Научная статья на тему 'ОСОБЕННОСТИ ТЕЧЕНИЯ ОСТРОГО ПАНКРЕАТИТА У ДЕТЕЙ'

ОСОБЕННОСТИ ТЕЧЕНИЯ ОСТРОГО ПАНКРЕАТИТА У ДЕТЕЙ Текст научной статьи по специальности «Медицинские науки и общественное здравоохранение»

CC BY
142
25
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
острый панкреатит / поджелудочная железа / пациенты / клиническое течение / опоясывающая боль / диагностика.

Аннотация научной статьи по медицинским наукам и общественному здравоохранению, автор научной работы — Ибатова Шоирахон Мавлоновна, Абдуллаева Мавжуда Эргашевна

Среди заболеваний пищеварительной системы острый панкреатит является одним из самых тяжелых заболеваний. Для диагностики заболевания имеет значение триада: сильная боль в эпигастральной области или опоясывающая боль, отсутствие снижения болевого синдрома после приема спазмолитических препаратов, иррадиация боли в загрудинную область, тошнота, отсутствие ощущения облегчения после рвоты и напряжение в верхней части живота. Клинические признаки, характерные для заболевания: острая, постоянная боль наблюдаемая в эпигастральной области и диспепсические расстройства. Заболевание также может быть подтверждено определением симптомов Щеткина-Блюмберга, Керте, Кача, Мэйо-Робсона.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Похожие темы научных работ по медицинским наукам и общественному здравоохранению , автор научной работы — Ибатова Шоирахон Мавлоновна, Абдуллаева Мавжуда Эргашевна

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Текст научной работы на тему «ОСОБЕННОСТИ ТЕЧЕНИЯ ОСТРОГО ПАНКРЕАТИТА У ДЕТЕЙ»

УДК: 616.37-002.053.2 ОСОБЕННОСТИ ТЕЧЕНИЯ ОСТРОГО ПАНКРАТИТА У ДЕТЕЙ

Ибатова Шоирахон Мавлоновна

Самаркандский государственный медицинский университет

Абдуллаева Мавжуда Эргашевна Андижанский государственный медицинский институт

Среди заболеваний пищеварительной системы острый панкреатит является одним из самых тяжелых заболеваний. Для диагностики заболевания имеет значение триада: сильная боль в эпигастральной области или опоясывающая боль, отсутствие снижения болевого синдрома после приема спазмолитических препаратов, иррадиация боли в загрудинную область, тошнота, отсутствие ощущения облегчения после рвоты и напряжение в верхней части живота. Клинические признаки, характерные для заболевания: острая, постоянная боль наблюдаемая в эпигастральной области и диспепсические расстройства. Заболевание также может быть подтверждено определением симптомов Щеткина-Блюмберга, Керте, Кача, Мэйо-Робсона.

Ключевые слова: острый панкреатит, поджелудочная железа, пациенты, клиническое течение, опоясывающая боль, диагностика.

FEATURES OF THE COURSE OF ACUTE PANCREATITIS IN CHILDREN

Among the diseases of the digestive system, acute pancreatitis is one of the most serious diseases. For the diagnosis of the disease, a triad is important: severe pain in the epigastric region or shingles, no reduction in pain after taking antispasmodic drugs, radiation of pain behind the sternum, nausea, no feeling of relief after vomiting and tension in the upper abdomen. Clinical signs characteristic of the disease: acute, persistent pain observed in the epigastric region and dyspeptic disorders. The disease can also be confirmed by determining for the disease: acute, persistent pain observed in the epigastric region and dyspeptic disorders. The disease can also be confirmed by determining the symptoms of symptoms of Shchetkin-Blumberg, Kerte, Kacha, Mayo-Robson.

Keywords: acute pancreatitis, pancreas, patients, clinical course, girdle pain, diagnosis.

БОЛАЛАРДА УТКИРПАНКЕРАТИТНИНГКЕЧИШХУСУСИЯТЛАРИ

Овцат уазм цилиш тизимининг патологиясида уткир панкреатит энг огир кечадиган касалликлардан биридир. Касаллик ташуиси асосини учлик белгиси ташкил цилади: эпигастрий соуасида кучли огриц ёки белбогсимон огриц, спазмолитик препаратлардан кейин огрицни камаймаслиги, огриц юрак соуасига, туш суяги орцасида иррадиация булиши, кунгил айниши, цусишдан кейин енгиллик сезмаслик ва цоринни юцори цисмида таранглик кузатилиши. Касалликка хос булган клиник белгилар: уткир, доимий эпигастрал соуада кузатиладиган ханжарсимон огриц ва диспепсик бузилишлар. Касалликни Щёткин-Блюмберг, Керте, Кач, Мейо-Робсон симптомлари ёрдамида уам тасдицлаш мумкин.

Таянч сузлар: уткир панкреатит, ошцозон ости бези, беморлар, клиник кечиши, белбогсимон огриц, ташуислаш.

Бунги кунда овкат хдзм килиш тизимининг патологиясида уткир панкреатит энг огир кечадиган касалликлардан бири х,исобланади ва уз вактида уткир панкреатит ташх,иси куйилмаса шиш шаклига утишига олиб келади [1,6,7,9,10,13]. Уткир панкреатитнинг 4 даражаси ажратилади: 1) уткир панкреатитнинг енгил даражаси, бунда яллигланиш, таркалган шиш кузатилиб, некроз ва етишмовчилик булмайди; 2) уткир панкреатитнинг урта огир даражаси, бунда транзитор орган етишмовчилиги (48 соатдан кам) ёки псевдокисталар, инфильтрат, абсцессларни булиши; 3) уткир панкреатитнинг огир даражаси, бунда

панкреонекроз ёки перипанкреонекроз ёки персистирланган орган. 4) уткир панкреатитнинг критик даражаси, инфицирланган панкреонекроз ёки перипанкреонекроз ва персистирланган орган етишмовчилиги ривожланиши билан. Куриб чикилган Атланта таснифи буйича уткир панкреатитни бахолашни бир катор мезонлари булиб, агар 3 тадан 2 таси булса ташхис куйилади: а) типик клиник куриниши (учлик белгиси) УТТ буйича: ошкозон ости безини катталашиши, эхогенлиги пасайиши, контурлари ноаник, корин бушлигида эркин суюкликни булиши; в) амилаза ва липаза концентрациясининг нормадан 3 марта ва ундан куп

микдорда ошиши [4,5,11].

Уткир панкреатитнинг ташхисини асосини учлик белгиси ташкил килади: эпигастрий сохасида кучли огрик ёки белбогсимон огрик, спазмолитик препаратлардан кейин огрикни камаймаслиги, огрик юрак сохдсида, туш суяги оркасида иррадиация бериши, кунгил айниши, кусишдан кейин енгиллик сезмаслик ва коринни юкори кисмида таранглик кузатилиши. Огиз куриши, чанкоклик, беморнинг тили ок караш билан копланган булади. Бу белгилар ёгли, ковурилган ва куп микдорда овкатларни кабул килиш ва ут йуллари касалликлари натижасида келиб чикади [2,3,8,12].

Тадкикод максади: уткир панкреатитнинг ташхис мезонларини аниклаш.

Манбалар ва усуллар. Уткир панкреатит билан Самарканд шахар шифохонасида ёткизилган 25 нафар 9 ёшдан 15 ёшгача булган болалар суровномадан утказилди. 10 та (40%) угил бола, 15 таси (60%) киз бола, беморларнинг уртача ёши 12 ёшни ташкил этди. Барча беморларга умумий кон, сийдик ва нажас текшируви, биокимёвий кон тахлили, ошкозон ости бези ва жигарнинг ултратовуш текширувлари утказилди.

Текшириш натижалари ва мухокамаси. Суровнома натижаларига кура 100% беморларда огрикнинг пайдо булиши биринчи 1,5-2 соат ичида кузатилган ва беморлар огрикнинг пайдо булган жойини аник курсатишган. Шулардан 59 % беморда огрик кучли, худди пичок санчилгандай эпигастрал сохада булган, 33% да огрик чап томондан кузатилган. 2-3 соатдан кейин огрик бел ва умуртка сохасига ва 6,3% да чап елкага берилган. Беморларни 84% да корин сохасида кучли огрик кузатилган ва ушбу беморлар тиббиёт ходимларига касалликнинг 2-4 куни мурожаат килишган. 62% беморлар уй шароитида огрик колдирувчи дори воситалари («но-шпа», «баралгин») кабул килишган, лекин огрик тулик йуколмаган, 1,52 соат мобайнида огрик пасайган ва кейинчалик яна кайтадан кучли огрик бошланган. Уткир панкреатитнинг келиб чикиш сабабларига ахамият берганимизда, беморларнинг 35% да овкат рационида ёгли, ковурилган овкатлар хаддан ташкари куп кабул килшанликлари аникланган. 24% беморларда ут йуллари дискинезияси, холецистит касалликлари кузатилган, колган 31% да бу касалликни ривожланишида наслий мойиллик борлиги аникланди. Касалликнинг клиник куриниши хар хил кечган, лекин купинча кунгил айниши, кусиш, кузатилган ва беморларда шундан кейин хам енгиллик хисси сезилмаган. Огиз бушлигининг куриши, ичнинг котиши, метеоризм, куп терлаш, холсизлик белгилари хамма беморларда кузатилган. Беморларда диарея, кон босимининг ошиши, хушдан кетиш холатлари, бош огриги каби белгилар кам кузатилган. Булимга тушган беморларни купчилиги тез тиббиёт ёрдамига мурожаат килишмаган. Беморларда ут йуллари дискенезияси ва холецистит касалликлари хам аникланган. Беморларда пальпация килганда куйидаги белгилар аникланган: Щёткин-Блюмберг симптомининг мусбатлиги, 95% беморда Керте симптоми хам мусбат (ошкозон ости бези проекциясида мушаклар таранглашиши ва киндикдан 5 см юкорида огрик) булган, 58% беморларда - Кач симптоми мусбат (8-11 кукрак умурткасининг кундаланг усимтасини пайпаслаганда огрик булиши), 50% беморларда Мейо-Робсон симптоми мусбат (чап ковурга-умуртка бурчагида пайпаслаганда огрик) булган ва 45% беморларда Мондор учлиги (огрик, кусиш, метеоризм) кузатилган.

Уткир панкреатит ташхиси булган беморларнинг анамнези тахлил килинганда угил ва киз болаларда ушбу касаллик бир хил учраши аникланган. Уткир панкреатит

ривожланишининг асосий сабаби ёгли, ковурилган овкатларни куп ва наддан ташкари куп кабул килиш, ут йуллари дискенезияси, холецистит, наслий мойиллик. Беморларда касалликнинг клиникаси х,ар хил кечган. Болаларда огрик купинча эпигастрал соуада ёки чап ковурга остида бошланган. Огрик кучли, ханжарсимон, 2-3 соат ичида бутун корин сохдсига таркалган. Баъзи х,олатларда огрик бел соуасига, чап елкага таркалган, купинча белбогсимон булган. Куп х,олатларда диспепсик узгаришлар: кунгил айниши, метеоризм, ич котиши, куп терлаш, огиз бушлигининг куриши ва чанкаш кузатилган. Беморларга «уткир панкреатит» ташх,исини куйишда Щёткин-Блюмберг, Мейо-Робсон, Керте, Кач симптомлари, Мондор учлиги ёрдам берди. Ушбу симптомлар ташх,исни тасдиклаш учун кулланилади.

Хулоса. Шундай килиб, бугунги кунда болаларда уткир панкреатит касаллиги куп учрашига карамасдан ташх,ис куйиш етарли даражада эмас. Мондоран учлиги уткир панкреатитни аниклашда аник универсал усул х,исобланади. Уткир панкреатит ривожланишининг эрта боскичига хос булган клиник куриниш: уткир, доимий эпигастрал сохдда кузатиладиган ханжарсимон огрик булиб, купинча огрик чап ковурга остига, корин юзасига таркалади ва диспепсик бузилишлар: яъни кунгил айниши, кусишдан кейин енгиллик сезмаслик, метеоризм, диарея билан кечади. Касалликни кушимча пайпаслаш усуллари (Щёткин-Блюмберг, Керте, Кач, Мейо-Робсон симптомлар) ёрдамида тасдиклаш мумкин.

АДАБИЁТЛАР

1. Запорожченко Б.С. Изменение активности ферментов крови и уровня фактора некроза опухоли при лечении экспериментального панкреатита с применением пентоксифиллина // Кшн. хiрургiя. — 2004. — № З. — С. 13 —14. 2. Юсупов Ш.А., Исламова Д.С., Гаффаров У.Б. Структура патологии гастродуоденальной зоны у детей с дискинезией желчного пузыря. // Ученые записки Орловского государственного университета. Орел. - 2014. -№7 (63). Часть 2. -С.73-74

3. Исламова Д.С., Гаффаров У.Б., Ибатова Ш.М. Оценка характера кислотопродукции у детей с язвенной болезнью двенадцатиперстной кишки и первичным хроническим гастродуоденитом с помощью внутрижелудочного рН-метра. // Проблемы детской и детской хирургии в XXI веке. Бешкек. -2014. -С. 69-736.

4. Исламова Д.С., Шадиева Х.Н., Тогаев И.У., Ибатова Ш.М., Маматкулова Ф.Х. Осложненное течение язвенной болезни двенадцатиперстной кишки у детей старшего школьного возраста: причины, диагностические критерии. // Проблемы биологии и медицины. -2017.- № 2(94). - С.51-55.

5. Dinarello C.A. Biologic basis for interleukin-1 in disease // Blood. — 2004. — Vol. 87. — P. 147— 167.

6. Ibatova Sh. M., Mamatkulova F. Kh., Ruzikulov N.Y.The Clinical Picture of Acute Obstructive Bronchitis in Children and the Rationale for Immunomodulatory Therapy. International Journal of Current Research and Review. Vol 12 Issue 17. September 2020. - P.152-155.

7. Ibatova Sh. M., F. Kh. Mamatkulova, N. B. Abdukadirova, Yu. A. Rakhmonov, M. M. Kodirova. Risk Factors for Development of Broncho-Ostructive Syndrome in Children. International Journal of Current Research and Review. Vol 12. Issue 23 December 2020.-P. 3-6.

8. Ibatova Sh.M., Mamatkulova F.Kh., Rakhmonov Y.A., Shukurova D.B., Kodirova MM. Assessment of the Effectiveness of Treatment of Rachit in Children by Gas-Liquid Chromatography. International Journal of Current Research and Review. Vol 13, Issue 06, 20 March 2021. P.64-66.

9. Fraticelli A., Serrano C.V., Bochner B.S., Fel-li R. Hydrogen peroxide and superoxide modulate leukocyte adhesion molecule expression and leukocyte endothelial adhesion // Biochem. Biophys. Acta. — 2006. - Vol. 1310. - P. 251 -270. 10. Norman J.A., Yang J.A., Fink G.A., Golds K. Severity and mortality of experimental pancreatitis are dependent on interleukin-1 converting enzyme (ICE) // J. Interferon Cytokine Res. - 2004. - Vol. 17, N 2. - P. 113-118.

11. Rau B., Cebulla M., Uhl W. The clinical value of human pancreatic-specific protein, procarboxypeptidase B as an indicator of necrotizing pancreatitis // Pancreas. - 2004. - Vol. 17, N 2. - P. 134-139.

12. Richter A., Nebe T., Wende K. HLA-DR expression in acute pancreatitis // Eur. J. Surg. - 2005. -Vol. 165, N 10. - P. 947-951.

13. Zhang J, Shahbaz M, Fang R. Comparison of the BISAP scores for predicting the severity of acute pancreatitis in Chinese patients according to the latest Atlanta classification //J HepatobiliaryPancreat Sci. -2014. C.-689-694.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.