CC BY
6
ТКБ
ЦОЗИИ ГУРГОНЙ-ШОИР ВА НАВИСАНДАИ АРАБИЗАБОНИ ФОРСУ ТОЦИК Комилй Х^икматшох; Х^омидиён, дотсенти кафедраи филологияи араби, МДТ "ДДХ ба номи акад.Б. Гафуров"(Тоцикистон, Хуцанд)
КОЗИ ГУРГОНИ -АРАБОЯЗЫЧНЫЙ ПОЭТ И ПИСАТЕЛЬ ПЕРСИДСКО-ТАДЖИКСКОЙ ЛИТЕРАТУРЫ Комили Хикматшох Хомидиён, доцент кафедры арабской филологии ГОУ «ХГУ имени акад. Б.Гафурова»(Тажикистан, Худжанд)
KOZY GURGONI - ARABIC-SPEAKING POET AND WRITER OF PERSIAN-TAJIK LITERATURE Komili Hikmatshoh Hоmidiyon, Associate Professor of the department of Arabic philology, SEI "KhSU named after acad.B.Gafurov" (Tajikistan, Khujand), -mail: Komili1978@mail.ru
Вожаком калиди: шоирони арабизабон, мащ, васф, адабиёти арабизабони форсу тоцик, шоирону нависандагони эронитабор
Дар мацола, доир ба зиндагинома ва осори яке аз шоирон, нависандагон ва мунаццидони арабизабони форсу тоцик, бо номиКозии Гургона маълумотдода шудааст. Аслан, дар мацолаи мазкур пажуциш атрофи шахсияти адиб, замони зиндагона, вазъи илму дониш дар сарзамине, ки адиб умр ба сар мебурд ва сщми шоирону нависандагони эронитабор дар ташаккули адабиёти арабизабони форсу тоцик равона гардидааст. Хамчунин дар мацола, мувофиц ба сарчашмщои дастаи аввал, дар бораи осори манзуму мансури Козии Гургони, ки яке аз сухансанцону суханварони ма1щури асрцои IX ва X дар уудуди Эрони Гарба мебошад, маълумоти амиц дода шудааст. Хамчунин бояд таъкид намуд, ки дар мацолаи мазкур абёте чанд аз ашъори арабии шоир оварда шуда, аз цониби муаллифи мацола тарцума ва мавриди таулилу барраса царор гирифтааст. Дар ин сурудщо маъонии илмомузиву донишпарвара ва худшиносиву худогоуй дида мешавад, ки он бори дигар нишон медщад, ки агарчи шоирони давраи мазкур осори худро бо забони араба таълиф намудаанд, вале муутавои ощо саршори мавзуъ ва мазомини адабёти форса-тоцика мебошад. Инчунин дар мацола, доир ба сщми шоирону нависандагони арабизабони эронитабори форсу тоцик дар ташаккули адабиёти араб ва арабизабони форсу тоцик маълумот дода шудааст.
Ключевые слова: арабоязычные поэты, панегирика, описательные стихи, арабоязычная персидско-таджикская литература, поэты и писатели иранского происхождения
В статье предоставлена информация о биографии и творчестве одного из арабоязычных поэтов, писателей и критиков персидско-таджикской литературы - Кози Гургони. В цельности данное изыскание направлено на установление личности поэта и эпохи его жизни, научного и образовательного поприща времени поэта и вклада поэтов иранского происхождения в формировании арабоязычной персидско-таджикской литературы. Также, на основе первоисточников, даны глубокие сведения о поэтических и прозаических произведениях Кози Гургони, считающегося довольно известным оратором и словесным литератором IXи Xвв. на территории Западного Ирана. Следует отметить, что в статье приведены переведенные и проанализированные автором строки из стихотворений поэта на арабском языке. В поэтическом творчестве поэта наблюдаются патриотические мотивы, пронизанные самосознанием. Данный факт служит ещё одним доказательством того, что хотя поэты той эпохи сочиняли свои произведения на арабском языке, их содержание изобилует образами и тематикой, присущей персидско-таджикской литературе. Изыскание продолжает и дополняет актуальный вопрос о вкладе арабоязычных персидско-таджикских поэтов и писателей иранского происхождения в развитии арабской и арабоязычной пер сидско-таджикской литературы.
Key words: Arabic-speaking poets, panegyric, description genre, Arabic-speaking Persian-Tajik literature, poets and writers of Iranian origin
The article provides information about the biography and work of one of the Arabic-speaking poets, writers and critics of Persian-Tajik literature - Kozy Gurgoni. In its entirety, this research is aimed at establishing the identity of the poet and the epoch of his life, the scientific and educational field of time of the poet, and the contribution of Iranian-born poets to the formation of Arabic-language Persian-Tajik literature. Also, on the basis of primary sources, deep information about the poetic and prosaic works of Kozy Gurgoni, considered quite a well-known orator and verbal writer IX
and X centuries, in Western Iran. It should be noted that the article includes several lines from the poet's poems in Arabic, translated and analyzed by the author of the article. In the poetry of the poet there are patriotic motifs permeated with self-consciousness. This fact is another proof that, although the poets of this era wrote their works in Arabic, their content is replete with images and themes of Persian-Tajik literature. This research continues and complements the topical question of the contribution of Arabic-speaking Persian-Tajik poets and writers of Iranian origin to the development of Arabic-language Persian- Tajik literature.
Эронзамин, мувофи;и маълумоти сарчашмахои илмиву адабй ва таърихй ягона сарзаминест, ки дар миёни дигар маноти;и чахон, бо олимону донишмандон, шоирону нависандагон ва дигар намояндагони улуми мухталифи хар давру замон тафовут дорад. Абармардони ин сарзамин тавонистаанд, ки дар хар илму адаб ба куллахои баланди илм бирасанд ва дар рушди адабиёти миллии худ ва чахон сахми босазое гузошта, хатто эътирофи чахониро касб намоянд. Онхо тавассути офаридахои илмиву адабии миллии худ, ки аз кудрату шахомат ва фархангу тамаддуни ачдодиашон сарчашма мегирад, аз рузхои нахуст ба чахониён истеъдоди баланди халло;ият ва сохибмаърифатии худро нишон додаанд. Добили зикр аст, ки дар рушду нумуъ ва парвариши ин ;абил адибону донишмандон дар баробари хунару истеъдоди фитрй ва ;арехаву идроки онхо, хамчунин сахми хонадонхои амирону вазирон ва шохони форсизабони эронитабор кам набуд. Чунки агар ба замони хукмронии хонадонхои эронй аз ;абили Сомониён, Зиёриён, Бувайхиён ва дигарон нигох карда шавад, маълум мегардад, ки онхо дар баробари машгулиятхои сиёсй хамчунин дар эхёи илму дониш сахим будаанд. Аз ин лихоз, фармонравоёни хонадонхои мазкури эронй аглаби масъулони сиёсй ва арбобони давлатии хукумати худро аз миёни адаибону шоирон ва нависандагону чакомасароён интихоб менамуданд, то дар ташаккули адаби ачдодии худ дар чомаи арабй сахми худро гузошта бошанд. Аз чумлаи шахсиятхои сиёсии ин давр метавон шоир, нависанда ва ;озию-ул-;узот Козии Гургониро зикр намуд. Мувофи;и маълумоти сарчашмахои адабй-таърихй номи пурраи ин адиби фарзонаи точик Абулхасан Алй ибни Абдуазиз ибни Хусайн ибни Алй ибни Исмоил мебошад [10,C.6-179). Аммо дар адабиёти точик ва адаби араб бо номи Козии Чурчонй машхур шудааст, ки вожаи ";озй" вазифаи хидматии у буда, "чурчонй" нисбат додани вай ба шахри куханбунёди Гургон мебошад. Инчунин бояд таъкид намуд, ки табдил ёфтани "Гургон"-и форсй-точикй ба "Чурчон"-и арабй, аз он лихоз мебошад, ки дар алифбои арабй харфи "г" вучуд надошта хатман он ба харфи "ч" табдил меёбад. Хамин тавр метавон гуфт, ки номи вай Алй буда, Абулхасан куния ва бо номи Козии Гургонй дар адабиёт точик ва Козии Чургонй дар адабиёти араб ва арабизабони форсу точик машхур шудааст.
Доир ба санаи таваллуди Козй дар сарчашмахо маълумоти мушаххасе ворид нашуда, танхо онро аз соли вафоти вай, чанд сол умр дидани у ва ё аз руи баъзе санахои таърихии замонааш та;рибан хисоб мекунанд. Аз чумла, Ибни Халликон ривоят мекунад, ки Козй соли 366х. баробар ба 977м. дар синни 76 солагй вафот кардааст ва аз ин ру вай та;рибан соли 290х. баробар ба 903м. таваллуд шудааст [1,С.1-325]. Аммо муаллифи "Муъчам-ул-удабо" санаи вафоти Козиро зулхиччаи соли 392х. баробар ба ноябри 1001м. зикр намудааст, ки он ба ха;и;ат наздиктар буда, метавон онро ба таври зерин чунин шарх дод:
Нахуст, Козй ба иттифо;и хамаи сарчашмахо хангоми чавониаш, ки ба синни булуг нарасида буд, та;рибан хангоми понздахсолагияш, хамрохи бародараш бо номи Мухаммад дар соли 337х. баробар ба 949м. аз шахри Гургон ба Нишопур сафар карда буд, ки онро дар зер ба таври муфассал шарх дода хохад шуд.
Сониян, бояд зикр намуд, ки бино ба маълумоти сарчашмахо Козй баъди вазири донишпарвари хонадони Бувайхиён, Сохиб ибни Аббод (326/936-385/995) вафот кардааст, зеро дар ин бора муаллифи "Ятимат-уд-дахр" чунин менависад: "Козй замони зиндагии Сохиб ва баъди вафоташ хам вазиваи ;азои Гургонро ба душ дошт" [7,С.4-3]. Яъне Сохиб ибни Аббод соли 385х. баробар ба 995м. вафот кард ва дар ин аём Козй вазифаи ;ози-ул-;уззотро ба душ доштааст. Инчунин ховаршинос Брокелман дар китоби худ санаи мазкурро тасди; намуда, бо;й хамаро хато мехисабад [5,С.2-271]. Бинобар ин ду ривояти метавон чунин хулоса намуд, ки Козй та;рибан соли 322х. баробар ба 934м. дар Гургон ба дунё омадааст.
Инчунин доир ба шахсияти волидайни Козй, замони кудакй ва айёми чавониаш маълумоти зиёде дар сарчашмахо зикр нагардидааст. Аглабияти сарчашмахои адабиву таърихй дар бораи хонаводаи Козй чунин меоваранд, ки вай бародаре бо номи Мухаммад доштааст, ки хар ду дар соли 337х. баробар ба 949м. хамрох ба Нишопур омадаанд. Муаллифи "Муъчам-ул-удабо"
чунин зикр мекунад, ки бародари Козй - Myхаммад ном дошта, донандаи ху6и илми фи;х бyда, кyнияташ Абубакр буд [10,С.4-1896]. Хамчунин Хоким дар таърихномаи худ чунин меорад: "Абулхасан (яъне, Козиро дар назар дорад ХД.) соли 337х. баробар ба 949м. хангоме, ки ба синни балоFат нарасида буд, хамрохи бародараш-Абубакр ба Нишопур омад, дар холе, ки бародараш фа;ехи мунозир буд. Онхо хар ду ба касби илми хадис машFyл буданд ва хамеша Абулхасан пеш мерафт, то он ки дар чахон машхур шуд" (ниг: 9, 14-15). Мухаммад бародари Козй баъди касби улуми замонааш пеш аз соли 360х. баробар ба 971м. дар Димиш; ;озй таъйин гардида, то охири умр дар ин мансаб кору фаъолият намуда, сипас дар хамон чо вафот мекунад [2,C.442). Хамчунин муаллифи "Таърихи Гургон"дар бораи писарамуи Козй-Ахмад ибни Мухаммади Гургонй чунин менависад, ки вай аз Хучаймй, Табаронй ва дигарон хадис ривоят кардааст [2,с.122]. Аз руи ин ривоëт чунин метавон талхис намуд, ки Козй дар оилаи ахли илм ва донишманду сохибмаърифати Гургон таваллуд шуда, аз фазои илмии хонадон бахрахо бурдааст.
Чуноне ;аблан зикр гардид, кунияти Козй Абулхасан буда, вале дар баъзе сарчашмахо уро бо кунияи Абуисхо; низ хитоб намудаанд. Аз чумла, яке аз донишмандони муосири Козй бо номи Абу;осими Утруш дар номае, ки онро барои Козй навишта буд, илму дониши уро мадх гуфта, дар яке аз абëташ Козиро бо Абуисхо; хитоб намуда, чунин менависад:
[9,c.15] M Jj^j ¿i J
(Яъне: Бузургие, ки дар ха;и;ат агар Паëмбар (с) онро медиданд, бе шубха чунин мегуфтанд: Эй Абуисхо; барои чаззобият онро тулонй кун).
Дар ха;и;ат бо чунин куния зикр шудани Козиро дар эчоддати худи y низ метавон пайдо намуд. Аз чумла Козй дар яке аз абëташ дар бораи мусибатхои зиндагй ва мушкилихои замона шикоят намуда, чунин мегуяд:
[9,c.15]^IjâJl JJ jl^ JíLj ¿kcj Шлл ¿UI ¿Jjj Ii,
(Яъне: Чун бигуям, ки сину соли ман ба замони пирй нарасидааст, вале бо он тифле, ки пеш аз ман ба хок рафт панд дода мешавам).
Аз ин байти шоир маълум мегардад, ки вай писаре бо номи Исхо; доштааст, ки дар аëми тифлй вафот кардааст ва аз ин лихоз дар баъзе сарчашмахо уро бо Абуисхо; низ хитоб намудаанд. Доир ба зодгохи Козй метавон чунин зикр намуд, ки вай ба иттифо;и хамаи сарчашмахо дар Гургон ба душ омадаст, зеро ба ин шахр нисбат додани y, ин худ аз боризтарин далели гургонй будани шоир мебошад. Хамчунин Саолибй, ки яке аз муосирони Козй мебошад хангоми зикр намудани шархи холи вай чунин менависад: "jb>jJl ^jáj 'jl^j^ áí^." (Яъне: Вай некуи Гургон ва яктои замон аст) [7,С.4-3]. Далели дигари гургонй будани Козй, ин худ овардани тобути вай аз шахри Рай ба зодгохаш-шахри Гургон мебошад [10,С.1797].
Чуноне зикр шуд, дар бораи волидайн ва хонадони Козй дар сарчашмахо ахбори здаде зикр нашудааст. Дар ин масъала метавон ба ду нукта ишора намуд. Нахуст бояд таъкид намуд, ки Козй хангоми чавонй аз падару модар ятим мондааст, зеро замоне ки хамрохи бародараш ба Нишопур омада буд, бисëр чавон буд, ки ;аблан ишора гардид. Яъне замоне бародари Козй барои касби илм озими Нишопур гардид, ба хотири набудани мураббй ë худ парастор бародари кучакашро хамрох гирифта ба шахри мазкур бурдааст [3,с.25].
Нуктаи сонй, ишораест ба сохибмаърифат ва аз ахли илму адаб будани волидони ва хонаводаи Козй мебошад, зеро шахсияти худи Абулхасан Козй-;озии Рай ва Гургон, бародараш-Абубакр Мухаммад-;озии Димиш; ва писарамуяш-Ахмад ибни Мухаммад-мухаддис мисоли боризй ин гуфтахо мебошад.
Дар бораи нахустин устодони Козй ва дар назди ки ба омухтани илму дониш OFOЗ намудааст, дар сарчашмахо маълумоте зикр нашудааст. Аммо, инро аз хикояи сафари Козй хамрохи бародараш барои касби илм ба Нишопур метавон истинбот намуд. Чунки замоне, Козй ба Нишопур рафт кайхо ба омузиши илуми тафсиру хадис ва фи;х OFOЗ карда буд. Аз ин маълум мешавад, ки вай улуми аввалияро дар зодгохаш Гургон дар назди падараш ва ë яке аз донишмандони ончо касб намудааст.
Сипас, мувофи;и маълумоти баъзе маъхазхо, Козй хангоми навчавонй барои тахсил ва касби илму дониш ба кишвархое чун Иро;, Шом ва Fайра сафар карда, илмхои замонаашро азхуд намуда, сипас ба зодгохаш баргаштааст [3,c.26].
Бояд хотирнишон намуд, ки Козй баъди касби илму дониш дар гушаву канори пахновари хилофат ба ватан баргашт. Мдани y ва вазир Сохиб ибни Аббод дустиву мухаббат ва рафту омад вучуд дошт ва мдани онхо назму насри здаде радду бадал мешуд. Дар сарчашмахо
омадааст, ки онхо илму дониш ва хунару истеъдоди хамдигарро мадху ситоиш менамудаанд. Аз чумла, Козй дар яке аз абёти хеш Сохибро мадх гуфта, чунин мегуяд:
UjIJ^ iUJVl ji CiiJl j ^jU^Jl Jljalj [8,C.4-17]- j l^ajjui^ Ul^a. ^Ijlil Uljl^ ¿^j jji
(Яъне: Дар маънихои фариду ягона аз хама пеш гузаштй ва хотирахои ту калимахои парокандаро ба хам овард.
Дар ха;и;ат агар мо хохем, ки сухани зебое бигуем, пас бешак онро аз гуфтахои ту хохем дуздид).
Мувофи;и маълумоти сарчашмахо Сохиб ибни Аббод вазифаи ;озигии шахри Гургонро ба Козй додааст. Сипас, Козй дар ин вазифа чандин сол фаъолият намуда, боз бо фармони Сохиб ибни Аббод аз вазифаи ;озигии Гургон сабукдуш шуда, ;ози-ул-;уззоти шахри Рай интихоб гардидааст.
Козй дар баробари иштигол ба умури сиёсй хеч гох аз мутолиа ва таълифи китоб даст намекашид. Ба а;идаи у бехтарин дусту рафи; ва хамнишин китоб аст, ки бе он инсон лаззати хаёт ва хастиро дарк нахохад кард. Дар ин бора худи вай дар абёте аз эчодиёти худ чунин мегуяд:
\' i i\"'<4j ^J^ ^Aa. ii] i 'V™
?LuUj| slj^ ^ jcl ^¿Ш ^jJ
[10,С.14,С.20-21]Чю Ijijc j ^ ¿JI Ц1
(Яъне: То он замоне, ки дар хона нанишаста, бо китоб хамнишин нашудам, лаззати зиндагиро начашидам.
Барои ман аз илм дида чизи азизтаре нест, пас бинобар ин гайр аз он хамнишини дигареро намехохам.
Дар ха;и;ат зиллату хорй дар омехтан бо мардум аст, пас аз ин ру онхоро як су гузору азизу муътабар зиндагй кун).
Аз Козй ашъори зиёде бо;й мондааст, ки дар анвои гуногуни шеърй ба мисли мадхия, марсия, газал, васфия, зухдия, хамрия, шиквоия ва гайрахо дар мавзуъхои тавсифи шеър, шутур, узрхохй аз раъият, панду насихат, фавоиди илм, дустиву бародарй, хамнишинии некон, эхтироми бузургону донишмандон ва гайра суруда шудааст. Бояд таъкид намуд, ки "Девони Козии Гургонй" дар замони зиндагии шоир мураттаб шудааст, вале бо сабабхои номаълум то замони мо комилан омада нарасидааст. Аз ин лихоз, донишманд ва муха;;и;и араб Иброхим Солех он ашъори парокандаи шоирро аз хамаи сарчашмахо чамовари намуда, соли 1424х. баробар ба 2003м. дар Димиш; ба нашр расонидааст.
Козй, дар баробари сурудани шеър, инчунин нависандаи бомахорат буд, ки дар адабиёти арабизабони форсу точик, хамчун устоди наср шинохта шудааст. Вай дар улуми мухталифи замонаш китобхои зиёде таълиф намудааст. Аз чумла у дар насабшиносй китобе бо номи "ал-Ансоб", дар тафсири Куръон "Тафсир-ул-;уръон-ил-мачид", дар таърих "Тахзиб-ут-таърих" ва "ар-Руасоу ва-л-чиллату", дар шархнависй "Шарх-уд-дивон-ил-Мутанаббй", дар навди адабй "ал-Висотату байн-ал-Мутанаббй ва хусумихй", дар масоили фи;хй "ал-Ваколату" ва расоилаш дар китобе мудавван бо номи "Расоилуху", таълиф намудааст.
Аз мухимтарин китобхои таълифнамудаи у, "ал-Висотату байн-ал-Мутанаббй ва хусумихй" ба хисоб меравад, ки сабаби таълифи он чунин аст. Замоне Сохиб ибни Аббод дар инти;оди шеъри шоири машхури араб ал-Мутанаббй китоби "Кашф-ул-масовй ан шеъри-л-Мутанаббй"-ро таълиф кард, Козй чавобан ба у китоби "ал-Висотату байна-л-Мутанаббй ва хусумихи"-ро навишт. Дар ин китоб, усули истифодаи санъатхои бадеъ ва тари;и истифодаи алфозу калимот дар назму насри арабй, навишта шудааст. Китоби мазкур аз аввалин асархое махсуб мешавад, ки дар на;ди адабй таълиф гардида, чун нахустин сарчашмахои шинохти шеър дар адабиёти араб ва арабизабони форсу точик махсуб мешавад. Бино ба маълумоти Брокелман, китоби мазкур соли 1336х. баробар ба 1917м. дар (I^) Сайдо ба чоп расидааст [5,C.2-271). Аммо, осори манзуми Козй дар баробари "Девон"-у, инчунин дар сарчашмахои дастаи аввали нахустин тазкирахои арабй аз ;абили "Ятимат-уд-дахр" [4,С.3-29], "Муъчам-ул-удабо" [14,С.12-45] ва дигар маъхазхои адабиву таърихй зикр гардидаанд.
Козй, чуноне ки ;аблан зикр гардид, нахуст дар шахри Гургон ва сипас дар Рай вазифаи ;ози-ул-;уззотро бар душ дошт. Вай дар ин вазифа то дами охир фаъолият намуд, то он замоне, ки марг уро аз ин мансаб чудо намуд. Хдмин тавр шоири сухансанчу нуктадон ва муна;;иди эронитабори арабизабони форсу точик 24 зулхиччаи соли 392х. баробар ба 14 ноябри соли
1001м. вафот кардааст. Мувофики ахбори сарчашмахо, маълум гардид, ки осори бокимондаи Козиро на танхо шеър, балки наср низ фаро мегирад. Валекин бояд таъкид намуд, ки осори илмиву адабии Козй то кунун ба таври чудогона аз чашмандози адабиётшиносии муосир мавриди тахкику б аррасии алохида карор нагирифта, муха;;и;они худро интизор мебошанд.
Хамин тари;, Козии Гургонй чун дигар донишмандони илму адаби арабизабони эронитабор дар ташаккул ва тахавв ули адабиёти араб ва арабизабони форсу точик накши муассир гузоштааст. Месазад, таъкид намуд, ки харчанд осори илмиву адабии Козй ба забони арабй таълиф гардидаанд, аммо сар то сари он тачассумгари фархангу тамаддуни пургановати кадимаи миллии эронй-точикй ба хисоб меравад.
ПАЙНАВИШТ:
1.Ибни Халликон, Абулаббос Шамсуддин Ахмад ибни Мухаммад. Вафаёт-ул-аъёон ва анбоу абнои-з-замон. ч.1-8. Хаккакаху Ихсон Аббос. -Байрут: Дору-с-содир, 1414/1994.
2.Ибни Сахмй, Абулкосим Хамза ибни Юсуф ибни Иброхим. Ториху Чурчон (маърифату уламои Чурчон). - Хинд: Хайдаробод Дакан, 1349/1950.
3.Ахмад, Дуктур Ахмад Бадавй. ал-Козй ал-Чурчонй. - ал-Кохира: Дор-ул-маъориф, 1255х.120с. 4.Ол Ёсин, аш-Шайх Мухаммад Хасан. Девон-ус-Сохиб ибну Аббод. - Кум: 1412ш/к. 336с.
5.Брукелмон, Корл. Торих-ул-адаб-ил-араб. Наккалаху ила-л-арабияти Абдулхалим ан-Наччор. 5-сату ачзоу. - ал-Кохирату: 1965.
6.Бахманёр, Ахмад. Сохиб ибни Аббод шархи ахвол ва осор.-Техрон:Интишори донишгохи Техрон, 1383х. 260с.
7.ас-Саъолибй, Абдулмалик.Ятимат-уд-дахр фй махосини ахли-л-аср.7-ату ачзоу. Тахкику Муфид Мухаммад. Дор-ул-кутуб-ил-илмия, 2000.
8. ас-Саъолибй, Абдулмалик. Ятимат-уд-дахр фй махосини ахли-л-аср. Чузъу 3-4. Дор-ул-кутуб-ил-мухмилати. 464с.
9.ал-Чурчонй, Алй ибни Абдулазиз. Дивон-ул-Козй ал-Чурчонй. Ашрафа алайхи ва рочаъаху Иброхим Солих, чамъу ва тахкику диросати Самих Иброхим Солих. -Димашк: Дор-ул-башоир, 1424/2003. 168с.
10.ал-Хамавй, Ёкут Шахобуддин. Муъчам-ул-удабо. 20-уна ачзоу. ат-Табъату-с-солияту. -Байрут: Дор-улфикр, 1400/1980.
11.Шамсуддин, Иброхим. Дивон-ус-Сохиб ибну Аббод шархуху ва забтуху. - Байрут: Лубнон,1422/2001. 247с.
REFERENCES:
I.Ibn Khallikan, Abu al-Abbas Shams al-Din Ahmad bin Muhammad. Notable Deaths and News of the Sons of Time. C.1-8. Edited by Ihsan Abbas. - Beirut: Dar Sader, 1414/1994.
2.Ibn Sahmi, Abu al-Qasim Hamza bin Yusuf bin Ibrahim. History of Jurjani (Knowledge of Jurjani Scholars) - India, Hyderabad Deccan, 1349 AH-1950 AD.
3.Ahmad, Dr. Ahmad Badawi. Jurjani Judge. Cairo, Dar al-Maarif. 120 p.
4.Al-Yassin, Sheikh Muhammad Hassan. Court of Sahib bin Abbad. Qom, 1412 st. 336 p.
5.Brockelmann, Carl. History of Arabic Literature. Translated into Arabic by Abdul Halim Al-Najjar. 5 parts. Cairo, 1965.
6. Bahmanyar, Ahmad. The Owner of Ibn Abbad Explaining the Conditions and Effects. Tehran, Tehran Danish Publications. 1383. 260 p.
7. Al-Thaalabi Al-Nisaburi. An Orphan of Eternity in the Virtues of the People of the Age. 7 parts. Investigated by Mufeed Muhammad. Scientific books house. 2000.
8. Al-Thaalabi Al-Nisaburi. The Completion of Time in the Virtues of the People of the Age. C 3-4, Dar Al-Kutub Al-Mahlamiyah. 464.
9. Al-Jurjani, Ali bin Abdulaziz. Court of Judge Al-Jurjani. It was supervised and reviewed by Ibrahim Salih, collected, investigated and studied by Samih Ibrahim Salih. - Damascus: Dar Al-Bashair, 1424 AH-2003 AD.
10.Fever, Yaqut Shihab al-Din. Writers' Dictionary. 20 parts. Third edition. Beirut, Dar Al-Fikr, 19801400 BC.
II.Shams Al-Din Ibrahim. Diwan Sahib bin Abbad explained and controlled. Beirut, Lebanon 1422/2001 AD. 247 p.
