Научная статья на тему 'ҲОМИЛАДОР АЁЛЛАРДА СОМАТИК ВА ПСИХОСОМАТИК КАСАЛЛИКЛАРИНИ ПСИХОПРОФИЛАКТИКАСИ'

ҲОМИЛАДОР АЁЛЛАРДА СОМАТИК ВА ПСИХОСОМАТИК КАСАЛЛИКЛАРИНИ ПСИХОПРОФИЛАКТИКАСИ Текст научной статьи по специальности «Науки о здоровье»

CC BY
102
7
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
соматик / психосоматика / консультация / психопрофилактика / оила / хомиладорлик / туғруқ / психоанализ.

Аннотация научной статьи по наукам о здоровье, автор научной работы — Юлдуз Каримовна Нарметова, Нозима Махсудали Қизи Махкамова

Ушбу мақолада ҳомиладор аёлларга ташкил этилган психологик консультациялар, ёш оилалар учун бўлғуси оналар мактабларида бўладиган аёллар консультацияларидан кўра кенгроқ кўламни қамраб олган. Ёш оилалар билан психологик ва педогогик оқартув ишларининг ташкил этилиши, тиббий кузатув билан бирдай олиб борилиши керак.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Текст научной работы на тему «ҲОМИЛАДОР АЁЛЛАРДА СОМАТИК ВА ПСИХОСОМАТИК КАСАЛЛИКЛАРИНИ ПСИХОПРОФИЛАКТИКАСИ»

CENTRAL ASIAN ACADEMIC JOURNAL ISSN: 2181-2489

OF SCIENTIFIC RESEARCH VOLUME 2 I ISSUE 5 I 2022

Scientific Journal Impact Factor (SJIF 2022=4.63) Passport: http://sjifactor.com/passport.php?id=22230

XOMMA^OP AE^^AP^A COMATHK BA nCHXOCOMATHK KACA.MHKHAPHHH nCHXOnPOOH^AKTHKACH

M^gy3 KapHMOBHa HapMeTOBa Ho3HMa Maxcyga^H kiBH MaxKaMOBa

TomKeHT th66hct aKageMH^cu go^HTH TomKeHT th66hct aKageMH^cu Tana6acu

AHHATOЦHfl

Yrn6y MaKonaga xoMunagop aennapra TamKun этнпгaн ncuxonoruK кoнсyпbтaцнaпap, em ounanap ynyH 6ynrycH OHanap MaKTa6napuga SynaguraH aennap кoнcyпbтaцнflпapнgaн Kypa KeHrpoK KynaMHH KaMpa6 onraH. Em ounanap 6unaH ncHxonorHK Ba negororuK oKapTyB umnapuHHHr TamKun этнпнmн, th66hh Ky3aTyB 6unaH 6upgaft onu6 Sopunumu KepaK.

Ka^HT cy3^ap: coMaTHK, ncuxocoMaTHKa, кoнcyпbтaцнfl, ncuxonpo^unaKTHKa, ouna, xoMHnagopnHK, TyFpyK, ncuxoaHanro.

YTraH acpHHHr hkkhhhh acpugaH эbтн6opaн, xoMunagopnuKHHHr TyFpyK Ba Tyrpy^ongH 6ocKHHnapn ncuxoaHanro MaKTa6uHHHr TagKUKoT npegMeTura afinaHgu (A.Opefig, ^^.Boy6nn, 3.3puKcoH, X.XopHH, M.KrafiH, ^.Bhhhhkot, C.OaHTH, K.MapKOHe, K.3nbflne$$). XoMunagop aennapga coMaTHK KacarnuKnapra onu6 Kenumu MyMKHH 6ynraH xpnaraapHHHr onguHH onumga, ncuxoaHanro MH^O3nap 6nnaH y3OK Myggarau, ynapga MaB^yg ny^yp hhkh KoH^nuKraapHH ^aonnamTupumra KaparnnraH eHgomyBHH TaKnu^ этagн. By coxaga HmoHH 6unaH ^aonnaT wpHTagnraH MyTaxaccHC-ncuxoaHanuTHKnap KaMnuru ca6a6nu, MyTaxaccHcnapHH y3oK MyggaT yKHTum Ba KafiTa Tafiepnam, ynap 6unaH cynepBH3Hanap yTKa3um oMMaBufi Tap3ga fiynra KyfiunMaraH.

Oap3aHg TyFunumu ounaga MyHoca6araapHHHr KecKHHnamyBura onu6 Kenagu. K.BHTaKepHHHr ^HKpuna ounagaru 6apna MyaMMonap xoMunagopnuK, TyrpyKnap Ba 6up emra TynryHra Kagap o3HKgaHTHpum 6unaH 6ofhhk MyaMMonap onguga KefiuHru ypHHra yTH6 Konap экaн. C.MuHyxHHHHr ^HKpuna, ounaga $ap3aHgHHHr nafigo 6ynnmH эp-хoтнн ypTacugaru MyHoca6araapHHHr TapaHraamyBura Ba ounagaru TH3HMHHHr aKcapHAT xonnapgaH Tapra6gaH HHKumura onu6 Kenap экaн. ^.nuHecHHHr ^HKpuna эca, $ap3aHgHHHr nafigo Synumu ounaHHHr an6aTTa HHKupo3HH 6omugaH Kenupumura onu6 Kenap экaн.

TH66HeTHHr TaMofiunnapugaH 6upu 6ynraH "3apap eTKa3MacnuK" TaMofiunu afiHHKca, xpMunagop aennapra Huc6araH ^aonuaTura eHgomyBga hkkh 6apo6ap Mabcynu^T 6unaH MyHoca6aTga 6ynumHH Tana6 этagн. fflyHgaH xynoca khhh6

346

UZBEKISTAN | www.caajsr.uz

Scientific Journal Impact Factor (SJIF 2022=4.63) Passport: http://sjifactor.com/passport.php?id=22230

айтганда, хомиладор аёллар билан ишлайдиган мутахассисларга, улар шифокор ёки психолог булишидан катъий назар юкори талаб куйилади.

Юкоридагилардан хулоса килиб, шуни айтиш мумкинки, тугрукдан олдин ва кейинги боскичда хомиладор аёллар билан ишлаш методологиясини ишлаб чикиш накадар долзарб масаладир. Охирги йилларда В.В.Абрамченко, И.В.Добряков, М.Е.Ланцбург, М.В.Швецовларнинг ишларида хомиладор аёллар билан консультациялар утказишда кулланиладиган илмий асосланган методикаларни учратиш мумкин.

Булгуси ота-оналар билан психологик ишларни олиб боришдан максад -ота-оналарнинг маъсулияти ва компитентлигини оширган холда, хомиланинг ривожланишига оптимал шароит яратишдан иборатдир.

Психологларга мурожаат киладиган хомиладор аёлларнинг асосий муаммолари - бу тугрик жараёнига рухан тайёргарлик куриш, нафас олиш техникаси, огриклардан халос булиш ва хаказолар.Ушбу муаммоларга жавоб топиш психолог фаолиятидан талаб этилмасада, ушбу ечимларга келиниши психологни хам каноатлантиради.

Ота-оанлардан фаркли уларок, психологлар фарзанднинг турли ёш даврларида тарбиялаш жараёнида ота-оналар учун зарур буладиган куникма ва малакалардан хабардор буладилар. Психологнинг вазифаси пациентнинг мурожаат килган вактида унинг оналикка тайёрлик даражасини диагностика килиш ва зарурий малака ва куникмаларни гурухли ёки якка тартибда биргаликда шакллантиришдан иборатдир. Психологнинг фаолияти ота-оналарнинг мотивацияси, эхтиёжлари, кадриятлари, фикрлари каби жабхаларини камраб олган холда амалга оширилиб (Г.Г.Филлипова), ота-оналарда уз куч имкониятларига "яхши ота-она" сифатида ишонишларини шакллантиришга хизмат килиши керак (Д.Винникот). Албатта, психолог томонидан сифатли хизматнинг курсатилиши, ота-оналарнинг келгусидаги ёрдам сураб мурожаат килишларига асос булади.

Шундай килиб, хомиладор аёллар билан консультация килиш жараёни ёш даврлари доирасида психологик консультациялар килишнинг асосий бугинларидан бири булиб хизмат килади. Шундай тарзда шакллантирилган холда ташкил этилган психологик консультациялар, ёш оилалар учун булгуси оналар мактабларида буладиган аёллар консультацияларидан кура кенгрок куламни камраб олган булар эди. Ёш оилалар билан психологик ва педогогик окартув ишларининг ташкил этилиши, тиббий кузатув билан бирдай олиб борилиши бирдек зарурдир.

Scientific Journal Impact Factor (SJIF 2022=4.63) Passport: http://sjifactor.com/passport.php?id=22230

Булгуси оналарга таълим тизими доирасида психо-педогогик хизматларини тиббий-психо-педогогик ва болалар богчаларида ташкил этиш максадга мувофикдир.

Хрмиладор аёллар билан олиб бориладиган барча тадбирларда иштирок этадиган мутахассислар ичида психолог етакловчи (етакчи) хисобланади. Мактабларда куйидаги мутахассислар хизмат курсатишлари керак булади: психолог, врач-педиатр ва якин атрофдаги тугрук комплексидан жалб этилган акушер-гинеколог.

Психологик консультация килиш жараёнида психолог муаммога "она-бола" диадаси нуктаи назаридан ёндошиши керак булади. Психологнинг фаолияти биринчи навбатда диагностика жараёнининг сифатли утказилишига каратилиши керак, сунгра, она-бола уртасидаги муносабатларининг келгусидаги ривожини инобатга олган холда сифатини яхшилашга харакат килиши керак.

Психолгик консультациянинг методологиясининг асосида гуманистик экзистенциал назарияга асосланган булиши керак деган парадигма ётади (К.Роджерс, В.Франкл, Р.Мэй, Дж.Бьюдженталь, И.Ялом). Бу вакт оралигидаги консультация жараёни индувидуал ва оилавий жабхаларни уз ичига олганлиги сабабли, психолог болалар ва оила психологияси билан боглик билимлар билан кучли куролланган булиши талаб этилади. Умуман олганда турли хилдаги психологик техникалардан фойдаланиш мумкин. Бирок улар булгуси ота-оналар билан боглик булган сохаларга якин булиши керак.

Демак хомиладор аёлларга психологик ёрдам курсатиш, тиббий-психологик консультация беришда узига хослиги ёндашиш кераклигича бугунги кунгача долзарблигича колмокда.

1. Ахмедова, M., & Нарметова, Ю. (2022). Neyropedagogika va neyropsixologiya rivojlanib kelayotgan yangi fan sohasi sifatida. Общество и инновации, 3(2), 103-109.

2. Ахмедова, М., Аскарова, Н., & Анварова, Д. (2022). Замонавий таълим тизимида касбий коммуникатив компетентлиликнинг мохияти ва тузилмаси. Общество и инновации, 3(2), 47-51.

3. Мелибаева, Р. (2021). Тиббий психодиагностиканинг методологик муаммолари.

4. Мелибаева, Р., & Абдиназарова, И. (2020). Тиббий психодиагностика: муаммо, мулохаза ва ечимлар.

5. Нарметова, Ю. (2022). Психосоматик беморларда эмоционал-невротик бузилишлари ва уларга психологик ёрдам курсатишнинг узига хослиги. Общество и инновации, 3(2), 64-71.

Фойдаланилган адабиётлар:

Scientific Journal Impact Factor (SJIF 2022=4.63) Passport: http://sjifactor.com/passport.php?id=2223P

6. Нарметова, Ю. (2020). Бронхиал астма билан касалланган болаларнинг узига хос психологик хусусиятлари. Бердак номидаги Крракалпок давлат университетининг ахборотномаси.

7. Нарметова, Ю. К. (2016, July). ОСОБЕННОСТИ ПСИХОКОРРЕКЦИОННОЙ РАБОТЫ С БЕРЕМЕННЫМИ ЖЕНЩИНАМИ. In Контактная информация организационного комитета конференции (p. 35).

8. Нарметова, Ю. (2017). Психологическая помощь больным с хроническими соматическими заболеваниями.

9. Нарметова, Ю. (2014). Кузи ожиз ва заиф курувчи болалар психологик хусусиятларининг узига хослиги.

10. Нарметова, Ю. (2019). СОЕЛЩНИ СА^ЛАШ ТИЗИМИДА ПСИХОЛОГИК ХИЗМАТ ФАОЛИЯТИНИ ТАШКИЛ ЭТИШНИНГ УЗИГА ХОС ХУСУСИЯТЛАРИ.

11. Нарметова, Ю. (2014). Депрессия-психосоматик касалликларнинг предиктори сифатида. Scienceweb academic papers collection.

12. Нарметова, Ю. (2016). Вопросы организации психологической службы в перинатологии и родовспоможении.

13. Нарметова, Ю. (2016). Психодиагностические аспекты перинатальной психологии. Диагностика в медицинской (клинической) психологии: традиции и перспективы (к 105-летию СЯРубинштейн).

14. Нарметова, Ю. (2016). Организация психологической службы у больных с хронической почечной недостаточностю. Scienceweb academic papers collection.

15. Юлдашевна, Х., & Нарметова, Ю. К. (2022). РОЛЬ РЕЛИГИОЗНОГО ОБРАЗОВАНИЯ В ВОСПИТАНИИ ДУХОВНО РАЗВИТОГО ПОКОЛЕНИЯ СРЕДИ ДЕТЕЙ ИНВАЛИДОВ. INTEGRATION OF SCIENCE, EDUCATION AND PRACTICE. SCIENTIFIC-METHODICAL JOURNAL, 3(4), 114-117.

16. Abdivalievna, A. N. (2022). FEATURES OF COGNITIVE DISORDERS. Innovative Society: Problems, Analysis and Development Prospects, 101-105.

17. ASKAROVA, N. A., & IBRAGIMOVA, N. N. (2021). STEPS OF PSYCHOLOGICAL ASSISTANCE IN PERSONS WITH LOSS SYNDROME. THEORETICAL & APPLIED SCIENCE Учредители: Теоретическая и прикладная наука, (9), 527-529.

18. Akhmedova, M. T. (2022). Pedagogical and Psychological Ways to Overcome the Problem of Lesson Discipline in Secondary Schools. International Journal of Multicultural andMultireligious Understanding, 9(3), 421-425.

19. Nasirovna, M. R. (2022). Features of the Implementation of Psycho diagnostic Surveys in Clinics. European Multidisciplinary Journal of Modern Science, 4, 519-527.

CENTRAL ASIAN ACADEMIC JOURNAL ISSN: 2181-2489

OF SCIENTIFIC RESEARCH VOLUME 2 I ISSUE 5 I 2022

Scientific Journal Impact Factor (SJIF 2022=4.63) Passport: http://sjifactor.com/passport.php?id=22230

20. Melibaeva, R. N. (2021). Status and Prospects of Medical Psycho-Diagnostics in Uzbekistan. International Journal of Multicultural and Multireligious Understanding, 5(12), 555-565.

350

UZBEKISTAN | www.caajsr.uz

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.