Научная статья на тему 'НОВАЯ КОНСТРУКЦИЯ УНИВЕРСАЛЬНОГО КОМБИНИРОВАННОГО КУЛЬТИВАТОРА УДОБРИТЕЛЯ'

НОВАЯ КОНСТРУКЦИЯ УНИВЕРСАЛЬНОГО КОМБИНИРОВАННОГО КУЛЬТИВАТОРА УДОБРИТЕЛЯ Текст научной статьи по специальности «Сельское хозяйство, лесное хозяйство, рыбное хозяйство»

CC BY
99
24
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
АГРОТЕХНИЧЕСКИЕ МЕРОПРИЯТИЯ / МЕЖДУРЯДНАЯ ОБРАБОТКА ПОЧВЫ / КУЛЬТИВАТОР / РАБОЧИЙ ОРГАН / ГЛУБОКОРЫХЛИТЕЛЬ / КОМБИНИРОВАННЫЙ АГРЕГАТ / УДОБРИТЕЛЬ / ПЕРВАЯ КУЛЬТИВАЦИЯ / СТРЕЛЬЧАТАЯ ДУГООБРАЗНАЯ ЛАПА / ОБОРОТНАЯ ЛАПА / УНИВЕРСАЛЬНЫЙ КУЛЬТИВАТОР / AGROTECHNICAL MEASURES / INTER-ROW TILLAGE / CULTIVATOR / WORKING BODY / SUBSOILER / COMBINED UNIT / FERTILIZER / FIRST CULTIVATION / POINTED ARCUATE SHARE / REVERSIBLE SHARE / UNIVERSAL CULTIVATOR / АГРОТЕХНИК ТАДБИРЛАР / ғўЗА қАТОР ОРАЛАРИГА ИШЛОВ БЕРИШ / ИШЧИ ОРГАН / ЧУқУР ЮМШАТГИЧ / КОМБИНАЦИЯЛАШГАН АГРЕГАТ / ўғИТЛАГИЧ / БИРИНЧИ КУЛЬТИВАЦИЯ / ўқЁЙСИМОН ПАНЖА / АЙЛАНМА ПАНЖА / УНИВЕРСАЛ КУЛЬТИВАТОР

Аннотация научной статьи по сельскому хозяйству, лесному хозяйству, рыбному хозяйству, автор научной работы — Худойбердиев Толиб Солиевич, Нурматов Ш.Н., Болтабоев Баходир Рўзиевич, Холдаров Муҳаммаджон Шохрухбек Ўғли, Абдуманнопов Абдулло Махаммадсоли

Пахтадан юқори хосил етиштиришда агротехник тадбирларнинг ва уларнинг орасида ғўза қатор ораларига муддатида сифатли ишлов бериш хамда чуқур юмшатишнинг ўрни ўта мухимдир. Лекин, хозирги кунда қўлланилаётган култиваторлар секцияли бўлмагани учун уни трактор билан агрегатлаш ва керакли ишчи органларини ўрнатиш учун кўп мехнат ва вақт сарф қилиниши билан бирга тупроқни чуқур юмшатиш кўзда тутилмаган. Мақолада, муаммони ечиш мақсадида, ғўза қатор ораларига ишлов берувчи осма культиваторнинг янги универсал-комбинациялашган конструкциясини ишлаб чиқиш бўйича ўтказилган илмий-тадқиқотларнинг натижалари келтирилган. Таклиф этилаётган осма универсал-комбинациялашган секцияли култиватор-озиқлантиргичнинг конструкцияси нисбатан содда бўлиб, ғўза қатор ораларига ишлов беради ва ўғитлайди хамда керакли бўлганда чуқур юмшатади.Для получения высокого урожая хлопка-сырца важное значение имеет своевременная и качественная обработка а также проведение по мере необходимости глубокого рыхления почвы в междурядьях хлопчатника. Однако, агрегатирование с трактором применяемых в настоящее время культиваторов, не являщихся секционными, и замена необходимых рабочих органов занимает много времени и труда. Кроме этого, они не предназначены для глубокого рыхления почвы. С целью решения этой проблемы, в статье представлены результаты проведенных научных исследований по разработке новой конструкции универсального комбинированного культиватора. Предлаемая, относительно простая конструкция навесного универсально-комбинированного секционного культиватора удобрителя позволяет выполнять качественную обработку а также по мере необходимости, проводить глубокое рыхление почвы в междурядьях хлопчатника.To obtain a high yield of raw cotton, timely and high-quality processing is important, as well as deep loosening of the soil in the aisles of cotton as necessary. However, aggregation with a tractor of currently used cultivators, which are not sectional, and replacing the necessary working bodies takes a lot of time and labor. In addition, they are not intended for deep loosening of the soil. In order to solve this problem, the article presents the results of scientific research on the development of a new design of a universal combined cultivator. The proposed, relatively simple design of the mounted universal-combined sectional cultivator of the fertilizer allows for high-quality processing and, if necessary, for deep loosening of the soil in the aisles of cotton.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Похожие темы научных работ по сельскому хозяйству, лесному хозяйству, рыбному хозяйству , автор научной работы — Худойбердиев Толиб Солиевич, Нурматов Ш.Н., Болтабоев Баходир Рўзиевич, Холдаров Муҳаммаджон Шохрухбек Ўғли, Абдуманнопов Абдулло Махаммадсоли

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Текст научной работы на тему «НОВАЯ КОНСТРУКЦИЯ УНИВЕРСАЛЬНОГО КОМБИНИРОВАННОГО КУЛЬТИВАТОРА УДОБРИТЕЛЯ»

DOI: 10.24411/2181- 0761/2021-10020

УДК: 631.312:631.51

НОВАЯ КОНСТРУКЦИЯ УНИВЕРСАЛЬНОГО КОМБИНИРОВАННОГО КУЛЬТИВАТОРА УДОБРИТЕЛЯ

Худойбердиев Толиб Солиевич Нурматов Ш.Н. Болтабоев Баходир Рузиевич Холдаров Муцаммаджон ШохрухбекуFли Абдуманнопов Абдулло Махаммадсоли

Андижанский сельскохозяйственный и агротехнологический институт

Для получения высокого урожая хлопка-сырца важное значение имеет своевременная и качественная обработка а также проведение по мере необходимости глубокого рыхления почвы в междурядьях хлопчатника. Однако, агрегатирование с трактором применяемых в настоящее время культиваторов, не являщихся секционными, и замена необходимых рабочих органов занимает много времени и труда. Кроме этого, они не предназначены для глубокого рыхления почвы.

С целью решения этой проблемы, в статье представлены результаты проведенных научных исследований по разработке новой конструкции универсального комбинированного культиватора. Предлаемая, относительно простая конструкция навесного универсально-комбинированного секционного культиватора удобрителя позволяет выполнять качественную обработку а также по мере необходимости, проводить глубокое рыхление почвы в междурядьях хлопчатника.

Ключевые слова. Агротехнические мероприятия, междурядная обработка почвы, культиватор, рабочий орган, глубокорыхлитель, комбинированный агрегат, удобритель, первая культивация, стрельчатая дугообразная лапа, оборотная лапа, универсальный культиватор.

УНИВЕРСАЛ-КОМБИНАЦИЯЛАШГАН КУЛЬТИВАТОР-ЭТИТЛАГИЧНИНГ ЯНГИ КОНСТРУКЦИЯСИ

Пахтадан юк;ори хосил етиштиришда агротехник тадбирларнинг ва уларнинг орасида руза к;атор ораларига муддатида сифатли ишлов бериш хамда чукур юмшатишнинг урни ута мухимдир. Лекин, хозирги кунда кулланилаётган култиваторлар секцияли булмагани учун уни трактор билан агрегатлаш ва керакли ишчи органларини урнатиш учун куп мехнат ва ва;т сарф килиниши билан бирга тупро;ни чукур юмшатиш кузда тутилмаган.

Ма;олада, муаммони ечиш ма;садида, руза ;атор ораларига ишлов берувчи осма культиваторнинг янги универсал-комбинациялашган конструкциясини ишлаб чи;иш буйича утказилган илмий-тад;и;отларнинг натижалари келтирилган. Таклиф этилаётган осма универсал-комбинациялашган секцияли култиватор-ози;лантиргичнинг конструкцияси нисбатан содда булиб, руза ;атор ораларига ишлов беради ва угитлайди хамда керакли булганда чукур юмшатади.

Калит сузлар. Агротехник тадбирлар, гуза ;атор ораларига ишлов бериш, культиватор, ишчи орган, чукур юмшатгич, комбинациялашган агрегат, угитлагич, биринчи культивация, укёйсимон панжа, айланма панжа, универсал культиватор.

NEW DESIGN OF THE UNIVERSAL COMBINED FERTILIZER CULTIVATOR

To obtain a high yield of raw cotton, timely and high-quality processing is important, as well as deep loosening of the soil in the aisles of cotton as necessary. However, aggregation with a tractor of currently used cultivators, which are not sectional, and replacing the necessary working bodies takes a lot of time and labor. In addition, they are not intended for deep loosening of the soil.

In order to solve this problem, the article presents the results of scientific research on the development of a new design of a universal combined cultivator. The proposed, relatively simple design of the mounted universal-combined sectional cultivator of the fertilizer allows for high-quality processing and, if necessary, for deep loosening of the soil in the aisles of cotton.

Keywords. Agrotechnical measures, inter-row tillage, cultivator, working body, subsoiler, combined unit, fertilizer, first cultivation, pointed arcuate share, reversible share, universal cultivator.

Ma^yMKu, naxTagaH ro;opu Ba cu^aT^u xocu.fi eramrapumga arpoTexHHK Tagöup^apHHHr axaMHHTH ^yga KaTTa. AfiHurçca, arpoTexHHK Tagöup^apHHHr opacuga Fy3a ;aTop opa^apura MyggaTuga cu^aT^u um^oB öepum xaMga Hy;yp WMmaiumHuHr ypHu yTa MyxuMgup. HyHKu Fy3a ;aTop opa^apura um^oB öepum op^a^u 6eroHa yT^apHu нy^oтн^нmннн, Typo;HuHr ro3a KjaTflaMuHu FoBaK, Mafiga goHagop xo^ga caK^aHuö TypumuHu Ta^MuH^afigu, HaMHuHr opTu;Ha 6yF^aHumura, myp^aHraH ep^apHu Kyfiu

^aT^aM^apugaru Ty3^apHuHr ro;opura KyTapu^umura fiy.fi KyfiMafigu, uccuk^uk Ba xaBo a^MamyBuHu ^xmu^afigu. Hara^aga, Tynpo;garu

MuKpoopraHu3M^ap ^ao^u^Tu

^aga^amagu, Rfigu3 Hupum Ba roMMo3 Kaca^^uK^apuHu Ky3FaTyBHu naToreKfiap fiyrço^agu, ycuM^uK u^g^uHuHr Ha^ac o^umu Ma;6y^^amagu [1].

fflyHuHrgeK, Fy3a ;aTop

opa^apuHuHr roMmaTRfiumu Tynpo;HuHr CTpyKTypacuHu ^xmu^afigu, cyB yткaзyвнaн.fiнгннн Ba FoBaK^uruHu omupagu, xa^M MaccacuHu KaMafiTupagu xaMga cyBgaH caMapa^u ^ofiga^aHumHu Ta^MuH^afigu.

Tynpo;HuHr MexaHuK TapKuöu, myp^aHraH^uK gapa^acu, cu3oT cyB^apHuHr caTxu xaMga napBapum ;u^uHaëTraH Fy3a HaB^apuHuHr öuo^oruK xycycuHT^apura Kypa кy^bтнвaцнн Hy;yp^uK^apu Ba cohuhu aHu;^am öyfiuHa Kyn^aö o^uM^ap ToMoHugaH u^Mufi-Tag^u^oT um^apu aMa^ra omupufiraH Ba Fy3a ;aTop opacu KeHr^uru 60 cm 6y^raHga кy.fibтнвaцнfl HyKyp^uru 10-12 cm, ;aTop opacu 90 cm 6y^raHga кy.fibтнвaцнfl Hy^yp^uru 12-14 cm öy^umu TyFpucuga um^aö

Hu;apumra TaBcu^ap 6epu^raH [2.3].

Bup ;aTop Tag;u;oTHu^ap öy3 Tynpo;^ap MuHTa;acuga Fy3a ;aTop opa^apura öepu^aguraH um^oB^apHuHr Taöa^a.fiamTupuö (äupuHHu

кy^bтнвaцнннн 6...8 cm, KefiuHru^apuHu 12...14 cm; öupuHHu кy^bтнвaцнннн 10...12 cm, KefiuHru^apuHu 15...16 cm Ba äupuHHucuHu - 17...18 cm, KefiuHru^apuHu - 12...14 cm HyKyp^uKga) yTKa3um KepaK^uruHu Ta^Kug^amraH [4,5]. KeHr^uK-caxpo MuHTa;acuHuHr

yT^o;^amu6 ôopaëTraH Ta;upcuMoH Tynpo;^apuga эca Fy3a ;aTop opacura 12...14 cm HyKyp^uKga um^oB öepufiraHra HucöaTaH 26...28 cm Hy;yp^uKga roMmaTu^raHga Tynpo;HuHr $u3uk, cyB-^u3uk Ba MuKpoöuo^oruK xocca^apu u^oöufi ToMoHra y3rapraH [6,7].

Fy3a ;aTop opa^apura um^oB öepum xo3upru KyHga KPX-4, KPX-3,6 pycyM^u Ky^bTuBaTop^ap Ba KXY-4 Ky^TuBaTop oзн;^aнтнpгнн^apнgaн ^ofiga^aHraH xo^ga aMa^ra omupu^Mo;ga. Ymöy Ky^bTuBaTop^apga acocufi Tynpo; roMmaTyBHu umnu opraHu cu^araga ëTu; ;up;yBHu naH^a, ëTu; ;up;yBHu y;ëficuMoH naH^a, yHuBepca^ y;ëficuMoH naH^a Ba afi^aHMa naH^a Kaöu^ap, Tynpo;HuHr mapouTugaH Ke^u6 hu;u6 ;y^^aHu^Mo;ga. ByHgafi umHu opraH^apHuHr Ma^Myu ypHaTu^raH KyflbTuBaTop^ap Kyn fiu^^apgaH öepu um^aTu^uö Ke^uHMo;ga.

Oxupru fiu^^apga naxTaHu^uKga ro;opuga Ke^Tupu^raH TexHo^orun öyfiuHa Fy3a ;aTop opa^apura um^oB öepu^raHgaH cyHr 1- Ba 2- ëKu 2- Ba 3-hu кy^bтнвaцнн^ap opa^uruga ;aTop opa^apuHu Hy;yp roMmaTum Tagöupu aMa^ra omupu^Mo;ga. ^eKuH, öyHga Hy;yp roMmaTruH umHu opraHu aMa^ga ^ofigaHu^aëTraH Ky^TuBaTopra

ypHaTu^uö, Fy3a ;aTop opa^apura um^oB öepum TpaKTop arperaTuHuHr ga^ara a^oxuga Kupum op;a^u öa^apu^Mo;ga Ba xapa^aT^apHu opTumura o^uö Ke^Mo;ga. ByHgaH Tam;apu, ;y^^aHu^aëTraH Ky^TuBaTopHuHr paMacura Ba

rpngu^^apura KepaK^u umHu opraH^apu a^MamTupuö, ypHaTu^umu Kyn MexHaT xaMga Ba;T Ta^aö ;u^agu, myHuHrgeK, xo3upga aMa^uëTra Kupuö Ke^aëTraH

кишлок хужалик машиналарини модулли ёки секцияли вариантларини яратиш тизимига хам мос келмайди.

Юкоридагиларни хисобга олиб, Андижон кишлок хужалиги ва агротехнологиялар институтида гуза катор ораларига ишлов берувчи осма культиваторнинг янги универсал-комбинациялашган конструкцияси ишлаб чикилди (1-расм).

Культиватор асосан икки кисмдан иборат булиб, унинг осма курилмасига (13) рама (1) ва грядиллар секцияси (7) урнатилган. Грядиллар секцияси хар бир катор ораси учун алахида ясалган булиб, улар рамага устунлар (9) билан йуналтиргичлар (8) оркали урнатилган. Культиватор рамасининг баландлиги гузаларнинг буйига ;араб, пастга ёки ю;орига, йуналтиргич ва устунлардаги

1-расм

Универсал-комбинациялашган культиватор-^итлагичнинг умумий схемаси.

тешиклар оркали бармо; ёрдамида урнатилади.

Асосий грядилга таянч гилдирак (2) ва катор ораси марказини юмшатувчи укёйли панжалар (4) хамда чукур юмшатгич (5) урнатилган. Бу ишчи органларга таъсир этувчи каршилик кучларини камайтириш ма;садида улар хар хил чукурликка урнатилган ва катор орасини погонали равишда юмшатади. Бундан ташкари, погонали

юмшатишнинг яна бир сабаби шундаки, катор орасини кандай чукурликда юмшатиш керак булса, шу чукурликда ишловчи панжалар урнатилади. Шунингдек, тупрокни юмшатиш билан биргаликда, ишчи орган (6) оркали белгиланган чукурликда сугориш арикчаси хам очилади.

а-култиваторнинг ёнидан куриниши,

б-культиваторнинг олдидан

куриниши.

1-рама, 2-грядиллар секциясининг таянч

гилдираги, 3-юмшатувчи айланма панжалар, 4-уцёйли юмшатувчи

панжалар, 5- чукур юмшатгич, 6-сугориш

арикчаси очгичи, 7-грядиллар секцияси, 8-йуналтиручи, 9-грядилнинг устунлари, 10-угит

утказгич, 11-угит бункери, 12-культиваторнинг етакчи-таянч гидираги, 13-

осма курилмаси, 14-угит микдолагич, 15-юмшатгич-угитлагич.

Тупрокка ишлов бериш билан бирга гуза каторидан белгиланган масофада угит ташлаб кетиш жараёни бажарилиши хам мумкин. Бунинг учун

рамага угит бункерлари (11), харакатни таянч гилдирак (12) дан олувчи угит микдорлагич (14), угит туширгич (10) ва юмшатгич-угитлагич (15) урнатилган.

rpngu^^ap ce^uflcuHu ro;opugaH KypuHum cxeMacu 2-pacMga

Ke^Tupu^raH. ByHga, MapKa3ufi rpngu^ra (2) acocufi umHu opraH^apu öy^raH y;ëfi naH^a^u roMmaTruH^ap (5) Ba Hy;yp roMmaTruH (7), ëHgaru rpngu^^apra (3) эca afi^aHMa naH^a^ap (4) ëpgaMuga ypHara^raH. Fy3aHu puBo^^aHum gaBpu, Tynpo;Hu xo^ara Ba

öom;a oMu^apHu xucoöra o^uö, Ky^bTuBaTopHuHr rp^gu^ap ce^uflcura KepaK öy^raH umnu opraH^apHu öe^ru^aHraH HyKyp^uKKa co3^aö ypHaTu^umu xaMga um ^apaëHuga naxTa KyHaT^apura umHu opraH^ap 3apap eTKa3Mac^uru yHyH xumoh n^aHKa^apu (6) ^yMu^umu Ky3ga Tyra^raH.

2-pacM

TpH^HJiJiap ceKi],H5icHHHHr cxeMacH.

1-ce^unHuHe manHH ruAdupaeu, 2-MapKa3uü epnduA, 3-ëHdaeu epxduAAap, 4- aÜAaHMa naHwaAap, 5-y^ëÛAu naHwaAap, 6-xumoa nAaHKacu (oömemmeAb), 7-nyqyp WMwameun, 8-cyropum apu^na oneunu.

Oofiga^aHu^MafiguraH umHu

opraH^ap KyTapuö ^yfiu^agu.

Ky^bтнвaцнн ^apaëH^apu Tyramu öu^aH TpaKTopgaH Ky^bTuBaTopHu ocMa ^ypu^MacuHuHr yHTa Hy;Tacu TupKa^raH ^ofiugaH ;uc;a Ba;Tga a^paraö, Maxcyc Ta^HH^apra ypHaTuö Kyfiu^agu.

Xy.floca.flap. 1. Xo3upru KyHga ;y^^aHu^aëTraH Ky^TuBaTop^apga Fy3a ;aTop opacu TynpoFuHu xap xu.fi umHu opraKfiap öu^aH roMmaTu^umu Ky3ga Tyra^raH öy^caga, y^ap ce^un^u öy^MaraHu yHyH TpaKTop öu^aH arperaT^am Ba KepaK^u umHu

opraH^apuHu ypHaTum yHyH Kyn MexHaT Ba Ba;T cap$ ^u^uHumu öu^aH öupra Tynpo;Hu Hy;yp roMmaTum Ky3ga TyTu^MaraH.

2. TaK^u^ этн^aётгaн ocMa yннвepca^-кoмöннaцнн^amгaн ce^un^u Ky^TuBaTop oзн;^aнтнpгнннннг

KoHcTpy^uflcu HucöaTaH cogga öy^umura ;apaMafi, Fy3a ;aTop opa^apu TynpoFuHu roMmaTagu Ba yFuT^afigu xaMga KepaK^u öy^raHga Hy;yp roMmaTagu.

АДАБИЁТЛАР:

1. Хасанова Ф.М. Гуза ;атор ораларига ишлов бериш. // Пахтачилик маълумотномаси. Тошкент, 2016, 232...239 б.

2. Кондратюк В.П. Междурядная обработка хлопчатника. // Ж. Хлоководство, №7, 1968, с. 20...22.

3. Кондратюк В.П., Саидумаров С.С., Кашкаров А.К. Междурядным обработкам внимание. // Ж. Сельское хозяйство Узбекистана, 1981, №4, с. 23...24.

4. Мирзажанов К. Лик Центральной Ферганы в прежнее и в настоящее время. // Ташкент, 2014, 249 с.

5. Нурматов Ш.Н., Абдалова Г.Н., Рахимов А.Х., Рахмонов Р.У. Тупро;ни эрозиядан мухофазалаш ва унумдорлигини ошириш омиллари. // Тошкент, 2018, 264 б.

6. Негматова С.Т. Алмашлаб экиш тизимларида гуза ;атор ораларига чу;ур ишлов беришнинг тупро; структурасига таъсири. // Узбекистон ;ишло; ва сув хужалиги журналининг "Агро илм" илмий иловаси. Тошкент, 2017, №5 (49), 82...83 б.

7. Негматова С.Т., Холиков Б.М. Гуза ;атор ораларига ишлов беришнинг самарали имкониятлари. // Тошкент, Навруз, 188 б.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.