CC BY
26
УДК 821.21/220+ ББК83.3 (2Т)
МУАРРИФИИ НУСХАХ,ОИ ХАТТИИ "СОК,ИНОМА"-И ЗУХУРИИ ТУРШЕЗЙ
О РУКОПИСНЫХ СПИСКАХ «САКИ-НАМЕ» ЗУХУРИ ТУРШЕЗИ
Ра^матов Барром А^мадцонович,
аспиранти ДДХ ба номи акад. Б.Гафуров (Тоцикистон, Хуцанд)
Рахматов Бахром Ахмадджонович,
аспирант ХГУ им. акад. Б.Гафурова (Таджикистан, Худжанд)
ON «SAKI-NAME» MANUSCRIPT LISTS BY ZUKHURITURSHEZI
Rakhmatov Bahrom Ahmadjohnovich,
post-graduate of Khujand State University named after acad. B. Gafurov (Tajikistan, Khujand) E-MAIL: raxmatov. 1987@mail.ru
Ключевые слова: персоязычная история Индии, творчество Зухури Туршези, «Саки-наме» Туршези, рукописи, описание рукописей «Саки-наме», литографические издания, произведения Котиби Туршези
В истории персоязычной литературы Индии Зухури Туршези (приб. 1534-1615) считается одним из известных и очень продуктивных литераторов. Особую известность из его произведений приобрела книга «Саки-наме» («Книга о кравчем»), которая отличается особой структурой и объемностью (4500 бейтов) и оказала сильное влияние на дальнейшее развитие жанра саки-наме. Статья посвящена описанию рукописей «Саки-наме» Зухури. Отмечается, что до сих пор не осуществлено сопоставительное изучение разночтений в рукописях «Саки-наме» Зухури. Автор даёт описание рукописей книги в составе «Куллията» поэта, а также отдельных списков самой «Саки-наме». В частности, предлагается описание рукописи «Куллиёта» Зухури, хранящейся под №911 в библиотеке Института языка, литературы, востоковедения и письменного наследия АН РТ, литографического издания, опубликованного в 1846 г. в типографии Нувал - Кишур (Индия) и хранящегося в той же библиотеке под №3263, отдельных списков (душанбинского, ташкентского, лахарского и т.д.) «Саки-наме».
Key words: history of India written in Persian, Zukhuri Turshezi S creation, «Saki-Name» by Turshezi, manuscripts, description of «Saki-Name» manuscripts, lithographic editions, Kotibi Turshezi s literary productions
In the history of the literature of India written in Persian Zukhuzi Turshezi (about 1534 -1615) is considered as one of the well-known and very productive men-of-letters. His book «Saki-Name» («The Book about the Cup-Bearer») gained especial fame, it is distinguished with specific structure and volume having exercised strong influence over a further development of Saki-name genre. The article dwells on the description of Zukhuri s «Saki-Name» manuscripts. It is outlined that up to now correlative studies of variant reading in «Saki-Name» manuscripts
have not been effectuated yet. The author gives a description of manuscripts both in the poet's composition «Kulliyat» and in separate lists of «Saki-name» itself. In particular, the author proposes a description of «Kulliyat» manuscript kept under #911 in the library of the Institute of language, literature, Oriental studies and written heritage under TR Academy of Sciences, a lithographic edition published in 1846 in the printing-house Nuval-Kishur (India), kept in the same library under # 3263; separate lists of «Saki-Name» being mentioned too (Dushanbe, Tashkent, Lahor, etc,).
Сохати адабиёти форсизабон ба хадде густурда аст, ки то хол бисёр осори шоирони он наомухта боки мондаанд. Бахусус, адабиёти форсизабони Х,инди асрхои XVI-XVII, ки аз сермахсултарин даврони шеъри форсй хисобида мешавад, то ба хануз осори фаровони наомухтаю тасхехнашуда дорад. Зухурии Туршезй (так. 1534-1615) аз чумлаи он шуароест, ки дар адабиёти форсу точик бо пуркории худ шухрат дошта, аз у осори зиёде то кунун боки мондааст, ки "Девони газалиёт", "Сокинома", "Се наср", "Мактубот" (Рукъаот ё Панч рукъа), "Гулзори Иброхим" ва амсоли инро метавон дар ин радиф ном бурд. Ин осор дар катори дигар асархои оламшумули адабиёти форсу точик дар бисёр китобхонахои дунё махфуз аст. Дар ин навиштаи кутох кушиши шинос кардани алокамандон бо бархе нусахи хаттии "Сокинома"-и Зухурй сурат гирифтааст, зеро асари мазбур дар ростои сокиномасароии адабиёти форсу точик бо сохтори вижаю хунари зебо суруда шуда, дар падидоии як зумраи сокиномахои калонхачм накши муассире дорад. Ногуфта намонад, ки то имруз сокиномаи мавриди назар, ки аз 4500 байт иборат мебошад, тасхеху нусхабадал нагардидааст. Аз ин ру, бархе нусхахои хаттии онро, ки дар китобхонахои чахон махфузанд, баррасй хохем кард.
Муаррифии нусахи хаттиро асосан метавон дар ду равиш ба рох монд. Аввал нусхахои чудогонаи "Сокинома" ва сонй дар дохили куллиётхо, баёзхо, чунгхо ва гайра. Азбаски нусхахои фаровони "Куллиёт"-и шоир то имруз омада расидааст, дар бораи бархе ин нусхахо маълумоти мухтасар додан аз ахамият холй нест.
Дар китобхонаи Институти забон ва адабиёт, шаркшиносй ва мероси хаттии АИ Ч,Т тахти раками 911 "Куллиёт"-и Зухурй мавчуд аст, ки он шомили "Сокинома", "Гулзори Иброхим", "Хони Халил" ва "Рисолаи "Наврас" аст. Котиб ва санаи китобат номаълум, хатташ настаълики бештар ба хатти шикаста моил, ашъор дар ду сутунча навишта шудааст, 291 сахфа, аммо ракамхои сафахот бо калами кормандони китобхона дар замони шуравй гузошта шудаанд. Матн то сахифаи 84 хошия надорад ва тамоми китоб бо хатти ягона мактуб гардида, ба чуз сахифаи 70, ки дар он як чо бо хатте дигар кушиши ислохи байте рафта ва дар сахифаи 76 дар хошия бо хамон хатти муслех чизхои ба ин китоб марбут набуда, дар сахифаи 80-баъди итмоми бахши "Гулзори Иброхим" ва дар сахифаи 124 дуохое дарч шудааст. "Сокинома" аз сахифаи 126 огоз шуда, то охири ин китоб ба шакли мунтахаб омада, шомили 2463 байт мебошад. Ба сахифахои 166-167 осеб расида, баъзе порчахои матн хонда намешавад. Инчунин, дар сахифахои 248, 267 ва 279 мисраъхо афтодаанд. Тамоми матни "Сокинома" хошиябандй шудааст. Аз ин равиши нигориш пай бурдан осон аст, ки нусхаи мавриди назар такрибан дар асри XVIII навишта шуда, дар тасхеху баркароркунии матн мавкеи мухим дорад.
Эдуард Браун нигошта, ки тахти № 1528 (р) "Мачмуа": "Сокинома" ва 'Тазалиёт"-и Зухурй хамрох бо маснавии "Махмуд ва Аёз" (12,257) ва тахти № 1546 (р) "Мачмуаи шеъри форсй", аз он чумла "Сокинома"-и Зухурй (13,260) сабт шудааст, ки мутаассифона дастраси банда нестанд.
Дар аксар нусхахои "Куллиёт"-и шоир, ки дар бораи онхо дар фехристхо сабт шyдааст, матни пyрра ё мyнтахаби "Сокинома"-и Зухурй дохил гардидааст. Масалан, дар "Куллиёт"-и № 543 китобхонаи подшохии Оyда, ки аз "Сокинома", маснавии 6идуни унвони Зухурй ва газалхо иборат аст, "Сокинома" худуди 120 сахифаи онро дарбар мегирад (22,580). Х,амчунин, дар нусхаи № 1076 китобхонаи мазкур баробари "Се наср" (1."Наврас", 2."Гулзори Иброхим", 3."Хони Халил"), маснавии бидуни ном, касоид, газалиёт, чанд байте аз "Сокинома" хам омадааст (22,672). Ин нусха чопи сангй буда, дар он солхои мухталифи китобат нишон дода шудааст. Дар нусхаи № 1077 хамин китобхона абёти мунтахаби "Сокинома" оварда шудааст (22,673). Дар нусхаи № 1501 китобхонаи подшохди Вена, ки мачмуаи ашъори Зухуриро дарбар мегираду аз таркиботу тарчеъот, касидахо, газалиёту рубоиёт иборат аст, байте чанд аз "Сокинома" хам сабт гардида, ки аз руи чопи сангии соли 1849 (Лакхнав) истинсохшуда мебошад (16,822). То чое, ки банда огахй дорад, нусхаи мавриди истинсох карор гирифта аз бехтарин чопхои "Сокинома"-и Зухурй буда, дар вокуниши бархе калимот ва мафхумхои мушкили асари мазкур матни хошияи он кумаки беандоза дорад. Аз ин ру, дар чанд маврид ба мушохида расид, ки носихон аз руи он нусхабардорй кардаанд.
Дар хошияи "Девон"-и Зухурй, ки тахти № 1735 дар китобхонаи Ганчбахш махфуз аст, "Сокинома" ва рубоиёти шоир низ омадааст. Нусха бо хати настаълик санаи 1158/1758 китобат гардида, руи барги аввал мухри Байзавй (Мухаммадсодик ибни Мухаммадхусайн) дида мешавад (7,120-121). Тахти ракамхои 245 ва 1780 дар китобхонаи мазкур айнан хамин нусхахо нигахдорй мешаванд. Нусхаи № 3894-7413 хамон китобхона бо хати настаълики хонои садаи XIX китобат шуда, огоз ва анчом афтода аст. Дар мавриди ин нусха муаллифони фехристхо чунин маълумот медиханд: "Танхо маснавихои Зухурист. Маснавихои кутох дар таърифи каср, таърифи чахон, васфи сокй: /Чй гуям, ки сокй чихо мекунад.../, таърифи маю чанд сокинома: /Биё, сокй, эй дину имони ман.../ ва дигаре: /Биё, сокй, эй мачлисорои ман.../, 262 сахифа" (4,1460). Зохиран, муаллифи мазкур бо матни пурраи "Сокинома"-и Зухурй шинос набуда, кисматхои асари мазкурро иштибохан маснавихои алохида гумон кардааст.
Дар китобхонаи Донишгохи Исфахон дар мачмуаи тахти раками 15580 мунтахаби "Сокинома" низ оварда шудааст, ки аз 361 байт иборат мебошад. Нусхаи мавриди зикр бо хати настаълик навишта шуда, сарлавхахо бо ранги сурх чудо гардидаанд.
Дар китобхонаи Институти забон ва адабиёт, шаркшиносй ва мероси хаттии АИ Ч,Т тахти раками 3262 чопи сангии "Сокинома"-и Зухурй, ки соли 1846 дар матбааи Нувалкишур нашр шудааст, махфуз мебошад. Ч,олибтарин хусусияти ин чоп дар он аст, ки дар хошияи он бархе калимот ва ибороти мавхуму нофахмо шарх шудааст. Дар фехристи Э.Браун дар бораи хамин чопи "Сокинома" маълумот дода мешавад (12,153). Мусташрик Эдуард Эдуард низ дар бораи нусхаи "Сокинома" (14,938) ва "Девон"-и Зухурй (14,940) маълумоти мухтасар медихад.
Мавлавй Мирзо Ашраф баробари "Иншои Зухурй" (тахти раками 854) ва "Девони Зухурй" (тахти раками 664), дар бораи ду нусхаи "Сокинома"-и Зухурй тахти ракамхои 558 (чопи сангй, китобат 1263/1846) ва 747 (каламй, соли китобат номаълум) хабар медихад (18,63).
Дар китобхонаи "Х,айдаробод" № 16154 "Сокинома"-и Зухурй (17,144) махфуз аст, аммо дар бораи чузъиёти ин нусха ягон маълумоти мушаххас дастраси банда нест.
О .Ф .Акимушкин дар бораи "Дебочаи Гулзори Иброхим", "Дебочаи Навраси нихол", "Дебочаи Хони Халил" ва "Сокинома" ишорахо дорад (1,279,283).
Дар зайл чанд нусхаи хаттии "Сокинома", ки алохида китобат шyдаанд, мyаррифй мешавад:
1. Нyсхаи китобхонаи Институти забон, адабиёт, шаркшиносй ва мероси хаттии АИ Ч,Т тахти раками 944. Мувофики маълумоти А.М.Мирзоев, М.И. Занд матн дар ду сутунча бо хатти шикастаи настаълик дар когази зарди шаркй навишта шудааст. Анчом афтода, догхои намнокй дорад ва дар баъзе чойхои матн костагихо мавчуд аст. Kитобат: асри XVIII, 83 варак, мукова: сабзи сиёхтоб, андоза: 10х18,5 (3,115-116);
2. Нусхаи китобхонаи АИ Узбекистон (Тошкант), № 1411, бидуни санаи китобат, такрибан дар асри XVIII китобат шуда, бо настаълики хоно дар когази шаркй навишта шудааст. ^исман бо рангхои гуногун оро додашуда, аз 177 варак иборат ва андозааш: 11х19,5 мебошад (6,267);
3. Нусхахои китобхонаи "Ганчбахш"-и Лохур:
а) Нусхаи № 4532-321, бо хати настаълики садаи XVII навишта шудааст. Kирмхyрда аст, 316 сахифа (7,241);
б) Нусхаи № 15580, (интихоби "Сокинома"). Мачмyа, сах: 1-33, чузви 1, котиб: Абулхасан, китобат: 1292/1823, хат: настаълик (7,353);
в) Нусхаи № 4533-5934, бо хати настаълики садаи XVII навишта шудааст, танхо аз 76 байт иборат мебошад (4,639);
г) Нусхаи № 2009, дар соли 1263/1846 дар Лакхнав, дар хачми 225 сахифа чоп шудааст. Х,амон чопи сангии дар Точикистон махфузбуда аст;
4. Нусхаи китобхонаи умумии архиви "Патиола"-и Панчоб, № 271, бо хати настаълик соли 1257/1841 китобат шудааст. 244 сахифа, дар як сахифа 13 сатр, андоза: 15х22 (8,146-147);
5. Нусхаи китобхонаи "Роча"-и Махмудобод, № 74, бо хати настаълик навишта шудааст, 180 сахифа, дар як сахифа 10 сатр, андоза: 17х11 (10,362);
6. Нусхахои китобхонаи Донишгохи «Ч,омия миллия исломия»-и Дехлй:
а) Нусхаи № 0934, бо хати настаълик навишта шуда ва кирмхyрда мебошад. Аз авоил мучадвал, 153 сахифа, дар як сахифа 15 сатр, андоза: 21х14;
б) Нусхаи № 0935, бо хати настаълик соли 1228/1813 китобат шудааст. Kирмхyрда, Мучадвал, сахфаи аввал мунаккаш ва муталло. Дар огоз мухри Рачабалихони Баходур мавчуд мебошад, 158 сахифа, дар хар сахифа 15 сатр, андоза: 21х12;
в) Нусхаи № 640, ягон мушаххасот надорад, зохиран аз нусахи фарсудаи ин китобхона мебошад (11,240-241);
7. Нусхахои китобхонаи умумии "Х,ар Даял"-и Дехдй:
а) Нусхаи № 128-(Р74), бо хати настаълик соли 1838 китобат шудааст. ^тиб: Сварап Ром, 195 сахифа, дар як сахифа 9 сатр, андоза: 21х16;
б) Нусхаи № 49 хамон нусха;
в) Нусхаи № 129-(54) бо хати шикаста соли 1211/1796 китобат шудааст. Огоз афтода ва бо байти
Майе дод дар мацлисе шоуиде, Ки шуд нуцли он субуаи зоуиде...
огоз шудааст. Kирмхyрда, 138 сахифа, дар як сахифа 17 сатр, андоза: 21х9 (9,48-49);
8. Нусхахои китобхонаи марказии Донишгохи Техрон:
а) Нусхаи № 31, котиб: Абдулхай ибни Алии Чдрподаконй, таърихи китобат: 1053/1643 яке аз кадимтарин нусхахои "Сокинома" буда, барои Начафкулии Беко навишта шудааст (аз 23);
б) Нусхаи № 1427, бо хати настаълик аз тарафи Имомкулии Имонй такрибан дар нимаи дувуми садаи XVII навишта шудааст, чадвал: зард ва лочувард, шеърхо дар чахор сутун омада. Андоза: 14х24, 455 г., когази исфахонй, матну хошия, чилд: тимочу тирагии зарбии 20, заркyб, мукавво (аз 23);
в) Нусхаи № 10, хамон китобхона. Kотиб: Имомкулй Имонии Fyлом, китобат: 1078/1667 (аз 23);
9. Нусхаи китобхонаи "Мачлиси Шурои Исломй", № 375. ^тиб: Мухаммадчаъ-фар ибни Искандар, китобат: 1096/1684, дар матн чадвалу сутунбандии зару лочувардй ва сурх дида мешавад. Бо сарлавха ва ёддошти 1247 ва чилди равгании бо гул ва буттаи заррин оросташуда, рангоранг, бо заминаи кахвай, дарун: сурх (аз 24);
10. Нусхаи китобхонаи "Гулистон"-и Техрон, № 302. ^гази тармаи матн: зарафшон, бо хати настаълик аз тарафи Миралй санаи 1097/1685 китобат шудааст. Пушти сафхаи аввал ду сачъи мухр, ки амдан махв шуда, чой дорад. Теъдоди сафха: 306, дар хар сахифа 15 сатр. Анчоми ин нусха аз дигар нусхахо тафовут дошта, зохиран бо порчаи аз чониби котиб изофашудаи ба номи Зухурй итмом меёбад:
Ба мадуи ту дар сафуаи рузгор, Мазомини камёб бисёр бод. Зууурй зи уамде барад гуфтугу, Мувофщ ба итмоми гуфтор бод.
Умед, ки арбоби камол агар ба сахве ё хато мутталеъ гарданд, ба зайли афв маъфув намоянд, ки исмат аз хатову залал махсуси анбиёву авлиёст..." (аз 25);
11. Нусхаи китобхонаи "Маркази мутолиот ва тахкикоти исломй"-и К|ум, № 239. Бо хати настаълик санаи 1052/1642 китобат шудааст. Тамоми сафахот чадвали шангарф ва мушкиву заррин дорад, сахфаи аввал сарлавхаи масдучй, лочувардй ва заррин (бо гулхои алвон), дар байни сатрхо тилоандозй шуда, чилд: тимочи кахвай, фокиди таблаи аввал. Андоза: 13х25, дар як сахифа 21 сатр. Аз чумлаи нусхахои кадимаи "Сокинома" аст;
12. Нусхахои китобхонаи Бодлеан:
а) Нусхаи № 1078, бо хати настаълик навишта шудааст, андоза: 9,34х5,38;
б) Нусхаи № 1079, нусхаи муосир, бо хати настаълик навишта шудааст. Мукова: ороишдодашуда, ду сафхаи аввал тилокорй, хатхои пайвасткунанда тилоию сабз, андоза: 8,34х4,34 (21,673);
13. Нусхахои китобхонаи "Индиа Оффис":
а) Нусхаи № 1506, санаи 1057/1648 дар Бангола бо хати настаълики берабти моил ба шикаста китобат шудааст, андоза: 7,34х2,12 (15,824);
б) Нусхаи № 1507, нусхаи навтари "Сокинома", санаи китобат номаълум, бо хати настаълик китобат шудааст, андоза: 9,12х5,14 (15,824);
в) Нусхаи № 1508, нусхаи чурмдор, дах пора шеъри алохида, Огоз:
Хумори касеро зи Кавсар шикает, Ки аз меури соцй-ш гардида мает.
11 байти он бо нусхахои дигари "Сокинома" мувофик аст (15,824). Соли 1079/1669 бо хати настаълик китобат шудааст, андоза: 7,14х4 (15,825);
14. Нусхахои осорхонаи "Бритиш музейм":
а) Нусхаи № 26,167, аз 4500 байт иборат аст, соли 1849 дар Лакхнав чопи сангй шудааст;
б) Нусхаи № 338, бо хатти шикастамонанд санаи 1096/1685 навишта шуда, бо хатхои тилой ва 11 минятура ороиш ёфтааст. Андоза: 7,34х4,12. Панч вараки огоз ва чанде аз мобайн баъдтар бо дастон часпонида шудаанд (20,678);
15. Нусхаи китобхонаи "Бухар"-и Kалкатта, № 376. Баъзе варакхо дар огоз нест ва маснавй якбора бо байти зерин огоз мешавад:
Бисозам ба он цасри гардущаноб, Ки бар даргахаш Хизр пошида об.
Бо настаълики зебо китобат ва бо хатхои ранга чудо гардидаву хошияву чадвал асосан бо ранги сурх оро ёфтааст. Дар чанд маврид чои сарлавха холй мондааст. ^тобат соли 1241/1825, андоза: 9,6х6,14 (19,278);
16. Нусхаи китобхонаи Донишгохи ^мбрич, № 746. Бо хати настаълик санаи 1276/1859-60 китобат шудааст (13,122).
Дар баробари ин ки нусахи зиёди асари мавриди пажухиши мо дар китобхонахои олам вучуд дорад, нусхахои мунтахаби он хам, хосса кисмати "^асамнома" ё ба истилохи дигар "^асамия"-и "Сокинома" арзи вучуд карда, ки бешак намоёнгари нуфузи вофири асари мазкурро нишон медихад. Бехуда мухаккикон кисмати "^асамия"-и Зухуриро аз бехтарин кисматхои он намешуморанд (5,222; 2,583-584). Аз ин ру, овардани чанд нусхаи ин кисмати "Сокинома"-и Зухурй хам аз ахамият холй нест:
Нусхахои китобхонаи Ганчбахш:
а) Нусхаи № 2076, шомили факат "^асамнома" аз "Сокинома"-и Зухурист. Огоз:
Ба ширинии шахди кущи дахан, Ба цуши асирони чохи зацан, Ба дурпошии оташи обдор, Ба сарпечии сунбули тобдор;
б) Нусхаи № 4641-7419, бо хати настаълик санаи 1826 китобат шудааст. ^тиб: Мункат Рой, мачмуа, сах: 403-418, нахуст касамномаест, ки ба сокинома меанчомад (4,1672-1673).
Fайр аз "^асамия"-хои "Сокинома"-и Зухурй дигар нусхахои мунтахаби он хам дар китобхонахо мавчуд мебошад, ки дар баркароркунии матни ин асар ахамияти вижа дорад. Масалан, дар китобхонаи Донишгохи Исфахон нусхае аз "Мунтахаби "Сокинома"-и Зухурй" тахти раками 203 мавчуд аст, ки бо хати настаълики зебо такрибан дар асри нуздах китобат шудааст. Он бо байти: Нигохаш бар он равшанй рох бурд, Ки шаб бар тани зангиён му шумурд.
-огоз шуда, аз 216 варак ва 2967 байт иборат мебошад. Бояд зикр шавад, ки кормандони китобхонаи дичитолии "Мачмааи захоири исломии ^ум" онро нусхаи нокиси "Сокинома"-и Зухурй пиндошта, кайд намудаанд, ки огозу анчоми ин нусха афтодааст. Аммо то он чо, ки рокими сутур болои ин нусха тааммул кард, он нусхаи талхисшудаи асари мавриди тахкики мост, вале огози он вокеан афтодааст. Анчоми нусха бошад, нуксон надорад ва бо байти машхури: Ки гардад ба харфат сухащо тамом, Чу дар охири нома з-у, вассалом.
-ба итмом мерасад.
Дар арсаи адабиёти гановатманди форсу точик хануз осори мутааддиде бокй мондаанд, ки ниёз ба тасхеху танзими мухаккикони киром доранд, ки "Сокинома"-и Зухурй аз чумлаи он аст. То он чо, ки рокими сутур огахй дорад, нусхаи тасхехшудаи
он вучуд надорад. Аз ин ру, бархе нусахи хаттй ва чопи сангии онро муаррифй
намудем, ки намоёнгари шухрати беандозаи ин асари ношинохтаи адабиёти форсу
точик аст.
Пайнавишт:
1. Акимушкин, О.Ф. Описание персидских и таджикских рукописей Института Востоковедения (Выпуск 10, поэтические сборники, альбомы).-Москва: Наука, 1993. -296с.
2. Зарринчин, Fуломризо. Социнома дар адаби форсй //Забон ва адабиёти донишкадаи Адабиёт ва улуми инсонии донишгоуи Фирдавсй. 1355у. - № 47. -С. 571-586.
3. Мирзоев, А.М., Занд, М.И. Феурасти дастхатуои шарции Академияи фащои РСС Тоцикистон. -Ц. 3. -Душанбе: Дониш, 1968. -238 с.
4. Мунзавй, Аумад. Феурасти нусхауои хаттии Ганцбахш, шумораи 48. -Лоуур: Маркази тауцицоти форсии Эрону Покистон, 1980. -1924 с.
5. Ризой, Эутиром. Социнома дар шеъри форсй. -Теурон: Амири Кабир, 1388у. -270 с.
6. Семёнов А.А. Собрание восточных рукописей. -Ташкент: АН УЗ ССР, 1954. -585 с.
7. Тастеуй, Мууаммадуусайн. Феурасти алифбоии нусхауои хаттии китобхонаи Ганцбахш (Аз огози таъсис то кунун). -Исломобод: Маркази тауцицотии Эрону Покистон, 2005.
8. Феуристи нусхауои хаттии форсй, шумораи 1. Китобхонаи умумии архиви Патиолаи Панцоб. -Деулй: Молруд, 1999. -267 с.
9. Феуристи нусхауои хаттй, № 3. Китобхонаи умумии ^ардаял.-Деулй: Маркази тауцицоти форсии Ройзании Цумуурии исломии Эрон, 1999. -130 с.
10. Феуристи нусхауои хаттии форсй, шумораи 4. Китобхонаи Роцаи Маумудобод. Маркази так>кикоти форсии Ройзании фаръангии сафорати Лумъурии исломии Эрон: бидуни соли нашр. -691 с.
11. Фек>ристи нусхак>ои хаттии форсг, шумораи 5. Китобхонаи Донишгоуи Ломия миллия исломия. -Деп>лй: Маркази так>кикоти форсг, 1999. -500 с.
12. Browne, Edward. A catalogue of the Persian manuscripts in the library of the University of Cambridge. -Cambridge, 1896.-471 p.
13. Browne, Edward. A supplementary Hand-list of the Muhammadan manuscripts preserved in the libraries of the university and colleges of Cambridge. -Cambridge, 1922. -348 p.
14. Edwards, Edward M.A. A catalogue of the Persian peinted books in the British Museum. -London. -968 p.
15. Ethe, Hermann. Catalogue of Persian manuscripts in the library of the India office. Volume I. -Oxford, 1903. -1632 p.
16. Flugel, Gustav. Die arabischen, persischen und türkischen Handschiften der kaiserlich-Koniglichen Hofbibliothek. -Wien, 1867. -653 p.
17. Hyderabad catalogue, Persian, Urdu, Arabic books. V.III. -239 p.
18. Maulavi, Mirzo Ashraf Ali. A catalogue of the Persian books and manuscripts in the library of the Asiatic society of Bengel. Fasciculus I. -Calcutta, 1890. -200 p.
19. Maulavi, Qasim Hasir Radavi, Maulavi, Abd Ul-Muqtadir. Catalogue of the Persian manuscripts in the Buhar library. -Calcutta: Imperial library, 1921. -382 p.
20. Rieu, Charles. Catalogue of Persian manuscripts in the British Museum. Volume II. -London, 1881. -433-877p.
21. Sachau, Ed., Ethe H. Catalogue of Persian, Tuekish, Hindustani and Pushtu manuscripts in the Bodleian Library. Part I. -Oxford. -1150p.
22. Sprenger, A. A catalogue of the Arabic, Persian and Hindustany manuscripts, of the libraries of the kings of Oudh. Vol. 1. -Calcutta, 1854. -648 p.
23. http://library.ut.ac.ir/ (caHau муроциат: 20.05.2016)
24. http://www.ical.ir/ (caHau муроцuaт: 15.04.2016)
25. http://tehranlibrary.org/Farsi/Home/Index (caHau муроцuaт: 15.04.2016)
Reference Literature:
1. Akimushkin O.F. Description of Persian-Tajik Manuscripts by the Institute of Oriental
Studies (issue 10, poetical collections, albums - Moscow: Science, 1993. - 296pp.
2. Zarrinchin, Ghulomrizo. Soqinoma in Persian Literature // The Institute of Language, Literature and Humanitarian Studies under the University maned after Firdawsi. 1355 hijra. -# 47. - pp. 517 - 586.
3. Mirzoyev, A.M., Zand, M.I. Catalogue of Oriental Manuscripts of the Tajik SSR Academy of
Sciences. V.3. - Dushanbe: Knowledge, 1968. - 238pp.
4. Munzavi, Ahmad. Catalogue of Gangbakhsh's Written Copies. Issue 48. - Lohur: Persian
Research Center between Iran and Pakistan, 1980. - 1924 pp.
5. . Rizoi, Ehtirom. Soqinoma in Persian Poetry. - Tehran: Amir Kabir, 1388 hijra. - 270pp.
6. Semyonov A.A. Collection of Oriental Manuscripts. - Tashkent: Uzbek SSR Academy of Sciences, 1954. - 585 pp.
7. Tastehi, Muhammadhusayn. Alphabetic Catalogue of Written Copies kept in the Library of Ganjbakhsh (since the period of establishment up to nowadays). - Islamabad: Research Center between Iran and Pakistan, 2005.
8. Catalogue of Written Persian Copies. Issue 1. General Archive kept in the Library of Patiola, Panjob. - Dehli: Molrud, 1999. - 267pp.
9. Catalogue of Written Copies, # 3. Haydayal Public Library under- Dehli: Research Center of Poyzanni under Islamic Republic of Iran, 1999. - 130 pp.
10. A Calalogue of Persian Written Copies, issue 4. Roja Mahmudobod's Library. Research
Center of Poyzani Cultural Embassy under Islamic Republic of Iran: without date of publishing. - 691 pp.
11. Calalogue of Persian Written Copies. Issue 5. The Library of the University of Jomiya Milliya Islomiya. - Dehli: Persian Research Center, 1999. - 500 pp.
12. Browne, Edward. Catalogue of the Persian Manuscripts in the Library of
the University of Cambridge. -Cambridge, 1896.-4 71 pp.
13. Browne, Edward. A Supplementary Hand-list of Muhammadan Manuscripts Preserved in the Libraries of the University and Colleges of Cambridge. -Cambridge, 1922. -348 pp.
14.Edwards, EdwardM.A. A Catalogue of the Persian Painted Books in the British Museum. - London. - 968pp.
15.Ethe, Hermann. A Catalogue of Persian Manus cripts in the Library of the India Office. V.I. - Oxford, 1903. - 1632 pp.
16. Flugel, Gustav. Die Arabischen, Persischen und Türkischen Handschiften der Kaiserlich-Koniglichen Hofbibliothek. - Wien, 1867. - 653pp.
17. Hyderabad Catalogue, Persian, Urdu, Arabic Books. V. III. - 239 pp.
18. Maulavi, Mirzo Ashraf Ali. Catalogue of Persian Books and Manuscripts in the Library of the
Asiatic Society of Bengel. issue I. - Calcutta, 1890. - 200 pp.
19. Maulavi, Qasim Hasir Radavi, Maulavi, Abd Ul-Muqtadir. Catalogue of Persian Manuscripts
in Buhar Library. - Calcutta: Imperial Library, 1921. - 382 pp.
20.Rieu, Charles. A Catalogue of Persian Manuscripts in the British Museum. V. II. -London, 1881. - pp. 433 - 877.
21. Sachau, Ed., Ethe H. Catalogue of Persian, Tuekish, Hindustani and Pushtu Manuscripts in the Bodleian Library. Part I. - Oxford. - 1150 pp.
22. Sprenger, A. Catalogue of Arabic, Persian and Hindustany Manuscripts of the Libraries of the Kings of Oudh. V.1. - Calcutta, 1854. - 648 pp.
23. http://library.ut.ac.ir/ (date of addressing: 20.05.2016)
24. http://www.ical.ir/ (date of addressing: 15.04.2016)
25. http://tehranlibrary.org/Farsi/Home/Index (date of addressing: 15.04.2016)
