Научная статья на тему 'Оценка изменений состояния тканей пародонта у работников, подверженных воздействию эпоксидной смолы'

Оценка изменений состояния тканей пародонта у работников, подверженных воздействию эпоксидной смолы Текст научной статьи по специальности «Фундаментальная медицина»

CC BY
50
9
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
состояние тканей пародонта / эпоксидная смола / вредные производственные факторы / стеклопластик / химические соединения. / condition of periodontal tissues / epoxy resin / harmful production factors / fiberglass / chemical compounds.

Аннотация научной статьи по фундаментальной медицине, автор научной работы — Тимур Бердиев, Нодира Назарова

Целью данного обзора является анализ исследований, посвященных оценке вредного воздействия эпоксидных смол на ткани пародонта у работающих на заводе Стеклопластик по сравнению с контрольной группой обследованных. С прогрессирующим ростом химической промышленности и обширной химизацией множественных направлений и отраслей народного хозяйства, регулярным внедрением в производство разнообразных химических соединений, обладающими раздражающими, токсическими, сенсибилизирующими, канцерогенными свойствами на организм, становится все более актуальным и весьма важным изучения их более подробно.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Assessment of changes in perodontal tissue status in workers exposed to epoxide resolutions

The oral cavity plays an important role in perceiving the environment, and its condition is an informative indicator that reflects changes in the state of the human body that is affected by environmental factors. Epoxy resins were first used in commercial trade in 1946 and today are used in various sectors of the national economy, including shipbuilding, chemical, automotive, road, construction, aviation, furniture, agriculture and household industries. [2, 3]. The study of dental disease in individuals exposed to harmful industrial chemicals shows that in many cases a general trend in the development of pathological processes in the oral cavity is observed. Dental caries and its complications, inflammatory diseases, as well as periodontal injury have an etiological connection with the violation of the oral microbiocenosis. The constant exposure of chemical compounds to the oral mucosa at low concentrations in the air can contribute to changes in saliva composition, microbiocenosis structure, which ultimately leads to a secondary deterioration of the hygienic condition of the oral cavity.

Текст научной работы на тему «Оценка изменений состояния тканей пародонта у работников, подверженных воздействию эпоксидной смолы»

Жамият ва инновациялар -Общество и инновации -

Society and innovations

Journal home page: https://inscience.uz/index.php/socinov/index

Assessment of changes in perodontal tissue status in workers exposed to epoxide resolutions

Timur BERDIEV 1 Nodira NAZAROVA 2

Samarkand State Medical Institute

ARTICLE INFO

ABSTRACT

Article history: Received September 2020 Received in revised form 15 September 2020 Accepted 25 September 2020

Available online 1 October 2020

Keywords:

condition of periodontal

tissues

epoxy resin

harmful production factors fiberglass

chemical compounds

The oral cavity plays an important role in perceiving the environment, and its condition is an informative indicator that reflects changes in the state of the human body that is affected by environmental factors. Epoxy resins were first used in commercial trade in 1946 and today are used in various sectors of the national economy, including shipbuilding, chemical, automotive, road, construction, aviation, furniture, agriculture and household industries. [2, 3].

The study of dental disease in individuals exposed to harmful industrial chemicals shows that in many cases a general trend in the development of pathological processes in the oral cavity is observed. Dental caries and its complications, inflammatory diseases, as well as periodontal injury have an etiological connection with the violation of the oral microbiocenosis. The constant exposure of chemical compounds to the oral mucosa at low concentrations in the air can contribute to changes in saliva composition, microbiocenosis structure, which ultimately leads to a secondary deterioration of the hygienic condition of the oral cavity.

2181-1415/© 2020 in Science LLC.

This is an open access article under the Attribution 4.0 International (CC BY 4.0) license (https:/ / creativecommons.org/licenses/by/4.0/deed.ru)

Эпoкcид cмoлaлap тaъcиpигa yчpaгaн ишчилapдa пapoдoнтaл тyкимaлap x1oлaтининг yзгapишини бax1oлaш

АННОТАЦИЯ

Калит сузлар: Ушбу шарх,нинг мацсади, Эпоксид смолаларнинг

пародонтал стеклопластик ишлаб чицарувчи ишчиларда пародонтал

тук;ималарнинг х,олати

эпоксид смоласи

1 Assistant of the Department of Dentistry of the Samarkand State Medical Institute, Samarkand, Uzbekistan

2 PhD, associate professor, Samarkand state medical Institute, Samarkand, Uzbekistan

Жамият ва инновациялар - Общество и инновации - Society and innovations Special issue -1, №01 (2020) / ISSN 2181-1415

зарарли ишлаб чикариш омиллари стеклопластик кимёвий бирикмалар

тукималарга зарарли таъсирини текширилганларнинг назорат гурухига нисбатан бахолашни тахлил килишдир.

Кимё саноатининг прогрессив усиши ва халк хужалигининг бир нечта сохалари ва тармо;ларини кэнг кимёлаштириш, организмга ножуя, токсик, сенсибилизацияловчи, канцероген таъсир килувчи хусусиятларга эга булган турли хил кимёвий бирикмаларни ишлаб чи;аришга мунтазам киритиш билан уларни батафсил урганиш янада долзарб ва жуда мухимдир

Оценка изменений состояния тканей пародонта у работников, подверженных воздействию эпоксидной смолы

Ключевые слова:

состояние тканей пародонта эпоксидная смола вредные

производственные факторы стеклопластик химические соединения

АННОТАЦИЯ

Целью данного обзора является анализ исследований,

воздействия эпоксидных работающих на заводе с контрольной группой

химической

посвященных оценке вредного смол на ткани пародонта у Стеклопластик по сравнению обследованных.

С прогрессирующим ростом промышленности и обширной химизацией множественных направлений и отраслей народного хозяйства, регулярным внедрением в производство разнообразных химических соединений, обладающими раздражающими, токсическими, сенсибилизирующими, канцерогенными свойствами на организм, становится все более актуальным и весьма важным изучения их более подробно.

Огиз бушлиги атроф-мухитни идрок килишда мухим рол уйнайди ва унинг холати инсон танасининг экологик омилларга таъсир курсатадиган х,олатидаги узгаришларни акс эттирувчи информацион курсаткичдир. Эпоксид смолалар биринчи булиб 1946 йилда тижорат савдосида ишлатилган ва бугунги кунда миллий и;тисодиётнинг турли тармо;ларида, шу жумладан, кэмасозлик, кимё, автомобил, йул, курилиш, авиация, мебел, ;ишло; хужалиги ва маиший саноатида фойдаланилади. [2, 3].

Зарарли саноат кимёвий омилларига дучор булган шахсларнинг тиш касалланишини урганиш шуни курсатадики, куп холларда огиз бушлигида патологик жараёнлар ривожланишининг умумий йуналиши кузатилади. Тиш кариеси ва унинг асоратлари, яллигланиш касалликлари, шунингдек пародонт шикастланиш огиз микробиоценозининг бузилиши билан этиологик ало;ага ега. Х,аводаги паст концентрацияларда кимёвий бирикмаларнинг огиз шилли; каватига доимий таъсири сулак таркибидаги узгаришларга, микробиоценоз структурасига ёрдам бериши мумкин, бу еса охир о;ибатда огиз бушлиги гигиеник холатининг иккиламчи ёмонлашувига олиб келади.

Эпоксид смолалар хусусиятлари модификация томонидан назорат килинади ва бундай эгилувчанлик ва куч модули каби жисмоний ва механик хусусиятларини яхшилаш учун ишлатиладиган энг кэнг таркалган хисса булади. Эпоксид

Жамият ва инновациялар - Общество и инновации - Society and innovations Special issue -1, №01 (2020) / ISSN 2181-1415

смолалардан энг мух,им фойдаланишлардан бири химоя цопламаларида булиб, умумий истеъмолнинг деярли 69% ини ташкил этади ва айрим махсулотларда декоратив мацсадларда хам фойдаланиш мумкин.

Зарарли саноат кимёвий омилларига дучор булган шахсларда тиш касалланишини урганиш шуни курсатадики, куп холларда огиз бушлигида патологик жараёнларнинг ривожланишида умумий тенденция кузатилади. Тиш кариеси ва унинг асоратлари, яллигланиш касалликлари, шунингдек пародонтал шикастланиш огиз бушлиги микробиоценозининг бузилиши билан этиологик муносабатга эга. Х,аводаги паст концентрацияларда кимёвий бирикмаларнинг огиз шиллиц цаватига доимий таъсири сулак таркибини, микробиоценоз структурасини узгаришига ёрдам бериши мумкин, бу эса охир оцибатда огиз бушлигининг гигиеник холатини иккиламчи ёмонлашувига олиб келади [4,6].

Ушбу тадцицотнинг мацсади эпоксид смоласига дучор булган ишчиларда пародонтал туцималар холатидаги узгаришларни урганиш эди.

МАТЕРИАЛ ВА ТАДКИКОТ УСУЛЛАРИ.

Эпоксид смоласининг ишчиларнинг огиз бушлиги аъзолари ва туцималарининг функционал холатига таъсирини бахолаш учун барча беморлар ёши ва иш тажрибасида бир хил булган гурухларга булиндилар. 1 гурух, беморлар - стеклопластик заводи ишчилари орасида сурункали пародонтит билан - 130 нафар бемор.

2 гурух - махаллий хавфли омилларга эга булган клиник соглом пародонтал туцималарга эга беморлар, цоницарсиз огиз бушлиги гигиенаси, пломба циргоцларининг осилиб цолиши ва хоказо - 120 нафар беморлар. Олинган маълумотлар Microsoft Excel амалий пакети ёрдамида статистик цайта ишланди. Параметрлар фарцининг ахамияти Стьюдент мезони ёрдамида аницланди.

НАТИЖАЛАР ВА МУ^ОКАМА

Ишлаб чицариш фаолияти касбий омиллар таъсири билан боглиц булган шахсларда огиз бушлиги касалликларини даволаш ва олдини олиш муаммоси уз долзарблигини йуцотмаган.

Аввалги тадцицотлар маълумотларига кура, корхонада ишлаб чицариш ва профессионал омиллар шишатолали чанг, мойлаш ва унинг парчаланиш махсулотларини ташкил этувчи кимёвий моддалар, иш жойларида ноцулай микроицлим, шунингдек, саноат шовцини (7, 8) эканлиги аницланган.

Эпоксид смоласи - кимё саноати махсулоти булиб, цотирувчилар таъсирида узаро бириккан полимерлар хосил цила олади. Эпоксид смолалар турли сохаларда кенг цулланилади: самолёт цурилмалари учун турли елимлар, пластмассалар ва хатто углерод толаси ишлаб чицариш учун. Бундан ташцари, смолалар цайиц ва ёпиц гидроизоляция каби турли хил корпусларда ишлатилади.

Шунингдек, сунгги йилларда, эпоксид смолалар узининг шаффофлиги ва эгилувчанлиги туфайли мебел ишлаб чицаришда машхур булиб келган: бу дизайнер столлар яратиш учун, стуллар ва хатто ёгоч безаклар, узук каби ишлатилади. Кушимча эстетик жихатлари билан дурадгорликда смолалар энг куп

Жaмият ba иннoвaциялap - Oбщecтвo и иннoвaции - Society and innovations Special issue -1, №01 (2020) | ISSN 2181-1415

paнглaнaди, бaъзaн кopoнFидa пopлoвчи тaъcиpи учун люминoфop кУmилaди, кyпинчa cмoлaлap кaтлaми ичидa, мacaлaн, чиpoйли тom кУйилaди. Бapчa, дypaдгopлик ижoди учун дeяpли чeкcиз имкoниятлap oчaди. Cмoлa билaн ишлaш жyдa oддий: кoтиpмa билaн 10: 1 Ta 5: 1 ниcбaтдa apaлamтиpилaди (кoтиpмa тypигa кapaб), apaлaштиpилaди, кepaкли ^липга кyйилaди вa cмoлa 24 coaтдaн кeйин тули; к;oтaди. Унинг кaттиклamиmи инcoн caлoмaтлиги учун xaвфли бyлгaн Koтиpyвчилap иmлaтилaди.

Cмoлaни вa у билaн иmлaтилaдигaн peaктивлapни инcoн тaнacигa oлиmнинг acocий ycyллapи тepи, oFиз бymлиFи вa бypyндaн чaнг нaфac oлиmидиp. Цoтиpyвчи тepи билaн aлo;a ;илгaндa, бyндaй мyaммoлap тeз-тeз пaйдo бyлaди, чунки yлap opacидa тoкcик экзeмaгa oлиб кeлaдигaн тиpнam хуеуеияти вa aллepгик кoнтaкт дepмaтит pивoжлaниmигa oлиб кeлaдигaн ceнcибилизaтopлap мaвжyд. Пoлиaмидлap (купчилик зaмoнaвий к^тти; мoддaлap циклoaлифaтик пoлиaмидлap) тepи учун aминлapгa ниcбaтaн кaмpoк зapapли, лeкин кyпpoк aллepгик peaкциялapгa caбaб бyлaди. кoтиpyвчи бyFлapи кичик микдopдa нaфac oлиm, xa^o кyпpoк aгpeccив x,иcoблaнaди, aмин гypyxидa бyлгaнлap, oдaтдa зax,apлaнишгa caбaб бyлмaйди, лeкин yлapнинг xaммacи ëкимcиз хид 6op вa юкopи нaфac oлиm йyллapи, oFиз шилли; кaвaти вa пapoдoнтaл тУкимaлapини тиpнaш мумкин.

Toкcик чaнг кaби кимëвий биpикмaлap тиmлapнинг бyйинлapи coxacидa ë^ mикacтлaнгaн шилли; кaвaт opкaли пapoдoнтит, cтoмaтит maклидa жиддий oкибaтлapгa oлиб кeлиmи мумкин. Kимëвий мoддaлapнинг aйpим opгaнлapгa eткaзaдигaн зapapи opгaнизм тoмoнидaн cУpилaдигaн кимëвий мoддaлapнинг микдopигa (дoзacигa) бoFлик. ЯллиFлaниm кacaлликлapи xaмдa пapoдoнтнинг mикacтлaниmи oFиз бymлиFи микpoбиoцeнoзининг бузилиши билaн этиoлoгик мyнocaбaтгa эгa.

X,aвoдaги пacт кoнцeнтpaциялapдa вa oFиз бушлоти шилли; кaвaтидa кимëвий биpикмaлapнинг дoимий тaъcиpи cyлaк тapкибини, микpoбиoцeнoз cтpyктypacини yзгapиmигa ëpдaм бepиmи мумкин, бу э^ oxиp oкибaтдa oFиз бушлотининг гигиeник xoлaтини иккилaмчи ëмoнлamyвигa oлиб кeлaди.

Тиш вa yмyмaн тaнaгa, myнингдeк, дaвoлaниmгa нoaник ëндamyвлapгa ниcбaтaн юкopи тapкaлиmи, pивoжлaниm вa куп киppaли тaъcиpгa мoйиллиги зaмoнaвий тиббиëтдa энг мyaммoли нoзoлoгиялap opacидa пapoдoнтaл кacaлликлapни тacнифлam имкoнини бepaди.

Пapoдoнтaл тУкимaлapдaги дacтлaбки yзгapиmлapнинг ceзилмaйдигaн вa acимптoмaтик кeчиmи кyпинчa кacaлликнинг pивoжлaнгaн бocкичидa бeмopлapнинг мypoжaaтигa oлиб кeлaди [2,3].

Пapoдoнтaл кacaлликлap этиoлoгияcи вa пaтoгeнeзини Уpгaниmдa яккoл ютyклapгa кapaмacдaн диaгнocтикa вa дaвoлamни тaкoмиллamтиpиm тиш кacaлликлapи opacидa eтaкчи Уpинлapдaн биpини эгaллaйди [4,6].

Бугунги кyндa cypyнкaли пapoдoнтитни дaвoлam учун кyплaб cxeмaлap вa ycyллap тaклиф этилди. Шунта кapaмaй, пapoдoнтaл тУкимaлapнинг кaмaйиmи кyзaтилмaйди. Бyндaн тamкapи, cтoмaтoлoглapнинг пapoдoнтoлoгия мacaлaлapи бyйичa кacбий тaйëpгapлиги eтapли дapaжaдa эмacлиги, тиббиëт мyaccacaлapининг

Жамият ва инновациялар - Общество и инновации - Society and innovations Special issue -1, №01 (2020) / ISSN 2181-1415

;они;арсиз техник ва моддий таъминоти таъсир курсатиши, даволаш самарадорлигини бахолашнинг ани; мезонлари мавжуд эмас [1,7].

Хорижий муаллифлар томонидан олиб борилган сунгги тад;и;отлар (4,7) пародонтал касалликлар билан огриган беморларда профилактика тадбирларига булган ;изи;ишнинг пасайишини курсатмо;да.

Ю.А. Федоровга кура, тиш амалиётида профилактик чора-тадбирларга етарлича эътибор нафа;ат огиз бушлиги органларининг патологиясига, балки умумий соматик касалликларнинг пайдо булишига олиб келиши мумкин. Ушбу позицияларни бахолаш, ушбу турдаги фаолиятни ташкил этишда янги ёндашувларга эхтиёж сезилади, тиш патологиясининг ривожланишини олдини олиш ва терапевтик манипуляция самарадорлигини ошириш учун алохида чора-тадбирларни ишлаб чи;иш ва режалаштириш, эпоксид смолаига дучор булган беморларда яллигланиш пародонтал касалликларининг бирламчи ва иккиламчи олдини олишнинг устувор йуналишларини таъкидлайди.

Адабиётлар руйхати

1. Абдазимов А.Д. Профилактика и лечение стоматологических заболеваний у рабочих, подвергшихся комбинированному воздействию полиметаллической пыли и токсических веществ: Дис. д-ра мед. наук. - Л., 1989. -347 с.

2. Артамонова, В.Г. Профессиональные болезни / В.Г. Артамонова, Н.А.Мухин. - 4-е изд. перераб. и доп. - М.: Медицина, 2004. - 480 с.

3. Беляева, О.В. Влияние комплексной терапии на показатели местного иммунитета больных пародонтитом / О.В.Беляева, Н.Н.Кеворков // Цитокины и воспаление. - 2002. - Т. 2, №4. - С.48-54.

4. Горбачева, И.А. Комплексные подходы к лечению больных с сочетанными заболеваниями внутренних органов и воспалительными поражениями пародонта: автореф. дис. ... д-ра мед. наук: 14.00.05, 14.00.21 Горбачева И.А. - СПб., 2004. - 42 с.

5. Грудянов, А.И. Этиология и патогенез воспалительных заболеваний пародонта / А.И. Грудянов, Е.В. Фоменко. - М.: Медицинское информационное агентство, 2010. - 96 с.

6. Дунязина, Т.М. Концепция перекисно-лизосомальных механизмов в развитии заболеваний пародонта / Т.М. Дунязина // Новое в стоматологии. - 2008.-№ 1.- С. 8-12.

7. Зарипова Э.М. Совершенствование лечебно-профилактической работы врача-стоматолога медсанчасти речного пароходства / Э.М. Зарипова, Э.Н. Мингазова А.К. Иорданишвили // Пародонтология. - 2009. - № 1.- С.57-59.

8. Кучумова Е.Д. Особенности микроциркуляции пародонта и пульпы зуба / Е.Д. Кучумова Т.Б. Ткаченко // Методы исследования микроциркуляции в клинике: мат. научно-практич. конф. - СПб. 2001. - С.33-36.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.