Научная статья на тему 'Онкологиялық тәжірибедегі алдын алу және емдік-диагностикалық үрдістердегі сапа менеджментіне қатысты бірқатар амалдар'

Онкологиялық тәжірибедегі алдын алу және емдік-диагностикалық үрдістердегі сапа менеджментіне қатысты бірқатар амалдар Текст научной статьи по специальности «Науки о здоровье»

CC BY
255
14
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
онкология / скринингтік бағдарламалар / жүйелік талдау / онкология / скрининговые программы / системный разбор

Аннотация научной статьи по наукам о здоровье, автор научной работы — Д. А. Оспанова, С. Б. Шалекенов, Д. М. Калдашов

Жұмыста онкологиялық тәжірибеде скринингтік бағдарламалардың жүргізілуі туралы отандық және шетелдік авторлардың ғылыми басылымдарына талдау жасалынған шолу мәліметтері ұсынылған. Алдын алу және емдік – диагностикалық үрдісті көрсету бойынша сапа сұрақтары, денсаулық сақтауда менеджмент құралдарын қолданудың негізделуін белсендендіретін үдерістік және жүйелік ұстаныммен қарастырылады

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

НЕКОТОРЫЕ ПОДХОДЫ К МЕНЕДЖМЕНТУ КАЧЕСТВА ЛЕЧЕБНО-ДИАГНОСТИЧЕСКИХ И ПРОФИЛАКТИЧЕСКИХ ПРОЦЕССОВ В ОНКОЛОГИЧЕСКОЙ ПРАКТИКЕ

В статье представлен аналитический обзор научных публикаций отечественных и зарубежных авторов в области реализации программ скрининга в онкологической практике. Качество процессов лечения, диагностики и профилактики рассматривается с позиции системного и технологического анализа, чтобы актуализировать обоснованность инструментов управления, используемых в Здравоохранении.

Текст научной работы на тему «Онкологиялық тәжірибедегі алдын алу және емдік-диагностикалық үрдістердегі сапа менеджментіне қатысты бірқатар амалдар»

Ж. А.Кожекенова, А. Н.Бекназарова

Казахский Национальный медицинский университет имени С.ДАсфендиярова

СРАВНИТЕЛЬНЫЕ ОСОБЕННОСТИ РАЗВИТИЯ ПАЛЛИАТИВНОЙ ПОМОЩИ В МИРЕ И В РК

Резюме: В статье широко рассматриваются понятия «паллиативной помощи» и «паллиативной медицины». Были рассмотрены статистические данные об онкологических больных во всем мире и в Казахстане в частности. Определен уровень развития оказания паллиативной помощи в Республике Казахстан. Проведена оценка работы ГКП на ПХВ "Городской Центр Паллиативной Помощи" в городе Алматы. Также для сравнения были взяты материалы с зарубежных, научных платформ об истории возникновения, о направлении в развитии паллиативной помощи во всем мире.

Ключевые слова: паллиативная помощь, онкологические заболевания, рак, хоспис, инкурабельные больные, медсестра.

Zh.A. Kozhekenova, A.N. Beknazarova

Asfendiyarov Kazakh National medical university

COMPARATIVE CHARACTERISTICS OF THE DEVELOPMENT OF PALLIATIVE CARE IN THE

WORLD AND IN KAZAKHSTAN

Resume: The article widely discusses the concept of "palliative care" and "palliative medicine" in General. Determined the prevalence level of palliative care development in the Republic of Kazakhstan, the assessment of "Palliative Care Center" in Almaty, have been identified and statistical data on cancer patients around the world and in Kazakhstan, and their provision of palliative care. Also, for comparison materials were taken from foreign, scientific platform about the history, about the direction in the development of palliative care worldwide.

Keywords: palliative care, oncological diseases, cancer, hospice for the incurable sick, the nurse.

УДК 338.24.004

Д.А. Оспанова, С.Б. Шалекенов, Д.М. Калдашов

Казацмедициналыц узджаз быт беру университету Жогаргы Когамдыц Денсаулыц Сацтау мектеб!

ОНКОЛОГИЯЛЬЩ ТЭЖ1РИБЕДЕГ1 АЛДЫН АЛУ ЖЭНЕ ЕМДЖ-ДИАГНОСТИКАЛЬЩ YРДIСТЕРДЕП САПА

МЕНЕДЖМЕНТ1НЕ КДТЫСТЫ Б1РКДТАР АМАЛДАР

Жумыста онкологиялыц тэжiрибеде скринингтж багдарламалардыщ жyргiзiлуi туралы отандыц жэне шетелдк авторлардъщ гылыми басылымдарына талдау жасалынган шолу мэлiметтерi усынылган. Алдын алу жэне емдк -диагностикалыц ypdi^i кврсету бойынша сапа сурацтары, денсаулыц сацтауда менеджмент цуралдарын цолданудыщ негiзделуiн белсендендiретiн удеркткжэне жуйелк устаныммен царастырылады Tyurndi свздер: онкология, скринингтк багдарламалар, жуйелк талдау.

Бугшп тацда медицинамен катар, элеуметтж-экономикалы; мэселелердщ ;атарына

жат;ызылатын к;атерлi iciK аурулары заманауи денсаулы; са;тау саласында мацызды мэселе болып отыр. Бул аурулардын, ;огамдагы мацыздылыгы тургындар арасындагы к;атерлi iсiкпен сыркаттанушылыктын, кен, таралуы жэне Yдемелi турде кебешп, eлiм-жiтiм жэне MYгедектiктiн, артуымен аны;талады [1-3].

Отанды; жэне шетелдж гылыми басылымдар авторларынынын, материалдарына аналитикалы; шолу жасау барысында элемдеп онкологиялы; жагдай керсетюштершщ негiзгi багыттарынын, ;олайсыз екендiгiн кeрсетедi [4-8]:

• катерлi iсiкпен сыр;аттанушылы; артуда;

• барлы; eлiм себептершщ арасында к;атерлi iсiк 65 жастан ас;ан ерлер тобынын, 25% -ын, ал 60 жастагы эйелдердщ 30% -дан астам улесш ;урайды;

• к;атерлi южтщ даму MYMкiндiгiн адамнын, жасына байланысты функция ретiнде ;арастырган жен;

• ;урылымды бас;аруда жэне нэтижесiн оцтайландыру тургысынан онкологиялы; профилактикалы; ба;ылауды сапалы ЖYргiзудi жэне ;аржыландыруды уйымдастыруда елеулi TYзетулер жасау талап етiледi.

Онкологиялы; ;ызметтщ галамды; бюджет ;алыптастыру жагдайында утымды бас;арушылы; шешiмдердi ;абылдауда, оцтайлы

уйымдастырушылы;, клиникалы;-диагностикалы;, реабилитациалы; жэне профилактикалы; технологиялар тацдауда гылыми кез;араспен ;арастыру ;ажет.

Онкологиялы; кемек Yрдiстерiн бас;ару, ма;сатты мэндердi аны;тау бастап;ы ;ойылган тапсырыстан минималды ауыт;итындай етiп багытталган. Мысалы, онкология тэжiрибесiнде ;орытынды нэтижелi болу стандарттары ;алыптасады. Эдетте,

медицинада кайталанатын бiр реттш Yрдiспен баскару жYзеге асырылады. Сондьщтан, алдын алу жэне емдеу-диагностикалык эдiстемелiк куралдарды жэне олардыц эр кезецiн стандарттау тэсiлi езект болып отыр.

Стандарттау экiмшiлiк шешiмдердi кабылдауда уакытты Yнемдеуге мYмкiндiк бередi [9-12]. Математикалы; курылры (алгоритмдер, модельдер) -сондай-а; стандарттар нускаларыныц

(функционалды стандарттар) бiрi болып табылады.

Yздiксiз сапаны жорарлату жYЙесiн баскару-курылымды, YPДiстi жэне нэтижеш баскарудан куралады.

Курылымды бас;ару -медициналык уйым басшысыныц кузiреттiлiri. Бул каржылык, материалдык-техникалы; жэне адам ресурстарын бас;ару болып табылады.

Онкологиялык наукастарра медициналык кемек кeрсетудi баскару Yшiн сапа менеджментi стандарттары кажет пе? Сапаны Yздiксiз жаксарту жYЙесiн эюмшыш баскарудыц бейiмделу Yлгiсiн карастырайык (1-сурет).

Ьуамтамасыз етуде жэнесапа бакылауында проблеммаларды аныктау

Алынган нэтижелерд1 сараптау

1\ажетт1 тузету 1с-шараларын жасап шыгару жэне жузеге асыру

Проблеммала рды шешу

МуМКШД1Г1Н

талдау

Шеинм

кабылдау

Ресурстарды камтамасыз ету

Тиймд1 технологияларды енг1зу

Урд1стерд1 стандарттау

Жуйеге мед и н пн ал ы к кызметкерлерд! тарту

Кейб1р ти!мс1з ¡с-

шаралардын себебш аныктау

Ь^абылдаган ¡с-шар а л а рды н тшмдьшгш

Сурет 1 - Сапаны Yздiксiз жаксарту YPДiсiн баскару Yлгiсi

Сапаны бакылау жэне камтамасыз ету жYЙесiндегi мэселелердi аныктау Yшiн жYЙелi амал колданылады. Онкологиялык кемек жYЙесi - ез ретiнде блоктар мен элементтерге белшектенетш, бiрнеше iшкi жYЙелерден туратын ашык динамикалык жYЙе. Егер, жYЙенiц бiр белiгi тиiмсiз кызмет аткаратын болса, ол терiс эсерш тек жYЙенiц толык кызметiне рана емес, жэне де оныц курылымына да тигiзедi [13,14]. Наукастарда онкомедициналык тексерулер нэтижесiнде, катерлi iсiк ауруларыныц аныкталу децгейiнiц темен болуы бiрiншiлiк

сыркаттанушылык курылымындары катерлi iсiктiц бастапкы кезецiндегi наукастардыц Yлес салмарын темендетедь нэтижесiнде емдiк iс-шаралардыц

кажеттi тшмдшшн камтамасыз ете алмайды. Бiрiншiлiк диагностикалау децгешнщ жеткiлiксiз болуы салдары наукастарда кещнен таралран ауру формаларыныц тсркелуше алып келедi, соцында арнайы ем нэтиже бермейдъ

Онкологиялык кемектiц барлык сатысын жYЙелi талдау критикалык сэттердi аныктаура мYмкiндiк бередi (2сурет). Жекелеген курамдас жYЙелердiц жумысын жаксарту айтарлыктай ресурстарды талап етпейдi, бiрак бYтiндей жYЙенiц тиiмдлiгiн айтарлыктай жорарылатуы мYмкiн, жэне де оран жаца жYЙелiк сапа бередi [11,12,15]. Демек, онкологиялык кемек жYЙесi езара байланысты Yрдiстердiц жумыс нэтижесiмен аныкталады.

Сурет 2 - Онкологиялык кемек жYЙесiшц курылымдык кестесi

Аньщталган мэселелердi талдау Yшiн сапаны Yздiксiз жогарылатуды ;амтамасыз ету ЖYЙесiнiц устанымдары ;олданылады [12]. Есептiк статистикалы; а;параттарды динамикалы; режимде, ;урылымы бойынша, жумыс барысы бойынша, нэтижелерi бойынша зерттеу мэселелердi шешу MYMкiндiгiне багытталган жедел жэне стратегиялы; iс - шаралардын, кешенш аны;тауга MYMкiндiк бередi.

Экiмшiлiк шешiмдердi ;абылдау тек агымдагы тиiмдiлiкке ;ол жеткiзу багытында гана емес, сонымен ;атар мэселенщ бастап;ы себептерiн жоюга жэне онын, ;айта орын алуын болдырмауга багытталган. [2,4,11]. Бул кезде шешiмдi тэжiрибелiк ЖYзеге асырудын, ;орытындысы болжамданады. Мысалы, емханада онкологиялы; нау;астарды кецес беруге ;абылдау барысында шамадан тыс ЖYKтеме болып, нау;астардыц кезекте туруы аны;талды. Стандарттаудын, ма;саттылыгы тек медициналы; эдiстемелiк ;уралдар кeлемiн гана емес, сонымен ;атар олардын, дэртер жэне медбике децгешнде ретiмен орындалуы, себебi, медицина ;ызметшдеп негiзгi кeмекшi Yрдiстердiц нысанды

регламенттелуiн ;амтамасыз етед^ алдын - алып, ба;ылау ЖYргiзудi iске асыруга MYMкiндiк бередi. Осылайша, онкологиялы; кeмек eзара байланысатын Yрдiстердiц нэтижесi болып табылады: бас;арушылы;, материалды - техникалы;, технологиялы; жэне т.б.. Ол блоктардан, элементтерден жэне tarn ЖYЙелерден туратын тутас ЖYЙе болып табылады, талдау барысында элаз буындарды аныщтауга, оларды жетiлдiру ^ -шараларын тиiмдi жоспарлауга, нэтижелердi багалауга, шешiмдердi TYзетуге MYMкiндiк бередь Стратегиялы; бас;ару ;ызметшщ жогарылауы жагдайында бас;арушылы; ;ателжтердщ багасынын, eсуi уйымдастырушылы; мэселелердi шешуге гылыми ^з^расты талап етедь Жыл сайын, емдеу -диагностикалы; Yрдiс барынша технологиялы; тургыда дамуда, сонды;тан нау;астарды алдын - алу, емдеу жэне реабилитация ЖYргiзуiнiц ;орытынды нэтижелерi медициналы; ;ызметкерлершщ ;ызметшде ;андай стандартты жэне

мамандандырылган багдарламаларды жэне а;парат ;уралдарын ;олдануына тжелей байланысты.

ЭДЕБИЕТТЕР Т1З1М1

1 Гайдаров Г.М. Применение социально экономического районирования для изучения смертности от злокачественных новообразований // Проблемы социальной гигиены, здравоохранения и истории медицины. -2008. - №4. - С. 5 - 9.

2 Thome B. Quality of life in older people with cancer a gender perspective // Eur. J. Cancer Care. - 2004. - Vol. 13. -№5. -P.454-463.

3 Evaluation of health-related quality of life measures in oncology drug product applications: Issues and concerns / R. Sridhara, Chen Gang, George Y.H. Chi, Donna J. Griebel // J. Biopharm. Statist. - 2004. - Vol. 14. - № 1. - P. 23-30.

4 Нургазиев К.Ш. Главный онколог страны: Панацеи от рака никогда не будет: www.tengrinews.kz/ - 20.03.2014.

5 Герасименко Н.Ф. Сверхсмертность населения главная демографическая проблема России в контексте европейских тенденций здоровья / Н.Ф. Герасименко // Здравоохр. Рос. Федерации. - 2009. - № 3. -С. 10-14.

6 Марущак И.А. Научное обоснование комплекса мероприятий по ранней диагностике злокачественных новообразований репродук -тивной системы у женщин (на примере г. Хабаровска): автореф. дис. ... канд. мед. -Хабаровск, 2006. - 23 с.

7 L.B. Wang Changes of histology and expression of MMP-2 and nm23-Hl in primary and metastatic gastric cancer // World. J. Gastroenterol. - 2008. - №14(10). - P. 1612 - 1616.

8 R. Li Expression of CD40 and CD40L in gastric cancer tissue and its clinical significance // Int. J. Mol. Sci. - 2009. - № 10. -P. 3900 - 3917.

9 Чиссов В.И. Онкология: национальное руководство. - М.: ГЭОТАР -Медиа, 2008. - 225 с.

10 Ганиев Д.Р. Об обеспечении высокотехнологичной медицинской помощью онкологических больных отдаленных территорий // Проблемы социальной гигиены, здравоохранения и истории медицины. - М., 2009. -№ 3. - С. 34-37.

11 Иванова М.К. Оценка и управление факторами риска канцерогенной и мутагенной опасности в условиях техногенеза: автореф. дис. ... д-р.мед. - Казань, 2012. - 40с.

12 Сидоренко Ю.С. Организационные резервы улучшения работы онкологической службы // Здравоохранение Российской Федерации. - 2009. - №9. - С. 20 - 22.

13 A preliminary study on correlations of triple-phase multi-slice CT scan with histological differentiation and intratumoral microvascular/lymphatic invasion in gastric cancer / X.D. Yin et al. // Chinese Medical Journal. - 2011. - № 124(3). - P. 347-351.

14 Нургазиев К.Ш. Онкозаболевание должно лечиться системно // Онкология. -2012. - №1. - С.26-31.

15 Simoens, S. and Scott A. Voluntary or compulsory health care reform? The case of primary care organizations in Scotland // Health Policy. - 2005. - 72(3). - Р. 351-358.

Д.А. Оспанова, С.Б. Шалекенов, Д.М. Калдашов

Казахский Медицинский Университет Непрерывного Образования, Высшая Школа Общественного Здравоохранения

НЕКОТОРЫЕ ПОДХОДЫ К МЕНЕДЖМЕНТУ КАЧЕСТВА ЛЕЧЕБНО-ДИАГНОСТИЧЕСКИХ И ПРОФИЛАКТИЧЕСКИХ ПРОЦЕССОВ В ОНКОЛОГИЧЕСКОЙ ПРАКТИКЕ

Резюме: В статье представлен аналитический обзор научных публикаций отечественных и зарубежных авторов в области реализации программ скрининга в онкологической практике. Качество процессов лечения, диагностики и профилактики рассматривается с позиции системного и технологического анализа, чтобы актуализировать обоснованность инструментов управления, используемых в Здравоохранении. Ключевые слова: онкология, скрининговые программы, системный разбор

D.A. Ospanova, S.B. Shalekenov, D.M. Kaldashov

Kazakh Medical University of Continuing Education, Graduate School of Public Health

SOME APPROACHES TO THE MANAGEMENT OF THE QUALITY OF TREATMENT AND DIAGNOSTIC AND PROPHYLACTIC PROCESSES IN ONCOLOGICAL PRACTICE

Resume: This article presents the analytical survey of native and foreign authors' scientific publications in the field of screening programs realization in oncology practice. The quality of treatment, diagnosis and prevention processes is viewed from position of system and process analysis to actualize the validity of management tools using in Healthcare. Keywords: oncology, screening programs, system analysis

УДК 614.211:378.4

А.А. Аканов, К.А. Тулебаев, Б.С. Турдалиева, К.К. Куракбаев, К.Б. Карибаев, С.Б. Калмаханов, Г.Е. Аимбетова, В.Ю. Байсугурова, М.А. Рамазанова, Л.К. Кошербаева, И.К. Карибаева, Г.Д. Кузиева

Казахский Национальный медицинский университет им. С.Д. Асфендиярова

МОДЕЛЬ УНИВЕРСИТЕТСКОЙ КЛИНИКИ UNICLINIC

Залогом успешного развития любой страны во многом определяется развитием системы здравоохранения, образования и науки. В настоящее время важное место отводится задаче интеграции науки, образования и практической деятельности как одному из ключевых факторов развития экономики и общества, основанных на знаниях. В мире основными центрами обучения, научных исследований и оказания медицинской помощи наивысшего уровня являются университетские клиники или академические медицинские центры, являющиеся ядром в системе здравоохранения. В данной статье приведены шаги внедрения модели университетской клиники в деятельность клиники КазНМУ им. С.Д. Асфендиярова.

Ключевые слова: университетская клиника, модель университетской клиники, принципы университетской клиники.

Как известно, одной из ключевых задач медицинского учреждения является сохранение и укрепление здоровья населения. В условиях дальнейшего развития и совершенствования медицинской помощи населению недостаточно решенными являются вопросы менеджмента в медицинских организациях, включающие проблемы управления и организации их деятельности, своевременность внедрения новых технологии, обеспечения взаимодействия образовательных, научных и практических организации, использования научно-педагогического потенциала научно-образовательных центров.

Здравоохранение представляет собой область деятельности, которая обеспечивает права населения на охрану здоровья, являющегося достоянием нации, и в связи с этим остается приоритетным направлением в политической, экономической и социальной жизни страны. В сегодняшних условиях

становления рынка медицинских услуг на фоне проводимых экономических реформ в Республике Казахстан (РК) изменяются требования к системе управления в организациях здравоохранения [1]. Реформирование системы здравоохранения РК ориентированы на внедрение рыночных механизмов хозяйствования и управления и предусматривает рациональное использование ресурсов (финансовых, материально-технических, кадровых и

информационных). Совершенствование управления человеческими ресурсами в области здравоохранения, развитие и модернизация медицинского образования и науки одни из наиболее приоритетных задач развития системы здравоохранения РК [2].

В связи с необходимостью развития клинической и научной деятельности, а также развития клинической помощи были разработаны модель и принципы университетской клиники КазНМУ им. С.Д.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.