ОИДИ БАЪЗЕ МАСЪАЛАҳОИ ҳУЦУЦИИ СИФАТИ МОЛ ҳАНГОМИ БАСТАНИ ШАРТНОМАИ ХАРИДУ ФУРУШ Текст научной статьи по специальности «Экономика и бизнес»

12 00 03 ГРАЖДАНСКОЕ ПРАВО; ПРЕДПРИНИМАТЕЛЬСКОЕ ПРАВО; СЕМЕЙНОЕ ПРАВО; МЕЖДУНАРОДНОЕ ЧАСТНОЕ ПРАВО 12 00 03 CIVIL LAW; ENTREPRENEURSHIP LAW, FAMILY LAW, INTERNATIONAL PRIVATE LAW

УДК 347 ББК 67.404.06

ОИДИБАЪЗЕМАСЪАЛАХОИ Болтуев Умедцон Самадович, унвонцуи

ХУЦУЦИИ СИФА ТИ МОЛ Институти фалсафа, сиёсатшиносй ва ууцуци ХАНГОМИБАСТАНИ ба номи академик А. Бауоваддинови Академияи ШАРТНОМАИ ХАРИДУ ФУРУШ миллии илмуои Цущурии Тоцикистон

О НЕКОТОРЫХ Болтуев Умедджон Самадович, соискатель

ПРАВОВЫХ ВОПРОСАХ Института философии, политологии и права

КАЧЕСТВА ТОВАРА ПРИ имени академика А.Баховаддинова

ЗАКЛЮЧЕНИИ ДОГОВОРА НАН Республики Таджикистан

КУПЛИ-ПРОДАЖИ (Таджикистан, Душанбе)

ON SOME LEGAL ISSUES Boltuyev Umedjohn Samadovich, scientific officer

RELATING TO COMMODITY of the Institute of Philosophy and Law named after

QUALITY UNDER CONCLUSION A.Bahovaddinov under the National Academy of

OF PURCHASE-SALE Sciences of Tajikistan Republic (Tajikistan,

AGREEMENT Dushanbe) E-MAIL: samadboltuev@gmail.com

Калидвожа^о: истеъмолкунанда,сифати мол, шартномаи хариду фуруш, стандарти давлатй, стандарти байналмилали, регламенти техники, цабули мол аз руи сифат, созиши тарафуо, цуброни зарар, даъво

Баъзе натицауои тадцицоти гузаронида шуда оид ба масъала^ои асосии сифати мол %ангоми бастани шартномаи хариду фуруш ба риштаи таулил кашида шудаанд. Муайян карда шудааст, ки дар мар^илаи бастани шартномаи хариду фуруш бамувофицарасии тарафуо дар бораи сифати мол тавассути чунин омил^о имконпазир аст: 1) муфассал номбар кардан ва тавсифи хусусияти мол; 2) истинод ба стандарти давлатии муайян ё регламенти техники; 3) истинод ба регламенти техники. Дар асоси таулили меъёруои дахлдори цонунгузории амалкунандаи Цущурии Тоцикистон оид ба уимояи ууцуци истеъмолкунанда дар соуаи ууцуци граждани таклифу пешниуодот оиди мукаммал гардонидани баъзе цоидауои айни замон мавцуда изуор шудааст. Мулоуизщо оид ба масъалауои баррасишуда бо уавола ба гуфтауои олимони намоёни соуаи ууцуцшиноси асоснок карда шудаанд.

Ключевые слова: потребитель, качество товара, договор купли-продажи, государственный стандарт, международный стандарт, технический регламент, приемка товара по качеству, соглашение сторон, возмещение ущерба, иск

Прорабатываются отдельные результаты проведенного исследования об основных вопросах оценки качества товара при заключении договора купли-продажи. Установлено, что на этапе заключения договора купли—продажи достижение согласия сторон возможно при наличии следующих факторов: 1) подробное перечисление и характеристика свойств товара; 2) ссылка на определенный государственный стандарт или технический регламент; 3) ссылка на технический регламент. На основе

исследования соответствующих норм законодательства, действующего в гражданско-правовой отрасли Республики Таджикистан и касающегося защиты прав потребителей, внесены предложения и рекомендации относительно некоторых ныне действующих правил. Представленные актуальные идеи по исследованным вопросам обоснованы ссылками на высказывания известных ученых в сфере правоведения.

Key-words: consumer, quality of good, purchase-sale agreement, state standard, international standard, technical standing orders, reception of goods according to quality, agreement of parties, damage compensation, suit

The article dwells on separate results of the conducted research related to major issues dealing with an assessment of goods qualities under a striking ofpurchase-sale agreement. It is stated that at the stage of concluding the agreement in question attainment of the former is possible when the following factors are present: 1) detailed enumeration and characteristics of goods properties; 2) reference to a certain state standard or technical standing orders; 3) reference to technical standing orders. Proceeding from the assumption of respective legislation norms functioning in the civil-legal branch of Tajikistan Republic and concerning consumersл rights protection, the author moves proposals and recommendations in reference to some rules functioning at present. The presented actual ideas on the issues researched are well-grounded with references to the utterances of renowned scholars in the sphere of law knowledge.

Сифати мол яке аз масоили рузмарраи чомеаи муосир ба хисоб меравад[2, 80]. Айни замон таъмини ахолй бо молхои босифат самти стратегии рушди хдр як давлат шинохта шудааст. Аз чумла, Асосгузори сулху вахдати миллй, Пешвои миллат, Президента Чумхурии Точикистон мухтарам Эмомалй Рахмон дар яке аз Паёмхои худ ;айд намуда буданд: «Таъмин намудани ахолй бо махсулоти хушсифат, ки шарти асосии солимии мардум мебошад, яке аз масъалахои мухим ба хисоб меравад. Вале холатхои аз чониби сохибкорону точирон бо хдр рох васила ба бозори истеъмолии кишвар ворид намудани махсулоти пастсифат ба назар мерасанд, ки ба саломатии шахрвандон зараровар аст [3, 14]. Ч,ихати пешгирии воридоти молу махсулоти пастсифат ва гайристандартй ма;омоти ваколатдорро зарур аст, ки доир ба риояи хатмии Конуни Чумхурии Точикистон «Дар бораи химояи ху;у;и истеъмолкунандагон» чорахои таъхирнопазир андешанд.»[14].

Махсусияти фарккунандаи шартхои шартнома марбут ба сифати мол аз он иборат аст, ки тиб;и шартнома тарафхо муста;илона ухдадорихои мута;обиларо ба зиммаи худ мегиранд[18,с.98]. Дар баробари ин ухдадории шартномавй (муносибат) дар рафти инкишоф одатан ду мархиларо аз сар мегузаронад: бастан ва ичрои шартнома. Дар робита ба ин таъмини моли босифат тавассути шартномахо инчунин як ;атор мархилахоеро дар бар мегирад, ки ба мархилахои рушди худи ухдадорихои шартномавй (муносибат) мутоби;ат мекунанд: яъне бастан ва ичро кардан[18, с. 101].

Бастани шартнома ин натичаи созиши тарафхо аз руи хамаи шартхои шартнома мебошад, ки тиб;и шакли дахлдор тартиб дода шуда, ба ;онунгузории гражданй асос меёбад[10,с.67]. Х,амзамон, далели бастани шартнома ба мустахкамкунии шартхои аз чониби тарафхо ба мувофи;арасида равона гардидааст, ки хар як тараф эътимод дошта бошад, ки тарафи дигар махз тиб;и барномаи бо ин шартхо пешбинишуда рафтор мекунад ва ма;сади шартнома ба даст оварда мешавад [9, с. 155].

Мутаносибан сифати мол аз мутоби;атии шартхои шартнома вобаста аст [4, с. 88]. Махз дар мархилаи бастани шартнома тарафхо бояд мутоби;ати шартхои сифати мол, инчунин шартхои дигари шартномаро, ки ба таъмини сифати мол ва кафолати бадастории онхо мусоидат мекунанд, хаматарафа хал намоянд[12, с. 109].

96

Хднгоми бастани шартномаи хaридy Фуруш тарафхои он бояд дар шартнома талаботи мyшaххaсро нисбати сифати мол ва шартхое, ки ба таъмини он мyсоидaт мекунанд, мyфaссaл ифода намоянд[5, 18].

Дар КГ Ч,Т, инчунин дар баъзе санадхои мeъëрии хукукии Точикистон талаботи мyaйян ба сифати мол пешбинй шудаанд, ки онхоро тарафхо метавонанд хангоми бастани шартномаи хариду фуруш хамчун дастур истифода баранд.

Аз чумла, талабот ба сифати мол хангоми бастани шартномаи хариду фуруш дар моддаи 505 КГ Ч,Т мукаррар карда шудааст. Аз чумла дар ;исми 1 моддаи мазкур пешбинй шудааст, ки фурушанда бояд ба харидор молеро, ки сифати он ба талаботи шартномаи хариду фуруш мувофи; аст, дихад.

Х,ангоми бастани шартномаи хариду фуруш бамувофи;арасии тарафхо оид ба супориши техникй ахамияти калон дорад, ки дар он харидор талаботхои барояш зарурии сифати молро нишон медихад[18, с. 101]. В. С. Шелестов дуруст эрод мегирад, ки ифодаи талабот ба сифати мол реквизити хатмии созишномахои басташаванда ба хисоб меравад, бе онхо мавчудияти ухдадорихо маъно надорад[21, с. 67]. Ба замми ин дар хукукшиносй чунин акида вучуд дорад, ки ва;те ки талабот ба сифати мол дар шартнома ба таври мушаххас муайян нашуда бошад, чунин шартномаро беэътибор донистан зарур аст[17, с. 66].

Кайд намудан зарур аст, ки мукаррар намудани талабот ба хусусиятхои сифатии мол чунин холатхоро имконпазир мегардонад: 1) хангоми бастани шартнома -предмети шартнома дар ;исми сифати мол муайян карда мешавад, ки маънои максади дахлдори хукукии тарафхоро хохад дошт[6, 51]; 2) хангоми ичрои шартнома -мутоби;атии сифати мол ба сифате, ки дар шартнома пешбинй шудааст, санчида мешавад[11, с. 116]; 3) хангоми ичрои шартнома - ичрои ухдадорй хамчун матлуб ë номатлуб бахогузорй карда мешавад[12, с. 109]. Дар баробари ин розигии дахлдор бо шартхои сифати мол химояи манфиатхои хар ду тарафро таъмин менамояд, чунки тасаввуроти онхоро дар бораи сифати мол муайян менамояд ва имкон медихад, ки низоъхои эхтимолй хангоми додан-гирифтани мол ба хадди а;ал расонида шаванд[7, 1G8]. Мутаносибан дар шартнома муфассал ва босаводона нишон додани бузургихои сифатии мол имкон медихад, ки дар оянда бахсхои марбут ба хусусият ва бузургихои мол пешгирй карда шаванд[18, с. 100].

Усулхои хукукии бамувофи;арасй ва пешбинй намудани сифати мол дар шартномаи хариду фуруш якхела нестанд. Дар робита ба ин ифодаи (мукаррар кардани) талабот ба сифати мол бо роххои гуногун имконпазир аст. Масалан, А.В.Маслова усулхои зерини ифода кардани талабот ба сифати молро дар шартнома чудо мекунад: 1) тавсифи мол ва хислатхои муайяни он; 2) истинод ба хуччати дахлдор оид ба стандартизатсия ë регламенти техникй; 3) истинод ба хуччати техникй, дастур оид ба истифодабарии он; 4) истинод ба моли монанд, ки ба харидор аз чониби хамон як фурушанда аз руи шартномаи байни онхо пештар басташуда фурухта шудааст; 5) истифодаи намуна[12, c. 25].

Хднгоми бастани шартномаи хариду фуруш тарафхо метавонанд талабот ба сифати молро тавассути истинод ба стандартхои давлатй ва регламентхои техникй пешбинй намоянд[8, 144]. Кайд намудан зарур аст, ки истинод ба стандарт ë дигар хуччати мeъëрии ба фурушанда ва харидор дастрас усули боэътимоди мукарраркунии талабот ба сифати мол ба хисоб меравад[20, c. 21].

Чунон ки дар адабдати хукукй кайд гардидааст, ифодаи сифати мол бо рохи истинод ба стандарти дахлдор усули нисбатан пахнгардида хам дар гардиши савдои миллй ва хам байналмилалй ба хисоб меравад[11, 8G]. Стандартонии мол имкон

медихад, ки сифати он дар сатхи баланди касбй муайян карда шавад ва дар баробари ин ба тавсифи аз хад зиёд рох дода нашавад.

Дар ин замина ;айд намудан зарур аст, ки тиб;и моддаи 1 Конуни Ч,умхурии Точикистон «Дар бораи стандартонй» аз 29 декабри соли 2010 стандарти давлатй талаботест, ки макомоти ваколатдори давлатии Ч,умх,урии Точикистон оид ба стандартонй тасдик (кабул) намудааст. Дар навбати худ стандарт хуччате мебошад, ки ;оидахо, дастур ё тавсифхои барои истифодаи умумй ё бисёркарата таъиншударо нисбати мол ё раванду усулхои бо он ало;аманди истехсолро муайян мекунад, ки интихоби онхо бо ма;сади истифода ихтиёрист. Стандарт инчунин метавонад талаботро ба истилохот, аломат, борпечкунй, тамгагузорй ва тамгакогаз то дарачае, ки нисбати мол, раванд ё усули истехсолот татби; мегарданд, дар худ дохил намояд ё дар бар гирад[13, 22].

Тиб;и сархати 5 моддаи 1 Конуни Ч,умхурии Точикистон «Дар бораи бамеъёрдарории техникй» аз 19 майи соли 2009 регламенти техникй санади меъёрии техникиест, ки дар чараёни бамеъёрдарории техникй тахия шуда, талаботи техникии риояашон хатмиро вобаста ба бехатарии махсулот, чараёни коркард, истехсол, истифодабарй, нигахдошт, интикол, фуруш, коркарди партовхои он, ичрои кор ва хизматрасонй дар кисми бехатарй мукаррар мекунад.

Оид ба масъалаи бамувофи;арасии шартхои сифати мол дар шартномаи хариду фуруш тавассути истинод ба стандартхои давлатй ;айд кардан зарур аст, ки хангоми амалиёт дар бозори дохилй истифодаи стандартхои давлатй ва хуччатхои меъёрии мохиятан ба он баробар о;илона аст[20, с. 21]. Дар баробари ин ба назар гирифтан зарур аст, ки тиб;и ;исми 1 моддаи 13 Конуни Ч,умхурии Точикистон «Дар бораи стандартонй» интихоби стандартхо ихтиёрй мебошад. Х,ол он ки дар асоси моддаи 11 Конуни Ч,умхурии Точикистон «Дар бораи бамеъёрдарории техникй» регламентхои техникй санадхои меъёрии техникие мебошанд, ки ичрои талаботашон хатмй мебошад. Дар ин сурат ну;таи назари В.В. Богданро дуруст мехисобем, ки чунин мегуяд: «шарти шартномавй дар бораи сифати мол инъикосгари ху;у;и харидор ба сифат ва бехатарии мол ба хисоб меравад ва мутаносибан асоси онро риояи бечунучарои талаботи ;онунгузорй дар бораи бамеъёрдарории техникй аз чониби сохибкор, пеш аз хама истехсолкунанда ташкил медихад» [1, с. 134]. Дар холате, ки регламенти техникй ба стандарт ишора менамояд ва ягона рохи таъмини мутобикат ба регламенти техникй ин риояи стандарт мебошад, дар чунин холат ин гуна стандарт хамчун регламенти техникй истифода мешавад (;исми 1 моддаи 13 Конуни Чумхурии Точикистон «Дар бораи стандартонй»).

Кайд намудан зарур аст, ки тиб;и ;исми 3 моддаи 505 КГ Ч,Т, агар тиб;и тартиби му;аррарнамудаи ;онун нисбат ба сифати моли фурухташаванда талаботи хатмй пешниход гардида бошад, дар ин сурат фурушандае, ки фаъолияти сохибкориро анчом медихад, ухдадор аст ба харидор моли ба ин талабот мувофи;ро супорад. Аз моддаи мазкур чунин бармеояд, ки тарафхои шартнома ху;у; надоранд, ки молеро, ки нишондихандахои сифатии он аз нишондихандахои бо стандартхои давлатй хатмй буда паст аст, пешниход намоянд.

Тарафхо хангоми бастани шартномаи хариду фуруш сифати молро озодона ифода карда метавонанд, лекин дар баробари ин тарафхо ху;у; надоранд, ки аз талаботи хатмй ба сифати моли фурухташаванда, ки бо ;онун ва ё тартиби му;араргардида муайян гардидаанд, даст кашанд [15, с. 69].

Имконияти бо ризоияти тарафхо додани моли сифаташ нисбат ба талаботи

натмии стандартнои давлатй паст бо конунгузорй пешбинй нашyдааст ва мyтаносибан манъ аст. Дар робита ба ин дар марнилаи бастани шартнома дар он мукаррар кардани талабот ба сифати мол, ки аз талаботи натмй пастар аст, ба КГ Ч,Т мутобикат намекунад ва дар асоси моддаи 193 каманамият аст.

Дар баробари ин сархати 2 кисми 4 моддаи 505 КГ Ч,Т пешбинй менамояд, ки мутобики созишномаи байни фурушанда ва харидор нисбат ба моле, ки ба талаботи натмии тибки тартиби мукаррарнамудаи конун пешбинишуда чавобгу мебошад, додани моли дорои талаботи баландтар мукарар шуданаш мумкин аст. Х,амин тарик нангоми бастани шартнома тарафно нукук доранд, ки оид ба талабот ба сифати моли нисбат ба стандартно, регламентнои техникй ва дигар меъëрно баландттар ба мувофика расанд[16, 18]. Дар ин нолат фуруши моли сифаташ аз сифати бо шартнома пешбинишуда баландтар бояд пешакй мувофика карда шавад, чунки имконияти истифода нагардидани моли сифаташ баландтар аз чониби харидор бо тачнизоти аллакай вучуддошта чой дорад[20, c. 101].

Тибки кисми 3 моддаи 505 КГ Ч,Т нангоми тибки намуна ва (ë) тибки тасвир (тавсиф) фурухтани мол фурушанда ухдадор аст ба харидор молеро динад, ки ба намуна ва (ë) тасвир (тавсиф) мувофик бошад. Кайд кардан зарур аст, ки дар марнилаи бастани шартнома яке аз усулнои нукукии бамувофикарасй ва мукаррар кардани талабот ба сифати мол тасвияи талабот ба сифат аз руи намуна ë тасвири мол аст[12, c. 100].

Намуна ин мансулоти фардиест, ки хусусияти истеъмолй ë истифодабарии он талаботи харидорро ба сифати мол муайян мекунад[19, 65]. Тавсифи мол номгуи муайяни хусусиятнои истеъмолии (хусусиятнои истифодабарй) моли ба харидор додашаванда аст. Ба тавсифи мол расм, тасвири графикй ва гайра замима шуда метавонад.

Х,амин тарик, нангоми тавсияи талабот ба сифати мол аз руи намуна ë тавсифи мол хусусиятнои сифатии мол бояд дар шартнома дар асоси меъëрнои мавчуда, ки дар шакли матн, тасвири графикй, хусусиятнои химиявию физикй ва гайра инъикос ëфтаанд, муайян карда шаванд. Дар баробари ин намунанои молро, ки аз руи онно Фуруш ба накша гирифта мешавад, дар шартнома тавсиф намудан , нишон додани чой ва тартиби нигохдории онно, ки имконияти тагйири намунанои бамувофикарасидаро истисно менамояд, мувофики максад аст.

Хдминро ба назар гирифтан лозим аст, ки мукарраркунии талабот ба сифати мол аз руи намуна нангоми савдои мол, ки дорои аломати навъ, татбик мегардад[4, c. 81].

Дар сархати 2 кисми 2 моддаи 505 КГ Ч,Т мукаррар гардидааст, ки агар тибки тартиби мукаррарнамудаи конун нисбат ба сифати моли фурухташаванда талаботи натмй пешнинод гардида бошад, дар ин сурат фурушандае, ки фаъолияти сонибкориро анчом мединад, ухдадор аст ба харидор моли ба ин талабот мувофикро супорад. Чунон ки дар адабдати нукукй кайд гардидааст, нияти ба таври дакик ифодагардидаи харидор марбут ба истифодаи мол бо максаднои муайян низ яке аз усулнои дар шартномаи хариду фуруш муайян кардани талабот ба сифати мол ба нисоб меравад[4, c. 76].

Х,амин тарик харидор нукук дорад нангоми бастани шартномаи хариду фуруш дар он максаднои муайяни ба даст овардани молро нишон динад. Мутаносибан, агар нангоми бастани шартнома харидор дар он максади муайяни ба даст овардани молро нишон динад, пас фурушанда натман бояд молеро динад, ки сифати он имкон мединад онро тибки он максаднои муайяне, ки дар шартнома нишон дода шуда буданд, истифода барад.

Тиб;и ;исми 2 моддаи 505 КГ Ч,Т дар сурати дар шартномаи хариду фуруш набудани шартхо дар бораи сифати мол фурушанда ухдадор аст ба харидор моле пешниход намояд, ки барои ма;садхои у коршоям аст ва барои хамон ма;сад ин мол одатан истифода мешавад. Аз моддаи мазкур бармеояд, ки агар хангоми бастани шартнома тарафхо дар он талабот ба сифатро муайян накарда бошанд, пас фурушанда ухдадор аст ба харидор молеро пешниход намояд, ки сифати он имкони истифодаи онро бо максаде медихад, ки барои он хамон мол одатан истифода мешавад. Дар адабиёти ху;у;й ;айд мешавад, ки ;онунгузор чунин меъёри ифодаи сифати молро, аз ;абили «ма;садхое, ки барои он чунин мол истифода мешавад» дуруст интихоб кардааст, чунки то ба имруз на хусусияти мол, балки он чиз мухим мегардад, ки мол хангоми истифодааш ба харидор чй медихад[4, с. 23].

Бо назардошти хусусияти махсуси кувваи барк ва гармй, ;онунгузорй зарур шуморидааст, ки моддаи алохидаи КГ Ч,Т (моддаи 573 )-ро ба «сифати бар;» бахшад, ки дар он масъалахои бо сифати бар; ало;аманд ба танзим дароварда мешаванд. Тиб;и ;исми 1 моддаи 573 КГ Ч,Т сифати бар;е, ки ташкилоти таъмини бар; таъмин менамояд, бояд ба талаботи му;аррарнамудаи намуна (стандарт)-хои давлатй ва дигар санадхои меъёрй оид ба намуна (стандартизатсия) ё сифати пешбининамудаи шартнома мутоби;ат намояд. Аз моддаи мазкур бармеояд, ки тарафхои шартномаи бар;таъминкунй хангоми бастани шартнома ху;у; доранд, ки талабот ба сифати кувваи бар; ва гармидихиро му;аррар кунанд ё ба стандарти давлатй истинод намоянд, ки дар он нишондихандахои сифати бар; пешбинй шудаанд.

Аммо бо назардошти мушкилии мавзуи бар; дар амал усулхои муайян кардани сифати бар; одатан бо тартиби хатмй (императивй) бо санадхои махсуси меъёрй (асосан стандартхои давлатй) ва баъзан бо созишномаи тарафхо танзим карда мешаванд.

Х,амин тари;, дар мархилаи бастани шартномаи хариду фуруш бамувофи;арасии шартхои шартнома дар бораи сифати мол тавассути чунин омилхо имконпазир аст: 1) муфассал номбар кардан ва тавсифи хусусияти мол; 2) истинод ба стандарти давлатии муайян ё регламенти техникй; 3) истинод ба регламенти техникй.

Х,амин тавр, ба назар мерасад, ки масъалахои сифати мол бояд матлаби тахкики амик ва хамачонибаи олимони хукукшиноси ватанй гардад. Зеро барои кабул кардани санадхои меъёрй-хукукии чавобгуи талаботи замон заминаи боэътимоди назариявй гузоштан лозим аст.

Пайнавишт:

1. Богдан В. В. Гражданско-правовое регулирование защиты прав потребителей в современной России: проблемы теории и практики: дис. ... д-ра юрид. наук: 12.00.03 / В. В. Богдан. - Курск, 2015. - 389 с.

2. Болтуев У.С. К вопросу о правовых аспектах качества товаров как предпосылки защиты прав потребителей // Вестник Педагогического университета. - Душанбе, 2011. - №3 (39). - С. 79-84.

3. 3. Болтуев У.С. Необходимость предложения потребителям качественных товаров как важный фактор защиты прав потребителей / Современные проблемы и тенденции развития экономики, управления и юриспруденции: Первая Международная научно-студенческая конференция (Ижевск, 12 апреля 2012 г.). -Ижевск, 2012. - С.13-18.

4. Гридин А. В. Гражданско-правовые способы обеспечения качества товаров, работ и услуг: дис. ... канд. юрид. наук: 12.00.03/А. В. Гридин. - Краснодар, 2006. - 212 с.

5. Забоев К. И. Правовые и философские аспекты гражданско-правового договора. -СПб., 2003. - 188 с.

6. Замятин В. Несовершенство Инструкции о порядке приемки продукции / В. Замятин // Социалистическая законность. 1974. № 3. С. 48-54.

7. Зубкова Т. А. Досудебная экспертиза качества товаров: порядок проведения и недостатки его регулирования / Т. А. Зубкова // Бизнес в законе. 2010. №1. С. 107-111.

8. Зубкова Т. А. Правовое обеспечение качества товаров: законодательство требует корректив / Т. А. Зубкова //Бизнес в законе. 2012. №2. С. 142-152.

9. Кошелюк Б. Е. Правовое регулирование договора поставки товаров для государственных нужд (по материалам практики Федеральной службы исполнения наказаний): дис. ... канд. юрид. наук: 12.00.03/Б. Е. Кошелюк. - Рязань, 2014. -207с.

10. Кузнецова Ю. А. Качество как условие договора проблемы реализации / Ю. А. Кузнецова //Ученые труды Академии адвокатуры и нотариата. 2014. № 1. С. 113-120.

11. Кузнецова Ю. А. Условие о качестве в гражданско-правовых договорах: дис. ... канд. юрид. наук: 12.00.03/Ю. А. Кузнецова - М., 2015. - 196с.

12. Маслова А. В. Правовые аспекты деятельности по обеспечению качества и безопасности продукции: дис. ... канд. юрид. наук: 12.00.03 / А. В. Маслова - М., 2005. - С. 25.

13. Менглиев Ш. Понятие морального вреда // Законность - основа правового государства. - Конуният. - Душанбе, 1995. - С.19 -27.

14. Паёми Президенти Чумуурии Тоцикистон, Пешвои миллат Эмомали Ра^мон ба Мацлиси Оли Чумуурии Тоцикистон // Манбаи электронй: http://www.prezident.tj/node/16771 (санаи муроциат: 15.01.2020)

15. Панова А. С. О соотношении договорного условия о качестве товара с иными условиями договора поставки / А. С. Панова // Вестник Санкт-Петербургского университета. Серия 14. № 4. 2014. С. 112-119.

16. Панова А. С. Правовое регулирование отношений по подтверждению соответствия продукции, работ, услуг: Учебно-практическое пособие. - Казань, 2007. -149 с.

17. Семякин М. Н. Гражданско-правовые формы (средства, способы) управления качеством продукции в системе хозяйственного механизма: дис. ... д-ра юрид. наук: 12.00.03 / М. Н. Семякин. - Свердловск, 1991. - 184 с.

18. Сметанников А. Е. Договор купли-продажи и качество продукции / А. Е. Сметанников // Российский юридический журнал. 2009. № 1. С. 96-101.

19. Сметанников А. Е. Проблемы проверки товара по качеству при его приемке или в пределах гарантийного срока /А. Е. Сметанников //Хозяйство и право. 2007. - № 3. - С. 61-69.

20. Тавер Е. И. Договор купли-продажи. Требования к качеству /Е. И. Тавер // Методы оценки соответствия. - 2009. - № 1. - С.18-23.

21. Шелестов В. С. Договор поставки и качество продукции. - М., 1974. -164 с.

Reference Literature:

1 Bogdan V.V. Civil-Legal Regulation of Consumersл Rights Advocacy in Contemporary Russia: Problems of Theory and Practice: Doctoral dissertation in jurisprudence: 12.00.03// V.V.Bogdan. - Kursk, 2015. - 389pp.

2 Boltuyev U.S. To the Issue of Legal Aspects of Commodity Quality as a Prerequisite of Consumersл Rights Advocacy // Bulletin of Pedagogical University. - Dushanbe, 2011, #3 (39). - pp. 79 - 84.

3 Boltuyev U.S. The Necessity of Offering Qualitative Goods to Consumers as an Important Factor of Consumers" Rights Advocacy // Modern Problems and Tendencies of Development Concerning Economy, Management and Jurisprudence: the first International Scientific Conference of Students (Izhevsk. April 12, 2012). - pp. 13 -18.

4 Gridin A. V. Civil-Legal Methods of Ensuring the Quality of Goods, Jobs and Services: candidate dissertation in jurisprudence: 12.00.03 //A.V. Gridin. - Krasnodar, 2006. - 212pp.

5 Zaboyev K.I. Legal and Philosophical Aspects of Civil-Legal Agreement. - SPb., 2003. - 188 pp.

6 Zamyatin V., Imperfection of the Instruction Concerned with the Order of Produce Reception // V.Zamyatin // Socialist Legality. 1974, #3. - pp. 48 - 54.

7 Zubkova T.A. Preforensic Expertise of Goods Quality: the Order of Conducting and Drawbacks of its Regulation // T.A. Zubkova // - pp. 107 - 111.

8 Zubkova T.A. Legal Insurance of Goods Quality: Legislation Requires Corrections // T.A. Zubkova // Business in Law. 2012, #2. - pp. 142 - 152.

9 Koshelyuk B. Ye. Legal Regulation of Goods Delivery for State Needs (according to the Materials of the Practice of Penitentiary Executions Implemented by Federal Service): candidate dissertation in jurisprudence: 12.00.03 // B. Ye. Koshelyuk. - Ryazan, 2014. - 207pp.

10 Kuznetsova Yu.A. Quality as a Provision of the Agreement on the Problem of Realization // Yu.A. Kuznetsova // Scientific Works of the Academy of the Bar and Notary Management. 2014, #1. - pp. 113 - 120.

11 Kuznetsova Yu.A. Provision on Quality and Civil-Legal Agreements: candidate dissertation in jurisprudence: 12.00.03 // Yu.A.Kuznetsova. - M., 2015. - 196pp.

12 Maslova A.V. Legal Aspects of Activity on Insurance of Quality and Security of Production: candidate dissertation in jurisprudence: 12.00.03 //A.V. Maslova. - M., 2005. - 25 pp.

13 Mengliyev Sh. Conception of Moral Damage // Legality as a Basis of Law-Abiding State. - Code of Laws. - Dushanbe, 1995. - pp. 19 - 27.

14 The Message of Tajikistan Republic President, Leader of Nation Emomali Rahmon to Majlisi Oli (Supreme Council) // Electronic Resource: http://www.prezident. tj/node/16771 (Date of request: 15.01.2020).

15 Panova A.S. On Correlation between Agreement Provision Concerned with Goods Quality and other Ones Related to Delivery Agreement // A.S. Panova // Bulletin of Saint-Petersburg University. Series 14. #4. 2014. - pp. 112 - 119.

16 Panova A.S. Legal Regulation of Relations on Confirmation of Correspondence of Produce, Jobs, Services. Educational-practical manual. - Kazan, 2007. - 149pp.

17 Semyakin M.N. Civil-Legal Forms (Resources, Modes) of Management with Produce Quality in the System of Economy Mechanism: Doctoral dissertation in jurisprudence: 12.00.03//M.N. Semyakin. - Sverdlovsk, 1991. - 184pp.

18 Smetannikov A.Ye. Purchase-Sale Agreement and Produce Quality // A.Ye. Smetannikov // Russian Juridical Journal. 2009, #1. - pp. 96 - 101.

19 Smetannikov A.Yu. The Problems of Goods Checking according to Quality under their Reception or in the Limits of Guaranteed Terms // A.Ye. Smetannikov // Economy and Law. 2007, #3. - pp. 61 - 69.

20 Taver Ye.I. Purchase-Sale Agreement. Requirements to Quality // Ye.I. Taver // Methods of Correspondence Assessment. 2009, #1. - pp. 18 - 23.

21 Shelestov V.S. Delivery Agreement and Produce Quality. - M., 1974. - 164pp.