CC BY
15
bryg. mgr inz. Jacek SWIETNICKI
Kierownik Zakladu Aprobat Technicznych CNBOP
APROBATY TECHNICZNE W KRAJOWYM SYSTEMIE
OCENY ZGODNOSCI WYROBÖW BUDOWLANYCH STOSOWANYCH W OCHRONIE PRZECIWPOZAROWEJ
Streszczenie
Autor opisuje funkcjonowanie aprobat technicznych w krajowym systemie oceny zgodnosci wyrobow budowlanych stosowanych w ochronie przeciwpozarowej oraz podstawy prawne przyznawania aprobat technicznych przez Centrum Naukowo-Badawcze Ochrony Przeciwpozarowej.
Summary
The author describes function of technical approbations in the State system of conformity assessment for building products using in fire protection and legal bases for giving technical approbations by Scientific and Research Center for Fire Protection.
Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o wyrobach budowlanych wdraza do polskiego prawa postanowienia zawarte w dyrektywie nr 89/106/EWG w sprawie zblizenia ustaw i aktow wykonawczych Panstw Czlonkowskich Unii Europejskiej dotycz^cych wyrobow budowlanych. Ustawa ta reguluje zasady wprowadzania wyrobow do obrotu oraz zasady ich kontroli, natomiast samo stosowanie wyrobow budowlanych odbywa si? w oparciu o postanowienia ustawy Prawo budowlane z dnia 7 lipca 1994 r. wraz z pozniejszymi zmianami. Wsrod wyrobow budowlanych znajduj^. si? wyroby stosowane w ochronie przeciwpozarowej obiektow budowlanych.
Ustawa o wyrobach budowlanych odnosi si? do wyrobow, ktore maj^ wplyw na spelnienie przynajmniej jednego z wymagan podstawowych (jednym z nich jest bezpieczenstwo pozarowe) ustalonych w dyrektywie nr 89/106/EWG odnosz^cych si? do obiektow budowlanych, w ktorych zostaly wbudowane w sposob trwaly.
Do obszaru regulowanego ustawy o wyrobach budowlanych zalicza si? wyroby objgte mandatami udzielnymi przez Komisj? Europejsk^ na opracowanie europejskich norm zharmonizowanych i wytycznych do europejskich aprobat technicznych (ETAG), a takze wyroby przeznaczone do jednostkowego zastosowania i tzw. regionalne wyroby budowlane.
Proces udzielania mandatow przez Komisj? Europejsk^ na opracowanie specyfikacji technicznych dla wyrobow budowlanych nie jest zakonczony i istniejq, wyroby, ktore maj^ wplyw na spelnienie wymagan podstawowych przez obiekt budowlany, a nie s^. dotychczas obj?te zakresem rzeczowym przez zaden z mandatow. Niestety dla tych wyrobow nie jest obecnie mozliwe udzielenie aprobaty technicznej.
Zgodnie z Ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o wyrobach budowlanych (Dz. U. Nr 92 poz. 881):
• rzeczy ruchóme, bez wzgl?du na stopien ich przetworzenia, przeznaczone do obrotu, wytworzone w celu zastosowania w sposób trwaly w obiekcie budowlanym, wprowadzane do obrotu jako wyrób pojedynczy lub jako zestaw wyrobów do stosowania we wzajemnym pol^czeniu, stanowi^cym integraln^. calosc uzytkowe i maj^ce wplyw na spelnienie wymagan podstawowych1, sq wyrobami budowlanymi;
• wyrób budowlany moze byc wprowadzony do obrotu, jezeli nadaje si§ do stosowania przy wykonywaniu robót budowlanych, w zakresie odpowiadaj^cym jego wlasciwosciom uzytkowym i przeznaczeniu, to jest ma wlasciwosci uzytkowe umozliwiaj^ce prawidlowo zaprojektowanym i wykonanym obiektom budowlanym, w których ma byc zastosowany w sposób trwaly, spelnienie wymagan podstawowych;
• wyrób nadaje si§ do stosowania przy wykonywaniu robót budowlanych, jezeli jest:
1) oznakowany CE, co oznacza, ze dokonano jego oceny zgodnosci z norm^ zharmonizowan^ albo europejsk^. aprobaty techniczn^ panstwa czlonkowskiego Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego, uznanego przez Komisj? Europejsk^ za zgodn^. z wymaganiami podstawowymi;
2) umieszczony w okreslonym przez Komisj? Europejsk^ wykazie wyrobów maj^cych niewielkie znaczenie dla zdrowia i bezpieczenstwa, dla których producent wydal deklaracj? zgodnosci z uznanymi regulami sztuki budowlanej, albo
3) oznakowany znakiem budowlanym „B".
• oznakowanie wyrobu budowlanego znakiem budowlanym jest dopuszczalne,
jezeli producent, maj^cy siedzib? na terytorium Rzeczypospolitej, dokonal oceny zgodnosci i wydal, na swoj^. wyl^czn^. odpowiedzialnosc, krajowq deklaraj zgodnosci z Polskq Normq wyrobu albo aprobatq technicznq.
Aprobaty technicznej udziela si? dla wyrobu budowlanego, dla którego nie ustanowiono Polskiej Normy wyrobu, albo wyrobu budowlanego dla którego wlasciwosci uzytkowe, odnosz^ce si? do wymagan podstawowych, rózni^. si? istotnie od wlasciwosci okreslonych w Polskiej Normie wyrobu, obj?tego:
a. mandatem udzielonym przez Komisj? Europejsk^ na opracowanie norm zharmonizowanych lub wytycznych do europejskich aprobat technicznych;
b. nieobj?tego mandatem jw., jezeli wyrób ten uj?ty zostal w wykazie wyrobów budowlanych dla których mozliwe jest ustanowienie aprobaty technicznej, okreslonym przez Ministra wlasciwego do spraw budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej na wniosek jednostki organizacyjnej upowaznionej do wydawania aprobat technicznych (do dnia dzisiejszego taki wykaz nie zostal okreslony).
Aprobata techniczna nie jest dokumentem dopuszczaj^cym do obrotu i stosowania w budownictwie, stanowi jedynie specyfikacj? techniczn^ w procesie oceny zgodnosci i wydania, w oparciu o t? ocen?, certyfikatu albo deklaracji zgodnosci - dokumentów dopuszczaj^cych wyroby do obrotu i stosowania w budownictwie.
1 o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt ustawy z dnia 7 lipca 19994. - Prawo budowlane (Dz. U. z 2003 r., Nr 207, poz. 2016 oraz z 2004 r. Nr 6, poz. 41).
W odniesieniu do urzqdzen sygnalizacji pozarowej i stalych urzqdzen gasniczych oraz ich podzespotôw, bçdqcych wyrobami budowlanymi w rozumieniu jw., dla ktôrych nie ustanowiono Polskiej Normy lub wyroby, ktôrych wlasciwosci uzytkowe odnoszqce siç do wymagan podstawowych rôzni^ siç istotnie od wtasciwosci okreslonych w Polskiej Normie, zachodzi koniecznosc opracowania aprobaty technicznej przez Jednostkç Aprobujqcq.
Zgodnie z rozporz^dzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 8 listopada 2004 r. w sprawie aprobat technicznych oraz jednostek organizacyjnych upowaznionych do ich wydawania (Dz. U. Nr 249 z dnia 23 listopada 2004r., poz. 2497) jedn^. ze wskazanych jednostek jest Centrum Naukowo-Badawcze Ochrony Przeciwpozarowej.
Aprobata techniczna udzielana jest na podstawie oceny wlasciwosci uzytkowych i przewidywanej trwalosci nalezycie zidentyfikowanego wyrobu budowlanego, potwierdzonych, w zaleznosci od potrzeb, badaniami, obliczeniami, oglçdzinami, opiniami ekspertôw i innymi dokumentami, z zastosowaniem przepisôw szczegôlnych, w tym techniczno-budowlanych i Polskich Norm na wyroby.
Dzialalnosci^ aprobacyjn^. Jednostki Aprobuj^cej jaka jest CNBOP objçte s^. m.in. niektore urz^dzenia sygnalizacji pozarowej, dzwiçkowe systemy ostrzegawcze, urz^dzenia sterowania urz^dzen gasniczych, oddymiania i odprowadzania ciepla, systemy integracyjne urz^dzen przeciwpozarowych, zawory hydrantowe 52, urz^dzenie gasnicze na CO2, stale urz^dzenie gasnicze na gazy obojçtne i ich mieszaniny, stale urz^dzenie gasnicze na chlorowcopochodne wçglowodorôw oraz niektore podzespoly urz^dzen gasniczych tryskaczowych i zraszaczowych.
Jednostka aprobuj^ca CNBOP uznaje wyniki badan:
• laboratoriôw akredytowanych zgodnie z przepisami o systemie oceny zgodnosci;
• laboratoriôw zagranicznych, jezeli wynika to z umôw miçdzynarodowych oraz laboratoriôw notyfikowanych w Komisji Europejskiej, zgodnie z dyrektyw^. Rady 89/106/EWG z dnia 21 grudnia 1988 r. w sprawie zblizenia ustaw i aktôw wykonawczych Panstw czlonkowskich dotycz^cych wyrobôw budowlanych (Dz. Urz. WE L 40 z 11.02.1989 z pôzn. zm.);
• innych laboratoriôw krajowych i zagranicznych, z ktôrymi Jednostka Aprobuj^ca zawarla porozumienie w tym zakresie.
Jednostka Aprobuj^ca moze uznac na z^danie Wnioskodawcy wyniki badan laboratoriôw krajowych i zagranicznych, jezeli wykonane s^. one metodami akceptowalnymi przez tç jednostkç. Jednostka Aprobuj^ca zastrzega sobie prawo przegl^du i oceny metod, l^cznie z oglçdzinami stanowisk badawczych na miejscu.
Badania, ktôre w procedurze postçpowania aprobacyjnego byly podstaw^. do ustalenia wlasciwosci techniczno-uzytkowych wyrobu mog^. stanowic badanie typu w ocenie zgodnosci.
Aprobata techniczna obowi^zuje od dnia jej wydania i jest udzielana na okres 5 lat. Okres ten moze byc przedluzony na wniosek jej wlasciciela, bez przeprowadzania ponownego postçpowania aprobacyjnego.
Tresc aprobaty jest jawna i podana do powszechnej wiadomosci przez jej publikacjç. CNBOP jako jednostka aprobuj^ca zapewnia Wnioskodawcy poufnosc zastrzezonych przez niego materialôw, w szczegôlnosci opisôw technologii, wynikôw badan, analiz i obliczen, ktôre sluzyly do udokumentowania przydatnosci wyrobu do jego przewidzianego
zastosowania w budownictwie. Ubiegaj^cy siç o aprobatç moze przy skladaniu wniosku zastrzec, które z przedstawionych przez niego materialów nalezy traktowac jako poufne.
Aprobata techniczna moze byc uchylona przez Jednostkç Aprobuj^c^. w przypadku zmian w odrçbnych przepisach, normach i przepisach ustanawianych przez organizacje miçdzynarodowe, jezeli wynika to z zawartych umów, istotnych zmian w podstawach naukowych i stanie wiedzy praktycznej oraz nie potwierdzenia, w trakcie stosowania wyrobu budowlanego jego pozytywnej oceny przydatnosci.
Aprobata moze byc takze uchylona z inicjatywy wlasnej Jednostki Aprobuj^cej lub na wniosek Glównego Inspektora Nadzoru Budowlanego, po przeprowadzeniu postçpowania wyjasniaj^cego z udzialem Wnioskodawcy. Warunki uchylenia aprobaty technicznej okresla rozporz^dzenie Ministra Infrastruktury z dnia В listopada 2004 r. w sprawie aprobat technicznych oraz jednostek organizacyjnych upowaznionych do ich wydawania.
Centrum Naukowo-Badawcze Ochrony Przeciwpozarowej przedklada Ministrowi Budownictwa coroczn^ informacje o przebiegu dzialalnosci aprobacyjnej.
CNBOP publikuje na stronie internetowej www.cnbop.pl informator zawieraj^cy: wykaz asortymentowy wyrobów budowlanych objçtych dzialalnosci^ aprobacyjn^. jednostki, opis postçpowania aprobacyjnego, czas potrzebny do jego przeprowadzenia oraz informacjç dotycz^c^ oplat za t^ dzialalnosc.
Informator jest dostçpny oraz publikowany w formie wydawnictwa dla kazdego klienta CNBOP. Aktualnie dostçpne jest wydanie IV „Informatora ..." obowi^zuj^ce od 1 stycznia 2007 r.
Jednostka aprobuj^ca prowadzi i publikuje, takze na stronie www.cnbop.pl, rejestr udzielonych i uchylonych aprobat technicznych.
Od 2004 roku CNBOP, jako jednostka upowazniona do udzielania aprobat technicznych, w ramach dzialalnosci Zakladu Aprobat Technicznych, wydalo ok. 160 aprobat technicznych, potwierdzaj^c tym samym pozytywn^. ocenç techniczn^ i przydatnosc wyrobu budowlanego do stosowania w budownictwie w zakresie ochrony przeciwpozarowej.
Centrum Naukowo-Badawcze Ochrony Przeciwpozarowej, dzialaj^c jako Jednostka Aprobuj^ca w trybie i zakresie okreslonym w rozporz^dzeniu Ministra Infrastruktury z dnia В listopada w sprawie aprobat technicznych oraz jednostek organizacyjnych upowaznionych do ich wydawania oraz w zwi^zku z art. 9.1, ust. 5 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o wyrobach budowlanych informuje bezzwlocznie o kazdej kolejnej udzielonej aprobacie technicznej Glównego Inspektora Nadzoru Budowlanego, dol^czaj^c do informacji jeden egzemplarz aprobaty.
