Научная статья на тему 'Особенности дарения ограниченно оборото способных объектов гражданского права'

Особенности дарения ограниченно оборото способных объектов гражданского права Текст научной статьи по специальности «Искусствоведение»

CC BY
63
14
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Журнал
Общество и инновации
ВАК
Область наук
Ключевые слова
Валютные ценности / Гражданское оружие / Объекты культурных ценностей / Национальный музейный фонд. / Currency values / Civilian weapons / Objects of cultural property / National museum fund.

Аннотация научной статьи по искусствоведению, автор научной работы — Мурод Чориев, Шерзод Зулфикоров

В статье рассматриваются теоретические и практические вопросы правового регулирования отношений связанных с дарением ограниченно оборото способных объектов гражданского права. В частности, анализируя правового регулирования отношения связанных дарением валютных ценностей, обоснованно возможность дарение неограниченного количество валютных ценностей. Выявлено проблемы правового регулирования отношения связанных с дарением и наследованием гражданского оружия и его боеприпасов и по предотвращению этих проблем предложено рекомендации и предложения. Раскрывается правовые пробелы в регулировании отношений связанных с куплейпродажей, дарением и меной историко-культурных ценностей, музейных предметов и музейных коллекций и по предотвращению этих пробелов предложено рекомендации и предложения.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Features of the gift of limited circulation of capable civil law objects

The article deals with theoretical and practical issues of legal regulation of relations associated with the donation of limitedturnover capable objects of civil law. In particular, analyzing the legal regulation of relations related to donation of currency values, the possibility of donation of an unlimited number of currency values is justified. The problems of legal regulation of relations associated with the donation and inheritance of civilian weapons and their ammunition are identified, and recommendations and proposals are proposed to prevent these problems. Legal gaps in the regulation of relations related to the purchase and sale, donation and exchange of historical and cultural values, museum items and museum collections are revealed, and recommendations and proposals are proposed to prevent these gaps.

Текст научной работы на тему «Особенности дарения ограниченно оборото способных объектов гражданского права»

Жамият ва инновациялар -Общество и инновации -Society and innovations

Journal home page: https://inscience.uz/index.php/socinov/index

Features of the gift of limited circulation of capable civil law objects

Murod CHORIYEV 1 Sherzod ZULFIKAROV 2

National guard of the Republic of Uzbekistan

article info

abstract

Article history:

Received September 2020 Received in revised form 15 September 2020 Accepted 15 October 2020 Available online 30 October 2020

Keywords:

Currency values Civilian weapons Objects of cultural property National museum fund

The article deals with theoretical and practical issues of legal regulation of relations associated with the donation of limited-turnover capable objects of civil law. In particular, analyzing the legal regulation of relations related to donation of currency values, the possibility of donation of an unlimited number of currency values is justified. The problems of legal regulation of relations associated with the donation and inheritance of civilian weapons and their ammunition are identified, and recommendations and proposals are proposed to prevent these problems. Legal gaps in the regulation of relations related to the purchase and sale, donation and exchange of historical and cultural values, museum items and museum collections are revealed, and recommendations and proposals are proposed to prevent these gaps.

2181-1415/© 2020 in Science LLC.

This is an open access article under the Attribution 4.0 International (CC BY 4.0) license (https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/deed.ru)

summary

Калит сузлар:

валюта бойликлари фук;аровий курол маданий мерос объектлари миллий музей фонди

It may be donation contract subject that currency wealth also belongs to citizens, based on property law as materials. To emphasize, it was not indicated the donation of the currency wealth quantity according to donation contract on valid legality. In conclusion, unlimited currency wealth is probably donated.

Weapons are also included in materials which limited to use, the usage of them is regulated with special law documents. It is expedient that the credential of giving license for taking citizen's weapon is given to Home Affairs organization.

1 PhD, associate professor, Military-technical Institute of the National guard of the Republic of Uzbekistan, Tashkent, Uzbekistan

Email: chorievmurod78@mail.ru

2 DsC associate professor, Military-technical Institute of the National guard of the Republic of Uzbekistan, Tashkent, Uzbekistan

Email: zulfiqorov.sherzod@mail.ru

The person who takes donation, may not have a license when the weapon is gifted or dowered to him. After having been donated or taking the dower of weapon, he may hand over documents to state organization for taking license. The issue of handing over documents to state organizations within how much time and where the dowered weapon is temporarily saved. The proposal was developed to improve the part 2 of the article 18 of "The Law of Weapon'' for overcoming such problematic conditions.

In the law of the Republic of Uzbekistan "The protection and the usage of the objects of cultural heritage" the regulations on the use of physical objects of cultural heritage were not expressed. The question how the physical objects of cultural heritage that are properties of physical and juridical persons are used was not answered either ( as to be inherited, presented or sold). Thus, the regulations were proposed to the law of the protection and the usage of the objects of cultural heritage. That says if the object of cultural heritage is lost, it's value and site cannot be replaced with others.

The museum artifacts and objects that are not owned by the state can be given for rent or lent temporarily or be inherited by someone. But in " The law of Uzbekistan on museums" the instructions that regulate the processes to prevent museum artifacts and collections for being taken out of the country do not exist. On this basis, it was proposed to add amendments to "The law on museums" that ban illegal export of museum objects and collections out of the country.

Муомалада булиши чекланган фукаролик х,ук;ук;и объектларини хадя килишнинг узига хос хусусиятлари

Калит сузлар:

валюта бойликлари фукаровий курол маданий мерос объектлари миллий музей фонди

аннотация

Ма;олада муомалада булиши чекланган фукаролик хукукининг объектларни хадя килиш билан богли; муносабатларни хукукий жихатдан тартибга солишнинг амалий ва назарий жихатлари ёритиб берилган. Хусусан, валюта бойликларини хадя килиш билан боглик муносабатларни хукукий тартибга солинишини тахлил килиш натижасида чекланмаган микдордаги валюта бойликлари хадя килиниши мумкинлиги асослаб берилди. Фукаровий куролни ва унинг ук-дориларини мерос килиб олиш хамда хадяни килиш билан боглик муносабатларни хукукий тартибга солишдаги муаммолар очиб берилиб, уларни бартараф этиш буйича таклиф ва тавсиялар берилди. Тарихий-маданий бойликлар, музей ашёлари ва музей коллекцияларини олди-сотди ва хадя килиш, айирбошлаш, меърос колдириш билан боглик муносабатларни тартибга солишдаги хукукий бушликлар

очиб берилиб, уларни бартараф этиш буйича таклиф ва тавсиялар берилди.

Особенности дарения ограниченно оборото способных объектов гражданского права

аннотация_

В статье рассматриваются теоретические и практические вопросы правового регулирования отношений связанных с дарением ограниченно оборото способных объектов гражданского права. В частности, анализируя правового регулирования отношения связанных дарением валютных ценностей, обоснованно возможность дарение неограниченного количество валютных ценностей. Выявлено проблемы правового регулирования отношения связанных с дарением и наследованием гражданского оружия и его боеприпасов и по предотвращению этих проблем предложено рекомендации и предложения. Раскрывается правовые пробелы в регулировании отношений связанных с куплей-продажей, дарением и меной историко-культурных ценностей, музейных предметов и музейных коллекций и по предотвращению этих пробелов предложено рекомендации и предложения.

Фу;аролик ху;у;ий муносабатларнинг объектларини турли хилдаги моддий ва номоддий объектлар ташкил ;илади. И.Б.Зокиров таъкидлаганидек: "...жисмоний ва юридик шахслар фойдаланиши ва тасарруф этишини амалга ошира оладиган, эркин суратда олиш, сотиш ху;у;и ва одоб-ахло; нормалари билан чекланмаган ёки та;и;ланмаган хар ;андай моддий ;ийматликлар ;адриятлар бойлик хисобланиб, фу;аролик ху;у;ининг объекти була олади" [1, б. 252]. Фу;аролик ху;у;ий муносабатларнинг объектларини турлича хусусиятларга эга булиши улар буйича вужудга келадиган ху;у;ий муносабатларнинг мазмунига хам уз таъсирини утказади. Айрим холларда фу;аролик хук;ук;и объектларини янада кенгро; таснифлаш хадя шартномасини тузиш ва уни расмийлаштириш жараёнини ху;у;ий тартибга солишни такомиллаштиришга хизмат ;илиши мумкин. Бу ерда фу;аролик ху;у;и объектларини муомалада була олиши ну;таи-назардан таснифлаш ха;ида суз юритилмо;да. Маълумки, фу;аролик ху;у;ида ашёларни муомалада була олиши уларни таснифлашда мухим мезонлардан бири булиб, бу унинг фу;аролик муомаласи (яъни, турли хил битимлар) объекти була олиш ва уз эгаларини (мулкдорларини) узгартира олиш ;обилиятидир [2, с. 116].

Шу ну;таи-назардан, УзР ФК 82-моддасига кура, ашёлар уч гурухга булинади. Биринчи гурухни эркин суратда бош;а шахсларга бериладиган ёки универсал ху;у;ий ворислик (мерос ;илиб олиш, юридик шахсни ;айта ташкил этиш) тартибида ёхуд бош;а усул билан бир шахсдан иккинчи шахсга утадиган ашёлар ташкил этиб, булар эркин муомалада буладиган ашёлар хисобланади. Иккинчи гурухни ;онунда муомалада булишига йул куйилмаслиги тугридан-тугри

Ключевые слова:

валютные ценности гражданское оружие объекты культурных ценностей

национальный музейный фонд

кypcaтилгaн фyкapoлик хукуки oбъeктлapи (мyoмaлaдaн чикapилгaн oбъeктлap) тaшкил этaди. Учинчи гypyxни мyaйян мyoмaлa иштиpoкчилapигaгинa кapaшли бyлa oлaдигaн ë^ мyoмaлaдa бyлишигa мaxcyc pyxcaтнoмa билaн ЙУЛ кУйилaдигaн фyкapoлик хукуки oбъeктлapи (мyoмaлaдa 6УЛИШИ чeклaнгaн oбъeктлap) тaшкил этиб, унинг тypлapи кoнyндa кypcaтилгaн тapтибдa бeлгилaнaди.

Бaъзи aшëлap иктигад^т учун axaмияти, дaвлaт xaвфcизлиги нук^и нaзapидaн ëxyд бoшккa acocлap бyйичa фaкaт aлoxидa pyxcaт бyйичa oлиниши, coтилиши мумкин [3. б. 99]. Олтин, кумуш, xopижий вaлютa вa шу кaбилapнинг нaзopaтcиз xaмдa дaвлaт тoмoнидaн Уpнaтилaдигaн мaxcyc тapтибгa pиoя килмacдaн мyoмaлaдa 6УЛИШИ мaмлaкaтнинг иктигадий pивoжлaнишигa жyдa кaттa зapap eткaзиши мумкин. Шу caбaбли, киммaтбaxo мeтaллap вa вaлютa бoйликлapининг мyoмaлaдa (тypли xил битимлapнинг пpeдмeти) 6УЛИШИ биp Kaтop кoнyн xyжжaтлapи билaн тapтибгa coлинaди. УзР ФК 95-мoддacигa ^pa, вaлютa киммaтликлapи дeб xиcoблaнaдигaн мoл-мyлк тypлapи вa yлap xycycидa битимлap тузиш тapтиби кoнyн билaн бeлгилaб кУйилaди.

Дeмaк, мyoмaлaдaн чикapилгaн aшëлap кoнyндa тyFpидaн-тyFpи кypcaтилгaн 6УЛИШИ ^pa^ мyoмaлaдa 6УЛИШИ чeклaнгaн aшëлap э^ кoнyн билaн ëки бeлгилaнгaн тapтибдa кoнyнocти aктлap билaн бeлгилaниши ^pa^ Шyндaй ;илиб, aшëлapнинг мyoмaлaдaн чикapилиши ëки чeклaниши тyFpидaн-тyFpи кoнyн нaзopaтидa бyлaди. Бyндaн тaшкapи ишoнч билaн aйтиш мумкинки, мyoмaлaдa 6Улиши чeклaнгaн aшëлapнинг xaдя ;илиш кaмдaн-кaм xoлaтлapдa yчpaйдигaн Xoдиca 6УЛИ6 xиcoблaнaди.

Вaлютa бoйликлapи aнчa вaктдaн бyëн фyкapoлap вa юpидик шaxcлapнинг тaccapyфидa 6УЛИШИ, КУП xoллapдa мaдaний вa тapиxий ëдгopликлap фyкapoлap мулки булиши мумкин. Дeмaк биз xaм эътибopимизни мyoмaлaдa булиши чeклaнгaн aшëлap, xycycaн, вaлютa бoйликлapи, кУPoл, мyзeй бyюмлapи вa бoшкa тapиxий-мaдaний ëдгopликлapни xaдя ;илиш билaн бoFлик мacaлaлapгa кapaтaмиз.

Шyндaй ;илиб, aшëлap кaтopидa фyкapoлapгa мулк хукуки acocидa тeгишли бyлгaн вaлютa бoйликлapи xaм xaдя шapтнoмacининг пpeдмeти булиши мумкин. Узбeкиcтoн Рecпyбликacининг «Вaлютaни тapтибгa coлиш тyFpиcидa»ги кoнyни [4] вaлютa бoйликлapигa бyлгaн мулк хукукининг вa бoшкa xyкyклapнинг yзгa шaxcгa утиши xaмдa вaлютa бoйликлapини тyлoв вocитacи cифaтидa ишлaтиш билaн бoFлик oпepaциялap, вaлютa бoйликлapини Узбeкиcтoн Рecпyбликacигa oлиб киpиш вa жyнaтиш, шyнингдeк Узбeкиcтoн Рecпyбликacидaн oлиб чикиш вa жyнaтиш, xaлкapo пул жyнaтмaлapини aмaлгa oшиpиш, peзидeнтлap вa нopeзидeнтлap Уpтacидa миллий вaлютaдaги oпepaциялap билaн бoFлик мyнocaбaтлapни тapтибгa coлaди. Myзкyp ^нунинг 3-мoддacигa мyвoфик, чeт эл вaлютacи, чeт эл вaлютacидaги киммaтли кoFoзлap, чeт эл вaлютacидaги тyлoв xyжжaтлapи вa coф кyймa oлтин вaлютa бoйликлapи xиcoблaнaди.

Узбeкиcтoн Рecпyбликacининг «Вaлютaни тapтибгa coлиш тyFpиcидa»ги Koнyни 13-мoддacигa мyвoфик, жиcмoний шaxcлap:

Уз мyлкидa Узбeкиcтoн Рecпyбликacигa oлиб киpилгaн, утгазилган ëки жyнaтилгaн, Узбeкиcтoн Рecпyбликacидa oлингaн ëки coтиб oлингaн вaлютa бoйликлapигa эгa бyлишгa;

Вaкoлaтли бaнклapдa вa yлapнинг филиaллapидa чeт эл вaлютacидa xиcoб вapaклap oчиш xaмдa oмoнaтлap кУйишгa;

банк хисобвара;ларини очган холда ёки бундай хисобвара;ларни очмай туриб хал;аро пул жунатмаларини амалга оширишга;

валюта бойликларини ;онун хужжатларида белгиланган тартибда Узбекистон Республикасига утказиш, олиб кириш ва жунатишга, шунингдек Узбекистон Республикасидан утказиш, олиб чи;иш ва жунатишга;

валюта бойликларидан ;онун хужжатларига мувофи; муста;ил равишда фойдаланишга;

;онун хужжатларига мувофи; бош;а ху;у;ларга хам эга булишга ха;ли. Таъкидлаш жоизки, амалдаги ;онунчиликда хадя шартномаси буйича ;анча ми;дордаги валюта бойликлари хадя ;илиниши мумкинлиги белгиланмаган. Шу асосда хулоса ;илиш мумкинки, чекланмаган ми;дордаги валюта бойликлари хадя ;илиниши мумкин. Бундан таш;ари, Узбекистон Республикасининг «Валютани тартибга солиш тугрисида»ги ;онуни 6-моддасида резидентлар томонидан амалга ошириладиган валюта операцияларининг ми;дори чекланмаган. Валюта операцияси эса валюта бойликларига булган мулк ху;у;и ва бош;а ху;у;ларнинг узга шахсга утиши билан богли; операцияларни (хусусан, валюта бойликларини хадя ;илиш билан богли; битимларни) хам уз ичига олади. Валюта бойликларини хадя ;илиш шартномаси шаклига УзР ФК 31-боби ;оидалари ;улланилади.

Цуроллар хам муомалада булиши чекланган ашёлар ;аторига киритилган булиб, унинг фу;аролик муомаласида булиши махсус ;онун хужжатлари билан тартибга солинади. Хусусан, фу;аровий ;урол ва хизмат ;уролини муомалада булиши билан богли; муносабатлар Узбекистон Республикасининг "Цурол тугрисида"ги ;онуни [5] билан ху;у;ий тартибга солинади. Узбекистон Республикаси фу;аролари, чет эл фу;аролари ва фу;аролиги булмаган шахслар томонидан фу;аровий ;уролни хамда унинг у;-дориларини хадя этиш тартиби ушбу Цонуннинг 18-моддаси 2-;исмида белгилаб берилган булиб, унга кура "Фу;аровий ;уролни ва унинг у;-дориларини мерос ;илиб олиш хамда хадя этиш меросхурда ёки хадя берилаётган шахсда мазкур турдаги ;уролни олишга доир рухсатнома мавжуд булган та;дирда, ;урол Миллий гвардия органларида ;айта руйхатдан утказилганидан сунг амалга оширилади".

Ушбу норма тахлилидан англашиладики, фу;аровий ;уролни ва унинг у;-дориларини хадя ;илиш шартномасини тузиш учун хадя олувчида мазкур турдаги ;уролни олишга доир рухсатнома мавжуд булиши шарт ва бундай шартномани тузишга Миллий гвардия органлари рухсат беради деган фикрга олиб келади. Бизнинг фикримизча эса, фу;аровий ;уролни ва унинг у;-дориларини хадя ;илиш шартномасини тузиш учун Миллий гвардия органларидан рухсат олиш лозим деб уйлаш, нотугри булади. Чунки бу фу;аролик ху;у;и нормаларига зид келади. Акс холда Миллий гвардия органлари мулк ху;у;ига эга булиш учун рухсат бераётгандек булиб куринади. Вахоланки, Миллий гвардия органлари бундай ху;у;;а эга эмас. Фу;аролар фу;аровий ;уролни ва унинг у;-дориларини хадя ;илиш шартномасини тузишлари мукин ва бу ;онунга зид эмас, биро; хадя ;илувчи хадя ;илинган ашёни ;абул ;илиб олиши учун махсус рухсатномага эга булиши лозим. Бу рухсатнома эса Миллий гвардия органлари томонидан берилади. Демак, муомала ;обилияти чекланган ашёлар хадя олувчига шу ашё учун белгиланган махсус тартибга риоя этилган холдагина берилиши мумкин [6, б. 223-224]. Шу асосда Узбекистон Республикасининг "Цурол тугрисида"ги ;онуни 18-моддаси 2190

к^ми 1-xaтбoшиcининг тyFpи кУлaнилишини вa aник тaлкин килинишини тaъминлaш учун "xaдя этиш" жyмлacи Уpнигa "xaдяни тoпшиpиш" жyмлacини кУллaш мaкcaдгa мyвoфик.

Ушбу фикpни ^нуннинг 18-мoддacи 2-киcми иккинчи жyмлacи xaм тacдиклaйди. Унгa кypa, фyкapoвий кУPoлни oлишгa дoиp pyxcaтнoмa oлиш paд этилгaн тaкдиpдa, мepocxУp ëки xaдя бepилaëтгaн шaxc ушбу кypoлни фyкapoвий вa xизмaт кypoлини xaмдa унинг Ук-дopилapини peaлизaция килиш учун ли^нзияга эгa бyлгaн юpидик шaxcлap opкaли coтиши ëки Mиллий гвapдия opгaнлapигa тeкин тoпшиpиши ëxyд уни coвFa килиши кepaк. Ушбу нopмa мaзмyнини тaxлил килaдигaн бyлcaк, фyкapoвий кУPoл xaдя килингaн шaxcгa xaдя шapтнoмacи тyзилгaнидaн кeйин pyxcaтнoмa oлиш paд этилгaн тaкдиpдa, кУPoлни кaбyл килa oлмaйди вa уни бeлгилaнгaн тapтибдa yзидaн бeгoнaлaштиpaди.

Х^дя oлyвчигa кУPoл coвFa килингaндa ëки мepoc килиб кoлдиpилгaндa фyкapoнинг pyxcaтнoмacи мaвжyд бyлмacлиги мумкин, биpoк KУPoл coвFa килинтн ëки мepoc килиб oлгaнидaн ^йин pyxcaтнoмa oлиш учун xapaкaт килиши вa Mиллий гвapдия opгaнлapигa xyжжaт тoпшиpиши мумкин. Aгap фyкapo Mиллий гвapдия opгaнигa тeгишли xyжжaтлapни тoпшиpca вa pyxcaтнoмa бepмacликкa acoc тoпилмaca, дeмaк бу шaxc кypoлни xaдя ëки мepoc cифaтидaкaбyл килиш хукукига эгa бyлaди. Лeкин кaнчa мyддaтдa Mиллий гвapдия opгaнлapигa xyжжaт тoпшиpиши мacaлacи Узбeкиcтoн Рecпyбликacининг "Цypoл тyFpиcидa"ги кoнyндa нaзapдa тyтилмaгaн. Бyндaн тaшкapи, xaдя килингaн ëки мepoc килиб кoлдиpилгaн KУpoл вaктинчaлик (xaдя ë^ мepoc oлyвчи pyxcaтнoмa oлгyнчa) кaepдa caклaнaди дeгaн xaкли caвoл тyFилaди. Чунки, Mиллий гвapдия opгaнлapининг pyxcaтнoмacиcиз xaдя ëки мepoc oлyвчи кypoлни кaбyл килa oлмaйди. Haзapимиздa ушбу xoлaтлap Узбeкиcтoн Рecпyбликacининг "Цypoл тyFpиcидa"ги кoнyни 18-мoддacи 2-киcмидa нaзapдaн чeтдa кoлгaн.

Бyндaн тaшкapи, фyкapoвий кУPoлини oлишгa дoиp pyxcaтнoмa бepиш вaкoлaти Ички ишлap opгaнлapигa бepилиши мaкcaдгa мyвoфик. Чунки, Mиллий гвapдия opгaнлapининг Toшкeнт шaxap, ЦopaкaлпoFиcтoн Рecпyбликacи вa вилoятлapдa бoшкapмaлapи мaвжyд булиб, тyмaн, мaxaллa вa кишлoк жoйлapидa фyкapoвий кУPoлини oлишгa дoиp pyxcaтнoмa бepиш вaкoлaтини aмaлгa oшиpa oлaдигaн вa yлapни нaзopaт килaдигaн бyлинмaлapи мaвжyд эмac. Ички ишлap opгaнлapи э^ бу имкoниятгa эгa булиб, фyкapoвий кУPoлини oлишгa дoиp pyxcaтнoмa бepиш вaкoлaтини aмaлгa oшиpa oлaди.

Юкopидaги xoлaтлapни бapтapaф этиш учун, Узбeкиcтoн Рecпyбликacининг "Kypoл тyFpиcидa"ги кoнyни 18-мoддacини кyйидaги тaxpиpдa бepиш мaкcaдгa мyвoфик:

"Узбeкиcтoн Рecпyбликacи фyкapoлapи, чeт эл фyкapoлapи вa Узбeкиcтoн Рecпyбликacидa дoимий яшoвчи фyкapoлиги бyлмaгaн шaxcлap уз мyлкидaги фyкapoвий кУPoлни xaмдa унинг Ук-дopилapини Ички ишлap opгaнлapининг фyкapoвий кypoлни peaлизaция килишгa дoиp pyxcaтнoмaлapи acocидa, фyкapoвий вa xизмaт кУPoлини xaмдa унинг Ук-дopилapини peaлизaция килиш учун ли^нзияга эгa бyлгaн юpидик шaxcлap opкaли coтиш xyкyкигa эта.

Фyкapoвий кypoлни вa унинг Ук-дopилapини мepoc килиб oлиш xaмдa xaдяни тoпшиpиш мepocxУpдa ëки xaдя бepилaëтгaн шaxcдa мaзкyp тypдaги кУPoлни oлишгa дoиp pyxcaтнoмa мaвжyд бyлгaн тaкдиpдa, кУPoл Ички ишлap opгaнлapидa

кaйтa pyйxaтдaн yткaзилгaнидaн cyнг aмaлгa oшиpилaди. Aгapдa мepocxУpдa ëки xaдя бepилaëтгaн шaxcдa мaзкyp тypдaги кypoлни oлишгa дoиp pyxcaтнoмa мaвжyд бyлмaгaн тaкдиpдa Ички ишлap opгaнлapигa уч кунлик мyддaтдa кУPoлни вaктинчaлик caклaш учун тoпшиpиши вa ун кунлик мyддaтдa pyxcaтнoмa oлиш учун xyжжaтлapни тaкдим этиши лoзим. Фyкapoвий кУPoлни oлишгa дoиp pyxcaтнoмaни oлиш paд этилгaн тaкдиpдa, мepocxУp ëки xaдя бepилaëтгaн шaxc ушбу кУPoлни фyкapoвий вa xизмaт кУPoлини xaмдa унинг Ук-дopилapини peaлизaция килиш учун лицeнзиягa эгa бyлгaн юpидик шaxcлap opкaли coтиши ëки Ички ишлap opгaнлapигa тeкин тoпшиpиши ëxyд уни coвFa килиши кepaк.".

Фyкapoвий кУPoлни xaдя килиш oFзaки ë^ ëзмa шapтнoмa тузиш opкaли aмaлгa oшиpилиши мукин. Х^дя шapтнoмacи pyйxaтдaн yткaзиш шapт бyлмaгaн вa pyxcaтнoмa тaлaб этилмaйдигaн фyкapoвий кypoлни килгaндa xaммa вaкт

ëзмa шaклдa тyзилaди. Биpoк, pyйxaтдaн yткaзиш шapт бyлмaгaн вa pyxcaтнoмa тaлaб этилмaйдигaн фyкapoвий кУPoлни xaдя килишдa кyйидaги уч xoлaтдa шapтнoмa ëзмa шaклдa тузилиши тaлaб килинaди: aгapдa xaдянинг микдopи бaзaвий xиcoблaш микдopининг ун бapaвapидaн opтик cyммaдa бyлca, xaдя килувчи юpидик шaxc бyлгaндa ë^ шapтнoмaдa кeлaжaкдa xaдя этиш вaъдa килингaндa [7, c. 118]. Ушбу xoлaтлapдa УзР ФК 109-мoддacигa мyвoфик, битимнинг oддий ëзмa шaклигa pиoя килмacлик унинг xaкикий эмacлигигa oлиб кeлмaйди, биpoк низo чиккaн тaкдиpдa тapaфлapни битимнинг тyзилгaнлигини, мaзмyнини ë^ бaжapилгaнлигини гyвoxлapнинг кypcaтyвлapи билaн тacдиклaш xyкyкидaн мaxpyм килaди.

Mиллий гвapдия opгaнлapидa pyйxaтдaн yтгaн фyкapoвий кУPoл pyxcaтнoмaгa эгa бyлгaн шaxcгa xaдя килиниши мумкин вa у эта^ yзгapгaнлиги мyнocaбaти билaн кaйтa pyйxaтдaн yткaзилaди. Биpoк, гaзли кУPoл, яъни кyздaн ëш oкизaдигaн ëки aчиштиpaдигaн мoддaлap билaн тyлдиpилгaн гaзли бaллoнчaлap, мexaник пypкaгичлap, aэpoзoлли кypилмaлap вa бoшкa кypилмaлap, элeктpoшoк кypилмaлapи, учкун чикapгичлap вa шикacт eткaзyвчи тaъcиpи элeктp энepгияcидaн фoйдaлaнишгa acocлaнгaн бoшкa кypилмaлap, шyнингдeк, oFиз киcмидaги кyввaт 7,5 жoyлдaн кaм вa кaлибpи 4,5 миллимeтpгa кaдap бyлгaн пнeвмaтик oв кУPoлини xaмдa oFиз киcмидaги кyввaт 3 жoyлдaн кaм булган пнeвмaтик cпopт кУPoлллapини xaдя килишдa pyxcaтнoмa вa pyйxaтдaн yткaзиш тaлaб килинмaйди. Шyнингдeк, Mиллий гвapдия opгaнлapининг pyxcaтнoмaлapиcиз тиFли coвyк oв кУPoлини, Укoтap oв кУPoлининг вa of^ киcмидaги кyввaт 7,5 жoyлдaн юкopи xaмдa кaлибpи 4,5 миллимeтpдaн opтик бyлгaн пнeвмaтик кУPoлнинг Ук-дopилapини Узбeкиcтoн Рecпyбликacининг oв килиш хукуки бepилгaн фyкapoлapигa xaдя килиш мумкин. Бyндaй кУPoллapни coвFa cифaтидa кaбyл килиш хукукига шу шapт билaн эт бyлaдики, yнгa кypa фyкapo oв килиш, кУPoл ишлaб чикapиш, кypoлни oлди-coтди килиш вa тoпшиpиш, KУpoлгa эгaлик килиш, caклaш, oлиб юpиш, тpaнcпapтиpoвкa килиш, кУPoлни кУллaш вa кoллeкциялaш билaн бoFлик кoидaбyзapликлap coдиp килмaгaн булиши лoзим.

Taъкидлaш жoизки, йигиpмa биp ëшгa тyлмaгaн Узбeкиcтoн Рecпyбликacи фyкapoлapигa фyкapoвий oв кУPoлини вa унинг Ук-дopилapини, ун ^ккиз ëшгa тyлмaгaн Узбeкиcтoн Рecпyбликacи фyкapoлapигa эca фyкapoвий cпopт кypoлини вa узини узи xимoя килиш кypoлини xaдя килиш тaкиклaнaди. Шyнингдeк, эгaлигидa

турган сойли стволли укотар ов куролининг умумий сони учтадан, силлик стволли укотар куролнинг умумий сони бештадан ошган Узбекистон Республикаси фукаросига бундай куролларни хадя килиш мумкин эмас. Бунда мазкур курол турлари коллекциялаш ёки кургазмага куйиш объектлари булган доллар мустаснодир. Агарда фукаро ун саккиз ёшга тулмаган булса, жамоат тартиби ёки урнатилган бошкарув тартибига карши касддан жиноят содир этганлиги учун судланган ёки содир этган жинояти учун жазо утаётган ёхуд бир йил давомида кайта маъмурий хукукбузарлик содир этган булса унга курол совга килиш мумкин эмас [8].

Охирги йилларда амалдаги куролни хадя килиш тартиби хадянинг максадига мос эмас, фукаро олдин курол олиш учун рухсат олиши керак, ундан кейин эса куролни хадя килиш шарномасида хадя олувчи сифатида субъект булиши мумкин [9, с. 68], деган фикрлар учрамокда. Х,аётда эса бунинг акси булади. Бу фикрларга кушилиб булмайди. Чунки, Цонун чикарувчи Миллий гвардия органларининг хадя шартномасини тузишга рухсат беришини эмас, балки хадя шартномаси тузилганидан сунг хадя олувчининг куролни кабул килиб олишига рухсат беришини назарда тутади. Ушбу холатда давлат ва жамият хавфсизлиги нуктаи назаридан Цонун чикарувчи мутлако хак: аввало давлат органлари фукаронинг кайсидир куролга эгалик кила олиши мумкинлигини текшириб курганидан сунг у куролни совга сифатида кабул килиши мумкин. Акс холда эса, уз хатти-харакатларига жавоб бера олмайдиган шахс курол билан жамоат жойларида пайдо буладиган булса окибатларини тассавур килиш кийин. Бошка тарафдан караганда эса, хадя олувчи куролга эгалик килишга рухсатнома олиш учун харакат килаётган вакт давомида хадя килувчи фикрини узгартириши ва хадя килиш ниятидан кайтиши мумкин. Бу холатда хадя олувчи рухсатнома олиш учун килинган харажатларга куйиб колиши мумкин. Хадя шартномаси тузилиб булгандан кейин хадя олувчининг рухсатнома олиши эса унда бундай харажатларга куйиб колишини олдини олади. Бизнингча ушбу муаммони ечими куйидагича: куролни хадя килиш махсус расмиятчиликни, яъни курол учун рухсатнома олишни талаб килади, хадя шартномаси эса хакикий эмас деб топилиши хавфи остида хадяни ваъда килиш куринишида курол хадя олувчига рухсатнома олгандан сунг топширилиши шарти билан ёзма шаклда тузилиши лозим. Ушбу холатда шартноманинг ёзма шаклига риоя килиниши хадя килувчи шартнома буйича уз мажбуриятларини бажармайдиган булса, хадя олувчи шартнома мажбуриятлари бажарилмаганлиги окибатида етказилган зарарни (яъни, рухсатнома олиш учун килинган харажатлар ва х.к.) хадя килувчидан коплашни талаб килиш хукукига эга булади.

Фукаролик хукукининг муомалада булиши чекланган объектларидан яна бири маданий мерос объектлари булиб, айрим холатларда хадя шартномасининг предмети булиши мумкин. Маданий мерос объектларини муомалада булиши билан боглик масалалар Узбекистон Республикасининг "Маданий мерос объектларини мухофаза килиш ва улардан фойдаланиш тугрисида"ги конуни [10] билан тартибга солинади.

1. Маданий мерос - авлодлар томонидан яратилган амалий тажриба, ахлокий, илмий, диний ва рухий карашлар, халк маданияти ва ижоди каби моддий хамда маънавий бойликлар мажмуидир [11, б. 295].

Узбeкиcтoн Рecпyбликacининг "Maдaний мepoc oбъeктлapини мyxoфaзa килиш вa yлapдaн фoйдaлaниш тyFpиcидa"ги кoнyни 3-мoддacигa кypa, мaдaний мepoc oбъeктлapи мoддий вa нoмoддий мaдaний мepoc oбъeктлapидaн тaшкил тoпaди. Moддий мaдaний мepoc oбъeктлapигa тapиxий, илмий, бaдиий ë^ yзгaчa мaдaний киммaтгa эгa булган aнcaмбллap, диккaтгa caзoвop жoйлap вa ëдгopликлap киpaди. Hoмoддий мaдaний мepoc oбъeктлapигa эca тapиxий, илмий, бaдиий ëки yзгaчa мaдaний киммaтгa эта бyлгaн ypф-oдaтлap, xaлк ижoдиëти ^уз, paкc, мycикa, тoмoшa caнъaти), шyнингдeк yлap xaмдa xaлк бaдиий xyнapмaндчилиги вa aмaлий caнъaти билaн бoFлик билимлap, кyникмaлap, acбoб-aнжoмлap, apтeфaктлap, мaдaний мaкoнлap киpaди.

Узбeкиcтoн Рecпyбликacининг "Maдaний мepoc oбъeктлapини мyxoфaзa килиш вa yлapдaн фoйдaлaниш тyFpиcидa"ги кoнyни 23-мoддacи "Moддий мaдaний мepoc oбъeктлapигa этлик килиш, yлapдaн фoйдaлaниш вa yлapни тacappyф этишнинг yзигa xoc жиxaтлapи" дeб нoмлaнгaн бyлcaдa, yндa мoддий мaдaний мepoc oбъeктлapини тacappyф этишни тapтибгa coлyвчи кoидaлap уз ифoдacини тoпмaгaн. Фaкaтгинa мaзкyp мoддaнинг 4-киcмидa дaвлaт мyлкидa тypгaн мoддий мaдaний мepoc oбъeктлapи дaвлaт тacappyфидaн чикapилиши вa xycycийлaштиpилиши мумкин эмacлиги бeлгилaнгaн. Биpoк, жиcмoний вa юpидик шaxcлapнинг мyлкидa бyлгaн мoддий мaдaний мepoc oбъeктлapи кaндaй тacappyф этилaди дeгaн caвoл oчик кoлиб кeтгaн (мacaлaн, мepoc кoлдиpилиши, xaдя ëки oлди-coтди килиниши). Бизнинг фикpимизчa, ушбу нopмaдa мoддий мaдaний мepoc oбъeкти йУкoтилca унинг Уpни тyлдиpиб бyлинмacлигини xaмдa унинг тapиxий, мaдaний ëки илмий axaмиятини xиcoбгa oлгaн xoлдa жиcмoний вa юpидик шaxcлap тoмoнидaн тacappyф этилишини тapтибгa coлyвчи кoидaлap уз ифoдacини тoпиши лoзим. Xycycaн, Узбeкиcтoн Рecпyбликacининг "Maдaний мepoc oбъeктлapини мyxoфaзa килиш вa yлapдaн фoйдaлaниш тyFpиcидa"ги кoнyни 23-мoддacи кyйидaги тaxpиpдaги 5-киcм билaн тyлдиpилиши мaкcaдгa мyвoфик: "Moддий мaдaний мepoc oбъeктининг мyлкдopи бyлгaн жиcмoний вa юpидик шaxcлap yзигa кapaшли бyлгaн мoддий мaдaний мepoc oбъeкти йУкoтилca унинг Уpни тyлдиpиб бyлинмacлигини xaмдa унинг тapиxий, мaдaний ëки илмий axaмиятини хи^бга oлиб, уни caклaб тypиш вa Узбeкиcтoн Рecпyбликacи xyдyдидaн чeтгa чикиб кeтмacлигини тaъминлaш мaжбypиятини зиммacигa юклaгaн xoлдa бoшкa шaxcлapгa мepoc кoлдиpиши ëки xaдя килиши мумкин. Moддий мaдaний мepoc oбъeктининг мyлкдopи бултн жиcмoний вa юpидик шaxcлap узига кapaшли бyлгaн мoддий мaдaний мepoc oбъeктини фaкaтгинa тeгишли дaвлaт мyaccacaлapигa coтиши мумкин". Ушбу кУшимчaнинг киpитилиши мoддий мaдaний мepoc oбъeктлapининг pecпyбликa xyдyдидaн чeтгa чикиб кeтиши ë^ yлapнинг йук булиб кeтишини oлдини oлaди xaмдa мyxoфaзa килиб, унин caклaнишини тaъминлaйди.

Tapиxий-мaдaний бoйликлapни мyoмaлaдa булишини тapтибгa coлyвчи янa биp H0pмaтив-xyкyкий xyжжaт бу Узбeкиcтoн Рecпyбликacининг "Myзeйлap тyFpиcидa"ги кoнyни [12] булиб, мyзeй aшëлapи вa мyзeй кoллeкциялapини мyoмaлaдa булишини тapтибгa coлaди. Ушбу ^нуннинг 3-мoддacидa мyзeй aшëлapи вa мyзeй кoллeкциялapигa тaъpиф бepилгaн булиб, унта кypa мyзeй aшëcи - cифaти ëки aлoxидa бeлгилapи жaмият мaнфaaтлapи учун caклaш, Уpгaниш вa oммaгa нaмoйиш этиш зapypaтини тaкoзo этувчи мaдaний

бoйликдиp, мyзeй кoллeкцияcи эca - уз кeлиб чикиш xycycияти ëки шaклaн якинлиги тyфaйли ëxyд бoшкa бeлгилapи бyйичa биpлaштиpилгaндaгинa мyзeй aшëcи xycycиятигa эгa бyлaдигaн мaдaний бoйликлap мaжмyидиp.

"Myзeйлap тyFpиcидa"ги кoнyннинг [13] 7-мoддacи 2-киcмигa мyвoфик, Mиллий мyзeй фoнди тapкибигa киpитилгaн мyзeй aшëлapи вa мyзeй кoллeкциялapининг фyкapoлик мyoмaлacигa фaкaт ушбу Цoнyндa бeлгилaнгaн чeклaшлapгa pиoя этилгaн xoлдa йул кУйилaди.

Taъкидлaш жoизки, Узбeкиcтoн Рecпyбликacининг "Myзeйлap тyFpиcидa"ги K0нyнидa Mиллий мyзeй фoнди тapкибигa киpитилгaн мyзeй aшëлapи вa мyзeй кoллeкциялapи бyйичa xaдя шapтнoмacини тyзишдa биp ^TOp чeклaшлap Уpнaтилгaн.

Xycycaн, Узбeкиcтoн Рecпyбликacининг "Myзeйлap тyFpиcидa"ги кoнyни 12-мoддacигa мyвoфик, 'Миллий мyзeй фoнди тapкибигa киpитилгaн мyзeй aшëлapи вa мyзeй кoллeкциялapи фaкaт Узбeкиcтoн Рecпyбликacи Maдaният вaзиpлигининг мaxcyc pyxcaтнoмacигa бинoaн тacappyфдaн чикapилиши ëки yнивepcaл хукукий вopиcлик тapтибидa ëxyд бoшкa ycyлдa биp шaxcдaн иккинчи шaxcгa утиши мумкин" [14].

Дeмaк, ушбу нopмaдaн ^либ чикaдигaн бyлcaк, xaдя килувчи узига мулк Хукуки acocидa тeгишли бултн мyзeй aшëлapи вa мyзeй кoллeкциялapини xaдя килиши учун Узбeкиcтoн Рecпyбликacи Maдaният вaзиpлигининг мaxcyc pyxcaтнoмacини oлиши шapт. Aгap pyxcaтнoмa бepиш paд этилca xaдя aмaлгa oшмaйди, яъни xaдя шapтнoмacи тyзилмaйди. Ушбу xoлaтдa мулк хукуки чeклaнaëтгaндeк кypинaди. Биpoк, мyзeй aшëлapи вa мyзeй кoллeкциялapини Узбeкиcтoн xaлки мaдaний мepocининг aжpaлмac киcми xaмдa миллий-мaдaний бoйлигимиз экaнлигидaн кeлиб чикaдигaн бyлcaк, уни acpaб-aвaйлaш мaкcaдидa ^нун чикapyвчининг тaлaби acocлидиp. Xycycaн, мyлкдop xyкyклapи вa вaкoлaтлapининг чeгapacи Узбeкиcтoн Рecпyбликacи Koнcтитyцияcининг 54-мoддacидa бaëн килингaн булиб, yнгa acocaн мyлкдop уз xyкyклapини aмaлгa oшиpишдa экoлoгик мyxитгa зapap eткaзмacлиги, фyкapoлap, юpидик шaxcлap вa дaвлaтнинг xyкyклapини xaмдa кoнyн билaн кУpиклaнaдигaн мaнфaaтлapини бyзмacлиги шapт.

Шyнингдeк, Узбeкиcтoн Рecпyбликacининг "Myзeйлap тyFpиcидa"ги ^нуни 23-мoддacининг 1-киcмигa мyвoфик, '^иллий мyзeй фoндининг дaвлaтгa тeгишли бyлмaгaн к^ми тapкибигa киpитилгaн мyзeй aшëлapи вa мyзeй кoллeкциялapи бyйичa oлди-coтди ë^ xaдя битимлapи тyзилгaндa coтиб oлyвчи ëки xaдя oлyвчи ушбу aшëлap вa кoллeкциялapгa ниcбaтaн coтyвчи ëxyд xaдя килyвчидa бyлгaн бapчa мaжбypиятлapни уз зиммacигa oлиши шapт".

Ушбу нopмaдaн кeлиб чикaдигaн бyлcaк, Mиллий мyзeй фoндининг дaвлaтгa тeгишли бyлмaгaн киcми тapкибигa киpитилгaн мyзeй aшëлapи вa мyзeй кoллeкциялapи бyйичa тyзилaдигaн xaдя шapтнoмacидa xaдя oлyвчи ушбу aшëлap вa кoллeкциялapгa ниcбaтaн xaдя килyвчидa бyлгaн бapчa мaжбypиятлapни уз зиммacигa oлишини бeлгилoвчи шapтлap кypcaтилгaн булиши шapт вa бу шapтнoмaнинг мухим шapти булиб xиcoблaнaди. A^ xoлдa шapтнoмa xaкикий Хиcoблaнмaйди.

Kypиниб тypибдики, ^нун чикapyвчи мyзeй aшëлapи вa мyзeй кoллeкциялapини xaдя килиш шapтнoмacини тyзишдa унинг фyкapoлик

муомаласида булиши чекланганлиги хусусиятини эътиборга олган холда махсус чекловлар урнатган. Биринчидан, хадя ;илувчи бундай ашёларни хадя ;илишдан олдин Узбекистон Республикаси Маданият вазирлигининг махсус рухсатномасини олиши лозим. Иккинчидан, музей ашёлари ва музей коллекциялари буйича тузилаётган хадя шартномасида хадя олувчи ушбу ашёлар ва коллекцияларга нисбатан хадя ;илувчида булган барча мажбуриятларни уз зиммасига олишини белгиловчи шартлар уз ифодасини топиши лозим. Булар эса уз навбатида, Цонун чи;арувчи томонидан бундай турдаги хадя шартномаларини тузиш учун белгиланган мажбурий талаблар булиб хисобланади. Ушбу талабларга риоя ;илмаслик эса хадя шартномасини ха;и;ий эмас деб топилишига олиб келади.

Бундан таш;ари, Цонун чи;арувчи музей ашёлари ва музей коллекцияларини хадя ;илиш шартномасини тузиш учун хам махсус тартиб урнатган. Узбекистон Республикасининг "Музейлар тугрисида"ги ;онуни 23-моддаси 4-;исмига мувофи;, "Музей ашёлари ва музей коллекцияларига оид васиятнома ва хадя шартномаси Миллий музей фондининг Давлат каталогида давлат руйхатидан утказилган кундан эътиборан тузилган хисобланади". Демак, музей ашёлари ва музей коллекциялари хадя ;илиш шартномаси Миллий музей фондининг Давлат каталогида давлат руйхатидан утказилган сунг хадя олувчида музей ашёлари ва музей коллекцияларига нисбатан мулк ху;у;и вужудга келади.

Хусусан, Узбекистон Республикаси Вазирлар Махкамасининг 2010 йил 12 апрелдаги 68-сон ;арорибилан тасди;ланган "Миллий музей фондининг Давлат каталоги тугрисида"ги Низомнинг [15] 17-бандига мувофи;, юридик ва жисмоний шахсларнинг Миллий музей фонди таркибига киритилган музей ашёлари ва музей коллекцияларига булган фу;аролик ху;у; ва мажбуриятларини белгилаш, узгартириш ёки бекор ;илишга ;аратилган харакатлари, шу жумладан, мулк ху;у;ини бош;а шахсга утказиш мазкур харакатлар Миллий музей фондининг Давлат каталогида руйхатдан утказилганидан кейингина амалга оширилади.

Мазкур Низомнинг 23-бандига мувофи;,Миллий музей фондининг давлатга тегишли булмаган ;исми таркибига киритилган музей ашёлари ва музей коллекциялари билан богли; ;уйидаги битимлар руйхатга олинади: олди-сотди шартномалари; хадя этиш; айирбошлаш;

доимий ёки ва;тинча фойдаланиш учун топшириш.

Демак, Миллий музей фондининг давлатга тегишли булмаган ;исми таркибига киритилган музей ашёлари ва музей коллекциялари олди-сотди, хадя, айирбошлаш шартномалари ор;али тасарруф этилиши хамда ижара асосида доимий ёки ва;тинча фойдаланиш учун топширилиши мумкин. Тасавур ;илайлик, чет эл фу;ароси Узбекистон Республикаси Маданият вазирлигининг махсус рухсатномаси асосида, музей ашёлари ва музей коллекциялари буйича тузилаётган битимни Миллий музей фондининг Давлат каталогида давлат руйхатидан утказиб Узбекистон Республикаси худудидан четга олиб чи;иб кетмо;чи. Модомики, музей ашёлари ва музей коллекциялари унга мулк ху;у;и асосида тегишли экан, у бундай ху;у;;а эгами?

Вахоланки, музей ашёлари ва музей коллекциялари Узбекистон хал;и маданий меросининг ажралмас ;исми хисобланар экан, уларнинг муомалада

булишини тартибга солувчи бирор бир ;онун хужжатида Узбекистон Республикаси худудидан чи;иб кетмаслигини тартибга солувчи норма мавжуд эмас. Ю;орида куриб чи;илган ;онун хужжатларининг асосий ма;садларидан бири хам, музей ашёлари ва музей коллекцияларининг Узбекистон Республикаси худудидан четга чи;иб кетмаслигини таъминлаш ва уни асраб-авайлашдир.

Шу асосда Узбекистон Республикасининг "Музейлар тугрисида"ги ;онуни 23-моддасининг 1 ва 2 ;исмларини ;уйидаги тахрирда бериш ма;садга мувофи;:

"Миллий музей фондининг давлатга тегишли булмаган ;исми таркибига киритилган музей ашёлари ва музей коллекциялари буйича олди-сотди ёки хадя битимлари тузилганда сотиб олувчи ёки хадя олувчи ушбу ашёлар ва коллекцияларга нисбатан сотувчи ёхуд хадя ;илувчида булган барча мажбуриятларни уз зиммасига олиши ва Узбекистон Республикаси худудидан четга чи;иб кетмаслигини таъминлаши шарт. Мазкур ашёлар ва коллекцияларнинг олди-сотдисида давлат имтиёзли сотиб олиш ху;у;ига эга булади.

Миллий музей фондининг давлатга тегишли булмаган ;исми таркибига киритилган музей ашёлари ва музей коллекциялари васият ёки ;онунга биноан мерос ;илиб олинганда меросхур ушбу ашёлар ва коллекцияларга нисбатан мерос ;олдирувчида булган барча мажбуриятларни уз зиммасига олиши ва Узбекистон Республикаси худудидан четга чи;иб кетмаслигини таъминлаши шарт. Бу мажбуриятлардан бош тортган та;дирда, меросхур мазкур музей ашёлари ва музей коллекцияларини ушбу модданинг биринчи ;исмида назарда тутилган шартларда сотиши ёки бош;а битим тузиши мумкин. Бу холда давлат имтиёзли сотиб олиш ху;у;ига эга булади."

Хулоса ;илиб айтганда, и;тисодий хавфсизликни таъминлаш, жамоат хавфсизлиги ва жамоат тартибини са;лаш, Узбекистон хал;и маданий меросини асраб-авайлаш ма;садида айрим ашёларнинг фу;аролик муомаласида булишини ху;у;ий тартибга солишда айрим чекловлар урнатилиши мумкин.

фойдаланилган адабиётлар

1. Зокиров И.Б. Фу;аролик ху;у;и: Дарслик 1 ;исм. Масъул мухаррир:

Х,.Рахмон;улов. Цайта ишланган ва тулдирилган бешинчи нашр. -Т.: ТДЮИ,

2009. 252-бет.

2. Рыхлетский П.Л. Дарение в системе безвозмездных сделок// Дисс. ... канд. юрид. наук. Ростов - на - Дону 2005. -С. 116.

3. Фу;аролик ху;у;и: Дарслик. 1 ;исм / Муаллифлар жамоаси. -Т.: ТДЮУ, 2016. 99-бет.

4. Узбекистон Республикасининг «Валютани тартибга солиш тугрисида»ги ;онуни / Цонун хужжатлари маълумотлари миллий базаси // https://lex.uz/docs/4562834

5. Узбекистон Республикасининг "Цурол тугрисида"ги ;онуни / Цонун хужжатлари маълумотлари миллий базаси // https://lex.uz/docs

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

6. Рахмон;улов X,. Узбекистон Республикаси Фу;оролик Кодексининг биринчи ;исмига умумий тавсиф ва шархлар. 1-жилд.. "И;тисодиёт ва ху;у; дунёси". -Т.: 1997. -Б. 223-224.

7. Рыхлетский П.Л. Дарение в системе безвозмездных сделок// Дисс. ... канд. юрид. наук. Ростов - на - Дону 2005. -С. 118.

8. Савелий М.Ф. Законные способы приобретения оружия//Мр://шшш-shield.ru/Articles/oruzh_zakon.htm

9. Ушбу фикрни Соловых С.Н. ;исман ;уллаб ;увватлаган. Царанг: Дарение в гражданском праве России. Автореф. дис.... канд. юрид. наук. С. 10., шунингдек, Шалашов В.И., Коренев А.П.лар эса ушбу фикрни тули; ;уллаб-;увватлаган. Царанг: О наследовании и дарении гражданского оружия// Государство и право. 1997. № 1. -С.68.

10. Узбекистон Республикасининг "Маданий мерос объектларини мух,офаза ;илиш ва улардан фойдаланиш тугрисида"ги ;онуни / Цонун хужжатлари маълумотлари миллий базаси // https://www.lex.uz/acts/25461

11. Конституциявий ху;у;. Дарслик. Муаллифлар жамоаси. -Тошкент, Узбекистон Республикаси Миллий гвардияси Х,арбий-техник институти, 2019. 295-бет.

12. Узбекистон Республикасининг "Музейлар тугрисида"ги ;онуни / Цонун хужжатлари маълумотлари миллий базаси // https://www.lex.uz/acts/1391728

13. Узбекистон Республикасининг "Музейлар тугрисида"ги ;онуни / Цонун хужжатлари маълумотлари миллий базаси // https://www.lex.uz/acts/1391728

14. Узбекистон Республикасининг "Музейлар тугрисида"ги ;онуни / Цонун хужжатлари маълумотлари миллий базаси // https://www.lex.uz/acts/1391728

15. Узбекистон Республикаси Вазирлар Махкамасининг 2010 йил 12 апрелдаги 68-сон ;арорибилан тасди;ланган "Миллий музей фондининг Давлат каталоги тугрисида"ги Низом / Цонун хужжатлари маълумотлари миллий базаси // https://lex.uz/docs/1614719

16. Узбекистон Республикаси Вазирлар Махкамасининг 2010 йил 12 апрелдаги 68-сон ;арорибилан тасди;ланган "Миллий музей фондининг Давлат каталоги тугрисида"ги Низом / Цонун хужжатлари маълумотлари миллий базаси // https://lex.uz/docs/1614719

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.