Научная статья на тему 'НАСОСЛАРНИНГ ТУРЛАРИ ВА АСОСИЙ КЎРСАТКИЧЛАРИ'

НАСОСЛАРНИНГ ТУРЛАРИ ВА АСОСИЙ КЎРСАТКИЧЛАРИ Текст научной статьи по специальности «Энергетика и рациональное природопользование»

CC BY
968
68
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
НАСОС / ПАРРАК / МАРКАЗДАН қОЧМА НАСОСЛАР / ҲАЖМИЙ НАСОСЛАР / ДИНАМИК НАСОСЛАРДА / ғИЛДИРАК

Аннотация научной статьи по энергетике и рациональному природопользованию, автор научной работы — Мусулманов Ф.Ш., Ҳамроев И.Ф.

Қишлоқ хўжалиги ерларни суғоришда ва захини қочиришда, ичимлик ва саноат сув таъминотида ҳамда нефт маҳсулотларини ўзатишда марказдан қочма насослар билан жиҳозланган насос қурилмалари ва станцияларидан кенг фойдаланилади. Босим қувурлари насос станциялари ва қурилмаларининг асосий иншоотларидан ҳисобланади. Бу босим қувурлари сув, нефт ва бошқа суюқликларни исрофсиз узатишда асосий ишни бажаради. Шунинг учун босим қувурлари узатилаётган суюқликларни тежовчи технология ҳисобланади. Шу сабабли босим қувурларига бағишланган илмий изланишлар ҳозирги куннинг долзарб масаласи деб таъкидлаш мумкин. Босим қувурлари ҳар хил арматуралар (қулфак, тескари клапан ва бошқалар), яъни жиҳозлар билан таъминланади. Бу арматуралар нормал ишламаса, насос станциялари ва қурилмаларининг меъёрдаги иш режимининг ўзгаришига олиб келади.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

TYPES AND MAIN INDICATORS OF PUMPS

Widely used in irrigation and desalination of agricultural lands, drinking and industrial water supply, as well as in the production of petroleum products, pumping units and pumps equipped with centrifugal pumps. Pressure pipes are one of the main structures of pumps and devices. These pressure pipes perform a basic job in the wasteless transmission of water, oil and other liquids. Therefore, pressure pipes are a fluid-saving technology that is transmitted. For this reason, it can be argued that scientific research on pressure pipes is a current issue. Pressure pipes are provided with various fittings (lock, reverse valve, etc.), that is, equipment. This leads to a change in the operating mode of the pumps and devices in the norm, if the valves do not work normally.

Текст научной работы на тему «НАСОСЛАРНИНГ ТУРЛАРИ ВА АСОСИЙ КЎРСАТКИЧЛАРИ»

УДК 331.101

Мусулманов Ф.Ш. кафедраси ассистенти ТИЦХММИ Бухора филиали "Гидротехника иншоотлари

ва насос станциялари" Хамроев И.Ф. студент TIQXMMI Бухоро филиал

НАСОСЛАРНИНГ ТУРЛАРИ ВА АСОСИЙ КУРСАТКИЧЛАРИ

Аннотация: Цишлоц хужалиги ерларни сугоришда ва захини цочиришда, ичимлик ва саноат сув таъминотида уамда нефт маусулотларини узатишда марказдан цочма насослар билан жщозланган насос курилмалари ва станцияларидан кенг фойдаланилади. Босим кувурлари насос станциялари ва курилмаларининг асосий иншоотларидан уисобланади. Бу босим кувурлари сув, нефт ва бошка суюкликларни исрофсиз узатишда асосий ишни бажаради. Шунингучун босим кувурлари узатилаётган суюкликларни тежовчи технология уисобланади. Шу сабабли босим кувурларига базишланган илмий изланишлар уозирги куннинг долзарбмасаласи деб таъкидлаш мумкин. Босим кувурлари уар хил арматуралар (кулфак, тескари клапан ва бошкалар), яъни жиуозлар билан таъминланади. Бу арматуралар нормал ишламаса, насос станциялари ва курилмаларининг меъёрдаги иш режимининг узгаришига олиб келади.

Калит сузлар: Насос, паррак, марказдан кочма насослар, Хажмий насослар, Динамик насосларда, зилдирак.

Musulmanov F.Sh.

assistant

TIQXMMI Bukhara branch Hamroev I.F. student

TIQXMMI Bukhara branch TYPES AND MAIN INDICATORS OF PUMPS

Annotation: widely used in irrigation and desalination of agricultural lands, drinking and industrial water supply, as well as in the production of petroleum products, pumping units and pumps equipped with centrifugal pumps. Pressure pipes are one of the main structures of pumps and devices. These pressure pipes perform a basic job in the wasteless transmission of water, oil and other liquids. Therefore, pressure pipes are a fluid-saving technology that is transmitted. For this reason, it can be argued that scientific research on

pressure pipes is a current issue. Pressure pipes are provided with various fittings (lock, reverse valve, etc.), that is, equipment. This leads to a change in the operating mode of the pumps and devices in the norm, if the valves do not work normally.

Keywords: pump, propeller, centrifugal pumps, volumetric pumps, dynamic pumps, wheel.

Насослар хар хил суюкдиклар окимини хосил килувчи гидравлик машиналардир. Насослар узларига берилаётган механик ёки бошка турдаги энергияни узи оркали окиб утадиган суюкликнинг гидравлик энергиясига айлантириб беради.

Насосларни харакатга келтириш учун хозирги вактда асосан электр двигателидан фойдаланилади. Баъзи холларда ички ёнув двигателидан хам фойдаланишади.

Хдракат тури буйича насослар динамик ва хажмий насосларга булинади.

Динамик насосларда суюклик, насоснинг кириш хамда чикишлари билан доимий богланган иш камерасидаги иш органининг таъсирида силжийди. Суюкликка таъсир кучи буйича динамик насослар куракли (марказдан кочма, диагонал, укий) ва ишкаланишли (вихрли, окимли, сув -хаво кутаргичлар, шнекли) насосларга булинади.

Х,ажмий насосларда суюклик, насоснинг кириш ва чикишларига навбати билан уланадиган иш камерасидаги хажмни даврий (уктин -уктин) узгартириб турувчи иш органининг таъсирида силжийди.

Ишчи органларининг харакати буйича хажмий насослар кайтма -илгариланма ва айланма (роторли) насосларга ажратилади. Ишчи кисмларнинг тури буйича кайтма-илгариланма насослар поршенли, плунжерли диафрагмали, пневматик насосларга, айланма (роторли) насослар эса шестерняли, винтли ва шиберлиларга булинади [6]. Парракли насос - двигателдан олаётган энергияни иш гилдираги парраклари оркали силжиётган суюкликка беради. 1.2.1- расм. Парракли насослар: марказдан кочма, укий ва диогоналларга булинади.

1.2.1 - расм. Парракли насос

Марказдан кочма насослар кенг таркалган сув узатиш машиналаридир. Улар махсус муфталар ёки тугридан-тугри электродвигателъ валига уланиб харакатга келтирилади. Шунинг учун,

улар фойдали иш коеффисиент(Ф.И.К)- ининг юкорилиги, ихчамлиги ва ишончли ишлаши билан характерлидир.

Марказдан кочма насосларда суюклик, иш гилдираги айланишидан вужудга келадиган марказдан кочма кучлар хисобига узатилади. Суриш кувуридан иш гилдираги марказига узатилган суюклик, иш гилдираги парраклари оркали олиб кетилади. Олиб кетилган суюклик марказдан кочма куч таъсирида парраклар оркали олиб келиш каналига тушади. Бу ерда тезлик камайиши хисобига босим ортади ва суюклик босим кувурига утади. 1.2.2 -раем .

1.2.2-расм. Марказдан кочма насос

Консолли марказдан кочма насослар шахар, саноат, кишлок хужалигини сув билан таъминлашда курилишда, коммунал, дехкон-фермер ва таморка - богдорчилик хужаликларида, шунигдек, тог-кон, металлургия ва бошка сохаларда ишлатилади. 1.2.3 - расм .

Бу насослар хайдаётган суюкликларнинг харорати 00С - 850С, суюклик сарфи 1,3 - 9,8 л/с, босимлари 9 - 95 м ораликда узгариб туриши мумкин.

Бир томонлама суюклик кирувчи иш гилдираги, валга гайка ва шпонка ёрдамида махкамланади. Насоснинг сув келтириш канали, суюкликни иш гилдирагига ук буйлаб киришини таъминловчи тугри укли конфузор куринишига эга булади. Ишчи гилдирагидан чиккан сув, корпусдаги спиралсимон канал - чиганок буйича олиб кетилади. Босим патрубкасидан босим кувурига чикиш, сув келтириш укига нисбатан 900 бурчак остида жойлашган.

1.2.3-расм. Консолли марказдан кочма насос

Ишчи Fилдирагига икки томонлама суюклик кирувчи "Д" турдаги насослар шахар, саноат, кишлок хужалигини сув билан

таъминлашда курилишда, коммунал, дехкон- фермер ва томорка -богдорчилик хужаликларида, шунигдек, тог - кон, металлургия ва бошка сохалардаишлатилади. 1.2.4 - расм.

"Д" турдаги насосларнинг вали горизонтал холатда жойлашган. Насос кутариб бераётган суюклик, суриш патрубкасидан кейин икки окимга ажралади ва иш гилдирагининг марказий кисмига икки томондан кириб келади, яъни бир иш гилдираги худди икки баробар суюклик узатаётгандек туюлади.Иш гилдирагининг иккала томонига таъсир килувчи гидравлик кучлар симметрик булгани учун, улар бир-бири билан мувозанатлашади. Шунинг учун, насос валига тушадиган укий зурикишлар жуда кичикдир.

1.2.4 - расм. Икки томонлама суюклик кирувчи "Д" турдаги насос

Хрзирги кунда Узбекистон Республикасининг "СУВМАШ" заводида иш гилдирагига икки томондан сув кирувчи насосларнинг куйидаги турлари ишлаб чикарилмокда: Д 630 - 90 а; Д 1250 - 125 а; Д 1250 - 65; Д 630 - 90; Д 320 - 50.

Фойдаланилган адабиётлар:

1. Гиргидов А.Д. Механика жидкости и газа (гидравлика) Санкт-Петербург: Изд-во СПбГПУ,2014,-703 с.

2. Гидроэлектростанции малой мощности: Учебное пособие/Под ред. В.В. Елистратова. СПб.: Изд-во Политехн. уни-та, 2005. 432 с.

3. Носиров Ф.Ж., Мухаммадиев М.М., Холматов В.А., Хидиров А.А. Повышение эксплуатационных показателей оросительных насосных станций // Проблемы перехода на рыночные отношения в отраслях водного хозяйства и мелиорации Узбекистана: Материалы Республиканской научно-производственной конференции. -Ташкент: ТИМИ, 2006. -С. 7880.

4. Хамроев Гиёсжон Файзулло угли, Тураев Саидали Сохиб угли. Выбор Рабочего Оборудования Гидроцилиндра, Установленного В Комбинированном Агрегате // Столица Науки статья в журнале - научная статья 2020. - №5 (22). - с. 96 - 104.

5. ^амроев Гиёсжон Файзулло угли, Тураев Саидали Сохиб угли. ЭФФИСИЕНТ УСЕ ОФ ПРЕПАРАТИОН АГГРЕГАТЕС ФОР ПЛАНТИНГ ЛАНДС ИН А СИНГЛЕ ПАСС wrn1; А СТРАИЩТЕНИНГ ТОРСИОН WОРК // МАТЕР1АЛИ М1ЖНАРОДНО1 НАУКОВО1

КОНФЕРЕНЦП. (Т. 1), 12 червня, 2020 piK. КиХв, УкраХна: МЦНД. - c. 119121.

6. Х Нуров, ГФ Хамроев, Ж Сирожев, О Зайниев, М Мардонов, С Асадов ПРЕИМУЩЕСТВА ТЕХНОЛОГИИ ПРИМЕНЕНИЯ ПОСЕВНЫХ МАШИН УНИВЕРСАЛ В БУХАРСКОЙ ОБЛАСТИ // The Way of Science. 2019. № 12 (70). Vol. II. - c. 62-64.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.