Научная статья на тему 'ҚОРАМОЛЛАР СУРУНКАЛИ ЭНДОМЕТРИТ КАСАЛЛИГИНИ ДАВОЛАШДА ЛЕВОФЛОКСАТСИН ПРЕПАРАТИНИ ҚЎЛЛАШ'

ҚОРАМОЛЛАР СУРУНКАЛИ ЭНДОМЕТРИТ КАСАЛЛИГИНИ ДАВОЛАШДА ЛЕВОФЛОКСАТСИН ПРЕПАРАТИНИ ҚЎЛЛАШ Текст научной статьи по специальности «Науки о Земле и смежные экологические науки»

243
12
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
Эндометрит / субклиник / симптоматик / экссудат / гистологик / бактериологик / патоген / катарал / репродуктив / бепуштлик / киста / тухумдон дисфункцияси / инфильтрация / дегенерасия

Аннотация научной статьи по наукам о Земле и смежным экологическим наукам, автор научной работы — Шавкат Досумбетович Авезимбетов, Сухроб Комоладдинович Комилжонов, Одилбек Шавкат Ўғли Досумбетов

Мақолада сигирлар эндометрит касаллигини даволашда Левофлоксатсин антибиотигини қуллаш натижалари келтирилган. Левофлоксатсин антибиотигини касаллик вақтида мушак ичига юборилганда танага бутунлай сўрилади ва қабул қилинганидан кейин 2 соат ичида максимал концентрациясига етади ва препарат кунига бир марта юборилганда 1-2 кун ичида самараси 90% га тенг бўлди.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Текст научной работы на тему «ҚОРАМОЛЛАР СУРУНКАЛИ ЭНДОМЕТРИТ КАСАЛЛИГИНИ ДАВОЛАШДА ЛЕВОФЛОКСАТСИН ПРЕПАРАТИНИ ҚЎЛЛАШ»

ACADEMIC RESEARCH IN EDUCATIONAL SCIENCES VOLUME 2 | ISSUE 9 | 2021

ISSN: 2181-1385

Scientific Journal Impact Factor (SJIF) 2021: 5.723 Directory Indexing of International Research Journals-CiteFactor 2020-21: 0.89

DOI: 10.24412/2181-1385-2021-9-1042-1045

КОРАМОЛЛАР СУРУНКАЛИ ЭНДОМЕТРИТ КАСАЛЛИГИНИ ДАВОЛАШДА ЛЕВОФЛОКСАТСИН ПРЕПАРАТИНИ ЦУЛЛАШ

Шавкат Досумбетович Авезимбетов

Самарканд ветеринария медитсинаси институтининг Нукус филиали доценти

Сухроб Комоладдинович Комилжонов

Самарканд ветеринария медитсинаси институтининг Нукус филиали Стажёр

тадкикотчиси

Одилбек Шавкат ^ли Досумбетов

Самарканд ветеринария медитсинаси институтининг Нукус филиали талабаси

АННОТАЦИЯ

Маколада сигирлар эндометрит касаллигини даволашда Левофлоксатсин антибиотигини куллаш натижалари келтирилган. Левофлоксатсин

антибиотигини касаллик вактида мушак ичига юборилганда танага бутунлай сурилади ва кабул килинганидан кейин 2 соат ичида максимал концентрациясига етади ва препарат кунига бир марта юборилганда 1-2 кун ичида самараси 90% га тенг булди.

Калит сузлар: Эндометрит, субклиник, симптоматик, экссудат, гистологик, бактериологик, патоген, катарал, репродуктив, бепуштлик, киста, тухумдон дисфункцияси, инфильтрация, дегенерасия.

КИРИШ

Эндометрит чорвачиликнинг сутчилик йуналишида энг жиддий муаммоларидан бири, сигирларнинг бепуштлиги, сут кам ишлаб чикарилиши, наслчилик ишларининг оркага кетиши, юкори махсулдор сигирларни эрта йукотиш ва касал хайвонларни саклаш, озиклантириш, текшириш ва даволаш учун ишлаб чикариш харажатларидан иборат иктисодий зарар етказади. Бепуштликнинг субклиник, уткир ва сурункали яллиFланиш жараёнлари мавжуд. Жинсий аъзолар носпецифик яллотланишини этиологиясида учта асосий омилнинг биргаликдаги таъсири етакчи рол уйнайди: а) травма ва инфексион воситалар, б) организм каршилигининг пасайиши, в) хайвонлар мавжудлигининг нокулай шароитлари Клиник белгиларнинг йуклигини

ACADEMIC RESEARCH IN EDUCATIONAL SCIENCES VOLUME 2 | ISSUE 9 | 2021

ISSN: 2181-1385

Scientific Journal Impact Factor (SJIF) 2021: 5.723 Directory Indexing of International Research Journals-CiteFactor 2020-21: 0.89

DOI: 10.24412/2181-1385-2021-9-1042-1045

хисобга олган холда сигирларда яширин эндометритни ташхислаш физик-кимёвий, бактериологик ва гистологик усуллар ёрдамида амалга оширилади.

АДАБИЁТЛАР ТА^ЛИЛИ ВА МЕТОДОЛОГИЯ

Эндометритлар сигирлар жинсий касалликларининг симптоматик бепуштликка олиб келувчи энг куп таркалган касалликларидан хисобланади. Купгина тадкикотчиларнинг фикрича, 30-40% гача ва юкори махсулдор подаларда - 70-80% гача сигирларда туFрукдан кейинги эндометрит ривожланади. Репродуктив органларнинг патологияси, шу жумладан эндометрит, хайвонларнинг махсулдорлигини пасайишига олиб келади. Эндометритлар туфайли бепушт хайвонларни суйиш 24-72% га етади. эндометритлар кечишини жадаллаштиради. Эдометрт купинча туFрукдан кейинги шамоллаш, туFрук вактидаги шикастланишлар ва патоген микроорганизмлар натижасида содир булади.

Яширин сурункали эндометрит - катарал эндометритнинг бир тури булиб, морфологик узгаришларнинг яхши намоён булмаслиги (клиник текширилганда) билан характерланади. Касалликнинг келиб чикишига шартли патоген ёки патоген микрофлоралар билан зарарланган сперма ишлатилиши, бир неча марта нотуFри уруFлантиришда инфекция тушиши сабаб булиши мумкин.

Сурункали катарал-йирингли эндометрит - бачадоннинг уткир ёки сурункали катарал яллотланишида йирингли яллиFланиш чакирувчи микроорганизмларнинг бачадонга тушиши окибатида ривожланади. Бачадон шиллик пардасининг шиши, кучли гиперемия ва кон куйилиши билан бир каторда хар хил катталикдаги юмшаб колган учокларнинг пайдо булиши, йирингли инфильтрацияси, дегенерасияси, некрози ва тукималарнинг кучиб тушиши кузатилади. Купинча патологик жараён мускулли каватга хам таркалади. Шиллик пардалар атрофияга учрайди, бурмалари туFриланиб кетади, айрим жойларда бириктирувчи тукиманинг замбуруFCимон ёки соколсимон усиши кузатилади. Бачадон безларининг урнига турли катталикдаги кисталар пайдо булади. Бу жараён хайвоннинг умумий холатини ва иштахасини ёмонлашиши, хамда ариклаш билан кечади. Баъзан иситма кайд этилади. Жинсий цикл кузатилмайди ёки меъёрида булмайди (анафродизия ва нимфомания). Жинсий тиркишдан даврий равишда ок каймоксимон катарал-йирингли экссудат (окма) окиб туради.

Тад^и^отнинг ма^сади K,оракалпоFистон Республикаси ва Хоразм вилоятидаги юкори махсулдор сутли сигирларни узок вакт бепуштлигининг

ACADEMIC RESEARCH IN EDUCATIONAL SCIENCES VOLUME 2 | ISSUE 9 | 2021

ISSN: 2181-1385

Scientific Journal Impact Factor (SJIF) 2021: 5.723 Directory Indexing of International Research Journals-CiteFactor 2020-21: 0.89

DOI: 10.24412/2181-1385-2021-9-1042-1045

этиологик омилларини урганиш ва тухумдон дисфункцияси билан мураккаблашган сигирларда репродуктив органларнинг TyFpy^^H кейинги патологиясини ташхислаш, даволаш ва олдини олишнинг самарали илмий асосланган усулларини топишдан иборат. Ушбу максадга эришиш учун куйидаги вазифалар хал этилди:

1. Хива туманидаги "Ниезмат бобо" наслчилик фермер хужалигида корамолларни купайтиришни тахлил килиш.

2. Сигирларда туFрукдан кейинги уткир, сурункали ва яширин эндометрит динамикасини аниклаш.

3. Сигирларнинг эндометритида тухумдон дисфункциясининг таркалишини аниклаш.

4. Клиник соFлом сигирлар жинсий секрециясининг физик-кимёвий хусусиятларини ва уткир, сурункали ва субклиник эндометритли хайвонларнинг бачадон шилимшотини урганиш.

Тажрибалар хужаликда яширин сурункали эндометрит касаллиги билан касалланган 60 бош хар хил ёшдаги сигирларда утказилди. Улар 3 гурухга булиниб хар бир гурух 20 бошдан килиб ажратилди. Яширин эндометрит пайтида бачадон шиллик пардасининг дистрофияси ва кучиб тушиши, лимфоид хужайраларни тупланиши, бачадон безларининг емирилиши, стромасининг кучли шиши, кон томирларининг конга тулиши кузатилди. Диагноз куйиш учун шиллик каватидан биопсия олиниб, гистологик текширишлар утказилди.

МУХОКАМА ВА НАТИЖАЛАР

1 гурухдаги сигирларга Левофлоксатсин антибиотиги мушак орасига, 2 гурухдаги сигирларга эса бачадон ичига юборилди. 3 гурухга хеч кандай дори воситалари ишлатилмади. Левофлоксатсин препарати организмга бутунлай сурилади ва кабул килинганидан кейин 2 соат ичида максимал концентратциясига етади. Препарат кунига бир марта юборилади. Даволаш курси 3-5 кун. Амалиётда 1-2 кун ичида 100% самарадорлигини курсатади.

Тадкикотлар натижасига кура, куйикишидан 2-3 кун олдин даволанганда самарадорлик 90% ни яьни, 20 бош яширин эндометрит билан кассалланган сигирлардан 18 боши 3 ойдан кейин ректал текширганимизда буFOЗлиги аникланди. 2 гурух сигирлар 10-15 кундан кейин куйикиб уларни кочирганимизда жами 20 сигирдан 12 боши сигир 18-23 кундан кейин куйга келди. Тажрибадаги 3 гурух сигирлар кочирилгандан кейин 18-23 кун утиб 14 бош сигир кайтадан куйга келди.

ACADEMIC RESEARCH IN EDUCATIONAL SCIENCES VOLUME 2 | ISSUE 9 | 2021

ISSN: 2181-1385

Scientific Journal Impact Factor (SJIF) 2021: 5.723 Directory Indexing of International Research Journals-CiteFactor 2020-21: 0.89

DOI: 10.24412/2181-1385-2021-9-1042-1045

ХУЛОСА

Эндометритни даволаш учун тавсия этилган биринчи усул самарали булиб, Левофлоксатсин антибиотиги фаол актив турган хужайра ва бактерияларга тасир килади. Антибиотикни сигирлар куйга келишига 2-3 кун колганда мускул орасига юбориш корамоллар яширин сурункали эндометрит касаллигини даволашда самараси 90 фоизга тенг булди.

REFERENCES

1. Авезимбетов Шавкат Досумбетович. Интернатионал Жоурнал оф Энгинееринг анд Информатион Сйстемс (ИЖЕАИС). Вол. 4 Иссуе 12, Десембер - 2020, Пагес: 21-23 Пурулент Эндометритис ин Со1с анд Итс Треатмент.

2. Эшбуриев Б.М., Уразов Ш.А., Илесов З.И. материалы Международной научно-практической конференции, посвященной памяти профессора Д. Х. Нарзиева,Витебск, 31 октября - 1 ноября 2019 г. - Витебск : ВГАВМ, 2019. Этиопатогенез и особенности течения субинволюции матки у коров в условиях фермерских хозяйств республики узбекистан.Страница 169-171.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.