CC BY
74
UOT 541.64:544.163:544.623
ÍON MAYE MONOMERL9R V9 ONLARIN SÍNTEZ ÜSULLARI M.D.ibrahimova, A.H.9zizov, F.M.Abdullayeva, Z.N.Pa^ayeva
AMEA akademik Y.H.Mammadaliyev adina Neft-Kimya Proseslari institutu Az1025, Baki, Xocalipr.30; e-mail: minaver-ibrahimova@rambler.ru
Maqalada ion maye monomerlara dair adabiyyat materiali nazardan kegirilmi§, onlarin asas sintez üsuUarinm tahlili verilmi^dir.
Agar sozlar: ion maye monomer, ion kegiricihyi, ion dayi§ma, bifunksional ion maye monomerlar
Son illar tarkibinda ion-maye fraqmentlar saxlayan monomerlarin, ba§qa sozla ion-maye monomerlarin sintezi, polimerla§masi va birga polimerla§masi sahasinda aparilan tadqiqatlar durmadan geni§lanir. ion-maye monomerlar asasinda sintez olunan polimerlar yeni sinif yüksak molekullu birla§malar sirasina aid olub, termiki davamliliq, yüksak mexaniki xassalar, elektrokimyavi faalliq va ion kegiriciliyi, CO2 va s. qazlari hall etmak kimi yararli istismar xassalarina malikdirlar va onlar asasinda bark va ya axici olmayan batareyalarin, CO2 ayirmaq ü9ün sorbent, membranlarin, katalitik sistemlar ü9ün matrislarin hazirlanmasi baximindan sintezi elmi va praktiki ahamiyyat kasb edir. Bu tadqiqatlar "polimer elektrolitlarin" sintezi baximindan daha aktualdir [1-5].
A B C
ion-maye monomerlar asasinda bu tip polimerlarin sintezi radikal polimerla§ma, tanzimlanan va ya "canli" radikal polimer-la§ma va elaca da ion koordinasiya polimerla§masi vasitasila müvafiq mono-merlarin birba§a polimerla§masi va ya malum polimerlarin modifikasiyasi ila hayata ke?irilir.
ion-maye monomerlarin polimerla§masi adatan yüksak arima temperaturu va ya par9alanma temperaturu ila xarakteriza olunan polimer-polielektrolitlarin alinmasi ila naticalanir. Bazi hallarda isa ion-maye monomerlar ion-maye halinda mahsullarin alinmasi ila polimerla§irlar [3,6-8].
ion maye monomerlarda reaksiyaya qabil qrup molekulun kation (A) va ya anion
(B) fraqmentinda, ham kation, ham da anion
(C) va ya yalniz kation fraqmentinda (D, E) ola bilar [9]. Bu monomerlarin be§ malum tipi sxematik olaraq a§agida góstarilmi§dir:
D E
ion-maye monomerin polimerla§masi eyni, takrar olunan ion-maye fraqmentina malik, digar monomerlarla birga polimerla§masi isa ion-maye monomerin makrozancir boyu paylanmasi ila farqlanan va naticada yeni kompleks fiziki-mexaniki
xassalara malik polimer mahsullar almaga imkan yaradir.
Bu tip ion-maye monomerlarin spesifikliyi alkil qrupunu va anionu dayi§makla onlar asasinda müxtalif qurulu§lu va müvafiq olaraq müxtalif kompleks fiziki-
mexaniki xassalara malik polimerlarin sintezinin mümkünlüyü ila müayyan olunur.
Ono va amakda§lari N-vinilimidazolium asasinda ion-maye monomerin sintezini sada yolla bir marhalada, kvaternla§ma reaksiyasi
asasinda hayata ke9irtmi§lar[10]. Masalan, tarkibinda bor (IV) flüorid-anionu olan ion-mayesi N-vinilimidazolun su va etanol qari§igi mühitinda tetraflüorbor tur§usu ila qar§iliqli tasirindan alinir:
U II H2O/EtOH -N
^ i -N® e
H
ion maye monomerin bu alinma üsulu 9ox asan, alava mahsullar alinmadan hayata ke9ir va digar tur§ular, masalan, heksaflüorfosfor tur§usu asasinda ion-maye monomerin sintezi da bu yolla hayata ke9irila bilar.
A.S.§aplov va amakda§lari tarafindan N-[2-(2-(2-metakriloiloksi)etoksi)-etoksi]etil]-N-metilpirrolidin-bis-(flüorsulfonil)imidin sintezi Ü9 marhalada hayata ke9irilmi§dir [11]. Birinci marhalada N-metilpirrolidinin 2-[2-
(xloretoksi)etoksi] etanolla alkilla§dirilmasi ila N-[2-(2-2-hidrooksietoksi)etoksi]etil] N-metilpirrolidin alinmi§ va ikinci marhalada trietilamin i§tirakinda onun metakril tur§usunun xlor anhidridi ila asilla§ma reaksiyasindan N-[2-(2-(2-metak-riloiloksi)-etoksi)-etoksi]etil)-N-metilpirrolidin] xlorid ion-mayesinin sintezi hayata ke9irilmi§dir. Sonraki marhalada isa xlorid ionunun bis-(flüorsulfonilimid) ionu ila avaz edilmasi hayata ke9irilmi§dir:
4
2 J^O
/N
C=O
- (ch2ch2o)2-ch2ch2^ ^CH-CI-
ch^CC
CH3
,№=O
L1 (fso2)nk CH^C^1
CH3
N
- (ch2ch2o)2-ch2ch2^ ^ch ci-
.^O
O
(ch2ch2o)2-ch2ch^ ^ch
(fso2)2n-
H
O
O
H3C
O
O
Bu monomerin radikal polimerla§ma-sindan alinan polimer 250C temperaturda yüksak ion ke9iriciliyi (3.4 x 10-6 Cm/sm) ila xarakteriza olunur [12].
Yüksak ion ke9iriciliyi ila farqlanan yeni polielektrolitlar almaq maqsadi ila müalliflar tarafindan kation va anionunda metakril qrupu olan ion monomerlarinin sintezi hayata ke9irilmi§dir.
Kationunda metakrilat qrupu olan monomerlar kationun tabiati: ammonium (M-1), imidazolium (M-2 va M-3) va ya pirrolidinium (M-4, M-5 va M-6) va ham9inin speyserda karbon atomlarinin sayi ila: C2(M-1, M-2 va M-4), C3(M-3 va M-5) va C11 (M-6) farqlanirlar.
.CH,
/
,CH4
CH2=C.
CHi—cf
CH
,c=o + ,c-o
<CF3S02)2N M-I
o
(CH2)„ (CF3S02)2Ñ
M-Z л = 2
M-3 n = 3
,c=o
о ж
(CHj)„ CH,
<CF,so2)2Ñ
M-4 n = 2 M-5 л — 3
Bu tip monomerlar ü9ün aks ion kimi ion-maye monomerin elektrik ke9iriciliyinin va hidrofoblugunun artmasini, ózlülüyünün azalmasini, elektrokimyavi xassalarinin isa geni§ intervalda dayi§masini tamin edan güclü delokalla§mi§ bis (triflüormetansulfonil) imid anionu se9ilmi§dir [13-15].
Anion fraqmentina metakrilat qrupu
M-6 n = 11
daxil olan ion-maye monomerlar kationun: 1-etil-1-metilpirrolidinium (M-7), 1 -etil-3-metilimidazolium (M-8) va 1-butil-1-metil pirrolidinium (M-9 - M-12) va aniounun: sulfonat (M-7 - M-9), disiansulfonilmetanid (M-10), sulfonilimid (M-11), siansulfonilimid (M-12) tabiati ila farqlanirlar.
CHj-C
XH,
(CH;)j-S-0
я6
CH3 C:H5 M-7
СН,-
o
^ICHilj-S-Ó I—V ° ^ CjH,
CNi—C,
M-8
с ?
я6
CH] C^ H y M-9
,CH,
Jc=0
CH;=C
-C-O
CH,=c,
■
(CHjíi-S-C
o 0
Л
CH, MIO
CN
(CHi),—S-N-S-CF, o
CUH,
4 ni)
r
CH) CjH,
Г
Ъ 0 rj _
(CHj)j- -S-N-CN
O 0
,Ny
CH-, c4 H»
M-12
M-1 ion-maye monomerin sintezi N-(2-metakriloloksietil)-N,N,N-trimetilammonium-xlorid va artiq miqdarda gótürülmü§ litium-bis
(triflüormetan sulfonil) imidin su mühitinda qar§iliqh tasirindan avaz olunma reaksiyasi asasinda hayata ke9Írilmi§dir:
.CH,
CH,=C
-HCF;SOi);NL¡ CH3 = C
,c=o
-LiCI
;c=o
CH3-CH2-N(CH,)3 CI
M-2 - M-5 ion-maye monomerlarin sintezi ü9 marhalali üsulla: birinci marhalada 1-metilimidazol va ya N-metilpirrolidonun metil spirti mühitinda a-brom spirtlarla kvaternilla§dirilmasindan tarkibinda brom anionu saxlayan müvafiq ion-mayelarinin
CH2-CH2-N(CH3)j (CF3S02)2Ñ
sintezi, ikinci marhalada su mühitinda brom ionunun bis (triflüormetansulfonil) imid anionu ila avaz edilmasi va sonuncu, ü9üncü marhalada isa alinmi§ ion-maye monomerlarin metakriloilxloridla asilla§ma reaksiyasi vasitasila hayata ke9Írilmi§dir [16]:
/
,сн
ГЛ
CH,
1. HO-(CH¡í„-Br
2. (CFjS02),NÜ
но-
^nJN.
-(CH2)/ {CF.,so2)2n
CH,
CH2=C4 CHj-qcHjicoci ^C=0
" O
(CFjSOJ^N
CH,
Lakin bu üsulla tarkibinda uzun alkilen korpüsüna (speysera) malik M-6 ion-maye monomerini sintez etmak mümkün olmami§dir.
Yalniz N-(11-oksiundesil)-N-metilpirrolidin-bromidin metakriloilxloridla asilla§masi kifayat qadar yüksak 9iximla hayata ke9ir. Bu
zaman reaksiya trietilaminin artiq miqdarinin bromid anionu bis-(triflüormetansulfonil)imid içtirakinda sona kimi gedir. Sonuncu anionu ila avaz olunur: тэгЬэ!эс1э müvafiq metakrilat ion-mayesinin
^ y ho-il-MJIii е. Г Л
- CH¡-C(CH.)COCI Br
N N NiCiH;>i
ЧСН3 НО-(СН2)тГ XCH3
/CH., /СН,
CH2=CV j \ (CFjSO^NL. CH2=C4 /-\
C=0 w Rr —-- C=0 (CF,SOjbÑ
О. N. о N 2
x(CH2),f СНз VH,)^ CH;
M-7 - M-9 tarkibli ion-maye mayelari ila kalium 3-sulfopropilmetakrilat monomerlarin sintezi asetonitril mühitinda arasinda ion dayiçma reaksiyasina tarkibinda xlorid anionu saxlayan müvafiq ion- asaslanir[17]:
,CH,
CH ,=c
,c»o +
X(CH2)3—SÖj К4
о
MsCN, н2о
CH,
сн,=с
О
CH,
Cl
M-10 - M-12 ion-maye monomerlarnin sintezi dörd marhalada: sulfopropilmetakrilatin kalium duzunun tionilxloridla içlanmasi; alinmi§ mahsulun malondinitril CH2(CN)2 (M-10), triflüormetansulfonamid NH2SO2CF3 (M-11) va ya sianamidla NH2CN (M-12) trietilaminin iki dafa artiq götürülmü§ miqdarinin içtirakinda qarçiliqli tasir
CH,
CH¡=C,
>0 o.
С Ht
soo¡ chj-C;
U .'1МФЛ
(CHî)j-S-ÔK n
,c=o K.
N.
R CH,
S(CH2)3—SOj
reaksiyasi; sonra alinmiç trietilammonium duzlarinin susuz tetrahidrofuran mühitinda litium hidridla qarçiliqli tasiri va sonda su mühitinda müvafiq litium duzlari ila 1-butil-1-metilpirrolidinium bromid arasinda ion mübadila reaksiyasini hayata keçirtmakla aparilir [18]:
JV II
N(CHî),~S-Cl
IIJt.UjH
CH.=C
,CH3
¿X» 0
S'(CH3),—5-X HNEt, О
JEH3 >° о
U. i _ +
(CHj),—S—X Li
О
о
,сн,
сн,-с
ibX: CH¡(CN1¡, NHjSOjCF, vaya Mi¡CN
/С"° ü >ч »
(CH ,)j—s-x
ii
o
CH
o
N. / c4H
Sintez olunmu§ ion-maye monomerlarin quruluçu iQ va NMR spektral analizlar, bazi hallarda isa element analizi vasitasila da tasdiq edilmiçdir.
Bu monomerlar rangsiz va ya zaif sarimtil rangli, özlülüyü 150 sP-dan yüksak olan (M-1 özlülüyü 250 sP) yagvari mayelardir. Yalniz açiq-qahvayi rangli M-10 ion-maye monomer istisnaliq taçkil edir ki, bu da görünür monomerin tarkibinda iki sian qrupunun qo§ala§mi§ vaziyyatda olmasi ila alaqadardir. Sintez olunmu§ M-1 - M-3 ion-maye monomerlarin 250C temperaturda ion
X: C(CNh. NSOjCFj vaya NCN
keçiricilikbri (1.6xl0"4)- (6.4xl0"4) Cm/cm, digar ion-maye monomerlarin (M-4-M-12) ion keçiriciliklari (9.7x10"5)-(1.2x10"3) Cm/cm intervalinda dayiçir.
Bu monomerlar yüksak özlülüya malik olduqlari üçün soyudulduqda kristallaçmadan §ü§ala§mi§ vaziyyata keçirlar. DSK analizin naticalarina göra onlarin §ü§ala§ma temperaturu - 80.5-58.40C intervalinda dayiçir, o cümladan, M-1 - M-3 mayelari açagidaki kimi siralanirlar: M-2 (-80.5°C) < M-3 (71.0°C) < M-1 (69.1°C).
Malumdur ki, stirol va onun töramalari sanaye miqyasli polimerlarin sintezinda geni§ yer tutmu§lar. Bunu nazara alaraq stirol va onun töramalari asasinda ion-maye monomerlarin sintezi va onlarin polimer-la§masi proseslarinin olduqca perspektivdir va hal-hazirda bu saha intensiv tadqiqatlar obyektidir.
.
n-R2
Stirol va onun töramalari asasinda tetraalkilammonium va fosfonium kationlu ion-maye monomerlar da sintez olunmuçdur [20-21].
1-(4-Vinilbenzil)-3-butilimidazolium xlorid tarkibli ion-maye monomerin sintezi N-butilimidazolun 450C temperaturda azot
ion maye monomerlar 1-(4-vinilbenzil)-3-butilimidazoliumtetraflüorborat (I) va ya 1-(4-vinilbenzil)-3-butilimidazoliumheksaflüor-fosfat (II) isa müvafiq olaraq bu ion-mayesinin
Bu tip ion-maye monomerlarin sintezi §en, Nobl va amakda§lari tarafindan 4-xlormetilstirolun imidazol va ya trialkilaminla kvaternilla§dirilmasi ila hayata ke9irilmi§dir [5, 19-21].
4-Xlormetilstirolun sanaye miqyasli reagent oldugu nazara alinsa, ion-maye monomerlarin bu üsulla sintezinin perspektiv oldugu aydindir:
Cp13
\
mühitinda inhibitor i§tirakinda 24 saat müddatinda 4-vinilbenzil xloridla qar§iliqli tasir reaksiyasi naticasinda hayata ke9irilir [3,22]. Alinmi§ reaksiya qari§igi artiq miqdarda gótürülmü§ etil spirti ila yuyulur, qurudulur va 83% 9iximla §affaf, ozülü, maye olan ion-maye monomer alinir:
aseton mühitinda, otaq temperaturunda ü9 gün müddatinda natrium tetraflüorborat va ya kalium heksaflüorfosfatla qar§iliqli tasirindan alinir [23]:
NaBF4 va ya KPF,
PF,®
2
R
Har iki halda reaksiya ba§a 9atdiqdan sonra alinan reaksiya qari§igi süzülür, filtrat a§agi tazyiqda ag muma banzar bark maddanin alinmasi ila buxarlandirilir va sonra su va etil spirti ila yuyulur va yenidan qurudulur. Gümü§ nitratla reaksiya asasinda tarkibda xlor ionunun olmadigi müayyan edilmi§dir. Anion fraqmenti BF4 olan ion-maye monomer 340341 K, anion fraqmenti PF¿ olan ion-maye
i 11
monomer isa 360-361.5 K arima temperaturu ila xarakteriza olunur. Bu ion-maye monomerlarin qurulu§lan NMR spektral analiz üsulu ila tasdiq edilmi§dir.
Riks-Laskoski va Shou tarafindan 2-akrilamido-2-metil-1 -propansulfon tur§usunun otaq temperaturunda tris [2-(2-metoksietoksi)etil] aminla komponentlarin ekvimolyar nisbatinda qar§iliqh tasirindan
99% çiximla polimerlaçmaya qabil vinil qrupuna malik ion-maye monomerin sintezi hayata keçirilmiçdir va ion-maye monomerlar
asasinda ilk polimer bu monomerin radikal polimerlaçmasi ila alinmiçdir [24]:
CH= CH2
I
O=C^ ^.NH
H3^C\
/ 2 O7S\
<S OH
+N
-R3
CH= CH2
I "
O=CX ^C^.NH
H3^C\
©/CH2
<f O
HN-R2
^R3
Rl, R2, R3 _ CH2-CH2-O-CH2-CH2-OCH3
(Met) akrilat tipli ion-maye monomerlarin sintezi ilk marhalada (met)akril turçusunun xloranhidridinin alkilxlorhidrinla qarçiliqli tasirindan (met)akril turçusunun
müvafiq efirinin sintezi va sonraki marhalada bu efirin N-alkilimidazol ila qarçiliqli tasirina asaslanir [9,25]:
ch3
I
ho(ch2-ch2-)- x
ch3
I
\
(ch2-ch2 x
(ch2-ch2
Bu üsulla X.Çen va amakdaçlari tarafindan ion-maye monomer -1-[2-(2-metakriloiloksi) etil]-3-butilimidazolium-
-КП
x3
bromid va anion avazolunma reaksiyasi hayata keçirilarak tetraflüor bor anionlu töramasi sintez olunmuçdur [26] :
R
R
r
ch2= c
ch2 = c
c=o
c = o
ch, = c
c = o
o
nCH2=C(CH3)
L.O
nCH^C(CH3)
4
O(-CH2)^N-
©
Br
N—C4H9
\
Müalliflar tarafindan bu ion-maye monomerlarin homopolimerlaçmasi va alinmiç polimerda BF4- anionun qisman bis (triflüormetilsulfonil) imid anionu ila avaz olunmasi hayata keçirilmiç va naticada ion-maye tabiatli iki ionogen monomerin birga polimeri alinmiçdir.
ion maye monomer 2-(1-butil-imidazolium-3-il) etilmetakrilat tetraflüor-boratin sintezi ^ marhalada hayata keçirilmiçdir. Birinci marhalada metakril turçusunun xlor anhidridinin metilenxlorid mühitinda brom etanolla trietilamin içtirakinda otaq temperaturunda qarçiliqli tasir reaksiyasi asasinda 80% çiximla 2-brometilmetakrilat sintez olunmuçdur. ikinci marhalada alinmiç 2-
V-Q(-CH2)^N-
A B?4 ' N—C4H9
brometilmetakrilatin 1 -butilimidazoliumla 400C temperaturda 48 saat reaksiya müddatinda inhibitor i§tirakinda qar§iliqli tasir reaksiyasi asasinda ózlü maye olan 2-(1-butilimidazolium 3-il) etilbromidmetakrilat sintez olunmu§dur [27].
Sonra bu ion mayesi susuz asetonitrilda hall edilarak alinmi§ suspenziyanin üzarina natriumtetrafluorboratin asetonitrilda mahlulu alava edilarak otaq temperaturunda 48 saat müddatinda qari§dirmaqla avazolunma reaksiyasi hayata ke9irilmi§ va ózlü maye olan ion-maye monomer - 2-(1-butilimidazolium-3-il) etilmetakrilat tetraflüorborat alinmi§dir [28]:
O.
O
NaBF4
©Y Br' /N©Y
Bu ion-maye monomerin atom ótürülmasi ila tanzimlanan mexanizmla radikal polimerla§masindan alinan poli [1-(4-vinilbenzil)-3-butilimidazoliumtetraflüorborat termiki stabil (573 K) olub, yüksak ion ke?iriciliyi ila xarakteriza olunur va yüksak effektliya malik polimer elektrolit kimi istifadaya tóvsiyya olunmu§dur.
Bazi malum ion-maye monomerlarin tarkibina polimerla§maya qabil iki ikiqat rabita daxildir. Bu bifunksional ion-maye monomerlar faza qurulu§lu, tikili polimerlarin sintezinda tikici komponent kimi i§tirak eda
bilirlar va alinan tikili polimer mahsullar ion-maye monomerlar asasinda alinan xatti polimerlarla müqayisada su va üzvi halledicilarin tasirina qar§i davamli olurlar.
Ono va amakda§lari tarafindan bela bifunksional ion-maye monomerlarin sintezi iki marhalada hayata ke9irilmi§dir. ilk nóvbada natrium vinilsulfonat va kalium sulfopropilakrilatda qalavi metal ionlari avaz olunaraq müvafiq tubular alinir. ikinci marhalada bu tur§ularin suda mahlullari buz hamaminda soyudulmu§ ekvimolyar miqdarda N-vinilimidazoliumla qan§dinlir:
CH2
= CH
I _
SO3
NH
CH^= CH2
CH^CH
I
-
O O—CH2CH2CH2—SO3 NH
®
CH^= CH2
II
Alinmi§ ion-maye monomerlar N-vinilimidazolium kationu va vinil sulfonat anionundan ibarat olub etil spirti mühitinda radikal mexanizmi ila tikili polimerin alinmasi ila polimerla§irlar.
Bifunksional ion-maye monomer -N-vinil-4-vinilbenzilimidazoliumxlorid Kadoka-va va amakda§lari tarafindan N-vinil-imidazolun 4-xlormetilstirolla qar§iliqli tasir reaksiyasi asasinda sintez olunmu§dur [29].
\JJ
Ü9üncü tip ion-maye monomerlar (C) iki ion-maye monomerin alkil fraqmenti vasitasila kovalent alaqalanmi§ birla§masidir [30]. Adatan, bu ion-maye monomerlar stirol, (met) akriloil va ya N-vinilimidazolium asasli monomerlardir. Masalan, ion-maye monomer -1,4-bis [3-[2-(akriloiloksi)etil]imidazolium 1-il] butan bis [bis (triflüormetilsulfonil)imid] metakril tur§usunun 1,4-bis [3-hidroksi-
etilimidazolium-1-il] butan bis [bis(triflüor metilsulfonil)imid]-la efirla§ma reaksiyasi asasinda; heksil körpülü stirol asasli ion-maye monomer - 1,6-bis[3-(vinilbenzil)-imidazo-lium-1-il] heksilxlorid 4-xlormetil-stirol va 1,6-bis(imidazol-1-il) heksanin komponent-larin 2:1 molyar nisbatinda qar§iliqli tasir reaksiyasi asasinda sintez olunmu§dur:
4
I
<
i
О Q
Digar bir bifunksional ion-maye allilimidazolun allilbromidla qarçiliqli tasir monomer-1,3 diallilimidazoliumbromidin reaksiyasi asasinda hayata keçirilmi§dir [32]: sintezi Ono va amakdaçlari tarafindan N-
.¿f^^N^^y, N.
N
1) BH2Br • SMe2 /0 0C otaq temp.
2) MeOH/ otaq temp.
THF/CH2CI2/otaq temp.
Bu ion-maye monomer asasinda alinmi§, malik polimerlar litium kationunun selektiv tarkibinda bor saxlayan üzvi fraqmentlara daçmmasim tamin edirlar.
O
O
O
O
0D0BiYYAT
Кустов Л.М. Ионные жидкости -прорыв в новое измерение. // Химия и жизнь. 2007.№ 11. с.36-41.
Kustov L.M. Ionnye zhidkosti - proryv v novoe izmerenie. //Himija i zhizn'. 2007.№ 11. s.36-41
Lu J.,Yan F., Texter J. Advanced applications of ionic liquids in polymer science. / Progress in Polymer Science, 2009. v.34. №5. p.431-448. Азизов А.Г., Асадов З.Г., Ахмедова Г.А. Ионные жидкости и их применение. Баку: Элм. 2010.580 C. Azizov A.G., Asadov Z.G., Ahmedova G.A. Ionnye zhidkosti i ih primenenie. Baku: Elm. 2010.580 C.
Ибрагимова М.Д., Азизов А.Г., Абдуллаева Ф.М. и др. Синтез и свойства полимеров на основе ионно-жидкостных мономеров.//Процессы Нефтехимии и Нефтепереработки. 2013. 14(3)55. с.220-259.
Ibragimova M.D., Azizov A.G., Abdullaeva F.M. i dr. Sintez i svojstva polimerov na osnove ionno-zhidkostnyh monomerov. //Processy Neftehimii i Neftepererabotki. 2013. 14(3)55. s. 220-259.
5. Bara J.E., Hatakeyama E.S., Gin D.I., Noble R.D. Improving CO2 permeability in polymerized room-temperature ionic liquid gas separation membranes through the formation of a solid composite with a room-temperature ionic liquid. // Polym Adv Technol.2008. v. 19. p. 1415-1420.
6. Scott T. Handy. Ionic -Liquids-classes and Properties. Copyright@2011.360 p.
7. Ohno H. Molten salt type polymer electrolytes. // Electrochimica Acta. 2001. v.4. №10-11. p.1407-1411.
8. Tiyapiboonchaiya C., Macfarlane D.R., Sun J., Forsyth M. Polymer in ionic-liquid electrolytes // Macromol Chem. Phus. 2002.v.203. p.1906-1911.
9. Jiayin Y., Markus A. Poly (ionic liquid)s: Polymers expanding classical property profiles. // J.Polymer, 2011. v.52. p. 1469-1482.
10. Hirao M., I to K., Ohno H. Preparation and polymerization of new organic molten salts; N-alkylimidazoium salt derivatives. // Electrochim Acta. 2000. v.45. p.1291-1294.
11. Шаплов А.С., Панкратов Д.О., Власов П.С. и др. Твердотельные электролиты на основе ионных сетчатых полимеров. // ВМС. 2014. т.56. №2. с.173-187.
Shaplov A.S.,Ponkratov D.O., Vlasov P.S. i dr. Tverdotel'nye jelektrolity na osnove ionnyh setchatyh polimerov. // VMS. 2014. t.56. №2. s..173-187.
12. Шаплов А.С., Панкратов Д.О., Власов П.С. и др. Синтез и свойства полимерных аналогов ионных жидкостей. / ВМС. серия Б. 2013, Т.55. №3.с.336-353.
Shaplov A.S., Pankratov D.O.,Vlasov P.S. i dr. Sintez i svojstva polimernyh analogov ionnyh zhidkostej. / VMS. serija B. 2013, T.55. №3.s. 336-353.
13. Lewandowski A., Swiderska -Mosek A. ionic liquids as electrolytes for Li-ion batteries an overview of electrochemical studies. // Power Sources.2009. №194.№2. p.601-608.
14. Galinski M., Lewandowski A., Stepniak I. Ionic liquids as electrolytes. // Electrochim Acta. 2006. v.51. №26. p.5567-5580.
15. H.Ohno. Electrochemical Aspects of Ionic Liquids . Wiley & Sons, 2005. 392 P.
16. Shaplov A.S., Lozinskaya E.I., Ponkratov
D.O. et all. Bis(trifloromethylsulfo-nyl)imide based polymeric ionic liquids: synthesis, purification and peculiarities of structure-properties relationship. // Electrochim. Acta. 2011. v.57. p.74-90.
17. Shaplov A.S., Vlasov P.S., Lozinskaya
E.I. Polymeric ionic liquids: comparison of polycations and polyanions. // Macromolecules. 2011. V. 44, № 24. P. 9792-9803.
18. Shaplov. S. , Vlasov P. S. , Armand M. , Lozinskaya E. I., Ponkratov D. O. et all. Design and synthesis of new anionic
19.
20.
21.
22.
23.
24.
25.
26.
27.
28.
29.
"polymeric ionic liquids" with high charge delocalization. // Polymer Chem. 2011. V. 2. № 11. P. 2609-2618. Pat. 5585888.USA.1999 Tang J., Radosz M., Shen Y. Poly (ionic liquids)s as optically transparent microwaweabsorbing materials. // Macromolecules 2008.v. 41.p.493-496. Tang J., Shen Y., Radosz M., Sun W. Isothermal Carbon Dioxide Sorption in Poly(ionic liquid/s. // Ind Eng Chem Res. 2009. v.48. p.9113-9118. Tang J., Tang H., Sun W., Radosz M., Shen Y. Poly(ionic liquid)s as new materials for CO2 absorption .// J. Polym Sci Part. A. Polym Chem. 2005.v. 43. №22. p.5477-5489. Tang H.,Tang J.,Ding S., Radosz M., Shen Y. Atom transfer radical polymerization of styrenic ionic liquid monomers and carbon dioxide absorption of the polymerized ionic liquid . // J. Polymer Science Part A: Polymer Chemistry. 2005. v.43.p.1432-1443.
Risks-Laskoski H.L, Snow A.W. Synthesis and electric field actuation of an ionic liquid polymer. // J. Am. Chem Soc. 2006. v.128. p.12402-12403. Dubosclard-Gottardi C., Caubere P.&Fort Y. New selective synthesis of (meth)acrylic monomers: isocyanates, isocyanutates, carbamates and ureas derivatives. // Tetrahedron. 1995. v.51.№9.p.2561-2572. Chen H., Choi J-H.,Sales-de la Crus D et al. Polymerized ionic liquids: The effect of random copolymer composition on ion conduction. // Macromolecules. 2009. v.42. p. 4809-4816. Yoshizawa M., Ogihara W., Ohno H. Novel polymer electrolytes prepared by copolymerization of ionic liquid monomers. // Polym Adv Technol. 2002.v.13. p.589-554. Yan F., Texter J. Solvent-reversible poration in ionic liquid copolymers. // Angew Chem Int Ed. 2007. v. 46.p. 2440-2443.
Kadokawa J.I., Murakami M.A., Kaneko Y. A facile method for preparation of
composites composed of cellulose and a polystyrene-type polymeric ionic liquid using a polymerizable ionic liquid. // Composites Sci Technol. 2008. v.68. №2. p.493-498.
30. Ogihara W., Washiro S., Nakajima H.,
Ohno H. Effect of cation structure on the electrochemical and thermal properties of ion conductive polymers obtained from polymerizable ionic liquids. // Electrochimica Acta. 2006. v.51.p.2614-2619.
ИОННО-ЖИДКОСТНЫЕ МОНОМЕРЫ И СПОСОБЫ ИХ СИНТЕЗА
М.Д.Ибрагимова, А.Г.Азизов, Ф.М.Абдуллаева, З.Н.Пашаева
Институт нефтехимических процессов им. акад. Ю.Мамедалиева Национальной АН Азербайджана AZ1025 Баку, пр.Ходжалы, 30; e-mail:anipcp@dcacs.ab.az
В статье рассмотрены литературные данные, посвященные синтезу ионно-жидкостных мономеров различной структуры и приведены основные методы их синтеза. Ключевые слова: ионно-жидкостные мономеры, ионная проводимость, ионный обмен, бифункциональные ионно-жидкостные мономеры.
iONIC LIQUID MONOMERS AND THEIR SYNTHESIS METHODS
M.C.ibragimova, A.H.Azizov, F.M. Abdullaeva, Z.N.Pashaeva
Institute of Petrochemical Processes named after.akad. Yu.Mamedaliyev Khojalipr., 30, Baku AZ1025, Azerbaijan Republic; e-mail: anipcp@dcacs.ab.az
The article deals with literature data devoted to the monomers containing ionic liquidfragments or ionic liquid monomers; cites main synthesis methods.
Keywords: ionic liquid monomer, ionic conductivity, ion exchange, bifunctional ionic liquid monomers.
Redaksiyaya daxil olub 21.08.2014.
