CC BY
4JOURNAL OF CARDIORESPIRATORY RESEARCH
ЖУРНАЛ КАРДИОРЕСПИРАТОРНЫХ ИССЛЕДОВАНИЙ
УДК 616.9-053.2.5 (470.063)
Шавази НМ,
профессор, заведующий кафедры 1-Педиатрии и неонатологии Самаркандский Государственный Медицинский институт
Самарканд, Узбекистан Хусаинова Ш.К., ассистент кафедры 1-Педиатрии и неонатологии Самаркандский Государственный Медицинский институт
Самарканд, Узбекистан Турсункулова Д.А.,
заведующая отделением 2-Педиатрии Самаркандского филиала Республиканского научного центра экстренной медицинской помощи
Самарканд, Узбекистан Турсунова Б.А.,
врач-ординатор Самаркандского филиала Республиканского научного центра экстренной медицинской помощи Самарканд, Узбекистан Каримова Д.Б., врач-ординатор Самаркандского филиала Республиканского научного центра экстренной медицинской помощи
Самарканд, Узбекистан
ОЦЕНКА ЭФФЕКТИВНОСТИ ПРИМЕНЕНИЯ ИНГАЛЯЦИЙ С ПРЕПАРАТОМ ГИАЛУРОНАТА НАТРИЯ В КОМПЛЕКСНОМ ЛЕЧЕНИИ БРОНХО-ОБСТРУКТИВНОГО СИНДРОМА
For citation: Shawazi N.M., Khusainova Sh.K., Tursunkulova D.A. et al. Evaluation of the effectiveness of the use of inhalations with the drug sodium hyaluronate in complex treatment of broncho-obstructive syndrome. Journal of cardiorespiratory research. 2021, vol. 2, issue 4, pp.55-58
djj
http://dx.doi.org/10.26739/2181-0974-2021-4-12
АННОТАЦИЯ
Бронхиальной обструкции способствуют прежде всего анатомо-физиологические особенности раннего возраста: гиперплазия желез, выделение вязкой мокроты, малый диаметр просвета дыхательных путей, возрастная физиологическая недостаточность местного иммунитета. Стоит отметить, что любое неблагоприятное воздействие на дыхательные пути ребенка: инфекции, загрязненный или холодный воздух, приводит к повышению вязкости и количества секрета, что влечет за собой застой слизи и нарушение проходимости бронхиального дерева. Бронхообструктивный синдром может быть вызван спазмом на уровне мелких бронхов аллергического происхождения (у детей раннего детства проявляется нетипично в силу слабого развития гладких миоцитов бронхов), аспирацией инородного тела, врожденными аномалиями и патологиями дыхательных путей. Из всех перечисленных факторов в настоящее время в формировании бронхиальной обструкции особо значимую роль играют инфекционно-воспалительные очаги.
Ключевые слова: бронхит, обструкция, дети, кашель
Shawazi N.M.,
Professor, Head of the Department of 1-Pediatrics and Neonatology Samarkand State Medical Institute Samarkand, Uzbekistan Khusainova Sh.K.,
Assistant of the Department of 1-Pediatrics and Neonatology Samarkand State Medical Institute Samarkand, Uzbekistan Tursunkulova D.A., head of the 2-Pediatrics department of the Samarkand branch of the Republican Scientific
Center for Emergency Medical Aid.
Samarkand, Uzbekistan Tursunova B. A., resident physician of the Samarkand branch of the Republican Scientific Center for Emergency Medical Aid
Samarkand, Uzbekistan Karimova D.B., resident physician of the Samarkand branch of the Republican Scientific Center for Emergency Medical Aid Samarkand, Uzbekistan
EVALUATION OF THE EFFECTIVENESS OF THE USE OF INHALATIONS WITH THE DRUG SODIUM HYALURONATE IN
COMPLEX TREATMENT OF BRONCHO-OBSTRUCTIVE SYNDROME
ANNOTATION
Bronchial obstruction is primarily promoted by the anatomical and physiological features of an early age: glandular hyperplasia, viscous sputum production, small diameter of the airway lumen, age-related physiological insufficiency of local immunity. It is worth noting that any adverse effect on the child's respiratory tract: infections, polluted or cold air, leads to an increase in viscosity and the amount of secretion, which entails stagnation of mucus and impaired patency of the bronchial tree. Broncho-obstructive syndrome can be caused by spasm at the level of small bronchi of allergic origin (in children of early childhood it manifests itself atypically due to the weak development of smooth bronchial myocytes), foreign body aspiration, congenital anomalies, and pathologies of the respiratory tract. Of all these factors, infectious and inflammatory foci play a particularly significant role in the formation of bronchial obstruction. Broncho-obstructive syndrome can be caused by spasm at the level of small bronchi of allergic origin (in children of early childhood it manifests itself atypically due to the weak development of smooth bronchial myocytes), foreign body aspiration, congenital anomalies, and pathologies of the respiratory tract. Of all these factors, infectious and inflammatory foci play a particularly significant role in the formation of bronchial obstruction.
Keywords: bronchitis, obstruction, children, cough
Shavazi N.M.,
professor, 1-Pediatriya va neonatologiya kafedrasi mudiri Samarqand davlat tibbiyot institute Samarqand, O'zbekiston Xusainova Sh.K., 1-Pediatriya va neonatologiya kafedrasi assistenti Samarqand davlat tibbiyot instituti Samarqand, O'zbekiston Tursunqulova H.A., Respublika shoshilinch tibbiy yordam ilmiy markazi Samarqand filiali 2-pediatriya bo'limi mudiri Samarqand, O'zbekiston Tursunova B.A.,
Respublika shoshilinch tibbiy yordam ilmiy markazi Samarqand filiali shifokori Samarqand, O'zbekiston Karimova D.B.,
Respublika shoshilinch tibbiy yordam ilmiy markazi Samarqand filiali shifokori Samarqand, O'zbekiston
BOLALARDAGI BRONXO-OBSTRUKTIV SINDROMNI KOMPLEKS DAVOLASHDA NATRIY GIALURONAT PREPARATI
BILAN INGALATSIYADAN FOYDALANISH SAMARADORLIGI
ANNOTATSIYA
Obstruktiv bronxitni davolash turli yosh davrlarida bronxial obstruktsiya shakllanishining patogenezini hisobga olgan holda amalga oshirilishi kerak. O'tkir respirator kasalliklarda bronxial obstruktsiyani davolashning asosiy yo'nalishlari bronxodilatator, bronxlarning drenajlash funktsiyasini yaxshilash va yallig'lanishga qarshi terapiyani o'z ichiga oladi. Ingalatsiya burun va burun bo'shliqlari kasalliklari uchun ham ko'rsatma bo'ladi. Giperosmotik ta'siri bilan burun shilliq qavatining shishishini kamaytiradi va burun yo'llarida to'plangan sekretsiyalarni suyultiradi, shu bilan burun orqali nafasni osonlashtiradi. Gialuron kislotasi, namlantiruvchi va tiklovchi ta'siridan tashqari, allergik rinit kabi kasalliklarda profilaktik ta'sir ko'rsatadigan shilliq qavatiga antigenlarning (allergen va mikroorganizmlar) yopishishini oldini oladi. Kalit so'zlar: bronxit, obstruktsiya, bolalar, yo'tal.
Dolzarbligi. Bronxial obstruktsiya, birinchi navbatda, erta yoshdagi bolalarda anatomik va fiziologik xususiyatlariga bog'liq rivojlanadi: bezlarning giperplaziyasi, havo yo'li bo'shlig'ining kichik diametri, qiyin ajratiladigan balg'am ishlab chiqarilishi, yoshga bog'liq mahalliy immunitetning fiziologik yetishmovchiligi. Shunisi e'tiborga loyiqki, bolaning nafas yo'llariga: infektsiyalar, ifloslangan yoki sovuq havo, balg'amning yopishqoqligi va sekretsiyasining oshishiga olib keladi, bu esa shilimshiqning turg'unlashishiga va bronx daraxtining o'tkazuvchanligining buzilishiga olib keladi [2]. Bronxo-obstruktiv sindromiga kelib chiqishiga kichik bronxlar darajasidagi bo'lgan spazm (erta bolalik davridagi bolalarda silliq bronxial miotsitlarning yomon
rivojlanishi tufayli o'zini atipik tarzda namoyon bo'ladi), yot jism bilan aspiratsiyasi, tug'ma anomaliyalar va nafas yo'llarining patologiyasi sabab bo'lishi mumkin [3]. Bu omillarning barchasidan bronxial obstruktsiyaning shakllanishida infeksion va yallig'lanish o'choqlari ayniqsa muhim rol o'ynaydi. Ham bakteriyalar, ham viruslar muhim: respirator sintsitial virusi, parainfluenza, herpes guruhining viruslari. Ko'pincha bolalarda ikkilamchi immunitet tanqisligi mavjud bo'lib, bu patogenlarning uzoq davom etishiga, shu jumladan obstruktiv bronxitning og'ir kechishiga olib keladi. Bunday hollarda, odatda, yil davomida deyarli uzluksiz bronxo-obstruktiv sindromli o'tkir respirator virusli infektsiyalarning ko'p epizodlari qayd etiladi.
Bolalarda virusli infektsiyalar fonida bronxial obstruktsiyaning namoyon bo'lish chastotasi 50%ga etadi. Bunday holatlarning 30-50 foizida bronxial astma bilan differentsial tashxis qilish qiyin [3].
Hozirgi vaqtda infektsiyasi juda yuqori bo'lgan herpes guruhi viruslarining ahamiyatining yangi tasdiqlari mavjud. Yangi tug'ilgan chaqaloqlarning 0,5% dan 2,5% gacha sitomegalovirus (SMV) tashuvchisi hisoblanadi. Hayotning birinchi yilida bu infektsiyani boshqalardan olish ehtimoli bor. Bir yoshdan oshgan bolalarda SMVni aniqlash darajasi 60% ga etadi [4]. Infektsiya havo-tomchi va og'iz orqali, shu jumladan ona suti orqali yuqishi mumkin. SMV kasallangan ayollarning 30 foizida ona sutida aniqlanadi [4]. V.K. Kotlukov va boshqalarning ishlarida yosh bolalarda nafas olish yo'llari patologiyasi tez-tez uchraydigan sitomegalovirus infektsiyasi (SMV infektsiyasi) va qaytalanuvchi bronxo-obstruktiv sindrom o'rtasida to'g'ridan-to'g'ri bog'liqlik bor deydi [5]. SMV bilan birlamchi infektsiya immunosupressiv ta'sir ko'rsatadi, bu esa yangi infektsiyalarning rivojlanishiga olib keladi [6, 7]. Ma'lumki, birlamchi infektsiya ham, tanadagi yashirin infeksiya ham I tipdagi surunkali yallig'lanishning rivojlanishiga sabab bo'ladi [8]. Bu CD-28 antigeni bo'lmagan T-limfotsitlarning paydo bo'lishi bilan izohlanadi.
Umuman olganda, SMV infektsiyasining klinik ko'rinishlari juda o'ziga xos emas va xilma -xil bo'lib, bu kasallikning o'z vaqtida tashxisini murakkablashtiradi [1]. Herpes simplex virusining (HSV) 6 turi xuddi shu guruhga tegishli. Birdaniga ma'lum bo'lgan ekzantemadan tashqari, u turli alomatlarga olib kelishi mumkin [1, 2].
Herpesning axamiyatini o'rganishda, nafas olish yo'llari kasalliklarida tez -tez uchraydigan bolalarda herpes infektsiyasi turini aniqlash uchun diagnostika o'tkazish zarurligini ko'rsatadigan natijalarga erishildi [3].
Bolalarning nafas olish yo'llari kasalliklarining tez-tez qaytalanishi 87% hollarda bir yoki boshqa turdagi herpes virusi: Epstein-Barr, S6aeBaMV yoki HSV 6 turidan kelib chiqadi, 44% hollarda bakterial flora qo'shiladi. [1, 7].
Bronxo-obstruktiv sindrom uchun standart terapiya bronxodilatatorlar va kortikosteroidlarni qo'llashni o'z ichiga oladi. Biroq, obstruktsiya alomatlarini samarali yengillashtirsada, bu dorilar virusli jarayonni bostirmaydi. Samarali antivirusli terapiya bo'lmasa, etiologik omil obstruktsiya epizodlarining qaytalanishiga yordam beradi, bronxial astmaning o'ziga xos klinikasini shakllantirish bilan doimiy qaytalanib kechishiga olib kelishi mumkin. Shu bilan birga, to'g'ri tanlangan etiotropik terapiya bronxial obstruktsiyaning qaytalanish chastotasini to'liq to'xtatilguncha kamaytirishi mumkin.
Lorde gial (Natriy gialuronat) - ingalatsiyali mukolitik.
Faqat tabiiy ingredientlardan iborat: natriy xlorid 3% eritmasi va gialuron kislotasi.
Natriy xloridning 3% eritmasi nafas olish yo'li bilan yuborilganda balg'amning tez suyultirilishiga va chiqarilishiga yordam beradi va gialuron kislotasi shilliq pardalarni namlaydi, shilliq pardalarga tinchlantiruvchi ta'sir ko'rsatadi. Lorde gial bronxit, bronxiolit, surunkali obstruktiv o'pka kasalligi va boshqalar kabi nafas yo'llari kasalliklarida qo'llash uchun ko'rsatiladi. Lorde gial ingalatsiyasini burun va burun bo'shliqlari kasalliklari uchun ham ko'rsatma bo'ladi. Lorde gial giperosmotik ta'siri bilan burun shilliq qavatining shishishini kamaytiradi va burun yo'llarida to'plangan sekretsiyalarni suyultiradi, shu bilan burun orqali nafasni osonlashtiradi. Gialuron kislotasi, namlantiruvchi va tiklovchi ta'siridan tashqari, allergik rinit kabi kasalliklarda profilaktik ta'sir ko'rsatadigan shilliq qavatiga antigenlarning (allergen va mikroorganizmlar) yopishishini oldini oladi.
Tananing himoya refleksi bo'lgan yo'talda shilliq qavatning tozalanishi va shilliq sekretsiyasi bilan birga nafas olish tizimining periferik qismlari havo yo'llarining o'tkazuvchanligini tiklash uchun chang zarralari, mikroorganizmlar va gazlardan himoya qiladi.
Tadqiqod maqsadi. Ushbu ishning maqsadi, kompleks terapiya doirasida obstruktiv bronxit bilan kasallangan bolalarni davolashda Lorde gial preparati bilan ingalatsiyasining terapevtik samaradorligini o'rganish.
Materiallar va tadqiqot usiillari. Biz Respublika shoshilinch tibbiy yordam ilmiy markazi Samarqand filialining shoshilinch pediatriya bo'limlarida kasalxonaga yotqizilgan 1 yoshdan 3 yoshgacha bo'lgan biofiksli 40 bolani kuzatdik.
Tadqiqot o'tkazish uchun 40 ta tekshirilgan kasal boMarni oldiga qo'yilgan maqsad va vazifalarga muvofiq bronxo-obstruktiv sindrom bilan kasallangan bolalarni ikki guruhga bo'lindi: 20 ta o'tkir obstruktiv bronxit bilan kasallangan bolalar, an'anaviy terapiyada (1-guruh) va 20 ta bolaga qo'shimcha ravishda an'anaviy davolanishga Lorde gial preparati bilan ingalyatsiya (2-guruh). Tadqiqot davomida klinik, laboratoriya, paraklinik (umumiy qon tekshiruvi, ko'krak qafasi rentgenografiyasi, biokimyoviy qon tekshiruvi) usullari qo'llanildi.
Natijalar va uni muhokama qilish. Terapevtik samaradorlikni taqqoslaganda, 40 ta yosh bolada bronxo-obstruktiv sindromining klinik kechishining kuzatuvi o'tkazildi. Bemorlar kasalxonaga 2,7 ± 0,6 kun yotqizilgan. Bemorlarni kasalxonaga yotqizish mezonlari quyidagilardan iborat edi: bemorning 3 oygacha bo'lgan yoshi, noqulay premorbid fonining borligi, qo'shimcha kasalliklarning mavjudligi, RDAI balli >4 ball, SShO balli >5 ball, kasallik, birinchi uch kun ichida uyda davolanish samarasizligi.
Bolalarda bronxo-obstruktiv sindrom asosiy klinik belgilari: sianoz, ekspirator, aralash hansirash; uzoqdan xirillashlarning eshitilishi, yordamchi mushaklarning nafas olishda ishtiroki, perkussiyada o'pka ustidagi qutichasimon ovoz; auskultatsiya - dag'al nafas fonida quruq hushtaksimon va har xil o'lchamdagi tarqoq nam xirillash eshitiladi; rentgenologik: o'pka rasmining kuchayishi, ildizlarining kengayishi va strukturasining buzilishi, qovurg'alarning gorizontal holati, past diafragma.
Tadqiqot natijalari. Bemorlarning 92,3 foizi bronxial obstruktsiya va turli darajadagi NYe bilan qabul qilingan.
Bemorlarga shifoxonaga yotqizilgan birinchi kundan boshlab bronxo-obstruktiv sindrom to'liq bartaraf etilgunga qadar Lorde Gial preparati bilan ingalyatsion terapiyasi o'tkazildi.
I guruh bemorlarida asosiy klinik simptomlarning yo'qolish dinamikasi II guruh ko'rsatkichlari bilan taqqoslaganda (kunlarda) o'rganildi. 1 -guruh bolalarida Lorde gial ishlatmasdan umumiy holatning yaxshilanishi kasallikning 5,5 ± 0,2 kunida ro'y bergan bo'lsa, u qabul qilinganida tezroq - 4,2 ± 0,2 kunida, teri va shilliq pardalarning siyanozi yo'qolishi 4, 2 ± 0,2 va 3,6 ± 0,2 kunlarda, harorat normal holatga qaytishi 3,4 ± 0,2 va 2,7 ± 0,2 kunda, yo'talning pasayishi va keyinchalik uning yo'qolishi 5,8 ± 0,2 va 4,5 ± 0,3 kasalxonada bo'lgan kunlarida.
I guruhda, kasalxonaga yotqizilgan 3 -kuni, 6 ta bemorda og'ir bronxo-obstruktiv sindrom (V.Tal bo'yicha 9-12 ball), o'rtacha (5-8 ball) - 12 bolada va engil (2-4 ball) - 2 ta holatda saqlandi. II guruhda Lorde gial olgan bemorlar 2 ta bolada og'ir bronxo-obstruktiv sindrom, 10 ta bemorda o'rtacha va 8 ta holatda engil bronxo-obstruktiv sindrom kuzatilgan. Kapillyar qonning PO2 ni, preparatning birinchi dozalaridan oldin va keyin qiyosiy baholash shuni ko'rsatdiki, bemorlarning ikkala guruhida NYe belgilarining ijobiy dinamikasi kuzatilgan.
Ammo, II guruhli bemorlarda NYe simptomlarining ijobiy dinamikasi ancha yaqqol namoyon bo'ldi va Lorde gial preparatini qo'llash bilan tezda to'xtadi.
O'tkir bronxial obstruktsiyaning eng aniq belgilari bo'lgan o'pkadagi jismoniy o'zgarishlarni tahlil qilish shuni ko'rsatdiki, agar an'anaviy terapiya fonida o'pkada perkussiya o'zgarishi 4,4 ± 0,2 ga, auskultativ ma'lumotlar 5,2 ± 0,3 kunga normallashgan bo'lsa, Lorde gial terapiyasi qo'llanilganda guruhda, bu ko'rsatkichlarning sezilarli tezlashishi kuzatildi (3,2 ± 0,2 va 4,1 ± 0,3; P <0,02).
An'anaviy terapiyani olgan bemorlarda nafas etishmovchiligining yengilligi 3,6 ± 0,2 kunida namoyon bo'ldi, yurak faolligi 2,4 ± 0,2 kunga qaytdi, bu II guruh ko'rsatkichlari bilan solishtirganda nafas olish funktsiyasining sezilarli yaxshilanishini ko'rsatdi. Lorde gial preparatini qo'llashda (2,4 ± 0,2 va 2,0 ± 0,2 P <0,01).
Bronxo-obstruktiv sindromning patognomik belgilaridan biri bo'lgan ekspirator hansirash o'rtacha 3,5 ± 0,3 kunga yengillashdi, bu I guruhga qaraganda 1,4 kun tezroq.
Lorde Gial preparatining an'anaviy davolanish majmuasiga kiritilishi II guruh bemorlarda kasalxonada qolish muddatining o'rtacha 1,2 yotoq kunga qisqarishi bilan namoyon bo'ldi, I guruh bemorlari esa kuniga 4,3 ± 0,2 5,5 ± 0,2 yotoqda edi. P <0.05). Bizning kuzatishlarimizda, Lorde gialdan foydalanganda, dori xavfsizligining etarli darajasiga mos keladigan nojo'ya ta'sirlar kuzatilmagan.
Xulosa. Shunday qilib, ushbu tadqiqot natijalari yosh bolalarda gial preparatining yaxshi klinik samaradorligini va undan foydalanish bronxo-obstruktiv sindromning kompleks terapiyasi tarkibida Lorde uchun tavsiya qilinishini ko'rsatadi.
References / Список литературы /Iqriboslar
1. Национальная программа «Бронхиальная астма у детей. Стратегия лечения и профилактика». М.: Издательский дом «Атмосфера», 2008. 108 с. '
2. Зайцева С. В., Муртазаева О. А. Синдром бронхиальной обструкции у детей // Трудный пациент. 2012. № 2-3. с. 34-39.
3. Джумагазиев А. А., Джальмухамедова Э. И., Райский Д. В. Цитомегаловирусная инфекция: влияние на здоровье детей раннего возраста // Астраханский медицинский журнал. 2014. Т. 9. № 1. С. 8-23.
4. Van de Berg P. J., Heutinck K. M., Raabe R., Minnee R. C., Young S. L., van Donselaar-van der Pant K. A., Bemelman F. J., van Lier R. A., ten Berge I. J. Human cytomegalovirus induces systemic immune activation characterized by a type 1 cytokine signature // J. Infect. Dis. 2010. Vol. 202 (5). P. 690-699.
5. Turriziani O. et al. Early collection of salvi specimens from Bell's palsy patients: Quantitative analysis of HHV-6, HSV-1, and VZV // J. Med. Virol. 2014. Vol. 86 (10). P. 1752-1758.
6. Околышева Н. В., Климова Р. Р., Чичев Е. В., Кистенева Л. Б., Малышев Н. А., Кущ А. А. Особенности течения инфекции, вызванной вирусом герпеса человека 6 типа, у детей раннего возраста на фоне острой респираторной вирусной инфекции // Детские инфекции. 2014. Т. 13 (3). С. 19-23. Doi.org/10. 22627/2072-8107-2014-13-3-19-23.
7. Лысенкова М. Ю., Каражас Н. В., Мелехина Е. В., Рыбалкина Т. Н., Веселовский П. А., Бурмистров Е. М., Бошьян Р. Е., Музыка А. Д., Горелов А. В. // Герпесвирусные инфекции у детей с рецидивирующими респираторными заболеваниями. Детские инфекции. 2018. Т. 17 (2). С. 17-21. Doi.org/10. 22627/2072-8107-2018-17-2-17-21.
8. Левина А. С., Бабаченко И. В. Персистирующие инфекции у детей с рекуррентным течением респираторных заболеваний // Детские инфекции. 2014. Т. 13 (4). С. 41-45. Doi.org/10. 22627/2072-8107-2014-13-4-41-45.
