0O'zbekiston Milliy universiteti Zamonaviy dunyoning ijtimoiy manzarasi va jamiyat tuzilmalari transformatsiyasi
O'ZBEKISTONDA GENDER TENGLIGI VA IJTIMOIY INKLYUZIYANI QO'LLAB-QUVVATLASH: YANADA ADOLATLI JAMIYAT SARI
YO'LLAR
M. Q. G'afforova
Sotsiologiya fanlari doktori, DSc
M. A. Mardiyeva
O'zMU tayanch doktoranti malika.mardieva@icloud.com
ANNOTATSIYA
Ushbu maqola adolatli jamiyat barpo etishning ajralmas yo'li sifatida gender tengligi va ijtimoiy inklyuziyani rag'batlantirish yo'lida O'zbekiston erishayotgan jadal qadamlarni o'rganadi. Davlatimiz tomonidan amalga oshirilayotgan bir qator tub huquqiy islohotlar va siyosatga asoslangan O'zbekistonning bu yo'li ayo llarning hayotning barcha jabhalarida ishtirok etishi yo'lidagi tizimli to'siqlarni bartaraf etishga qaratilgan yaxlit yondashuv bilan ajralib turadi. Bu islohotlar orasida ayollar va erkaklarning teng huquqliligini ta'minlashga qaratilgan chora-tadbirlar, jumladan, 2023-yilda ayollarning yetakchilik va qarorlar qabul qilish jarayonlaridagi rolini oshirishga qaratilgan O'zbekiston Yetakchi Ayollar muloqoti platformasini tashkil etish ham diqqatga sazovordir . Birlashgan Millatlar Tashkilotining Narkotiklar va jinoyatchilik bo'yicha boshqarmasi kabi xalqaro tashkilotlar bilan hamkorlik mamlakatning gender istiqbollarini o'z siyosati va dasturlariga integratsiyalash, gender tengligi yo'lidagi sa'y-harakatlarning har tomonlama va inklyuziv bo'lishini ta'minlashga sodiqligini ta'kidlaydi. Huquqiy islohotlar, yetakchilikni rivojlantirish va xalqaro hamkorlik orqali O'zbekiston nafaqat gender me'yorlariga qarshi chiqmoqda, balki barqaror rivojlanish va jamiyat hamjihatligining asosi sifatida gender tengligi bo'yicha pretsedent o'rnatmoqda. Ushbu maqola gender tengligi va ijtimoiy inklyuzivlik intilish maqsadlari emas, balki aniq voqelik bo'lgan jamiyatni yaratishga millatning ko'p qirrali yondashuvini ko'rsatadi.
Kalit so'zlar: gender tenglik, ijtimoiy inklyuziya, O'zbekiston Yetakchi Ayollar muloqoti platformasi, huquqiy islohotlar, siyosat o'zgarishlari, BMT ning Narkotiklar va jinoyatchilik bo'yicha boshqarmasi (UNODC), ayollar uchun ta'lim kreditlari, zo'ravonlik, rahbar ayollar, iqtisodiy ishtirok, siyosiy ishtirok, ijtimoiy normalar, xalqaro hamkorlik, barqaror rivojlanish, teng imkoniyatlar, ijtimoiy hamjihatlik, jinslarni o'zgartirish.
157
April 20, 2024
O'zbekiston Milliy universiteti Zamonaviy dunyoning ijtimoiy manzarasi va jamiyat tuzilmalari transformatsiyasi National University of Uzbekistan_Transformation of the Social Landscape and Social Structures of the Modern World
SUPPORTING GENDER EQUALITY AND SOCIAL INCLUSION IN UZBEKISTAN: PATHWAYS TO A FAIRER SOCIETY
Gafarova M.Q.
Doctor of Sociology, DSc Mardiyeva M.A.
Doctoral student of National University of Uzbekistan
ABSTRACT
This article explores the rapid steps Uzbekistan is taking to promote gender equality and social inclusion as an integral way to build a just society. This path of Uzbekistan, based on a number of fundamental legal reforms and policies implemented by our country, is distinguished by a holistic approach aimed at eliminating systemic obstacles to women's participation in all aspects of life. Among these reforms, meas ures aimed at ensuring equal rights of women and men, including the establishment of the National Women Leaders Caucus aimed at increasing the role of women in leadership and decision-making processes in 2023. Cooperation with international organizations such as the United Nations Office on Drugs and Crime underscores the country's commitment to mainstreaming gender perspectives into its policies and programs and ensuring that gender equality efforts are comprehensive and inclusive. Through legal reforms, leadership development and international cooperation, Uzbekistan is not only challenging gender norms, but is also setting a precedent for gender equality as a basis for sustainable development and social cohesion. This article shows the nation's multifaceted approach to creating a society where gender equality and social inclusion are concrete realities rather than aspirational goals.
Keywords: gender equality, social inclusion, National Women Leaders Caucus, legal reforms, policy changes, UN Office on Drugs and Crime (UNODC), education loans for women, violence , women leaders, economic participation, political participation, social norms, international cooperation, sustainable development, equal opportunities, social cohesion, gender change.
Kirish. Boy madaniy oTka boTmish, zamonaviy islohotlar, gender tengligi va ijtimoiy inklyuzivlik ritmlari bilan uyg'unlashgan O'zbekiston transformativ o'zgarishlarning asosiy maydoni sifatida paydo bo'lmoqda. So'nggi yillarda o'zbek ayollarining mehnat faoliyatidagi ishtiroki qariyb 45 foizga yetgani mamlakatning ijtimoiy-iqtisodiy ahvoli o'zgarib borayotganidan va ayollarning iqtisodiy imkoniyatlarini kengaytirish yo'lidagi to'siqlarni bartaraf etishga intilayotganidan dalolatdir. Shunga qaramay, bu raqam chuqurroq organilishi kerakligini korsatib, bu o'zbek jamiyatida gender dinamikasi va ijtimoiy inklyuzivlik harakatlarining keng
April 20, 2024
158
O'zbekiston Milliy universiteti Zamonaviy dunyoning ijtimoiy manzarasi va jamiyat tuzilmalari transformatsiyasi National University of Uzbekistan_Transformation of the Social Landscape and Social Structures of the Modern World
spektrini qamrab oladi. O'zbekistonning tarixiy zamini an'anaviy qadriyatlar va Sovet merosining murakkab o'zaro ta'siri bilan ajralib turadi, ular birgalikda mamlakatning gender normalari va rollarini shakllantiradi. Mustaqillikdan so'ng, madaniy o'ziga xoslikni qayta tiklash ko'pincha gender tengligini ta'minlashga qaratilgan huquqiy va institutsional asoslar fonida ayollarning an'anaviy rollariga qayta e'tibor qaratildi. Bu ikkilik mamlakatning yanada inklyuziv jamiyat sari zamonaviy sayohati uchun zamin yaratdi.
Ushbu maqolada asosiy e'tibor O'zbekiston gender tengligi va ijtimoiy inklyuziyani rag'batlantirish borasida erishayotgan muhim yutuqlarga qaratilgan. Huquqiy islohotlar, ta'lim sohasidagi tashabbuslar va iqtisodiy imkoniyatlarni kengaytirish dasturlarini o'z ichiga olgan ko'p qirrali yondashuv orqali O'zbekiston nafaqat qadrlaydigan, balki barcha a'zolarining hissalarini faol qo'llab-quvvatlovchi jamiyat sari yo'llarni ishlab chiqmoqda. Ushbu tadqiqot O'zbekistonning adolatli va adolatli jamiyatga intilishini belgilab beruvchi muammolar, yutuqlar va davom etayotgan sa'y-harakatlarni yoritishga qaratilgan.
Adabiyotlar tahlili va metodlar. O'tmishdan hozirgi kungacha. O'zbekistondagi gender tengligi tarixi xalqning boy madaniy merosini hamda adolatli jamiyat sari zamonaviy qadamlarini aks ettiruvchi o'zgaruvchan rollar, muammolar va bosqichlar haqida hikoya qiladi. An'anaga ko'ra, o'zbek jamiyati aniq belgilangan gender rollari bilan ajralib turardi, bunda ayollar birinchi navbatda uy ishlariga, erkaklar esa tashqi ishlarga jalb qilingan. Biroq, Sovet davri jiddiy o'zgarishlarni olib keldi, garchi haqiqiy gender tengligi uchun hali ham cheklovlar mavjud bolgan bolsada, ayollarning ish kuchi va ta'limga kiritildi. Ushbu o'zgarishlarga qaramay, 1991 yilda O'zbekiston mustaqillikka erishgandan keyingi o'tish davrida an'anaviy me'yorlar qayta tiklandi, bu esa ba'zi sohalarda ayollarning rolini maishiy soha bilan cheklab qo'ydi. Shunga qaramay, bu davr ichki islohotlar va tashqi ta'sirlar, jumladan, inson huquqlari bo'yicha xalqaro standartlar ta'sirida gender tengligi sari ongli harakatning boshlanishi bo'ldi. Qonunchilik bazasi. O'zbekistonda gender tengligi va ijtimoiy inklyuzivlik bo'yicha qonunchilik bazasi, ayniqsa, so'nggi yillarda sezilarli o'zgarishlarni kuzatdi. O'zbekiston Respublikasi Prezidentining 2022 yil 7-mart kuni qabul qilingan "Oila va xotin-qizlarni tizimli qo'llab-quvvatlashga doir ishlarni yanada jadallashtirish chora-tadbirlari to'g'risida"gi PF-87-sonli Farmoni - jamiyatning barcha jabhalarida xotin-qizlarning faolligini oshirishga qaratilgan milliy dasturlarga asos solgan muhim tashabbus ana shunday islohotlardan asosi hisoblanadi. Ushbu farmon ayollarning O'zbekistonning iqtisodiy, siyosiy va ijtimoiy hayotidagi ajralmas rolini e'tirof etgan holda, Gender tengligini milliy rivojlanish kun tartibiga kiritish bo'yicha kengroq strategiyaning bir qismidir.
Ushbu strategiya gender tengligining turli yo'nalishlarini o'z ichiga oladi: ta'lim va iqtisodiy ishtirok etishdan tortib yetakchilik va siyosiy vakillikgacha . Jumladan,
April 20, 2024
159
O'zbekiston Milliy universiteti National University of Uzbekistan
y
Zamonaviy dunyoning ijtimoiy manzarasi va jamiyat tuzilmalari transformatsiyasi Transformation of the Social Landscape and Social Structures of the Modern World
ayollarning jamiyat hayotida to'laqonli ishtirok etishi yo'lidagi tizimli to'siqlarni bartaraf etish bo'yicha kompleks yondashuvni aks ettiruvchi xotin-qizlarni ish bilan ta'minlash imkoniyatlarini kengaytirish va ta'lim olishning teng huquqliligini ta'minlash borasidagi sa'y-harakatlar amalga oshirildi. Keyingi qonunchilik harakatlari oiladagi zo'ravonlikka qarshi kurashish, ayollar salomatligini yaxshilash va teng mehnat huquqlarini ta'minlashga qaratilgan qonunlar va siyosatlarni joriy etishni o'z ichiga oladi. Ushbu huquqiy bazalar davlat va xususiy sektorda qaror qabul qilishda ayollarning vakilligini oshirishga qaratilgan siyosat bilan to'ldirilmoqda. Ushbu islohotlarning jamlangan ta'siri o'tmishdan sezilarli darajada chekinishini ko'rsatadi, bu O'zbekiston gender tengligi va ijtimoiy inklyuziyani rag'batlantirish orqali adolatli jamiyatni shakllantirishga sodiqligini bildiradi. O'zbekiston ushbu muammolarning murakkabliklarini yo'lga qo'yishda davom etar ekan, rivojlanayotgan qonunchilik va siyosiy landshaft mamlakatda gender tengligi va ijtimoiy inklyuziyaning kelajakdagi traektoriyasini shakllantirishda muhim rol o'ynaydi.
Natijalar. O'zbekiston 2023-yilda xotin-qizlarning ovozi va ishtirokini kuchaytirish yo'lidagi tarixiy qadam sifatida 2023-yilda O'zbekiston Yetakchi Ayollar muloqoti platformasini ochdi. Ushbu yangi tashabbus turli sohalardagi yetakchi ayollarning sa'y-harakatlarini birlashtirish, gender tengligi va ayollar huquqlarini himoya qiluvchi tarmoqni rivojlantirishga qaratilgan qarorlar qabul qilishning eng yuqori darajalarida vakolat berish bilan dolzarblidir. Yetakchi Ayollar muloqotinining asosiy maqsadlari orasida ayollarning kasbiy rivojlanishiga ko'maklashish, genderga oid siyosatni qo'llab-quvvatlash, ayollarning ijtimoiy-iqtisodiy va siyosiy sohalarga qo'shayotgan hissalari ko'rinishini oshirish kiradi. Uning tashkil etilishi O'zbekistonning gender tengligi sari yo'lidagi muhim bosqich bo'lib, mamlakatning ayollar yetakchiligi va ishtiroki uchun inklyuziv makonlarni yaratishga sodiqligini ifodalaydi.
O'zbekistonning gender tengligi va ijtimoiy inklyuzivlikni rivojlantirish borasidagi yondashuvi keng qamrovli huquqiy va siyosiy islohotlarda ham yaqqol namoyon bo'lmoqda. So'nggi yillarda ayollarning jamiyat hayotida to'liq ishtirok etishi yo'lidagi tizimli to'siqlarni bartaraf etish bo'yicha birgalikdagi sa'y-harakatlar kuzatilmoqda. Ta'kidlash joizki, ayollar uchun ish o'rinlari bilan bog'liq cheklovlarni bekor qilish, ayollarga kamsitishlarsiz barcha sohalarda kasb egallashlari uchun teng imkoniyatlar yaratishga qaratilgan islohotlar amalga oshirildi. Qolaversa, oliy ta'lim olish uchun foizsiz ta'lim kreditlarining joriy etilishi ta'lim sohasida xotin-qizlarning o'yin maydonini tenglashtirish va kasbiy mahoratini oshirish yo'lidagi muhim qadamdir. Bu kabi chora-tadbirlar, jumladan, hukumatning ayollar ham erkak hamkasblari bilan teng ravishda gullab-yashnashi mumkin bo'lgan muhitni yaratishga bo'lgan qat'iyatini ta'kidlaydi.
O'zbekistonda gender tengligiga intilish xalqaro tashkilotlar bilan hamkorlikda sezilarli darajada mustahkamlandi. BMTning Narkotiklar va jinoyatchilikka qarshi
April 20, 2024
O'zbekiston Milliy universiteti Zamonaviy dunyoning ijtimoiy manzarasi va jamiyat tuzilmalari transformatsiyasi National University of Uzbekistan_Transformation of the Social Landscape and Social Structures of the Modern World
kurash boshqarmasi (UNODC) kabi tuzilmalar bilan hamkorlik mamlakatda gender tengligi borasidagi sa'y-harakatlarni kuchaytirishda muhim ahamiyat kasb etdi. Ushbu hamkorliklar samarali gender siyosati va dasturlarini amalga oshirish uchun muhim ahamiyatga ega bo'lgan bilim, ilg'or tajriba va resurslar almashinuviga yordam beradi. Xalqaro hamkorlik nafaqat O'zbekistonning global qo'llab-quvvatlashga ochiqligini ta'kidlabgina qolmay, balki uning gender tengligi va inson huquqlari bo'yicha xalqaro standartlarga moslashish majburiyatini ham mustahkamlaydi. O'zbekiston bunday harakatlar orqali adolatli va inklyuziv jamiyat sari olg'a siljishini tezlashtirish uchun xalqaro hamjamiyatning jamoaviy tajribasi va ko'magidan foydalanadi. Bu strategiya va dasturlar birgalikda O'zbekistonda gender tengligi va ijtimoiy inklyuziyani ilgari surish bo'yicha ko'p qirrali yondashuvni aks ettiradi. Xotin-qizlar yetakchiligini rag'batlantirish, o'zgartiruvchi huquqiy va siyosiy islohotlarni amalga oshirish va xalqaro hamkorlikda ishtirok etish orqali O'zbekiston gender tengligi intilish emas, balki haqiqat bo'lgan jamiyat uchun zamin yaratmoqda.
Muhokamalar. O'zbekiston gender tengligi va ijtimoiy inklyuzivlikni rag'batlantirish yo'lida tahsinga loyiq qadamlar qo'ygan bo'lsa-da, ushbu maqsadlarni to'liq amalga oshirishga ta'sir etuvchi bir qancha muhim muammo va to'siqlar saqlanib qolmoqda. Ushbu to'siqlarni tan olish ularni yengish uchun samarali strategiyalarni ishlab chiqish uchun zarurdir.
Ijtimoiy normalar. Eng doimiy muammolardan biri bu gender rollariga oid chuqur singib ketgan ijtimoiy normalar va madaniy tushunchalardir. An'anaviy qarashlar ko'pincha ayollarni uy-ro'zg'or va g'amxo'rlik rollariga yuklaydi, ularning kengroq iqtisodiy va siyosiy maydonlardagi ishtirokini cheklaydi. Ushbu madaniy umidlar ayollarning martaba ko'tarilishiga to'sqinlik qilishi va ularni rahbarlik lavozimlari yoki noan'anaviy o'qish va ish sohalarida ishlashdan qaytarishi mumkin.
Iqtisodiy to'siqlar.Iqtisodiy to'siqlar ham gender tengligiga to'sqinlik qilishda hal qiluvchi rol o'ynaydi. Huquqiy islohotlarga qaramay, ayollar iqtisodiy resurslar, imkoniyatlar va moliyaviy xizmatlardan tengsiz foydalanish imkoniyatiga ega. Bu nomutanosiblik ish bilan ta'minlash imkoniyatlari ancha kam bo'lgan va an'anaviy me'yorlar chuqurroq o'rnashgan qishloq joylaridagi ayollar uchun yanada kuchaymoqda. Iqtisodiy qaramlik ayollarning avtonomiyalarini cheklaydi .
Siyosiy cheklovlar. Siyosiy cheklovlar yana bir muhim muammodir. Siyosatda va qarorlar qabul qilishda xotin-qizlarning vakilligini oshirishga qaratilgan sa'y-harakatlar bo'lsa-da, ayollar hali ham yetarlicha vakil emas. Bu kam vakillik ayollarning ehtiyojlari va manfaatlariga adekvat javob beradigan genderga oid siyosat va islohotlarni amalga oshirishga to'siq bo'lmoqda.
Tanqid va tahlil. Joriy strategiyalarni tanqidiy tahlil qilish qo'shimcha e'tibor talab qiladigan kamchiliklarni aniqlaydi. Jumladan, qonunchilikdagi islohotlar qog'ozda gender tengligini ta'minlashda muhim rol o'ynagan bo'lsa-da, xabardorlik va ijro
April 20, 2024
161
O'zbekiston Milliy universiteti Zamonaviy dunyoning ijtimoiy manzarasi va jamiyat tuzilmalari transformatsiyasi
^ationalüniversity^fUzbekistan^^^^ra
mexanizmlarining yo'qligi tufayli ularni amalga oshirish ko'pincha kamlik qiladi. Bundan tashqari, gender tengligi va ijtimoiy inklyuziyani rag'batlantirishga qaratilgan tashabbuslar har tomonlama va inklyuziv bo'lishini ta'minlash uchun hukumat va jamiyatning barcha darajalarida samaraliroq integratsiya qilinishi kerak. Gender tengsizligini bartaraf etishga qaratilgan sa'y-harakatlar genderga asoslangan stereotiplarning asosiy sabablarini ham bartaraf etishi kerak.Ta'lim bu borada muhim rol o'ynaydi, nafaqat rasmiy ta'lim, balki an'anaviy gender rollariga qarshi kurashuvchi va ijtimoiy qadriyat sifatida gender tengligini targ'ib qiluvchi jamoatchilikni xabardor qilish kampaniyalari ham shu jumlasidandir.
Iqtisodiy nuqtai nazardan, ayollarga resurslardan foydalanish, o'qitish va ishchi kuchiga kirish va rivojlanish uchun qo'llab-quvvatlashni ta'minlash uchun ko'proq birgalikda va yakdil harakat qilish kerak. Bu ish haqi bo'yicha gender tafovutlarini bartaraf etish, ayollar, ayniqsa, farzand tarbiyasidek mas'uliyati bo'lgan ayollar uchun yanada moslashuvchan ish sharoitlarini yaratish va ayollar tadbirkorligini rivojlantirishni o'z ichiga oladi. Siyosiy jihatdan xotin-qizlarning teng vakillik va qarorlar qabul qilish jarayonlarida ishtirok etishini ta'minlaydigan mexanizmlar joriy etilishi kerak. Bu ayollar uchun maxsus ishlab chiqilgan kvota tizimlari, murabbiylik dasturlari va etakchilik treninglarini o'z ichiga olishi mumkin.
Tavsiyalar. O'zbekistonning gender tengligiga erishish va ijtimoiy inklyuzivlikni oshirish yo'lidagi sayohati adolatli jamiyatni shakllantirishga intilayotganidan dalolatdir. Ushbu tashabbuslarning uzoq muddatli maqsadlari nafaqat mavjud gender farqini tugatish, balki barqaror rivojlanish, iqtisodiy o'sish va ijtimoiy hamjihatlikni ta'minlashga qaratilgan. Ushbu maqsadlar gender tengligi va ijtimoiy inklyuziya har bir shaxs milliy taraqqiyotga hissa qo'shishi va undan foyda ko'rishi mumkin bo'lgan farovon jamiyat uchun asos ekanligini tan oladi. Bu sohalarda jadallikni saqlab qolish O'zbekiston uchun hal qiluvchi ahamiyatga ega, chunki u zamonaviy dunyo muammolarini yengib o'tish va jahon miqyosida o'zini ilg'or davlat sifatida ko'rsatishga intilmoqda.Shu jumladan bir qancha taklif va tavsiyalar mavjud bolib, ulardan:
> Tengsizlikning asosiy sabablarini bartaraf etuvchi, gender masalalarini hisobga olgan holda keng qamrovli siyosatlarni ishlab chiqish va amalga oshirish. Ushbu siyosatlarning yaxshi moliyalashtirilganligini, samarali bajarilishini va ta'siri muntazam ravishda nazorat qilinishini ta'minlash.
> Huquqiy bazani mustahkamlash: ayollar huquqlarini himoya qilish va ijtimoiy inklyuziyani rag'batlantirish uchun qonunchilik asoslarini mustahkamlashni davom ettirish; bu amaldagi qonunlarning qat'iy bajarilishi va kamchiliklar aniqlangan yangi qonun hujjatlarini joriy etishni o'z ichiga oladi.
> Ayollarning iqtisodiy imkoniyatlarini kengaytirish: ta'lim, o'qitish va kapitalga kirishni ta'minlaydigan maqsadli dasturlar orqali ayollarning iqtisodiy
162
April 20, 2024
O'zbekiston Milliy universiteti Zamonaviy dunyoning ijtimoiy manzarasi va jamiyat tuzilmalari transformatsiyasi
^ationalUniversityofUzbekista^^^^^ranfimSiiSno
imkoniyatlarini kengaytirishga ko'maklashish; an'anaviy ravishda erkaklar ustunlik qiladigan sektorlarda to'siqlarni buzishga e'tibor qaratish.
> Jamiyatni jalb qilish va ta'lim: gender tengligi va ijtimoiy inklyuziyaning ahamiyati haqida ma'lumot berish va xabardorlikni oshirish uchun jamiyat darajasidagi tashabbuslarda ishtirok etish. Ijtimoiy me'yorlar va stereotiplarga qarshi chiqish va o'zgartirish uchun OAVdan foydalanish.
> Yordam xizmatlari: Ayollar va marginal jamoalar uchun huquqiy yordam, maslahat va iqtisodiy imkoniyatlarni kengaytirish dasturlarini o'z ichiga olgan yordam xizmatlarini taqdim etish. Ushbu xizmatlardan foydalanish mumkin va turli guruhlarning ehtiyojlariga moslashtirilganligiga ishonch hosil qilish.
> Huquq va tadqiqot: Gender tengligi va ijtimoiy inklyuziya holatini hujjatlashtirish uchun tadqiqot o'tkazish va bu ma'lumotlardan siyosiy o'zgarishlarini himoya qilish uchun foydalanish. O'zbekistonga ilg'or jahon tajribasini olib kirish uchun xalqaro tashkilotlar bilan hamkorlik qilish.
> Moliyalashtirish va ekspertiza orqali qo'llab-quvvatlash: O'zbekistonning gender tengligi va ijtimoiy inklyuzivlik tashabbuslarini moliyaviy qo'llab-quvvatlash va texnik ekspertizadan o'tkazish. Mahalliy salohiyat va barqarorlikni rivojlantiruvchi uzoq muddatli loyihalarga ustuvor ahamiyat berish.
> Xalqaro hamkorlikni rag'batlantirish: bilimlar, ilg'or tajribalar va gender tengligi va ijtimoiy inklyuzivlikning muvaffaqiyatli modellarini almashish uchun xalqaro hamkorlik va almashinuvlarga ko'maklashish.
> Monitoring va hisobot: O'zgarishlarni kuzatib borish va O'zbekistonning gender tengligi va ijtimoiy inklyuziya yo'lidagi taraqqiyoti haqida muntazam hisobotlar taqdim etish; yutuqlarni tan olish va e'tiborga muhtoj sohalarni ta'kidlash uchun xalqaro platformalardan foydalanish kabilari ota dolzarblidir.
Xulosa. O'zbekistonda gender tengligi va ijtimoiy inklyuziyaga intilish siyosat tashabbusi emas; bu uning barcha a'zolari uchun adolat, imkoniyat va qadr-qimmatni qadrlaydigan jamiyatni yaratish yo'lidagi poydevor siljishidir. Ushbu sa'y-harakatlarning muhim rolini ortiqcha ta'kidlab bo'lmaydi, chunki ular nafaqat ayollar va marginal guruhlarning rivojlanishiga, balki milliy rivojlanish, iqtisodiy o'sish va ijtimoiy totuvlikning kengroq maqsadlariga ham asoslanadi. Siyosatchilar, nodavlat notijorat tashkilotlari, xalqaro hamjamiyat va fuqarolarning g'ayratli mehnati tufayli O'zbekiston gender tengligi va ijtimoiy inklyuziya o'z o'ziga xosligining ajralmas qismi bo'lgan kelajak sari izchil yo'l ochmoqda. Ushbu sayohat davom etar ekan, har bir shaxsning ishtiroki, qo'llab-quvvatlashi va himoyasi muhim bo'ladi. Aynan jamoaviy harakatlar orqali jamiyat normalari rivojlanishi va barqaror o'zgarishlarga erishish mumkin. Shu bois, ushbu harakatga chaqiruv hamma joyda barchaga taalluqlidir.To'siqlarni olib tashlash va ayollar va barcha marginal aholi uchun eshiklarni ochishga qaratilgan siyosat
163
April 20, 2024
O'zbekiston Milliy universiteti Zamonaviy dunyoning ijtimoiy manzarasi va jamiyat tuzilmalari transformatsiyasi
va dasturlarni qo'llab-quvvatlash lozim, har qanday imkoniyatda adolat, tenglik va inklyuzivlikni himoya qilish darkor.
O'zbekistonda gender tengligi va ijtimoiy inklyuzivlik bilan ajralib turadigan adolatli jamiyat sari yo'l ham qiyinchilik, ham imkoniyatdir. Bu har bir insonning sadoqatini va ishtirokini talab qiladigan urinishdir. Kelinglar, O'zbekistonning kelajagi yorug', adolatli va barchani qamrab olishiga qo'limizdan kelgunicha hissa qo'shib, ushbu ezgu maqsadni qo'llab-quvvatlaylik.
REFERENCES:
1. Najmiddinova K.Oila tarbiyasida milliy va umuminsoniy axloqiy madaniyatning orni.— Toshkent: "Adolat", 2016
2. Ministry of Justice, Republic of Uzbekistan. (2022). Legislation on Gender Equality and Social Inclusion. [https://adliya.uz/en/]
3. United Nations Development Programme (UNDP) in Uzbekistan. (2023). Annual Report on Gender Equality Initiatives. [https://www.undp.org/unleashing-womens-economic-
power?gad_source=1&gclid=Cj0KCQjwqpSwBhClARIsADlZ_TlyURZMWUaJagzJA Bg6XKWJZC3X3WahTj4N9L6ItJTYxBxvQP_a6fcaAjabEALw_wcB]
4. World Bank. (2021). Economic Benefits of Gender Equality in Central Asia.[https://www.unwomen.org/en/how-we-work/commission-on-the-status-of-women?gad_source=1&gclid=Cj0KCQjwqpSwBhClARIsADlZ_TnlBSfxrekVe4io6aB4 w 1 eGytEjnmPFvsimY07oUnRcUcfCnfirUyMaAtxqEALw_wcB]
5. National Women's Committee of Uzbekistan. (2023). Impact Assessment Report of the National Women Leaders Caucus. https://www.undp.org/uzbekistan/press-releases/kickoff-uzbekistans-national-women-leaders-caucus-2023-another-step-toward-gender-equality-and-empowerment
5. https://www.unodc.org/centralasia/en/news-cj/women-leaders-of-uzbekistan-stand-for-gender-equality-and-human-rights.html
6. https://indiplomacy.com/2023/04/05/how-uzbekistan-gender-equality-strategy-serves-the-nations-stability-and-growth/
7. https://www.undp.org/uzbekistan/press-releases/kickoff-uzbekistans-national-women-leaders-caucus-2023-another-step-toward-gender-equality-and-empowerment
164
April 20, 2024
