Научная статья на тему 'ОШҚОЗОН-ИЧАК ТРАКТИ ЗАРАРЛАНИШИ УСТУНЛИГИ БИЛАН КЕЧГАН КОРОНАВИРУС ИНФЕКЦИЯСИДАН КЕЙИНГИ ҲОЛАТНИ ДАВОЛАШНИНГ ЎЗИГА ХОСЛИКЛАРИ'

ОШҚОЗОН-ИЧАК ТРАКТИ ЗАРАРЛАНИШИ УСТУНЛИГИ БИЛАН КЕЧГАН КОРОНАВИРУС ИНФЕКЦИЯСИДАН КЕЙИНГИ ҲОЛАТНИ ДАВОЛАШНИНГ ЎЗИГА ХОСЛИКЛАРИ Текст научной статьи по специальности «Клиническая медицина»

CC BY
1341
28
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Журнал
Scientific progress
Область наук
Ключевые слова
коронавирус инфекцияси / ковиддан кейинги ҳолат / ошқозон-ичак тракти / Covid-19. / coronavirus infection / Post-covid syndrome / gastrointestinal tract / Covid-19.

Аннотация научной статьи по клинической медицине, автор научной работы — Махсуда Салхидиновна Бекмурадова, Худоёр Худойбердиевич Гаффаров, Сувон Тотлибоевич Ярматов

Мақолада коронавирус инфекциясидан кейинги ҳолатда ошқозон-ичак тракти зарарланиши устунлиги билан кечган беморнинг клиник ҳолати келтирилган. Ушбу клиник ҳолатда беморда Covid-19 инфекцияси туфайли асосан ошқозон-ичак тракти зарарланишининг устунлиги билан кечган бемор ҳақида сўз боради. Беморда кунгил айниш, қайд қилиш ва диарея белгилари 6 ой давомида безовта қилиб, бу ҳолатлар беморда тана массасининг камайиши, вазн дефицитигача олиб келган. Коронавирусга қарши дориларни қабул қилишига қарамай, беморнинг аҳволи аста-секин ёмонлаша борган. Мақолада ковиддан кейинги даврдаги ошқозон-ичак тракти зарарланиш устунлиги билан кечган ҳолатдаги касалликнинг ташҳиси, клиник кечиши, даволашнинг ўзига хосликлари кўриб чиқилиб, интерпритация қилинган. Бу маълумотлар тўғри ташҳис ўрнатиш ва коронавирус билан касалланишдан кейинги даврда беморларни даволаш учун ёрдам бериши мумкин.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Похожие темы научных работ по клинической медицине , автор научной работы — Махсуда Салхидиновна Бекмурадова, Худоёр Худойбердиевич Гаффаров, Сувон Тотлибоевич Ярматов

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

FEATURES OF TREATMENT OF POST-CORONAVIRUS INFECTION WITH A PREDOMINANCE OF GASTROINTESTINAL TRACT LESIONS

The article presents the clinical situation of a patient with a predominance of lesions of the gastrointestinal tract in the post-coronavirus infection. In this clinical case, the patient is told about a patient who has undergone a predominance of lesions of the gastrointestinal tract, mainly due to a Covid-19 infection. Symptoms of nausea, recording and diarrhea in the patient were disturbed for 6 months, which led to a decrease in body mass, weight deficit in the patient. Despite the fact that taking anti-coronavirus drugs, the patient's condition gradually worsened. In the article, the diagnosis, clinical course of the disease, the peculiarities of treatment in the condition, which is accompanied by a predominance of damage to the gastrointestinal tract in the Post-covid syndrome, were considered and interpreted. These data can help to establish the correct diagnosis and treat patients in the period after infection with coronavirus.

Текст научной работы на тему «ОШҚОЗОН-ИЧАК ТРАКТИ ЗАРАРЛАНИШИ УСТУНЛИГИ БИЛАН КЕЧГАН КОРОНАВИРУС ИНФЕКЦИЯСИДАН КЕЙИНГИ ҲОЛАТНИ ДАВОЛАШНИНГ ЎЗИГА ХОСЛИКЛАРИ»

ОШКОЗОН-ИЧАК ТРАКТИ ЗАРАРЛАНИШИ УСТУНЛИГИ БИЛАН КЕЧГАН КОРОНАВИРУС ИНФЕКЦИЯСИДАН КЕЙИНГИ ХОЛАТНИ ДАВОЛАШНИНГ УЗИГА ХОСЛИКЛАРИ

Махсуда Худоёр Сувон Тотлибоевич

Салхидиновна Худойбердиевич Ярматов

Бекмурадова Гаффаров

СамМИ Ички касалликлар пропедевтикаси кафедраси

АННОТАЦИЯ

Маколада коронавирус инфекциясидан кейинги холатда ошкозон-ичак тракти зарарланиши устунлиги билан кечган беморнинг клиник холати келтирилган. Ушбу клиник холатда беморда Covid-19 инфекцияси туфайли асосан ошкозон-ичак тракти зарарланишининг устунлиги билан кечган бемор хакида суз боради. Беморда кунгил айниш, кайд килиш ва диарея белгилари 6 ой давомида безовта килиб, бу холатлар беморда тана массасининг камайиши, вазн дефицитигача олиб келган. Коронавирусга карши дориларни кабул килишига карамай, беморнинг ахволи аста-секин ёмонлаша борган. Маколада ковиддан кейинги даврдаги ошкозон-ичак тракти зарарланиш устунлиги билан кечган холатдаги касалликнинг ташхиси, клиник кечиши, даволашнинг узига хосликлари куриб чикилиб, интерпритация килинган. Бу маълумотлар тугри ташхис урнатиш ва коронавирус билан касалланишдан кейинги даврда беморларни даволаш учун ёрдам бериши мумкин.

Калит сузлар: коронавирус инфекцияси, ковиддан кейинги холат, ошкозон-ичак тракти, Covid-19.

FEATURES OF TREATMENT OF POST-CORONAVIRUS INFECTION WITH A PREDOMINANCE OF GASTROINTESTINAL TRACT LESIONS

Makhsuda Khudoyor Suvon Totliboevich

Salkhidinovna Khudoyberdievich Yarmatov

Bekmuradova Gaffarov

Department of Propedeutics of Internal Diseases SamMI

ABSTRACT

The article presents the clinical situation of a patient with a predominance of lesions of the gastrointestinal tract in the post-coronavirus infection. In this clinical case, the patient is told about a patient who has undergone a predominance of lesions

of the gastrointestinal tract, mainly due to a Covid-19 infection. Symptoms of nausea, | ^ Page 489 |

recording and diarrhea in the patient were disturbed for 6 months, which led to a decrease in body mass, weight deficit in the patient. Despite the fact that taking anti-coronavirus drugs, the patient's condition gradually worsened. In the article, the diagnosis, clinical course of the disease, the peculiarities of treatment in the condition, which is accompanied by a predominance of damage to the gastrointestinal tract in the Post-covid syndrome, were considered and interpreted. These data can help to establish the correct diagnosis and treat patients in the period after infection with coronavirus.

Keywords: coronavirus infection, Post-covid syndrome, gastrointestinal tract, Covid-19.

КИРИШ

Covid-19 да нафакат нафас олиш тизими, балки ошкозон-ичак тракти хам куп холларда зарарланиши мумкин ва бунда кунгил айниши, кусиш, ич кетиши, иштаханинг пасайиши каби клиник белгилар ва бошкалар кузатилиши мумкин [7,12]. Асосан Covid-19 билан касалланган купчилик беморларда иситма ва респиратор белгилари кузатилади [10,9]. Бирок, баъзи беморлар ошкозон-ичак тракти томонидан бузилиш белгилари хам кузатилиши мумкин [1,9]. Тадкикотлар шуни курсатадики, коронавирус инфекцияси билан касаллангандан кейинги даврда вируснинг РНКси юкори нафас йулларидан оркали ажралмай куйган даврда хам, вирус РНКси анал тешигидан олинган суртма ва нажасда ажралар экан [3]. Хужайрага вирусни киритиш учун фойдаланадиган ангиотензин айлантирувчи фермент-2 (ААФ-2) рецепторлари ошкозон-ичак йулининг эпителий хужайраларида топилган [8,12]. Демак ушбу маълумотлар Covid-19 инфекцияси ошкозон-ичак трактига фаол кириб, купайиши хам мумкин, деб курсатади [8,9]. Бу эса касалликни даволашда ва инфекция билан курашишда мухим хисобланади.Ушбу маколада, биз асосан ошкозон-ичак тракти томонидан асоратли кечган Covid-19 инфекциясининг кечиши ва даволашнинг узига хосликларини курсатиб утамиз.

АДАБИЁТЛАР ТА^ЛИЛИ ВА МЕТОДОЛОГИЯ

Амалиётдаги клиник х,олат. Бемор Кувондиков Илхом 36 ёшда. Бемор 04.03.2021 йил куни СамМИ 1 клиникаси 2 терапия булимига мурожаат килиб келди. Бемор булимда 12 кун давомида даволанди. Бемор шикоятлари: кунгил айниши, кайд килиш, ич кетиши, иштахасизлик, озиб кетиш, умумий дармонсизлик, тез чарчаш. Анамнезидан бемор узини 8 ойдан буён касал хисоблайди. Касаллигини 07.2020 йилда Covid-19 инфекцияси билан огриганлиги билан боглайди. Касаллиги ич кетиши ва иштаханинг йуколиши билан бошланган. Бир неча кундан сунг температуранинг кутарилиши ва кайд килиш кушилган. Бемор

бир неча хафта амбулатор равишда даволанган, аммо беморда тузалиш кузагилмаган. Бемор сунгра Жиззах вилояти, Галлаорол туманидаги Марказий шифохонага мурожаат килган. У ерда беморни ковид центрга жунатишган. Ковид центрда ПЦР диагностикаси оркали беморда Covid-19 аникланган ва зудлик билан марказга ёткизилган. Аммо коронавирусга карши препаратларни кабул килишига карамасдан, беморда диарея ва кайд килиш тухтамаган. Бемор 12 кундан сунг уйига кайтиб келган. Беморда эпигастрал сохасида огрик х,ам кушилган, еган овкати хал булмаган ва корни дам була бошлаган. Беморда аста-секинлик билан диарея, кайд килиш хисобига вазнининг камайиши ривожланган. Бемор амбулатор равишда "Ципрокс 500", "Левофлоксацин 500", "Левомицитин", "Энтерожирмина", "Линекс", "Смекта", "Омепразол 20 мг", "Дексаметазон", "Гепарин" каби даво муолажаларини кабул килган, аммо диарея ва кайд килиш тухтамаган.Беморда юкоридаги шикоятлар кучайиб, ахволи огирлашиб, вазн дефицити ривожланганлиги учун СамМИ клиникаси Терапия булимига мурожаат килди.

МУ^ОКАМА

Беморни объектив текширилганда: Умумий ахволи урта огирликда. Вазияти-актив. Эс-хуши ступороз, саволларга бироз кечикиб жавоб беради. Конституционал тузилиши- нормастеник. Буй улчами- 168 см. Вазни- 40 кг.Тана массаси индекси 14 кг/м2, яъни яккол ифодаланган вазн дефецити аникланди. Тана температураси 36,236,50 С эди. Упкасида везикуляр нафас аникланди. Юрак тонлари бугиклашган. Пульс ритмик 1 минутда 78 марта. Артериал кон босими 100/60 мм сим.уст. га тенг. К,орни юмшок, эпигастрал ва киндик атрофи сохаси огрикли. Жигар ва талок пайпасланмайди. Дефекация- ич кетишга мойил. Беморда диарея ва кайд килиш 8 ой давомида кузатилган.

Лаборатор текширилганда: Умумий кон анализида: Гемоглобин-96г/л,

12

Эритроцит-3,7 х 10 /л, Ранг курсаткичи- 0,8, Лейкоцитлар- 6,5 х 1012/л,Таёкчаядролилар-2х109/л, Сегментядролилар-60х109/л, Эозинофиллар-4 х 109/л, Лимфоцит-31 х 109/л, Моноцитлар-3х109/л, ЭЧТ-10 мм/с. Умумий сийдик анализи-микдори-150 мл, ранги-оч сарик, нисбий зичлиги-1,024, оксил-0,099%0, эпителий-8-10-12 та курув майдонида, Лейкоцитлар-15-20-25 та курув майдонида, эритроцитлар: узгарган 2-3-3та, узгармаганлари-2-1-0 та курув майдонида, цилиндрлар-2-1-1, шиллик-(++), бактериялар-(++).К,он биохимияси: умумий билирубин-11,9 мкмоль/л, АСТ-0,50 мкмоль/л, АЛТ-0,64 мкмоль/л, Креатинин-119,3 мкмоль/л, Мочевина в крови-8,4. ПТВ-16 сек., ПТИ-100%, МН0-1,00. ИФА текшириш натижаси: 2019-nC0V IgМ-манфий, 2019-nCOV IgG-2,251 (MINDRAY-96A Иммунофермент анализаторида текширилди).

Инструментал текширувлар: ЭКГ: Ритм синусли. Юрак кискаришлар сони 76 та 1 минутда. Юрак электр укининг нормал жойлашуви. Юрак миокардининг метаболик узгаришлари. УТТ: Сурункали холецистит. Сурункали пиелонефрит. ЭГДФС: Субатрофик гастрит. Кукрак кафаси рентгенографияси: Сурункали бронхит.

НАТИЖА

Даволашнинг узига хосликлари: Беморга биринчи кундан бошлаб Осетрон 1 мл (Ондансетрон 8 мг, фармакологик гурухи- кусишга карши восита, серотонин рецепторлари антагонисти) эритмасини 100 мл 0,9% ли изотоник эритмага аралаштириб вена ичига жунатилди. Ondansetron-танлаб олинган 5НТ3 (serotonin) рецептор антагонисти. Марказий ва периферик нерв системаси нейронларининг рецепторлари, n.vagus нинг ичакдаги ва Марказий нерв системаси марказларидаги кусиш рефлексларининг фаолиятини тартибга солади. Мувозанат марказига таъсир килмайди, седатив таъсирга эга эмас ва иш кобилиятининг пасайишига олиб келмайди. Анксиолитик фаолликка эга. Осетрон 3 кун давомида беморга юборилди. Кайд килиши 2- кундан кейин умуман кузатилмади. Электролитлар аралашмаси, оксил препаратлари ва темир препаратларини навбатма-навбат беморга парентерал озика сифатида венадан юборилди. Шундан сунг бемор бироз иштахага кира бошлади, аммо овкат егандан сунг, ошкозон сохасидаги огирлик хисси ва кунгил айниши безовта кила бошлади. Шундан сунг беморга "Ацедин-пепсин" таблеткаси, хар овкат ейишдан олдин буюрилди. Ацедин-пепсин овкат хазм килиш ферменти воситаси булиб, таркибида пепсин ва бетаин гидрохлорид тутади. Бетаин гидрохлориднинг гидролизи натижасида хосил булган пепсин ва хлорид кислота меъда ширасининг кислоталилигини оширади. Ацедин-пепсин протеолитик хоссаларга эга булиб, меъдада овкат хазм булишини таъминлайди. Пепсин ошкозоннинг pH мухити 1.42.5 булганда оптимал фаолликни курсатади; pH ошганда активлик пасаяди ва pH 6.0 дан ортик булганда унинг фаллиги тухтайди. Ун икки бармокли ичакдаги ферментлар таъсирида пепсин парчаланади.Бетаин гидрохлорид, меъдага тушганда осон гидролизланиб, эркин хлорид кислота ишлаб чикаради.

ХУЛОСА

Беморга шунингдек панкреатин таблеткасини овкат орасида 2 тадан 3 махал тавсия этилди. Уша кундан эътиборан беморда диарея белгилари йуколиб, иштахаси кучайди. Демак беморда коронавирус инфекциясидан кейин ошкозон шиллик кавати атрофияси хисобига хлорид кислота синтези хам камайиб, гипоацидик гастрит ривожланган. Бу клиник холатда бемордаги кайд килиш белгиларини Осетрон билан, диареяни эса Ацедин-пепсин билан тухтата олдик, яъни диарея

коронавирус инфекциясидан кейинги холатда инфекция хцсобига эмас, балки ошкозон шираси камайиши хцсобига, овкат махсулотларининг хазм булмаслиги натижасида келиб чиккан экан.

REFERENCES

1. Gu J, Han B, Wang J. COVID-19: Gastrointestinal manifestations and potential fecal-oral transmission. Gastroenterology. 2020.

2. Zhang W, Du RH, Li B, et al. Molecular and serological investigation of 2019-nCoV infected patients: implication of multiple shedding routes. Emerg Microbes Infect. 2020; 9: 386-9.

3. Xu Y, Li X, Zhu B, et al. Characteristics of pediatric SARS-CoV-2 infection and potential evidence for persistent fecal viral shedding. Nature Medicine. 2020.

4. Holshue ML, DeBolt C, Lindquist S, et al. First Case of 2019 Novel Coronavirus in the United States. N Engl J Med. 2020; 382: 929-36.

5. Tang A, Tong ZD, Wang HL, et al. Detection of Novel Coronavirus by RT-PCR in Stool Specimen from Asymptomatic Child, China. Emerg Infect Dis. 2020; 26.

6. Young BE, Ong SWX, Kalimuddin S, et al. Epidemiologic Features and Clinical Course of Patients Infected With SARS-CoV-2 in Singapore. JAMA. 2020.

7. Xiao F, Tang M, Zheng X, Liu Y, Li X, Shan H. Evidence for gastrointestinal infection of SARS-CoV-2. Gastroenterology. 2020.

8. Harmer D, Gilbert M, Borman R, Clark KL. Quantitative mRNA expression profiling of ACE 2, a novel homologue of angiotensin converting enzyme. FEBS Lett. 2002; 532: 107- 10.

9. Бекмурадова М. С., Холтураев А. Т., Гаффаров Х. Х. Влияние ингибиторов протонной помпы на степень развития печеночной энцефалопатии //Достижения науки и образования. - 2020. - №. 8 (62).

10. Chan JF, Yuan S, Kok KH, et al. A familial cluster of pneumonia associated with the 2019 novel coronavirus indicating person-to-person transmission: a study of a family cluster. Lancet. 2020; 395: 514-23.

11. Guan WJ, Ni ZY, Hu Y, et al. Clinical Characteristics of Coronavirus Disease 2019 in China. N Engl J Med. 2020.

12. Бекмурадова М. С., Самиев У.Б., Ярмухамедова С.Х., Самиева Г.У. Сравнительная оценка влияния ингибиторов протонной помпы на степень печеночной энцефалопатии у больных циррозом печени //Проблемы биологии и медицины. - 2020. - №. 6 (124).

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.