagrozenia bçdzie miato istotny wptyw na poprawienie bezpie-czenstwa strazakow w trakcie cwiczen i szkolen realizowanych przez PSP, a przede wszystkim na jakosc dziatan z zakresu ratownictwa medycznego podejmowanych przez jednostki PSP. Proces ten powinien przebiegac etapowo.
- Aby podczas stuzby byt obecny przynajmniej jeden ra-townik medyczny, na wstçpnym etapie nalezy zaplano-wac obsadç szesciu ratownikow medycznych na kaz-dq JRG.
Conclusions
Facilitating the provision of health services by paramedics as part of practice, training and within the danger zone will greatly contribute to increased safety among firefighters during practice and training activities conducted by the PSP, and particularly on the quality of medical rescue activities conducted by PSP units. This process should be split into several stages.
- To ensure that at least one paramedic at a time is present during duty hours, six paramedics per JRG should be hired at the next stage.
- W tym celu nalezy rozwazyc przyjmowanie do stuzby najpierw czynnych zawodowo ratownikow medycznych albo stworzenie dogodnych warunkow dla funkcjonariu-szy, ktorzy chcq zwiçkszyc swoje kwalifikacje ratowni-ka medycznego lub rozpoczqc studia z zakresu ratow-nictwa medycznego, a po ich zakonczeniu wykonywac zadania zgodne ze swoim wyksztatceniem.
- Ratownikow medycznych trzeba wyposazyc w sprzçt medyczny i srodki medyczne potrzebne do wykonywa-nia zadan ratownika medycznego, w tym w: srodki prze -ciwbolowe, leki niezbçdne w resuscytacji, ptyny infuzyj-ne, zestaw do konikopunkcji, zestaw do intubacji, zestaw do kaniulacji zyt i zestaw do odbarczenia odmy.
- Gdy ratownicy medyczni dostanq odpowiednie narzç-dzia do udzielania swiadczen zdrowotnych, zniknie potrzeba wynajmowania zespotow ratownictwa medycznego, a cwiczenia i szkolenia bçdq zabezpieczane adekwatnie do zagrozen, jakie podczas nich wystçpujq.
- Nalezy opracowac wtasne programy doskonalqce dla ratownikow medycznych, ktore bçdq uwzglçdniac spe-cyfikç stuzby, i uzyskac dla nich pozytywnq opiniç Cen -trum Egzaminow Medycznych.
- Nalezy stworzyc wtasny osrodek doskonalenia z zakresu ratownictwa medycznego, w ktorym istotnym elemen-tem wyposazenia bçdq symulatory wysokiej wiernosci.
- Na kolejnym etapie nalezy rozwazyc mozliwosc wpro-wadzenia do podziatu bojowego samochodow specjal-nych z obsadq ratownikow medycznych.
Podsumowanie
Obecnie zwiçksza siç liczba zdarzen z udziatem jednostek KSRG i PRM oraz ztozonosc dziatan ratowniczych wymaga-jqcych wspotdziatania wielu podmiotow specjalistycznych, co wiqze siç dla nich z nowymi wyzwaniami. Rownoczesnie rosnq oczekiwania spoteczenstwa w zakresie profesjonali-zmu i skutecznosci systemu ratowniczego, przede wszystkim w obszarze szeroko pojçtej pomocy medycznej. Oczywiscie, w przypadku zdarzen codziennych, jednostkowych, zadania ratownicze sq realizowane na wtasciwym poziomie - akcje sq prowadzone bezpiecznie przez wyszkolonych ratownikow majqcych dostçp do sprzçtu specjalistycznego, a poszko-dowani otrzymujq nalezytq pomoc. Jednak skomplikowane zdarzenia, w tym te masowe, do ktorych szczegolnie na drogach dochodzi dzis coraz czçsciej, wymagajq bardzo scistej wspotpracy podmiotow specjalistycznych i zrownania pozio -mow udzielanej przez nie pomocy medycznej. Zwiçkszenie liczby ratownikow medycznych w jednostkach PSP stuzy po-prawieniu bezpieczenstwa strazakow i podniesieniu pozio-mu realizowanej pomocy medycznej. Jednostki KSRG nadal sq wsparciem, a nie konkurencjq dla systemu PRM. W opinii autorow artykutu wdrozenie opisywanych przez nich zmian zwiçkszy bezpieczenstwo obywateli i pozwoli na jeszcze lep -szq wspotpracç podmiotow ratowniczych.
- In order to do this, active paramedics should first be considered for the positions or favourable conditions should be created for those firefighters who would like to improve their medical rescue skills or take up studies in the field of medical rescue and use their acquired skills at work after graduation.
- Paramedics should be provided with medical equipment and medical supplies required to perform the duties of a paramedic, including analgesics, resuscitation medicine, infusion fluids, a needle cricothyroidotomy kit, an intubation kit, an intravenous cannulation kit and a pneumothorax decompression kit.
- When paramedics are equipped with the appropriate tools to provide health services, hiring medical rescue teams will no longer be necessary and practice and training activities will be properly secured.
- Dedicated professional training programmes for paramedics should be developed, taking into account the specific nature of the profession and obtaining a favourable opinion from the Medical Examinations Center.
- A dedicated professional training centre in the field of medical rescue should be established, featuring high-fi -delity simulators.
- The next stage should involve introducing special vehicles manned by paramedics.
Summary
The number of events with KSRG and PRM units is currently increasing, as is the complexity of rescue activities which require the cooperation of numerous specialist entities and bring about additional challenges. At the same time, society's expectations as to the professional attitude and effectiveness of the rescue system are increasing, especially with regard to medical assistance in a broad sense. Naturally, in the case of all-day isolated events, rescue activities are performed at the appropriate level - operations are conducted in a safe manner by trained rescuers who have access to specialist equipment and the casualties receive appropriate assistance. However, complex events, including mass-casualty events, which are more and more common, particularly on roads, require extremely close cooperation between specialist entities and maintaining an equal level of the medical assistance provided. Increasing the number of paramedics in PSP units contributes to the safety of firefighters and improves the quality of medical assistance. KSRG units remain a support measure rather than a competitive entity in relation to the PRM system. The authors believe that the introduction of the changes described in this paper would increase the safety of citizens and allow closer cooperation be -tween rescue entities.
Literatura I Literature
[1] Ustawa z dnia 8 wrzesnia 2006 r. o Pañstwowym Ratownictwie Medycznym (Dz. U. z 2016 poz. 1868).
[2] Rozporzydzenie Ministra Zdrowia z dnia 20 kwietnia 2016 r. w spra-wie medycznych czynnosci ratunkowych i swiadczeñ zdrowotnych innych niz medyczne czynnosci ratunkowe, które mogy byc udzie-lane przez ratownika medycznego (Dz. U. poz. 587).
[3] Zasady organizacji ratownictwa medycznego w Krajowym Systemie Ratowniczo-Gaéniczym, Komenda Gtówna Pañstwowej Strazy Pozarnej, Warszawa 2013, www.straz.gov.pl/download/1854.
[4] Zasady ewidencjonowania zdarzeñ w Systemie Wspomagania Decyzji Pañstwowej Strazy PoZarnej, Komenda Gtówna Pañstwowej Strazy Pozarnej, Krajowe Centrum Koordynacji Ratownictwa i Ochro-ny Ludnosci, Warszawa 2014, www.straz.gov.pl/download/1670.
[5] Rozporzydzenie Ministra Spraw Wewnçtrznych i Administracji z dnia 3 lipca 2017 r. w sprawie szczegótowej organizacji krajowe-go systemu ratowniczo-gasniczego (Dz. U. poz. 1319).
[6] Rozporzydzenie Ministra Spraw Wewnçtrznych i Administracji z dnia 16 wrzesnia 2008 r. w sprawie szczegótowych warunków bezpieczeñstwa i higieny stuzby strazaków Pañstwowej Strazy Pozarnej (Dz. U. Nr 180, poz. 1115).
[7] Rozporzydzenie Ministra Spraw Wewnçtrznych i Administracji z dnia 20 maja 2016 r. w sprawie stanowisk stuzbowych w jednostkach organizacyjnych Pañstwowej Strazy Pozarnej (Dz. U. poz. 724).
[8] Skoczylas J.J., Prawo ratownicze, Wydawnictwo Prawnicze Lexi-sNexis, Warszawa 2007.
[9] System Wspierania Dowodzenia (SWD-ST) - baza danych doty-czyca sit i srodków KSRG.
[10] Dane pochodzyce z dokumentów kadrowych KW/KM/KP PSP.
ML. BRYG. DR N. MED. MARIUSZ CHOMONCIK - ukonczyt Akade-miç Medyczny w Biatymstoku. Jest specjalistq anestezjologii i in-tensywnej terapii, koordynatorem ratownictwa medycznego w Szko-le Aspirantow Panstwowej Strazy Pozarnej w Krakowie. Ponadto pracuje jako wyktadowca w Panstwowej Wyzszej Szkole Zawodowej w Nowym Syczu. Podczas Swiatowych Dni Mtodziezy byt dowodcy Komponentu Medycznego PSP.
BRYG. LEK. JACEK NITECKI - ukonczyt Akademiç Medyczny w Krakowie. Wspottworzyt ratownictwo medyczne w Panstwowej Strazy Pozarnej. Jest Wojewodzkim koordynatorem ratownictwa medycznego w Matopolsce. Ponadto pracuje jako asystent w Zaktadzie Medycyny Katastrof i Pomocy Doraznej UJCM w Krakowie. Uczestniczyt w przygotowaniu Komponentu Medycznego PSP.
MGR URSZULA CISON-APANASEWICZ - ukonczyta Akademiç Medyczny we Wroctawiu. Jest specjalisty w dziedzinie pielçgniarstwa zacho-wawczego. Wyktada w Panstwowej Wyzszej Szkole Zawodowej w Nowym Syczu na kierunkach ratownictwo medyczne i pielçgniarstwo.
BRYG. LEK. LESZEK SMOLARCZYK - ukonczyt Akademiç Medyczny w Krakowie. Jest lekarzem systemu, koordynatorem ratownictwa medycznego stuzby PSP.
SUB-BRIGADIER MARIUSZ CHOMONCIK, MD, PH.D. - he graduated from the Medical University of Biatystok. He specialises in anaesthe-siology and intensive therapy and coordinates medical rescue operations at the School of State Fire Service in Krakow. He also works as a lecturer at the State University of Applied Sciences in Nowy Sycz. During the World Youth Day he headed the Medical Component of the State Fire Service (PSP).
BRIGADIER JACEK NITECKI, MD - he graduated from the Jagiellonian University Medical College. He was one of the creators of medical rescue units in the State Fire Service. He is the voivodeship medical rescue coordinator in the Matopolskie Voivodeship. He also works as an assistant at the Department of Disaster and Emergency Medicine of the Jagiellonian University Medical College in Krakow. He participated in the preparation of the Medical Component of the State Fire Service.
URSZULA CISON-APANASEWICZ, M.SC. - she graduated from the Wroclaw Medical University. Her specialisation is preventive nursing. She is a lecturer in medical rescue and nursing at the State University of Applied Sciences in Nowy Sycz.
BRIGADIER LESZEK SMOLARCZYK, MD - he graduated from the Jagiellonian University Medical College. He is a physician working under the system, and medical rescue coordinator, PSP.
Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyzszego
Artykut zostat przettumaczony ze srodków MNiSW w ramach zadania: Stworzenie anglojçzycznych wersji oryginalnych ar-tykutów naukowych wydawanych w kwartalniku „BiTP. Bezpieczeñstwo i Technika Pozarnicza" - typ zadania: stworzenie anglojçzycznych wersji wydawanych publikacji finansowane w ramach umowy 935/P-DUN/2016 ze srodków Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyzszego przeznaczonych na dziatalnosc upowszechniajycy naukç.
