CC BY
0INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY
Original peper
©S.M.Xakimov1B_
1 Namangan davlat universiteti,Namangan, O'zbekiston.
Annotatsiya
KIRISH: laboratoriya mashg'ulotlari oziq-ovqat fanlari talabalarini o'qitishda hal qiluvchi rol o'ynaydi, nazariy bilimlarni amaliy ko'nikmalar bilan bog'laydigan amaliy tajribalarni beradi.
MAQSAD: ushbu tadqiqot oziq-ovqat fanlari bo'yicha o'qitishda laboratoriya mashg'ulotlarini tashkil etish va boshqarishning samarali pedagogik yondashuvlarini o'rganishga qaratilgan.
MUHOKAMA VA NATIJALAR: adabiyotlar va empirik topilmalar sintezi orqali tadqiqot oziq-ovqat fani talabalari uchun samarali laboratoriya mashg'ulotlariga hissa qo'shadigan pedagogik jarayonning asosiy tarkibiy qismlarini aniqlaydi.
MATERIALLAR VA METODLAR: tadqiqot adabiyotlarni ko'rib chiqish, o'quv amaliyotlarining amaliy tadqiqotlari, laboratoriya mashg'ulotlarini kuzatish va talabalar va o'qituvchilarning so'rovlarini o'z ichiga olgan aralash usullardan foydalanadi.
XULOSA: topilmalar oziq-ovqat fanlari talabalari uchun laboratoriya mashg'ulotlarini tashkil etish va boshqarishda tizimli pedagogik yondashuvlarning muhimligini ta'kidlaydi.
Kalit so'zlar: laboratoriya mashg'ulotlari, oziq-ovqat fanlari bo'yicha ta'lim, pedagogik jarayon, amaliy o'rganish, eksperimental loyihalash, ilmiy izlanish, talabalarning faolligi.
КАК ПЕДАГОГИЧЕСКИМ ПРОЦЕСС ПРИ ОРГАНИЗАЦИИ И УПРАВЛЕНИИ ЛАБОРАТОРНЫМИ ЗАНЯТИЯМИ ДЛЯ СТУДЕНТОВ НАПРАВЛЕНИЕ ПИТАНИЯ
© С.М. Хакимов1Н
Жаманганский государственный университет,Наманган,Узбекистан_
Аннотация
Iqtibos uchun: Xakimov S.M. Oziq-ovqat yo'nalishi talabalari uchun laboratoriya mashg'ulotlarini tashkil etish va boshqarishda pedagogik jarayon sifatida . // Inter э^^юп & global study. 2024. №5(1). B. 431-437.
Ilmiy-nazariy va metodik jurnal Научно-теоретический и методический журнал Scientific theoretical and methodical journal
INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY
ВВЕДЕНИЕ: лабораторные занятия играют решающую роль в обучении студентов, изучающих пищевые науки, обеспечивая практический опыт, соединяющий теоретические знания с практическими навыками.
ЦЕЛЬ: данное исследование направлено на изучение эффективных педагогических подходов к организации и управлению лабораторными занятиями в области пищевого образования.
ОБСУЖДЕНИЕ И РЕЗУЛЬТАТЫ: на основе синтеза литературы и эмпирических данных в исследовании выявлены ключевые компоненты педагогического процесса, которые способствуют эффективным лабораторным занятиям для студентов, изучающих пищевые науки.
МАТЕРИАЛЫ И МЕТОДЫ: в исследовании использован смешанный подход, включающий обзор литературы, тематические исследования образовательной практики, наблюдения за лабораторными занятиями, опросы студентов и преподавателей.
ЗАКЛЮЧЕНИЕ: полученные результаты подчеркивают важность систематических педагогических подходов в организации и проведении лабораторных занятий для студентов, изучающих пищевые науки.
Ключевые слова: лабораторные занятия, пищевое образование, педагогический процесс, практическое обучение, дизайн эксперимента, научные исследования, вовлечение студентов.
Для цитирования: Хакимов С.М. Как педагогический процесс при организации и управлении лабораторными занятиями для студентов питания // Inter education & global study. 2024. №5(1). S. 431-437.
AS A PEDAGOGICAL PROCESS IN THE ORGANIZATION AND MANAGEMENT OF LABORATORY EXERCISES FOR FOOD STUDENTS_
© Saida V. Xolmatova1®
^Namangan state university,Namangan, Toshkent, Uzbekistan._
Annotation
INTRODUCTION: laboratory exercises play a crucial role in the education of food science students, providing hands-on experiences that bridge theoretical knowledge with practical skills.
AIM: this research aims to investigate effective pedagogical approaches for organizing and managing laboratory exercises in food science education.
DISCUSSION AND RESULTS: through a synthesis of literature and empirical findings, the study identifies key components of the pedagogical process that contribute to effective laboratory exercises for food science students.
MATERIALS AND METHODS: the study utilizes a mixed-methods approach, including literature review, case studies of educational practices, laboratory session observations, and surveys of students and instructors.
© intereduglobalstudy.com
2024, ISSUE 5 (1)
Ilmiy-nazariy va metodik jurnal Научно-теоретический и методический журнал Scientific theoretical and methodical journal
INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY
CONCLUSIONS: the findings underscore the importance of systematic pedagogical approaches in organizing and managing laboratory exercises for food science students.
Keywords: laboratory exercises, food science education, pedagogical process, hands-on learning, experimental design, scientific inquiry, student engagement.
For citation: Sardor M. Xakimov. (2024) 'As a pedagogical process in the organization and management of laboratory exercises for food students', Inter эducation & global study, (5(1)), pp. 431-437. (In Uzbek).
Laboratoriya mashg'ulotlari oziq-ovqat fanlari talabalarini o'qitish uchun asosiy bo'lib, nazariy bilim va amaliy qo'llash o'rtasida ko'prik bo'lib xizmat qiladi. Bu mashqlar o'quvchilarga o'rganilayotgan material bilan bevosita shug'ullanish imkonini beradi, ular nazorat ostidagi sharoitlarda tajriba o'tkazish, kuzatish va tahlil qilish uchun sharoit yaratadi. Ushbu laboratoriya mashg'ulotlarining samaradorligi puxta tashkil etish va boshqarishga bog'liq bo'lib, ular o'z navbatida mustahkam pedagogik tamoyillarga tayanadi.
Laboratoriya mashg'ulotlarining asosiy maqsadi talabalarning amaliy ko'nikmalarini rivojlantirish, murakkab tushunchalarni tushunishlarini kuchaytirish, tanqidiy fikrlash va muammolarni hal qilish qobiliyatlarini rivojlantirishdir. Oziq-ovqat fanlari kontekstida bu ko'nikmalar ayniqsa muhimdir, chunki ular oziq-ovqat xavfsizligi, sifati va innovatsiyalariga bevosita ta'sir qiladi. Shu sababli, o'qituvchilar nafaqat muhim bilimlarni etkazadigan, balki talabalarni oziq-ovqat sanoatidagi haqiqiy muammolarga tayyorlaydigan pedagogik yondashuvni qo'llashlari kerak.
So'nggi yillarda o'quvchilarning faolligi va ishtirokini ta'kidlaydigan faol ta'lim metodologiyasiga sezilarli siljish bo'ldi. Muammoli ta'lim (PBL) va so'rovga asoslangan ta'lim (IBL) kabi bu usullar o'quvchilarni o'z ta'limlarida faol rol o'ynashga undaydi, bilimlarni chuqurroq tushunish va saqlashga yordam beradi. Bundan tashqari, texnologiya integratsiyasi laboratoriya mashg'ulotlarini o'zgartirib, o'rganish tajribasini yaxshilaydigan yangi vositalar va resurslarni taqdim etdi.
Biroq, samarali laboratoriya mashg'ulotlarini tashkil etish va boshqarish qiyinchilik tug'dirmaydi. O'qituvchilar qat'iy ilmiy ta'limga bo'lgan ehtiyojni vaqt, resurslar va turli xil talabalar qobiliyatlarining amaliy cheklovlari bilan muvozanatlashi kerak. Xavfsizlikni ta'minlash, jihozlarga texnik xizmat ko'rsatish va o'z vaqtida fikr-mulohazalarni taqdim etish muvaffaqiyatli laboratoriya dasturining muhim tarkibiy qismlaridir.
Ushbu maqola oziq-ovqat fanlari talabalari uchun laboratoriya mashg'ulotlarini tashkil etish va boshqarish bilan bog'liq pedagogik jarayonlarni o'rganadi. U joriy ilg'or tajribalarni o'rganadi, innovatsion strategiyalarni yoritadi va o'qituvchilar duch keladigan umumiy muammolarni hal qiladi. Bu bilan u laboratoriya mashg'ulotlari samaradorligini oshirish, oziq-ovqat fanlari talabalarining kelajakdagi kasbiy faoliyati uchun zarur bo'lgan
© intereduglobalstudy.com
2024, ISSUE 5 (1)
INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY
ko'nikma va bilimlar bilan yaxshi ta'minlanganligini ta'minlash bo'yicha keng qamrovli qo'llanmani taqdim etishga qaratilgan.
Laboratoriya mashg'ulotlariga pedagogik yondashuvlar
Samarali laboratoriya mashg'ulotlari innovatsion o'qitish strategiyalari va an'anaviy o'qitish usullarining uyg'unligini talab qiladi. Turli xil pedagogik yondashuvlardan foydalangan holda, o'qituvchilar o'quvchilarning ko'p jihatdan rivojlanishiga yordam beradigan qiziqarli va boyituvchi o'quv muhitini yaratishi mumkin.
Faol ta'lim va talabalarning faolligi
Faol ta'lim usullari o'quvchilarni bevosita o'quv jarayoniga jalb qilish uchun mo'ljallangan. Ushbu ishtirok materialni chuqurroq tushunish va saqlashga olib keladi. Faol ta'limning asosiy strategiyalariga quyidagilar kiradi:
Muammoga asoslangan ta'lim (PBL): PBLda talabalarga haqiqiy muammolar taqdim etiladi va ular yechim topish uchun hamkorlikda ishlashlari kerak. Bu usul tanqidiy fikrlashni, ijodkorlikni va bilimlarni qo'llashni rag'batlantiradi.
So'rovga asoslangan o'rganish (IBL): IBL talabalarga savollar berish, tergov o'tkazish va yangi tushunchalarni shakllantirishni o'z ichiga oladi. Talabaga qaratilgan ushbu yondashuv qiziquvchanlik va mustaqil bilim olishga yordam beradi.
Hamkorlikda o'rganish
Ham ta'lim, ham kasbiy muhitda hamkorlik zarur. Hamkorlikdagi ta'lim strategiyalari o'quvchilarga jamoada ishlash va muloqot qilish ko'nikmalarini rivojlantirishga yordam beradi:
Guruh loyihalari: Laboratoriya sharoitida guruh loyihalarini belgilash talabalarga birgalikda ishlash, fikr almashish va bir-biridan o'rganish imkonini beradi. Ushbu hamkorlik murakkab tushunchalarni tushunishni kuchaytirishi va jamiyat tuyg'usini rivojlantirishi mumkin.
Tengdoshlar bilan o'qitish: Talabalarni bir-biriga o'qitishga undash o'z bilimlarini mustahkamlashi va ilmiy tushunchalarni samarali muloqot qilish qobiliyatini rivojlantirishi mumkin.
Texnologik taraqqiyot ta'lim amaliyotida, ayniqsa laboratoriya sharoitida inqilob qildi. Texnologiyani integratsiyalash o'quv tajribasini oshirishi va talabalarni professional muhitda tobora ko'proq foydalaniladigan vositalar bilan ta'minlashi mumkin:
Virtual laboratoriyalar: Virtual laboratoriyalar real hayotdagi laboratoriya stsenariylarini takrorlaydigan interaktiv simulyatsiyalarni taklif qiladi. Ular, ayniqsa, xavfsiz, nazorat qilinadigan muhitda amaliyot imkoniyatlarini taqdim etish uchun foydalidir.
Simulyatsiya dasturiy ta'minoti: Simulyatsiya vositalari murakkab jarayonlar va tizimlarni modellashtirishi mumkin, bu esa o'quvchilarga jismoniy resurslar cheklovlarisiz tajriba va o'rganish imkonini beradi.
Raqamli asboblar: ma'lumotlarni to'plash, tahlil qilish va hisobot berish uchun raqamli vositalardan foydalanish laboratoriya mashg'ulotlarini soddalashtirishi va ularni
Ilmiy-nazariy va metodik jurnal Научно-теоретический и методический журнал Scientific theoretical and methodical journal
INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY
samaraliroq qilishi mumkin. Ushbu vositalar talabalarni sanoat standartidagi dasturiy ta'minot bilan ham tanishtiradi.
Reflektiv amaliyot
Fikrlash amaliyotini rag'batlantirish o'quvchilarga o'z ta'lim va faoliyatini tanqidiy baholashga yordam beradi. Fikrlash turli usullar bilan osonlashtirilishi mumkin:
Jurnallar: Talabalar o'zlarining kuzatishlari, fikrlari va tushunchalarini yozib olish uchun laboratoriya jurnallarini saqlashlari mumkin. Ushbu amaliyot muntazam fikr yuritish va doimiy takomillashtirishni rag'batlantiradi.
O'z-o'zini baholash: O'quvchilarni o'z-o'zini baholash vositalari bilan ta'minlash ularning kuchli tomonlarini va yaxshilash sohalarini aniqlashga yordam beradi. Bu xabardorlik ularning o'quv jarayoniga rahbarlik qilishi va rivojlanishini oshirishi mumkin.
Doimiy baholash va fikr-mulohaza
Doimiy baholash va fikr-mulohazalar talabalarning bilim olishi uchun juda muhimdir. Ular talabalarning muvaffaqiyati haqida tushuncha beradi va o'qituvchilarga o'z yo'riqnomalarini individual ehtiyojlarni qondirish uchun moslashtirishga yordam beradi:
Formativ baholash: Muntazam viktorinalar, laboratoriya hisobotlari va amaliy imtihonlar talabalarning tushunishini baholashi va darhol fikr-mulohazalarini taqdim etishi mumkin.
Konstruktiv fikr-mulohazalar: O'z vaqtida, aniq va konstruktiv fikr-mulohazalar o'quvchilarga xatolarini tushunishga va ulardan saboq olishga yordam beradi. Bu ham ularni yaxshilash va muvaffaqiyatga erishishga undaydi.
Tajribali o'rganish tajriba orqali o'rganishga urg'u beradi, bu ayniqsa laboratoriya sharoitida samaralidir:
•Amaliy mashg'ulotlar: Laboratoriya topshiriqlarida bevosita ishtirok etish talabalarga nazariy bilimlarni qo'llash va amaliy ko'nikmalarni shakllantirish imkonini beradi.
•Haqiqiy dunyo ilovalari: Laboratoriya mashg'ulotlarini real stsenariylar bilan bog'lash o'quvchilarga o'rganishning dolzarbligini ko'rishga yordam beradi va ularning faolligi va motivatsiyasini oshiradi.
Ushbu pedagogik yondashuvlarni qo'llash orqali o'qituvchilar oziq-ovqat fanlari talabalarini kelajakdagi martabalarining murakkabliklari va muammolariga tayyorlaydigan dinamik va samarali o'quv muhitini yaratishi mumkin.
Xulosa
Laboratoriya mashg'ulotlarini tashkil etish va boshqarish oziq-ovqat fanlari talabalarini o'qitishning muhim tarkibiy qismidir. Samarali laboratoriya mashg'ulotlari nazariy bilimlar va amaliy qo'llash o'rtasidagi tafovutni yo'qotadi, talabalarni kasbiy faoliyati uchun zarur bo'lgan ko'nikmalar bilan qurollantiradi. Faol ta'lim, hamkorlik strategiyalari va texnologik yutuqlarni o'z ichiga olgan holda, o'qituvchilar talabalar uchun ta'lim tajribasi va natijalarini sezilarli darajada oshirishi mumkin.
© intereduglobalstudy.com
2024, ISSUE 5 (1)
iccl (A
INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY
Faol o'rganish va talabalarning faolligi materialni chuqurroq tushunish va saqlashga yordam beradi, hamkorlikda o'rganish esa muhim jamoaviy ish va muloqot ko'nikmalarini rivojlantirishga yordam beradi. Virtual laboratoriyalar va simulyatsiya dasturlari kabi texnologiyalarning integratsiyasi nafaqat o'quv muhitini boyitadi, balki talabalarni oziq-ovqat sanoatining texnologik talablariga tayyorlaydi. Reflektiv amaliyot va uzluksiz baholash talabalarning doimiy ravishda takomillashib borishini va moslashishini ta'minlaydi, tajriba asosida o'rganish esa akademik tushunchalarni real dunyo ilovalari bilan bog'laydi.
Resurs cheklovlari, nazariya va amaliyotni muvozanatlash va turli xil ta'lim ehtiyojlarini qondirish kabi qiyinchiliklarga qaramay, innovatsion pedagogik yondashuvlar ushbu to'siqlarni engib o'tishga yordam beradi. Laboratoriya mashg'ulotlarini muvaffaqiyatli bajarish uchun tuzilgan o'quv rejasini tuzish, har tomonlama tayyorlash va resurslarni samarali boshqarish zarur.
Ushbu strategiyalarni qabul qilish orqali o'qituvchilar nafaqat ta'lim maqsadlariga javob beradigan, balki oziq-ovqat fanlari talabalarini professional dunyoga tayyorlaydigan qulay o'quv muhitini yaratishi mumkin. O'qitish metodikasini doimiy ravishda takomillashtirish va yangi texnologiyalarni o'zlashtirish laboratoriya mashg'ulotlarining dolzarbligi, samarali bo'lishini va oziq-ovqat sanoatining o'zgaruvchan ehtiyojlariga mos kelishini ta'minlaydi.
Xulosa qilib aytish mumkinki, laboratoriya mashg'ulotlarini tashkil etish va boshqarish bilan bog'liq pedagogik jarayonlar oziq-ovqat fani talabalarini tarbiyalashda muhim rol o'ynaydi. O'qitishning innovatsion strategiyalari va an'anaviy o'qitish usullarini uyg'unlashtirib, o'qituvchilar laboratoriya mashg'ulotlari samaradorligini oshirishi, talabalarning oziq-ovqat sanoati sohasida kelajakdagi kasbiy faoliyati uchun zarur bilim va ko'nikmalar bilan yaxshi ta'minlanishini ta'minlashi mumkin.
ADABIYOTLAR RO'YXATI | СПИСОК ЛИТЕРАТУРЫ | REFERENCES
1. Prince, M. (2004). Does Active Learning Work? A Review of the Research. Journal of Engineering Education, 93(3), 223-231. DOI: 10.1002/j.2168-9830.2004.tb00809.x
2. Johnson, D. W., Johnson, R. T., & Smith, K. A. (1998). Cooperative Learning Returns to College: What Evidence Is There That It Works? Change: The Magazine of Higher Learning, 30(4), 26-35. DOI: 10.1080/00091389809602629
3. Brame, C. J. (2013). Flipping the Classroom. Vanderbilt University Center for Teaching. Retrieved from https://cft.vanderbilt.edu/guides-sub-pages/flipping-the-classroom/
4. Brewer, C. A., & Smith, D. (2011). Vision and Change in Undergraduate Biology Education: A Call to Action. American Association for the Advancement of Science. ISBN: 978-0-87168-738-6
5. Kolb, D. A. (1984). Experiential Learning: Experience as the Source of Learning and Development. Prentice-Hall. ISBN: 978-0133892406
INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY
MUALLIF HAQIDA MA'LUMOT [ИНФОРМАЦИЯ ОБ АВТОРЕ] [AUTHORS INFO]
H Xakimov Sardorbek Maxmud o'g'li, tadqiqotchi [Хакимов Сардорбек Махмуд угли, исследователь], [Sardorbek M.Xakimov, researcher]; manzil: Namangan sh., Boburshox ko'chasi, 161-uy [адрес: город Наманган, улица Бобуршоха, 161.], [address: Namangan district, Boburshokh street, 161.] E mail: marufxolbek@mail.ru
© intereduglobalstudy.com
2024, ISSUE 5 (1)
iccl (A
