CC BY
36
DOI 10.20310/2587-6953-2019-5-19-388-397 УДК 008+316.75
Руханияттыц мэнш насихаттау ^лжан Кажым^раткызы ТУЛЕКОВА
«Туран» университетi 50013, Казахстан, Алматы каласы E-mail: gulzhan-saken@mail.ru
National culture meaning in spirituality development
Gulzhan Q. TULEKOVA
Turan University 16a Satpayev St., Almaty 050013, Republic of Kazakhstan E-mail: gulzhan-saken@mail.ru
Значение национальной культуры в развитии духовности
Гульжан Хажмуратовна ТУЛЕКОВА
Университет «Туран» 050013, Республика Казахстан, г. Алматы, ул. Сатпаева, 16а E-mail: gulzhan-saken@mail.ru
Туйшдеме. Макалада заманауи акпараттык когам даму кырларыныц бэсекеге кабшетп мэдени орта мен болашак журналистердщ калыптасу жолдарына негiз болатын шыгармашылык мураларды насихаттау карастырылады. Тарихты жацгырта отырып, сана кодынын ашыктыгын прагматик жастардыц бойынан табылатын асыл касиеттердщ бой квтеруi, кайта есуге непздейдг ¥лттын руханияттыц жете байлыгына салтанат куру ыстык жYректiлердiн кэсiбiи багдарын ныгайта туспек. Макалада элемдi тац калдырган улы тулгалардыц зерттеулерi мен улттык кодтыц нышаны болган тарихи муралар мен халык акын-жазушыларыныц шыгармаларында козгалатын тарихи окигалардыц накты мэлiметтерiмен дерек квздерiнiц айкындыгы талданады. Тшдак катысым деретi фактiлермен аныкталады. ¥лттык концептiлердiц когнитивтiк лингвистикада, этнолингвистикалык, психолингвистикалык сарында бет алуынан улттык кодтыц элеуметпк насихатталуынан шыгатын бiрнеше танымдык фреймдердiц танылуы аркылы тарихи-эдеби багыттагы акын шыгармаларыныц жаца жацгыруына жол ашылып отыр. ТYрлi шыгармалары аркылы тулганы танудыц аспектiлерiн шыгарма желтанщ курылымын талдау мен оны зерттеу аркылы тарихи окигалардыц авторлык бейнесшщ баяндауы аркылы танылатын. Абай Кунанбаев, Шэкэрiм Кудайбердиев, М. Шаханов, С. Елубав, Ш. Муртазаныц, Б. Бедел-ханныц, К- Сарсенбайдыц зерттеулерi мен тандамалылары улттык нышанды бередi. ¥лттык рухтыц акикатын взiндiк жаца жыраулардыц жаца форматта берiлген Назира улпсщде усынылатын акикатты терец мазмунда ашылатын тарихи окигалардыц курылымын есiм тiркестерi мен фразеологиялык оралымдар улттык аспектшщ кврiнiсi гана емес, этолинвистикалык танымыныц табигатын улттык аспаптардыц атауымен бершетш бвлiмдердi талдау аркылы кврiнiс берепндт айкындалды.
Т1рек свздер: улттык таным; бейвербалды катынас; отандык мэдениет; улттык рух; саяси пiкiр; аспкетi; мэдени кластер
Abstract. The creative heritage popularization is the basis for the development of the modern information society, the formation of a competitive cultural environment and future journalists. With history modernization consciousness sets the code's brightness to the pragmatic young generation, the revival of its noble qualities. The triumph of the spiritual wealth of the nation will strengthen the profession of a warm heart. We analyze the clarity of data sources with specific facts on historical events occurred in the works of historical heritage and national poets and writers, who are na-
© Тулекова Г Д., 2019 ISSN 2587-6953. Неофилология. 2019. Том 5, № 19. С. 388-397.
tional symbols, great people who struck the world. The facts of language activity are determined by the historical facts. The recognition of a number of cognitive frameworks from national propaganda of the national code through national concepts in cognitive linguistics, ethnolinguistic, and psycholinguistic sophistication opens the way for a new revival of the poets' and writers' works. We recognize personality aspects through analysis of various works on history events. The works of Abai Kunanbayev, Shakarim Kudaiberdiev, M. Shakhanov, S. Elubayev, S. Murtaza, B. Bedelkhan, K. Sarsenbai are the national symbol. The essence of the national spirit is that it reflects the character of historical events that are deeply revealed in the Nazir model presented in a new format, and reflects the character of ethnological knowledge not only through the national aspect of word combinations and phraseology, but also by analyzing the sections of national instruments. Supervision of Republic prepared the plan of future popularization of historical and cultural heritage of Kazakhstan as in the country and abroad.
Keywords: national cognition; unconscious communication; national culture; national spirit; political opinion; aspiration; cultural cluster
For citation: Tylekova G.Q. Ry'hani'yattyn' ma'nin nasi'hattay' [National culture meaning in spirituality development]. Neofilologiya - Neophilology, 2019, vol. 5, no. 19, pp. 388-397. DOI 10.20310/2587-6953-2019-5-19-388-397 (In Kazakh, Abstr. in Engl.)
Аннотация. Посвящено популяризации творческого наследия - основы развития современного информационного общества, формирования конкурентной культурной среды и будущих журналистов. Модернизируя историю, сознание задает яркость кода прагматичному молодому поколению, возрождению его благородных качеств. Торжество духовного богатства нации укрепит профессию горячего сердца. Анализируется ясность источников данных с конкретными фактами об исторических событиях, произошедших в произведениях исторического наследия и национальных поэтов-писателей, которые являются символами нации, великими людьми, поразившими мир. Факты языковой активности определяются историческими фактами. Признание ряда когнитивных рамок от национальной пропаганды и национального кода через национальные концепции в когнитивной лингвистике, этнолингвистической, психолингвистической изощренности открывает путь для нового возрождения произведений поэтов-писателей. Аспекты личности распознаются через анализ рассказов авторов об исторических событиях путем их изучения. Творчество Абая Кунанбаева, Шакарима Кудайбердиева, М. Шаханова, С. Елубава, Ш. Муртазы, Б. Бедельхана, К. Сар-сенбая - национальное достояние. Суть национального духа заключается в том, что он отражает характер исторических событий, которые глубоко раскрыты в модели Назира, представленной в новом формате, и отражает характер этнологических знаний не только с помощью национального аспекта словосочетаний и фразеологии, но и путем анализа разделов национальных инструментов. Руководством Республики разработаны меры по дальнейшему продвижению и популяризации историко-культурного наследия Казахстана как в стране, так и за рубежом.
Ключевые слова: национальное познание; бессознательное общение; национальная культура; национальный дух; политические убеждения; стремление; культурный кластер
Для цитирования: Тулекова ГД. Руханияттыц мэнш насихаттау // Неофилология. 2019. Т. 5, № 19. С. 388-397. DOI 10.20310/2587-6953-2019-5-19-388-397
Рухани жацгыру багыты бойынша кешецщ ю-шаралар жYргiзiлiп келе жат;аны бYгiнгi ^нннщ жетют1ге айналган. Бшм беру багдарламаларыныц непзп басымдыгы езгерютерге Yнемi бешм болу жэне жаца бшмд1 мецгеру ;абшетш дамыту болуга тшс. Бшм алудыц жалпыга орта; болуы ;ажетп екендшн жэне оныц ертецп тарих болып ;ала беретвдшн, сол Yшiнде ете жылдам дамуы бар дэу1рдщ естн ашу
керектшнге мэн берген д^рыс. Осындай жагдайда ез кэс1бш негордым ;иналмай, жещл езгертуге ;абшетп, аса бшмдар адамдар гана табыс;а жетш отырады1,
1 «^азак;стан Республикасыныц мэдени саясатыныц тужырымдамасы туралы» ^аза;стан Республикасыныц Президент! Жарлыгыныц жобасы туралы ^аза;стан Республикасы Yкiметiнщ 2014 жыты 22 к;ыркYЙектеri № 998 ;аулысы.
Постановление Правительства Республики Казахстан от 22.09.2014 № 998 «О проекте Указа
жайында Н. Назарбаевтьщ бугшп журнали-стер Yшiн бiрнеше кэсшт уршыктай ирiп алуга кабшетп болуы, ез кэабшщ болашагы кец екендшн керсетедi. Сейте отырып, бшмнщ салтанант одруына, табысты болудыц ец iргелi, басты факторы бiлiм екенiн эрюм терец тYсiнуi керектiгiн баса айтады. Алдымызага койган максаттардыц езегi болып отырган, бэсекеге кабшетп болаша^ журналистердщ шыгармашылыкка негiзделуi улттык кундылыктардыц насихат-талуы мен танымнан бастау алады. К. Мэс> мовтыц пiкiрiнде керсетшгендей, отандык мэдениеттi элемдiк мэдени кещстшке ыкпалдастыру жолдарымен танысуды усынады. Рас, бул Казакстанныц тарихи-мэдени мурасын елiмiзде де жэне шет елдерде кещнен алга кою жолдарын карастыру шараларын тануды бiлiуге шакырады2. Будан меншiктi улттык брендтердi калыптастыруын практикалык кундылыктар жолында iзденiстер жYргiзуге, бэсекеге кабшетп мэдени ортаны жэне заманауи мэдени кластерлердщ тез дамуына жол ашады. Осы тургыда, жасалган мемлекетпк жагдаяттармен тарихи-мэдени мураны одан эрi сактау жэне танымал ету максаттарында жYзеге асырылатын енердщ барлык тYрлерiмен танысуга болашак журналистердi негiздеу болып табылады. Энiмдердi антропроцентистiк багытында танылатын бiлiм нэтижелерiнде, танымдык шыгармашылык ю-эрекет, iскерлiктi калыптастыру болары сезсiз. Осы тургыдан келсек, тацдау компонентiне енпзшш отырган, «Насихаттау ретiнде шыгармашылык енер ешмдерЬ> атты пэннiц бYгiнгi тындаушыныц, ертецгi журналистiц когам Yшiн де, ез ортасы Yшiн де, ез Отаны Yшiн де жасар ю мен аткарар кызметiне ушан-тещз пайдасы зор. Сонымен катар шыгармашы-лыктыц жаца кырларымен танысуга, кэшби багдармен камтамысыз етiлуге, букаралык акпарат куралдарыныц саяси позициясын жiтiлдiруге арналган устанымдарды, оныц механизмдерi ретiнде медиа-технологиялык
Президента Республики Казахстан «О Концепции культурной политики Республики Казахстан». URL: https://zakon.uchet.kz/rus/docs/P1400000998 (дата обращения: 04.01.2019).
2 URL: www.kazakhstanzaman.kz/.../shilikti-alty-n-adamy- sa-tardy-t(дата обращения: 04.01.2019)._
эдiстердi (медиа-тестшу, медиамониторинг, промо-акциялар, БАК тарату кызметш ашуга багытталган акпараттык наукандар т. б.) когамдагы демократиялык устанымдар мен кагидаттардыц сакталуына мэн берiп отырады. Баспасез бостандыгыныц аркасын-да Тэуелшздштщ 25 жылында елiмiздщ букаралык акпарат куралдары сандык тургыдан да, сапалык тургыдан бiрнеше есе есп. Акпараттык кещспк кец аукымды сандык тургыда ерiс алган заманда, студенттердiц кызыгушылыктарымен катар дайын акпараттарды дурыс кабылдап, орынды жYзеге асыру, тиiмдi шыгармашы-лыктыц кайнары болып отыр. Бул пэннщ ерекшелiгi эдебиет, дш, енер, тарих, кино, сурет енерi мен Кецестiк дэуiрден берi айтылмай келеген тарихи дерек кездершщ бiте кайнаскан езегi болып отыр. БYгiн де халык назары ершаз зер сала карайтын, мына мысал соныц бiрi «Тайна гробницы Тимура Проклятие Тамерлана» - 134 231 керермеш бар, езвдш пiкiр калдыруга болады. Жогары да атап еткенiмiздей, насихаттаудыц нактылыгын бYгiн де шыгар-малар желiсiнен акпараттык «ашык жариялымдардыц» демократиялык YPДiстер-дiц колжетiмдiлiгi Yндесуiмен сэкес келуiнде. М. Шаханов «Жацгырык немесе Аксас Темiр калай басталды», «Эмiр-Темiрдiц соцгы есиетi» атты шыгармаларындагы рухани мазмунды акпарат белгiлi уакытка гана тэуелдi емес, адам баласымен бiрге жасайтын емiрлiк, тYрлi кезкарастар мен емiршец мэселелер болып кала береди Тарихи деректердi акын шыгармасындагы дерек кездердi кайдан алды деген сурактар кецiнен карастырылады. Жер-жаhанды жаулаган ханныц кезiнiц ушына iлiнген ауыр аякты аруды жолымды кестiц деп жазалап, елiмшi етiп тастап кеткен, ана каргысыныц зары студент жYрегiн тербетпей коймайды. Акынныц Аксак Темiрдiц бiр аягыныц аксас болуы осы жерде керсетшеген деректердiц журналистiк iзденiстiц керек екендiгiн кажет етедi. Студент бойына М. Шаханов шыгар-масымен таныс бола отырып, оныц мазмунымен шектелiп коймай, тыц деректермен iзденiсiн арттырып отыру, шынайы техникалык мYмкiндiктердi мецгеру дагдыларын калыптастыра бiлуi сандык жуналистер Yшiн мацызды. М. Шаханов
жырына ар^ау болган Эм1р-Тем1р Сталин Yшiн аса кунды, эр1 рухтыц мазасын алмауын, тайга тацба етш жазылган тас бетшдеп айшыщты сездердщ шынайылыгы дерекп фильмде айтылады. Эм1р Тем1рдщ рухы Мэскуге багытталган мезеттеп, ¥лы Отан согысыныц басталуы сия^ты деректердщ болуы а^и^атын керсетедь Бул дерекп фильмд1 кере отырып, еткен тарихтыц ^ателш мен салт-дэстурдщ курметтелмеу1, ез хал^ыныц мэдени мурасыныц тецкершгендтн бшген тындаушы назары тYрлi кунды niKip жасаушылармен толыгады. «Тастан еpiлген мыц баспалда^...» атты ма^аланыц3 А^сас Тем1рдщ Кожа Ахмет Яссауий мазарын т^ргызудагы, Казандыщтардыц 6Yrmri кернюш тамашалаудагы мыц баспалакгыц ею юршшшщ ^алапбай ^алуындагы, Хасан шебердщ А^са^ Тем1рдщ 4-то^алы Тацшолпанныц с^лулыгын жайлы сырларын тарихи факторлармен ащындау, насихаттау ар^ылы жYзеге асырылып отыр. Бул тарихи кундылыщтардан студенттщ археологиядан, тарихтан, ^ызыщты тарихи деректемелерд1 артефакторлар ар^ылы танып непздеуге жол ашып отыр. Демек, болаша^ кэс1би журналистщ рухани жацгыру багытында дамитын алгы шарттардыц ^алыптасу болып табылады.
Адами капитал - жацгыру непз1нде. Бул -БАК-тыц дерек кез1. Бшм берудщ жаца сапасын барлыщ жастагы азаматтарды ^амтитын жолы болып келу1, бшм беру ю1нде ез1м1здщ озыщ жYЙемiздi куруды жеделдету ^ажеттшп бYгiнгi кYн талабы.
Ашаршылыщ жылдарындагы ел зуламатыныц тарихы, 4 миллион ^аза^тыц ашарлывда ушырауы, ел нэубатын бYгiнгi урпавда жасырмай, шындыщты бшетш уа^ыты жетш отырган шагын растаушы пшрлер айгагы ащындалды. Жазушы, «Мэцгшк Ел ^айраткерЬ> Смаг^л Елуба-евтыц «А^ боз y®>, «Мшэжэт» романдары сталиндш ^уFын-CYpгiннiц а^паратты осыныц аЙFаFы. Эз1нд1к осы алацда ойалмасулармен толыFып, пЫрлер сайысы ^алыптасады. Бул шыFаpмалаpдыц элемдш децгейде таралуы, тарихи кундылыщтар болып саналуы улт мYДдесiне ^ызмет етедь
3 Егемен Казахстан. № 6. 2018 ^ацтар. _Казахстанская Правда. 2018. № 6. Январь._
С. Елубай адамныц жандуниесшдеп кубылыстар мен арпалыстарды, табигат кврiнiстерiн бояуын шынайы суреттейдi. «Ак боз» роман-трилогиясы ХХ гасырдыц бiрiншi жартысында бастан кешкен халык трагедиясыныц энциклопедиясы деп мамандар жогары бага берген [1].
¥лттыц улт болып калыптасу вз тарихын курметтеуден бастау алады. Аспан ашык муражайлар туралы Зайсанныц Шшкп ауылынан 65 шакырым жерде орналаскан Бэйгiтвбенiц корымынан табылган Алтын адамныц 2009 жылы табылу археологиялык жумыстарды жYргiзiлуiн де жеткiзетiн осы -журналистер когамы. Зерттеу жумыстарын т. г. д., профессор Эбдеш Тэшкенулы Твлеубаевтыц басшылыгмен iске асканды-гын аркылы накты деректердi тыцдап, квзбен квредi. Тарихшы вмiрiнiц кундылыктары зерттеуi вз вмiрiнiц бар гумырыныц аскан мэнi болып табылды. Талмайтын кажырлы-гы, киыншылыктармен келуi талай жастыц ынталы жYрегiн оятты.
Эйтсе де, когамда белец алган устамдылык, канагатшылдьщ пен кара-пайымдылык, Yнемшiлдiк пен орынды пайдалану квргендiктiц орнын квлецкелш басып жатканы белец алгандыгын жасыра алмаймыз. Эз кезiнде Абай кагат, рахым ойлап кой, бес асыл iс бiлсецiз ойын аткан. Акынныц <^ылым таппай мактанба» влецi мен Отыз сегiзiншi карасвзiндегi аса Yлкен мэн бере айтатын жан мен тэн, адамныц iшкi, сырткы сезiм мYшелерi, канагат, ерiншектiк, надандык жэне жуан мэрттшк туралы тужырымдары Дауанидыц ойларымен сабактас, Yндес келедi. Абайдыц:
Шын свз кайсы бше алмай, Эр нэрседен кур калма. Муны жазган бшген кул, Fуламаhи Дауани, Солай депт1 ол шыншыл, Сезш окы жэне ойла..., -
деп, Дауани еамше ерекше токталуында Yлкен ой, терец сыр жатыр. Дауанидыц пайымдауынша, баланы тэрбиелеудi ерте колга алып, олардыц дак тYCпеген санасына iзгiлiктi нэрселердi еге бiлу кажет. Эйткенi, олардыц санасы, жас кезвде ете туткыр да алгыр келедь Абай да осы пiкiр тургысында: «Тез Yйренiп, тез жойма, Жас уакытта квцiл -
гул...», деп, бала санасыныц жылдам кабылдаFыш касиетш жас уакытта боска ж1бермеу кажетпгш ескертедь Адамныц балалык шаFыцда ДYние тануFа куштарлы^ы мен жан кумарыныц ерекше артатынды^ына акын Жетшш1 сезшде де токталып етед1. Дауани баланыц жаксы, жаман мшезге ие болуы, оныц кандай адаммен карым-катынас жасауына, юмнен тэрбие алуына байланысты екенш айта келш, оларды терю ыкпал жасайтын жандардан аулак устауFа кецес береди Бул пшр Дауанида жалпы айтылса, Абай елецщде казак болмысына сай одан эр1 терендетше, жетшд1ре тYCкен. Ол ез1 ем1р CYpiп отыpFан элеуметпк ортада орын алFан «бес душпаннан» бес тYpлi зиянды мшез-кулыктан эрб1р адам боламын деген жас есшр1мнщ сактануы керектшн ашы^ айтады [2-150].
Студенттер кауымы Yшiн каз1рп жацалыктар элеуметпк медиа кецсттнде ездершщ кэс1би релдершщ езгергендтн бшед1, яFни аппарат жинаушылар мен таратушылар ретшде элеуметпк диалогтыц кундылы^ын арттырудыц эдютерш таба б1лу1д1 кезейдь Б1здер, сабак барысында мецгершген деректердщ жалFасын Алматы каласындаFы Мемлекетпк Орталык муражайда «Алтын ;ор» атты бел1мнен осы Шшктщен табылFан жэд1герлерд1 сахат дэрютер1мен уштастырудан акпараттардыц тшмд1 таралуы мен шы^армашылыкка баFытталуFа мYмкiндiктеp жасайтындыFын тYсiнемiз. Сонымен катар, бул Казакстандык букаралык акпарат куралдарыныц саяси позициясын жетшд1руге аpналFан устаным-дар мен баFытталFан акпараттык-сарапта-малык екшдш кызметш YЙлестipуге, колдана бшуге жол ашады.
Каз1рп тш Fылымында тшдщ «карым-катынастыц аса мацызды куралы болу» кызмет1мен катар дYниетаным куралы болу кызметше ерекше назар аударылады, ейткеш адамзаттыц ойлауымен байланысты саналы эрекетшщ нэтижесшде жинакталFан дYние -элем туралы бшм коры эр улттыц езше тэн мшез-кулык, жан-дYниесi, психологиясынан хабар береди
Журналистщ жеке брендш калыптастыру шынайы бшм мен насихатка байланысты, сонымен маркетинг саласыныц б1те кайнаусы жаца баFыттыц непз1 болды. Бул
тарих, сауда, дэуiр байланысын вз киялында жYргiзетiн шебер журналистiк колындагы дерек екендiгi айта кеткен жвн. Будан «Келер дэуiрдiц журанлистерi жай гана жазуга кабiлеттiлiктiц болуы жеткшкп емес, олар вздерiнiц жумысын жецшдету Yшiн деректердi квшiру, статистикалык багдарла-малыкты камтамасыз етудi пайдалана бшу, элеуметтiк жацалыктар агымын талдауга, веб-сайттар стратегиясын жэне техникалык мYмкiндiктердi мецгеру дагдыларын калыптастыра бiлуi тшс» [3-230]. Эмiр шежiрелерiн жасайтын публицистика жанрлары аркылы баспасвз, радио, теледидар, кино сиякты тYрлi букаралык акпарат куралдары аркылы жYзеге асады. Осылайша журналистика мацызды когамдык-саяси рвл аткарып, журтшылыкка элеуметтiк белсендiлiк тугызып, шындыкты ашып бередi. Журналистiк ерекше кызмет -халыктыц квзi, колы. Дер кезвде жауап берiп, элеуметтiк дамудыц тYрлi жолдардын карастырып, жария жасауы кажетп. Журналист вз кэсiбiн бул салада когамдык-саяси кызмет жасаудыц внерш игередi, элеуметтiк жагдаяттарга араласады [4-1].
Академик F. Есiмнiц: «..^здщ вмiр CYрiп жаткан когамымыздыц мазмунын аныктайтын фактор - акпарат. Оны бiз акпараттык когам деп жYрмiз. БYкiл элем бiр сэтте Yйiцiзге сыйып кетедi. Интернет, электрондык пошта жуйеа, жетiлген коммуникация элемдi тутастырып барады. Бурынгыдай эр елдiц «сырын» сактауы мYмкiн емес. Ел iшiндегi окига кYнi ертец элем тiлдерiндегi басылым беттерiнде жария етiлмек. Муныц бэрi казакстандыктардыц ой-врiсiне, сезiм-санасына, мшезше, турмысына сапалы взгерiстер енпзуде» - деген пiкiрi интернеттiц зор мYмкiндiгiн паш етедi [5-2].
Когамдык хабар тарату концепциясы 3 тYрлi кагидатка негiзделедi. Олардыц бiрiншiсi, когамдык хабар тарату кызметшщ тэуелсiз плюралистiк эюмшшк кецесi сиякты курылымдардыц тэуелсiздiктi кепш етуi саналады [6-25]. Келесiден, когамдык хабар тарату тургындардыц мYДдесi мен кажеттшктерш канагаттанарлык кешлдендь рiлген каржыландыру квздерiнiц болуы, соцгысы, когамдык хабар тарату кызметт^ когамныц алдында, эаресе, когамдык
корларды жузеге асыруда алдагы мiндеттерiн орындауда есептi саналады [7-45].
Демек, насихаттаудыц рухани ундылыктары журналистер Yшiн кэсiби жетiлуге непз болады.
Адам мен тiл, адам мен дуние (материалдык), адам мен гарыш, адам мен галам, мэдениет пен вркениет, ондагы адам орны сиякты жалпы адамзаттык мэцгiлiк мэселелердщ кай-кайсысы болмасын тiлдi айналып втпейпш белгiлi. Акпараттык технология Yстемдiк етш, жаhандану YPДiсi кец канат жайган казiргi заман тiлдi адам табигатымен, этнос, улт, халык сиякты тщдш кауымдастыктыц тарихи-мэдени, саяси-элеуметтiк емiрiмен бiр-тутастыкта карасты-руды талап етедь Осымен байланысты тiлдiк бiрлiктер мэш адам санасында кандай дэрежеде бейнеленетшдт таным терецдiгiне катысты болатындыгынан шыгады. Сондыктан зерттеудiц мэнi адаманыц, тшдш тулганыц взiн коршаган тылсым дYниенi тану эрекетiмен тiкелей байланысты. Ал адамныц осындай кYрделi конгнитивтi эрекетш тiл мен ойлаудыц аракатынасын зерттеу аркылы гана тануга болады.Концепт ретшде, эдетте, когамда тiршiлiк кешiп отырган адамныц элем туралы мэдени-улттык ДYниетанымын бiлдiретiн тiлдiк бiрлiктер танылады. Соныц нэтижесiнде тiл мен адам санасы арасындагы катынас осы концепт аркылы юке асырылады. Демек, бул жерден шыгатын корытынды: концепт -индивидуалды тулганыц тiлдiк санасыныц бiрлiгi, ал сана - мэдениет пен руханияттыц айнасы. Сырттан алынган акпарат адам санасына келiп жетедi, одан вцделед^ реттеледi, жYЙеге тYседi жэне сакталады. Сана екi адамныц взара карым-катынаска тYCкен жагдайда акпаратты беру Yшiн тiлдiк куралдарды тандауды кврсетедь Свздiц взiндiк касиеттерiнiц взгерiссiз семанти-калык тiрегi концепт - свзде жасырын тацбаланган белгiлi бiр ултка тэн сананыц взiне гана лайык бiр бвлшегi. Акын Б. Бе-дельханны: «Рух жыры» поэмасыныц «Тиек» деп аталатын бвлiмiнде: «Тылсым эуеннен сикырлы Yн шыгарып, уiлдеген Yннен саз кураган улы даланыц улагаты сол - менiц вр рухыма дем берiп турды».
Ана тшм - Сака тшм ед1!
Тэщр1мен де тец сейлесетш!..
Ана тшм - мейр тунган тума тшм ед1,
даламныц тасын да тебiрентiп, тербететiн! Бул жердегi сез пркестерше курылган концептiнiц скрит формасы ана тш - Сака тiл, Тэщр тiлi, Мейiр тунга тiл, Тума тш, Тасын тербейтiн тiл деп ойсурет аркылы «Рухты» - казаки рухты бейнелейдi. Фрейм -концептшк курылым элементiн танытатын карапайым форма. Ол концептшщ ец жакын семаларынан куралады жэне ассоциативтi, стеоретиптiк тацбалар аркылы кершю табады. Концепт тиш^ санада бейнеле-нуiне карай эр тYрлi формада керiнiс алады.Ол карапайым форма, ягни фрейм, кYрделi форма (скрит), окигалы форма (сценарий). Сез ^ркестерше курылган концептiнiц скрит формасы акындар суреттеуiнде сценарий, сызбалы форма, ойсурет аркылы жYзеге асып отырады. Адам санасында калыптаскан бул формалар концептiлiк бейнеленуi кезiнед, курылым элементтерiн акпараттарды ендеу кезiнде жYзеге асырылады. Сезiц семантикалык, ассоциациялык ерю концепт мазмунын айкындайды. Семантикалык ерюте ец мэндi белгiлер аныкталады. Ал ассоциациялык ерюте косымша лингвокогнитивтi, лингво-мэдениеттанымдык бiлiм жYЙесi ашылады. Осыдан концепт беретiн акпарат прагма-тикалык танымдык максат, аялык бiлiммен толыктырылады. Бiрак кез келген атау концепт бола алмайды. Шындык емiрдегi белгш бiр мэдениет Yшiн кажеттi атау концепт дэрежес болады. Семантикалык мазмунды ашатын тиiстi обькетiге катысты мэтшнщ концептуалды мэнге иеленген мазмун жэне акпаратты ашатын прек сездер болады. Лингвистикалык талдаудыц негiзi максаты концептуалды мэндi аныктау болса, ол ею тYрлi эдiс-тэсiлi 1) шыгарма мазмунынан - концептуалды мэнге, 2) тшдш куралдар аркылы - концептуалды мэнге талдау жасау. Бул акындар колданысында Yзiлмей жалгасын тауып отырады жэне поэтикалык образ жасауда жYзеге асады. Кей жагдайда лексикалык бiрлiктер вербалды тYрде берiлгенiмен, мэтiннiц магыналык ерiлiмдерi жасырын импликация ретiнде
колданылады. Шыгеарма аясында не тутас б1р шыFаpма, не б1р шыFаpма тшндеп б1р шумакта, не б1р тармакта концепт ерюше катысты объекпге айналады. Вербалды (тшд1к) амалдар болып табылады. Бейвербалды (тшд1к емес) амалдар болып танылады. Бейвербалды деген сез - адамныц KоpшаFан ортамен карым-катынасын, субьектшщ тYpлеpiне кецiл-кYЙ, мшез-кулкын айтады. Журналист-каламгаер Кали Сарсенбайдыц «Шер Шындык» атты шыFаpмалаpында усынылатын, айталык: «Оныц эдшд1к Yшiн шырылдап шындыкты айтатыны арыстандай акырып тенд1к сурауында. Акикатты аялайтындар Yшiн ол эл1 де бишненде, солай бола да береди.. Арлан б1реу, каскыр кеп, дегендей, акпараттыц арланы, улт баспасыныц б1рнеше буынына устаз болFан ШеpаFаныц мектебшен эл1 де окып YЙpенеpiмiз кеп. Ол б1з Yшiн Yздiк эталон», болатын ойды жетектей тYседi.
Коммуникациялык мацызды элемент бейвербалды куралдармен уэжделген тшд1к б1рл1ктер элеуметпк лингвистикалык акпараттарды береди Енд1 осы когнитивтш туpFыда талданып жаткан тшд1к б1рл1ктерд1 саралай карасак, б1р1 метафораларды нысан етш алса, енд1 б1реулер1 шыFаpмалаpдаFы кешпкер тшн, тшд1к тулFалаpды, келесшер1 макал-мэтелдерд1, терминтану б1рл1ктерш, т.с.с. каpастыpFан. Ал синтаксист^ б1рл1ктер, яFни сез т1ркес1, сейлем, оныц тYpлеpi, сейлем мYшелеpiнiц танымдык непз1 казак тш бшм1нде эл1 сез бола коймаFан. Сондыктан жумыста сез т1ркес1, оныц ш1нде басыцкы сыцарлы сез т1ркестершщ танымдык табиFаты алFаш рет зерттелгел1 отыр. Когнитивтш тш бшм1нде 6yrw элем бейнесшщ адам санасында бейнелену мэселес мацызды оpынFа ие. Тшдщ KOFаммен, ойлаумен, мэдениетпен, таным-мен, адам болмысымен байланысы казак тш бшмшде тшдщ пайда болуын, тш дамуыныц шю зацдылыктарын, тшдщ курылымдык-жYЙелiк ерекшелштерш, сезжасамдык кабшетш, :^ымдык аясын т.б. аныктауFа аpналFан зерттеулерде ХХ Fасыpдыц басында-ак пайда бола бастады. Мэселен, казак грамматикасыныц непзш салушы А. Байтурсынулыныц «Тш - курал» атты ецбегшде тш мен адамныц б1ртутасты^ы
жайлы ойын айта отырып, «Тш - адамныц адамдык белпсшщ зоры» деген тужыpымFа келедь Т1лдщ болмысы мен табиFатын толыкканды тану Yшiн сол тшд1 жасайтын адаммен б1рл1кте карау керек. Осы талап тш бшм1нде антропоцентриспк баFытты дYниеге экелдь Осы антропоценриспк баFыт аясында карастырылатын Fылым салалары-ныц б1р1 - когнитивтш лингвистика. Когни-тивт1к лингвистика тш Fылымыныц теориялык саласы ретшде Х1Х Fасыpдан бер1 калыптаса бастады. Дыбыстык т1лде толып жаткан ортак сипаттардыц, универсалды кубылыстардыц баpлыFы алуан тшдердщ фактшерш б1р-б1рше салыстыра карау нэтижес1нде айкындалады. Оныц
айкындалуы адам баласыныц тшнде болатын ортак зацдылыктарды, универсал кубылыстарды зерттейтш, соныц непзшде жалпы тшд1к теориялык тужырымдар жасайтын жалпы тш бшмш дYниеге келт1рд1.
Когнитивтш лингвистика - тш мен танымныц, тш Fылымыныц жалпы тшд1к теориясы. Когнитивтш лингвистиканыц нысаны - тш мен танымныц б1рлестт, адамдардыц дыбыстык тш. Когнитивтш лингвистика Fылымы тшдщ танымдык касиетш, тшдщ курамын, функциялык сипаттарын, даму зандылыктарын, сырткы дYниемен, коFаммен, ой-санамен,
мэдениетпен карым-катынасын тYгел алып, жан-жакты зерттейдь Когнитивтш лингвистика ДYние жYзiндегi т1лдердщ барлы^ына немесе басым кепшш-гше тэн универсалды (жалпы) мэселелерд1 карастырады. Сонымен б1рге тш бшм1нде жалпы тшд1к теорияныц калыптасу тарихы, эр тYpлi тшдш кезецдерде, баFыттаpда калай шешшгеш де коса зерделенш отырылады.
Жалпы туpFыдан саралай келгенде, когнитивтш лингвистика ХХ Fасыpдыц алFашкы ею он жылды^ында калыптаса бастады дегенмен, оныц кершютер1, яFни тш тацбаларыныц кемепмен акпаратты ецдеу жэне оны ез кажетше жарату ерекшел1ктер1 Х1Х FасыpдаFы тш бшм1ндеп теориялык ецбектерден-ак байкала баст^ан болатын. Ф. Соссюр, В. Штейнталь, А. Сепир, Б. Уорф, Л. Вайсбергер зерттеулервде кершю тапкан «эр халыктыц танымдык ерекшелш оныц тшнщ табиFатынан туындайтындыFы», «тш таpихилыFы мен мэдениет тарихы
жапсарлас дамитындыгы», «адам баласыныц образды ойлауы, дYниенi тануы тiл курылысымен тыгыз байланысып жататыны» туралы ой-пiкiрлер мен Ф.И. Буслаев, А.Н. Афанасьев, А.А. Потебня, Р. Якобсон сиякты орыс галымдарыныц плдщ конструктивтiк релi жэне оныц халыктык мэдениеттi, халыктык психологияны, халыктыц мифологиялык таным-тYсiнiктерiн калыптастыру ыкпалына арналган фундамен-тальдi зерттеулерi антрополинг-вистикалык iзденiстердiц гылыми iргетасы етiлуде [8-10].
Когнитивтi терминдер сездiгiнде танымдык тiл гылымына адамзат тiлiн жалпы хабарды усынуга, оны бiр кYЙден екiншi кYЙге ауыстыруга мYмкiндiк беретiн тацбалар жYЙесi, таным миханизмi эрi куралы ретiнде карастыратын лингвистика саласы деген аныктама бершген [9-53]. БYгiнгi кYнi бул лингвистикалык багыттыц езiндiк уFым-бiрлiктерi, устанымдары, гылыми-теорияльщ негiздерi калыптасып дамып отыр. АлFашында «когнитивтi» деген терминнiц езi нактыланбаFан, уFымдык бiрлiктерi жYЙеленбеген мэселе ретшде кабылданып келдi, сондыктан когнитивтi лингвистикаFа катысты пiкiрлер мен кезкарастар да бiркелкi болFан жок. Кейбiр зерттеушшер танымдык аспектiлердiц тiл бiлiмiн жаца деректермен толыктырFанын мойындаFанмен, бул баFыттыц лингвисти-каFа соны YPДiстер мен эдютер жYЙесiн экелмегенiн эрi когнитивт лингвистиканыц орныкпаFанын, ец алдымен, когнитивт емес лингвистиканыц жоFымен тYсiндiруге болатынды^ын ескертедi. Алайда, екiншi топ Fалымдары курылымдык тiл бiлiмiн танымдык лингвистикаFа карсы коя отырып, когнитивтi баFытта ХХ Fасырдыц аяFында дYниеге келген «кетершс», «бетбурыс» деп тYсiндiредi. Нэтижешнде тiлшiлер когнитивтi лингвистиканы пэнаралык байланыстыц керсеткiшi, тiлдiк шмдер тоFысы деп баFалайды.
Когнитивтiк лингвистика - Еуропада кещнен дамыFан лингвистика саласы. 1970 жылдардыц екiншi жартысында осы баFытты зерттеушiлер саны кYрт естi деуге болады. Когнитивтi лингвистиканыц непзп орталыFы КалифорниядаFы «Беркли Сан Диего», Нью-ЙорктаFы Буфалло университеттерi болып табылады. Ал еуропа елдершщ iшiнен осы
баFыттыц дамып келе жаткан жерлерi Голландия мен Германия болды.
Когнитивтiк лингвистиканыц непзп кершю Fылым шецберiнде зерттелуi немесе тш туралы пэндерде карастырылуы емес, он-да кез келген затты тiлдiк турFыда зерделе-генде, методологиялык езгерiстер, танымдык белгiлердiц болуында едь ЯFни осы Fылым саласыныц пайда болуы жалпы методоло-гиялык жактан дамудыц бiр керiнiсi едi. Тш бiлiмiнде танымдык баFыттыц негiзi Н. Хомскийдщ, Дж. Миллердiц, Ф. Джонсон-Лардтiц, Дж. Лакоффтыц, Р. Шенктщ, У. Чейфтiц, М. Джонсонныц, Т.А. Ван Дейктщ т. б. зерттеулерше CYЙене дYниеге келдi. 1950 жылдардыц соцында айналадаFы заттар болсын, кез келген дYниеге «YCтiртiн карау» тиылып, ендi жан-жакты, саналы тYрде зерттеу ерiс ала бастады. Сейтiп, FылымдаFы баFыт бiр кадам алFа жылжи тYCтi. Осы iргелi алFа жылжулар Н. Хомскийдiц «Терецдетiлген курылымдар» ецбеп, лингвистикалык семантиканыц кауырт дамуы, мэтш теориясындаFы лингвистикалык прагматиканыц пайда бо-луы, сонымен бiрге шынайы дискурсты тiлдiк бiрлiктердiц зацдылыктары непзвде керiндi. Осы барлык зерттеулер бастауыныц негiзгi максатына тiл фактiлерiнiц тYсiндiрiлуi, адамныц тiлдiк кабiлетiнiц терец зандылыктарыныц ашылуы, т. б. кiрдi. Мысалы, тiлдiк прагматика элеуметтiк контексте адам эрекет устанымдарыныц фактiлерiн карастырса, когнитивтiк лингвистика адам санасындаFы фрейм, когнитивтiк идеалды Yлгiлер, ментальды кецiстiк, адам кYшiнiц динамикасы, т. б. тYрлi YPДiстер мен когнитивтш курылым-дарды танытуFа тыры-сады.
1970 жылдардыц басында американ лингвисi У. Чейф тщ бiрнеше ецбегi жария-ланды. Мунда ол аFылшын тшндеп интонация мен сездер тэртiбi зацдылыкта-рын зерделей отырып, оларды адам санасындаFы акпараттардыц белсендi YPдiсiн адам жадындаFы ерекше курылымдармен байланыстыра зерттедi. Баскаша айтканда, адам емiрiнде болып жаткан не болмаса етш кеткен окиFаFа катысты жеткен акпараттардыц ми кыртысында сакталып, олар грамматикалык категориялардыц кемегi негiзiнде жарыкка шыFатындыFын жазды.
Ол: «Терец ойдан шыккан акпарат 6îp-бiрiмен уштасып жатады. Терец ой деп отырFанымыз - адамныц жай Fана кабылдаFан акпараты емес, тYсiнiп уFып, терец тYPде акпаратты ми кыртысына жеткiзуi. Адам кабылдаFан акпараттарыныц орнына жаца акпарат кабылдап отырады. Бiрак баска акпарат келгенде, бурыеты акпараттар шыгып кетпейдь Олар мида сакталады. Керек кезвде адам баска адам-дармен карым-катынас жасай отырып, сейлесу аркылы океаны еске тYсiре алады. бте кYрделi акпарат адам миында жылдар бойы сакталып калады. Алайда жай кабылдаFан (мелкий) акпарат пен терец ойлы (глубокий) акпарат арасындаFы шекара элсiз болады», - деп ез ойын тужырымдайды [10-26]. ОсыFан орай Fалым ез ецбегiнде 6îp сэтпк, кыска мерзiмдi жэне узак уакытты жады деп, жадыныц y™ тYрлi сипатына аныктама бередi. Сейтiп, У. Чейф баFдарламасы жады цызметгн уйымдастыру теориясы деп аталып, жадыныц тYрлерi мен ерекшелiктерiн белгiлi 6ÎP жаFдайларFа катысты зерттеуге баFытталды. Сондай-ак когнитивтш Fылым, оныц басты ерекшелiктерi мен баFыттарына алFаш назар аударFандар катарына Дж. Миллер жатады. Дж. Миллер ез нысанын когнитивтiк баFытта зерттей отырып, когнитивтiк Fылымныц жиырмасыншы Fасырдыц орта шенiнде туындаFан акпараттар теориясыныц жиынтыFы екендiгiн айтады [11-39]. Р. Шенк пен оныц шэкiрттерi адамныц ойлау эрекеттерш сурыптайтын кешендi теория мен концептуальды байланыстар теориясын сабактастыра келе, концептуальды хабарлар-ды ендеу мэселелерiмен шуFылданды. Р. Шенк барлык бiлiм атаулыны тек лингвистикалык терминдермен тYсiндiруге болмайды дей отырып, концептуальды бай-ланыстар тiлiн ойлап шы^арды, оныц негiзiне Р-Тrans - физикалык ауысу жэне М-Trans -интелектуальды ауысу деп аталатын
ауысудыц екi тYрi жатты. Тш мен танымныц аракатысын толык кабылдай коймаFан бул iлiмнiц накты танымдык Yлгiлердi курастыруда, тYсiну процесiндегi танымдык кугудщ мацызын сипаттауда езiндiк жетiстiктерi де болды. Ресейлiк зерттеулердiц бастамасын 1985 жылы В.И. Герасимов усыютан шолу, 1988 жылы баспадан жарык керген, тiлдiц когнитивтi аспектiлерiне арнаетан «Шетел тiл бiлiмiндегi жацалык» атты жинактыц ХХ111 томы курды. 1995 жылы жазылFан орыс тшндеп аудармалардыц топтамасы да «Тiл жэне интелект» деп атала отырып, тшаралык Fылыми байланыстыц да-муына ерекше Yлес коскан ецбектердiц катарына В.А. Маслованыц «Мэдениетта-ным», Ю.С. Степановтыц 1997 жылы шыккан «Константтар: орыс мэдениетшщ сездiгi» атты зерттеулерiн ерекше атап етуге болады. «Бул - орыс мэдениетшщ кундылыктарын жинактаFан алFашкы ецбек, «концепт», «констант» уFымдарыныц да мэдени непздерш талдауFа баFытталFан аса кажет зерттеулер катарын курады. Мунда «Шындык», «Зац», «Махаббат», «Сез», «Жан», <^ылым»... константтарыныц сипат-тамасы нактыланып берiлдi», - дей келе, автор мацызды лексикографиялык жумыстарFа 1996 жылы Е.С. Кубрякованыц редактор-лы^ымен жарык керген «Когнитивтi терминдердiц кыскаша сездiгiн» жаткызады [12]. Адамзат болмысыныц универсалды си-патын айкындау тш мен танымныц да жалпыFа ортак езгеше мYмкiндiктерiн сурыптауFа кемектестi. Барша адам баласына тэн биоанотомиялык непз оныц ми мен жYЙке, сана мен жады курылыстарыныц жумыс ютеу принциптерiн айкындауFа, адамзат атаулыныц ерекше кабшеттерш жYЙелi зерттеуге эрi таботи болмыс бiтiмнiц элеуметтiк мэдени устанымдар негiзiнде даму, езгеру, толы^у баFыттарын талдап керсетуге себепкер болар мацызды факторлардыц 6îpî ретшде карас-тырылды.
Список литературы
1. «Мэцгшк Ел» кайраткер1 С. Елубаев Шыгармашылык кезесу. Алматы, 2017. 29 наурыз.
2. Абай. Ек1 томдык шыгармалар жинагы. Аудармалар мен кара сездер. Алматы, 1986. 199 б.
3. Джанет Джонес, Ли Салтер. Сандык журанлистика. Алматы, 2014. 266 с.
4. Шындалиева М. Журналистика жанрларыныц шш1ндер1 мен функциясы: Окулык. Астана: Е¥У АББ, 2012. 248 б.
5. Кайрат Омирбайулы Сак. Ершн сез елдш муддеге кызмет ету1 керек. Макала, 2011 жыл. URL: www.el.kz (дата обращения: 24.01.2019).
6. АрмангYл Нурланцызы. Акпараттык когам жэне интернет. Макала, 2016 жыл. URL: www.el.kz (дата обращения: 24.01.2019).
7. Султанбаева Гу.лмира Сержбайцызы. Журналистика менеджмент! жэне маркетинг! Казакстан Республикасы. Алматы, 2011.
8. Якобсон Р. Избранные работы по лингвистике. Берлин: БГК им. И.А. Бодуэн де Куртенэ, 1998. 440 с.
9. Когнитивп терминдер сездт. Алматы: Fb№M, 1997.
10. Чейф У.Л. Значение и структура языка. М.: Прогресс, 1975. 432 с.
11. Miller G. Images and models, similies and metaphors // Metaphor and Thought / ed. by A. Ortony. Cambridge, Cambridge University Press, 1979.
12. Кубрякова Е.С., Демьянков В.З., Панкрац Ю.Г., Лузина Л.Г. Краткий словарь когнитивных терминов / под общ. ред. Е.С. Кубряковой. М.: Филол. ф-т МГУ им. М.В. Ломоносова, 1997. 245 с.
References
1. «Ma'n'gilik El» qai'ratkeri S. Ely'baev S'yg'armas'ylyq kezesy' ["Eternal Country". Meet-The-Artist Session with Famous Writer S. Elubayev]. Almaty, 2017, 29 Mar. (In Kazakh).
2. Abai. Eki tomdyq s'yg'armalar ji'nag'y. Ay'darmalar men qara so'zder [Essays Collection: in 2 vols. Translation and Black Words]. Almaty, 1986, 199 p. (In Kazakh).
3. Dzhanet Dzhones, Li Salter. Sandyqjy'ranli'sti'ka [Digital Journalism]. Almaty, 2014, 266 p. (In Kazakh).
4. Shyndaliyeva M. Jy 'rnali'sti'ka janrlarynyn' pis 'inderi men fy'nktsi 'yasy: Oqy'lyq [Forms and Functions of Genre in Journalism]. Astana, L.N. Gumilyov Eurasian National University Publ., 2012, 248 p. (In Kazakh).
5. Kayrat Omirbayuly Sak. Erkin so 'z eldik mu 'ddege qyzmet ety'i kerek. Maqala, 2011 jyl [Free word must serve the country's interests. Article, 2011]. (In Kazakh). Available at: www.el.kz (accessed 24.01.2019).
6. Armangul Nurlankyzy. Aqparattyq qog 'am ja 'ne i'nternet. Maqala, 2016jyl [Information society and Internet. Article, 2016]. (In Kazakh). Available at: www.el.kz (accessed 24.01.2019).
7. Sultanbayeva G.S. Jy'rnali'sti'ka menedjmenti ja'ne marketi'ngi Qazaqstan Respy'bli'kasy [Management and Marketing of Journalism in the Republic of Kazakhstan]. Almaty, 2011. (In Kazakh).
8. Jakobson R. Izbrannyye raboty po lingvistike [Selected Works on Linguistics]. Berlin: Jan Baudouin de Courtenay BGK Publ., 1998, 440 p. (In Russian).
9. Kogni'ti'vti termi'nder so 'zdigi [Dictionary of Cognitive Terms]. Almaty, Nauka Publ., 1997. (In Kazakh).
10. Cheyf U.L. Znacheniye i struktura yazyka [Meaning and Structure of the Language]. Moscow, Progress Publ., 1975, 432 p. (In Russian).
11. Miller G. Images and models, similies and metaphors. In: Ortony A. (ed.). Metaphor and Thought. Cambridge, Cambridge University Press, 1979. (In Russian).
12. Kubryakova E.S., Demyankov V.Z., Pankrats Y.G., Luzina L.G. Kratkiy slovar' kognitivnykh terminov [Abridged Dictionary of Cognitive Terms]. Moscow, Philological Institute of Lomonosov Moscow State University Publ., 1997, 245 p. (In Russian).
Информация об авторе
Тулекова Гульжан Хажмуратовна, кандидат филологических наук, доцент кафедры журналистики и переводческого дела. Университет «Туран», г. Алматы, Республика Казахстан. E-mail: gulzhan-saken@mail.ru
Вклад в статью: общая концепция статьи, анализ научной и художественной литературы, написание статьи.
Поступила в редакцию 16.03.2019 г.
Поступила после рецензирования 21.04.2019 г.
Повторное рецензирование 08.05.2019 г.
Принята к публикации 20.05.2019 г.
Information about the author
Gulzhan Q. Tulekova, Candidate of Philology, Associate Professor of Journalism and Translation Studies. Turan University, Almaty, Republic of Kazakhstan. E-mail: gulzhan-saken@mail.ru
Contribution: main study conception, scientific and imaginative literature analysis, manuscript drafting.
Received 16 March 2019 Reviewed 21 April 2019 Second peer review round 8 May 2019 Accepted for press 20 May 2019
