Научная статья на тему 'НАРОДНЫЕ СКАЗКИ КАК ИСТОЧНИК ВОСПИТАНИЯ ДЕТЕЙ В СЕМЬЕ'

НАРОДНЫЕ СКАЗКИ КАК ИСТОЧНИК ВОСПИТАНИЯ ДЕТЕЙ В СЕМЬЕ Текст научной статьи по специальности «Науки об образовании»

CC BY
74
21
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
НАРОДНЫЕ СКАЗКИ / ДУХОВНЫЕ ЦЕННОСТИ / СЕМЕЙНОЕ ВОСПИТАНИЕ / ПОДРОСТКИ / РОДИТЕЛИ / ЦЕЛЕПНАВПРАВЛЕННОЕ ВОЗДЕЙСТВИЕ / ОБРАЗ ЖИЗНИ / РЕМЕСЛА / ТРУДОЛЮБИЕ / ТОЛЕРАНТНОСТЬ / СРЕДСТВО / ВОЗДЕЙСТВИЕ / ВЗАИМОПОНИМАНИЕ / НРАСТВЕННЫЕ КАЧЕСТВА / ФОРМИРОВАНИЕ / МЕНТАЛИТЕТ / САМОСОЗНАНИЕ

Аннотация научной статьи по наукам об образовании, автор научной работы — Сарбозова Зебо

В данной статье автор рассматривает роль и место таджикских народных сказок в воспитании и подготовке молодого поколения к семейной жизни. Особо подчеркивается необходимость создания положительной морально-психологической атмосферы в семье и освоение ремёсел, способствующих обеспечению материального и духовного благополучия в семье. Автор считает, что современным семьям необходимо изучение воспитательных идей народа, отражающих многовековой опыт формирования культурных и духовных качеств молодого поколения.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

FOLK TALES AS A SOURCE OF EDUCATION OF CHILDREN IN THE FAMILY

In this article, the author considers the role and place of Tajik folk tales in the education and preparation of the young generation for family life. Particularly emphasized is the need to create a positive moral and psychological atmosphere in the family and the development of crafts that contribute to ensuring material and spiritual well-being in the family. The author believes that modern families need to study the educational ideas of the people, reflecting the centuries-old experience of forming the cultural and spiritual qualities of the young generation.

Текст научной работы на тему «НАРОДНЫЕ СКАЗКИ КАК ИСТОЧНИК ВОСПИТАНИЯ ДЕТЕЙ В СЕМЬЕ»

5. Симонович С., Евсеев Г., Мураховский В. Интернет: лаборатория мастера. Практическое руководство по эффективной работе в Интернет. - М.: АСТ-ПРЕСС, 2000. -316с. с18.

6. Телефони мобилй: зарар ва фоидаи мошинаи бо^уш.//манбаи интернетй. ttps://www.google.com/search?clien=opera&tbm =isch&sxsrf= ACYBGNRBtxShGBOJksD_h-nltLMosgBW6Q %3A1569477380003&sa

7. Усова А.П. Роль игры в воспитании детей. Под редакцией А.В. Запарожца, Москва 1976.

8. Швайко Г. С. Игры и игровые упражнения для развития речи: пособие для практических работников ДОУ. - 4-е изд. - М: Айрис-пресс, 2007. - 176 с. http://festival.1september.ru/articles/649942/

9. Калинина Т.В. Управление ДОУ. «Новые информационные технологии в дошкольном детстве». М, Сфера, 2008

10. Моторин В. "Воспитательные возможности компьютерных игр". Дошкольное воспитание, 2000г., № 11

11. Новоселова С.Л. Компьютерный мир дошкольника. М.: Новая школа, 1997

ВЛИЯНИЕ ИНФОРМАЦИОННО-КОММУНИКАЦИОННЫХ ТЕХНОЛОГИЙ НА ДЕТЕЙ

В данной статье рассматривается вопрос внедрения информационно-коммуникативных технологий в дошкольных образовательных учреждениях и их влияние на развитие детей старшего дошкольного возраста. Также указываются негативные воздействия электронных устройств на детей.

Ключевые слова: дошкольные образовательные учреждения, информационно-коммуникационные технологии, дети, роль электронной доски, педагог.

THE IMPACT OF INFORMATION AND COMMUNICATION TECHNOLOGY ON CHILDREN

This article discusses the implementation of information and communication technologies in preschool educational institutions and their impact on the development of older preschool children. The negative effects of electronic devices on children are also indicated.

Keywords: preschool educational institutions, information and communication technologies, children, the role of the electronic board, teacher.

Сведения об авторе:

Ёров Акмал - аспирант кафедры обшей педагогики Таджикского государственного педагогического университета именни Садриддина Айни, электронная почта: akmalyoron@,gmail.com Тел: (+992) 918120314

About the author:

Yorov Akmal - Graduate Student of the Chair of General Pedagogy, Tajik State Pedagogical University named after S. Ayni, tel: (+992) 918-12-03-14, E - mail yorov. akmal@;mail ru

АФСОНАХ,ОИ ХАЛЦ ХДМЧУН САРЧАШМАИ ТАРБИЯ ВА ОМОДА НАМУДАНИ ^АВОНОН БА ^АЁТИ ОИЛАВИ

Сарбозова З.

Донишкадаи давлатии омузгории Тоцикистон дар ноуияи Рашт

Халг бузургтарин эходкори дарси {аёт аст. У дар рафти зиндагй худ панд омухт ва ган^инаи мусавй надоштаеро дар бораи инсон ,хусусан симои маънавии у ба вухуд овард. Чунки халг хуяндаи марворид, га{вораи панду {икмат ва сухан буда, дар давоми садсола{о бе{тарин офарида{оро сащал ва ма{фуз дошта аз насл ба насл мерос гузошт. Он дар хотири насл{о на^ш баста умри дароз дид. Яке аз ин гуна офаридаи халг - афсона{ои хал^й мебошад. Афсонаи халю" чун як жанри ганиву пурмазмуни элодиёти шифош" аз тарафи олимони соааи адабиётшинос1 Ралаб Амон, Бааром Шермуааммадов ва дигарон хеле васеъ таакику таалил гардиданд.

Дар афсона{ои хал^й панду {икмат{ои о^илонаи халг бештар инъикос ёфтааст.Бинобарин насл{о ин ган^инаи бузурги ахдоди худро сармаш^и {аёт намуда ,аз он дарси зиндагй меомузанд.Аз ин ру он{о дар таълим ва тарбияи насли наврас ма^оми му{им мебозанд ва дастраси оммаи хонандагон гардондани ин гав{ари ноёб аз а{амияти калони тарбиявй орй,холй нест.

Афсона{ои хал^и то^ик аз хи{ати мазмуну мундари^а ни{оят гуногун ва пуробуранг буда ,{одиса{ои ихтимой,таърихй, маишй-оилавй, ахло^й, ме{натии хал^и то^ик ва дигар па{лу{ои {аёту зиндагй,симои маънавию ахло^й, гамхорй дар {авди инсон, {исси э{тироми бепоён нисбати падару модар, ятимону бенавоён орзую ормон ва дигар мазуъ{ои {аётиро дар бар мегирад.

Му^ккики педaгoгикaи хaлKй Г.Н.Вoлкoв тaъкид нaмyдa 6уд,ки

«^ф^м^и хaлrй -ин бoигapии мaънaвй Ba дypдснa{си a^ny 3a^Bara xan^ мебoшaнд, ки дap oh{o py{HAH xaлr, мyнocибaти xaлr бa тaмoми na^y{oH зиндaгй хеле oбpaзнoк, вaле oддй ифoдa ëфтaacт».1 aфcснa{си xaлrйpo ^мчун

2.Вoлкoв Г.Н.Этнoпедaгoгикa.Чyвaшcкaя нapoднaя педaгсгикa,Чебскcapы 1974-376c.

мa{cyли ^б^^и гyнoгyни тapбияи этникй, миллй Ba yмyмибaшapï тa{лил

нaмyдa тaъкид менaмoяд, ки дap aфcснa{си xaлKй ycyл{си тaъcиppacoнй бa шaxcият, maporn^oH умумии тapбияи oилaвй, мaзмyни тapбияи axлoKй Ba дигap Ma^ana{o мaвpиди тa{лил Kapop дoдaacт. Дap aфcoнaaoи xaлкï foa{oh тapбиявй Ba мишл^и {aërâ мaвpиди бappacй Kapop гиpифтaaнд, ки mo тacдиKи ин aKидa{сpс дap aфcснa{си {aréHH тоуикй мебинем, чунки opзyю opMoH, ^{отбин^ тaфaккypи бaдей Ba 3aB^H эcтетикии м^^и зиëд дap тapбияи м^^и минбaъдa {aM xH3Mara бocaзoе xс{aд кapд.

Афcoнa мy{имтapин Ba дилaфpyзтapин {сдиca{си {aëra мaънaвии xan^{o Ba зaмсн{си гyнoгyнpo тaxaccyм менaмoяд. «Бе{тapин cyxaн{с a3 xaré мебapсянд»- гyфтaacт бyзypге. Аз ин caбaб aфcснa{с дap MrayaH cyфтa шyдaнy caйKaл xypдaн, як ^{ap Ba як мapвopидеcт тaйëp. Бaъзaн мешaвaд ки aфcoнa дap такли xaлKе ë мaвзее бa дигap шaкл cypaт мегиpaд, aMMo дap мaкoни дигap 6o нaмyди дигap.Ин бa кaдoм дapди мapдyми мa{aллй бapxypдaн Ba тo бa кaдoм дapaxa тaxaccyми opзyю opмoни oн{o вoбacтa acт.

Акcapи oн{o дap тули acp{o бa тyфaйли caйpи xa{OT кapдaни худ aз capBa^oH мaънaвй Ba тaxpибaи pyзгсpи xan^{oH гyнoгyн бa{pa гиpифтa, тo зaмoни mo oмaдa pacидaaнд. Эxсдкyнaндaгсни aфcoнa{o ^ë шaбе{и бaйти мaш{ypи oлaмyшшyapo Абyaбдyллси Рyдaкй мебoшaнд.

Биpaв зи rayp^aHpyзгop бa:{pa бигHp,

Ки бa:{pидaфъи {aB^Hc ypo бa кp с>яд.

Xanrç дap aфcoнa{o ra{paмсн{се oфapидaaнд, ки мa{з бa тyфaйли coддaдил вснaмyд кapдaни худ, ксpнaмси{си ayo^y Fapсиб нишoн меди{aнд, ки ин дили шyнaвaндapo бa тaксн меoвapaд. Ссдaдилсн бсшaнд, 6o {aзлy шухии шиpинy нaмaкини худ бa шyнaвaндa зaвr мебaxшaнд, сн{сpс xyш{сл мегapдoнaнд, xacтaгиpс aз бaйн мебapaнд,ки ин мyвoфиK бa тaбиaти мapдyми moct .

Афcснa{си «Бyлбyлaки capгamтa», «^ни {yнapмaнд» aз зyмpaи чунин aфcoнa{o мебсшaнд.Уcтyвсpии мapдyм дap сн, ки oдaмoн бa зиндaгй 6o чaшми a^n нигapиcтaaнд. Аз ин py ин ^бил ra{paMOT{o {aM бa сн дaлслaт мекyнaнд, ки иншн бa кaдсм вaзъияте, ки гиpифтop шaвaд, бсяд нсyмед нaгapдaд,чyнки «пoëни шaби cHë{ caфед aCT».

Яке aз мyшкилст Ba дсFи pyзи имpyзaи Тсxикиcтсни aзиз ин псmxypии силa{си yaBray тaвлиди фapзaндсни нocoлим aз {ишби бyнëди силa{си бa {aM хешу тaбсp бa {hco6 меpaвaд, ки пaйвacтa Пешвси ми^тат, acсcгyзсpи cyлay Bagara милли, пpезиденти кишвap мy{тapaм Эмсмaлй Рa{мсн дap бapсмaд{си худ ин мacъaлapс бappacй менaмсянд.[aмин буд, ки бaъди HpoaH Пaйëми нaвбaтй дap MaymcH Олй шли 2015-po «Ссли oraa» эъшн дсштaнд.

А^мияти тapбиявии aфcснaaси мapдyмï дap сн acт, ки дap raao apзишaси мaънaвии инcснï: меaнaтдycтï, инcснпapвapï, aymëpHBy зиpaкï,чycтy чслскï, дилcyзию ^^ropi", мaвpиди cитсиш Kapсp гиpифтa, тaнбaлï, дypyfгyи, дypyягï, лaбpy зулм, бaдxсaию бaдбинï бapин xиcлaтaси нopaвo Ba пacт Maa^M кapдa мешaвaнд.

Оилaи cслим бсигapии чй худи {aмoн силa Ba чй дaвлaт бa {hco6 меpaвaд. Аммс мyтaacифoнa paшкy {acaд, {aмдигapнсфa{мй Ba дигap смил{си нсмaтлyб 6ohch псш xypдaни силa{с мегapдaд, ки тa{лил Ba бappacии aфcснaи «Бyлбyлaки capгamтa» ^мин мaвзyъpс фapсгиp мебсшaд.Всrеaвy {сдиca{се, ки дap aфcснaи «Бyлбyлaки capгamтa» cypaт мегиpaнд iyë caд дap caд бa зaмсни имpyзa мyтсбиraнд.

Дap aфcснa acсcaн зслимии мсиндap бa фapзaндсни шaв{ap,беэ{тиpсмй бa худи шaв{ap, aзсбy paнxи тсraтфapcси ятимсн, дap chmoh Мaйpaмбивy HacHM Ba дap сxиp пyшaймснии мсиндapy 6o {aM oмaдaни Мaйpaмбивy дсдapaкaш HacHM Ba пaдapy мсиндap, aз пapскaндaгй эмин мсндaни силaи сн{с мaълyмст гиpдoвapй шyдaacт. Бaъди мapги мсдapи Мaйpaмбивy HacHM пaдapaшсн зaни нaв мегиpaд. Мсиндap ин ду фapзaнди ATOMpo HamMH дидaн нaдсpaд Ba oн{opo пaйвacтa гaп{си дypymтy дaFaл гyфтa, як лyrмaи дa{снamснpс бap тaнaшoн зa{py зaryм мегapдснд.

Ин {aMa кифсягй нaкapдa, зaн xyдpс pyзе бемсp меcсзaд, бaъди aз rop бapгamтaни -пaдapи Мaйpaмбивy HacHM мегуяд, ки aз дacти фapзaндoнaт бемсp гapдидaм. Пaдapи фapзaндсн ин cyxaнpo ^ги^т пиндсmтa HacHMpo лaтy куб менaмсяд, ки 6ohch aз xснa бapсмaдa paфтaни у мегapдaд. Дap ин yo кac бa чунин xyлсca месяд, ки пaдapи HacHMy Мaйpaмбй мутеи иpсдaи зaни дyвyми худ бyдa, aз xaти кamидaи у бapсмaдa нaметaвснaд Ba нaйpaнги {aMcappo нacaнxидa, фapзaндснpс aзoбy yryбaт меди{aд.

Аз дигap na^y дap aфcoнaи мaзкyp chmoh мoдapи yгaй чун maxcH фиpебгapy дypyFгyй, мaккopy {иллaгap, caнгдилy мaнфyp пеmи чamми xoнaндa yraBarap меmaвaд,ки {arиraтaн {aM чунин aCT. rhcmh зиëди зaн{oи имpyзa, ки 6o caбaб{oи гyнoгyн oилaвaйpoн гaштa, дap yyCTyyyH бaxт дyввyмбopa oraa бapпo кapдaнй меmaвaнд, бa aвлиëю aнбиë Ba xyдoю pacyл caвгaнд ëд менaмoянд, ки дap бу^ди oилaи нaвбaтй aлбaттa бa {aMa мymкилoт тoб oвapдa, xoки oн дapгo{po 6o дидa{o pyфтa, фapзaндoни maв{apmaвaндaaмpo (aгap мapд фapзaнд дoштa бomaд) чун фapзaндoни хеш ^бул мекyнaм Ba oнaopo бa мтоли гaв{apaки чamм пymтибoнй xo{aM кapд.

Албaттa mo гyфтaнй неcтем, ки {aMaH зaнoн- мoиндap{o чyнинaнд.Аммo чун бa oн xoнa вopид мегapдaнд ин {aMa caвгaнди xypдaamoнpo фapoмyш кapдa, aз naH oзop Ba дилxapoшии фapзaндoни maB{ap мегapдaнд. Бa мaъмyли мapдyмй «[oлo xyдaмpo yo кyнaм,бaъд

бубин чи{o кумм» aмaл менaмoянд. Афcoнaи «Бyлбyлaки capгaштa» мoиндap - мoдapoни yгaйpo {yшдop меди{aд, aгap xo{aнд, ки дap xoнaи maB{ap pyз бинaндy бaxтaшoн oмaд нaмoяд, фapзaндoни maB{appo aзoбy m^a^a нaди{aнд, тo oн{o низ дyoгyи мoиндap гamтa, бемoдapии xешpo, ки тarдиp бa capamoн oвapдaacт, э{coc нaнaмoянд.

Бo HamMH a¿n Ba нигo{и неку xaйpaндеmй бa aтpoф нaзap aндoзем, мебинем, ки мoдapoн нa тaн{o бapoи фapзaндoни maB{ap, ки 6o caбaб{oи гyнoгyн aз зaни aввaл дap oraa Ba чoppa{aи зиндaгй {aйpoнy capгapдoн мoндaaнд, бaлки ме{py мy{aббaт Ba мaдaдy xaйpxo{й менaмoянд Ba 6a фapзaндoни mиpмaкy тифлaкoни бегoнapo {aM 6a фapзaндй Kaбyл менaмoянд.

Дap 6apo6apH ин aфcoнaи мaзкyp 6a вoлидaйн тaлrин менaмoяд, ки yH{a™ paвoнию xycycиятaoи cиннy coли фapзaндoнpo 6a инoбaт гиpaнд, зеpo м {aMaH oн cyxaнoне, ки xypдтapaкoн бapдomт мекyнaнд, нaвpacoн oнpo бapдoштa метaвoнaнд. Синни нaвpacй 6Hcëp {accocиятy нoзyкиpo дap худ меFyнxoнaд, ки пaдapy мoдappo лoзим acт дap ин oвoн 6a фapзaндoн зиpaкoнa Ba дypбинoнa мyнocибaт нaмoянд.

Як cyxaни беaндеmoнa Ba пacтy бaлaнд метaвoнaд фapзaндpo 6a ^н^и фaлoкaт pa{нaмyн coзaд, мaxcycaн, дap зaмoне ки 6a {иccиëт, myyp Ba paфтopи xypдy бyзypги xoмеa, aз xyмлa нaвpacoнy нaвxaвoнoн мaвoд{oи MMoHmH тибки вacoити ax6opH умум, 6apнoмa{oи телевизиoнй, фитa{o, интеpнет тaъcиpи нoмaтлyб меpacoнaнд Ba гo{o Kacд 6a ^ни худу дигapoн менaмoянд.

[aмчyнoне ки mo инpo дap aфcoнaи «Бyлбyлaки capгamтa» дap chmoh HacHM дидем .Сyxaни беaндеma Ba Fapaзoнaвy capдy пуч aз ^н^и чи вoлидaйн Ba чи мoиндap 6ohch xyдcyзй, Faprкyнй Ba нoбyдcoзии фapзaндoн мегapдaд, ки ин aмaлеcт нoбaxшидaнй.

Дap {oле, ки тaмoми ду^ 1-уми июнpo чун «рузи бaйнaлxaлrии {ифзи кyдaкoн » эълoн дoштaвy 6o тamaббycи пеmвoи миллaт, acoc^opH cyл{y вa{дaт Xaнoби Олй, My^apaM Эмoмaлй Рa{мoн имcoл дap мapкaзи пoйтaxти киmвap ma{pH Дymaнбе Института вaкoлaтдop oид 6a {ифзи кyдaк po{aндoзй гapдидaacт. Mo нaбoяд aз тarдиpи тифлoнy нaвpacoн xyдpo дap кaнop гиpем.

Бетapaфй, бемacъyлиятии вoлидaйн фapзaндpo 6a po{H нoмaтлyб - нaшъaмaндй, дуздй, oдaмкymй, ифpoтгapoй бypдa метaвoнaд. Бaъди дap ин po{{o oFoз нaмyдaни фapзaндoн пymaймoнй 6a 6op меopaнд, ки дигap aз oн cyде неcт, чyнoне, ки ин пyшaймoниpo mo дap chmoh мoиндapи HacHM дap aфcoнaи «Бyлбyлaки capгamтa» дидем.

Дap Ma^raH cyxaн {aминpo бoяд aфзyд, ки дap {ap як aфcoнaи xan^ чи нaвъе ки raблaн зикp ммудем rиcмaте aз ^ги^т мa{фyз бyдa, oн 6apoH тapбияи нacли MBpac Ba {aM вoлидoн xизмaт{oи бyзypге 6a coмoн меpacoнaд.

Бoяд ^йд кapд,ки тapбияи кyдaк дap oraa ин paвaнди идopaкyнй Ba po{6apHH вoлидoн 6a мyнocибaт{oи бaйни{aмдигapй, тaъcиpacoнии мaKcaднoк 6a фapзaндoн Ba худ тapбиякyнии вoлидoн низ мебomaд. Аз ин py oн{o бoяд 6a xyдтapбиякyнй, яъне aз худ кapдaни дoниm{o, мa{opaтy мaлaкaи тaъcиppacoнй диKKaти 6a aHccHë^ myyp Ba paфтopи кyдaкoн ^иддй ди{aнд, ки дap HypoH ин aMan 6a oн{o aфcoнa{oи xaлKии тохикй мaдaдpacoн шyдa метaвoнaнд. Бa мoнaнди aфcoнa{oи «Бyлбyлaки capгamтa» Ba «Зaни {yнapмaнд».Афcoнaе, ки mo зеpи тa{лил rapop дoдa будем дap тapбияи имpyзи oraa ^гши бopиз бoзидa, {ymдop меди^д, ки {aмеma дap зиндaгй ^ги^т aз бoлoи дypyF, некй aз бoлoи бaдй, pymнoй 6ap зyлмoт Ba caxo aз бoлoи xacHcHBy мyмcикй Foлиб xo{aд oмaд.

[ap ки oилaеpo вaйpoн кapдa, aз {hco6h вaйpoнии oн 6a худ romo^H бaxт coxтaнй мешaвaд (дap chmoh мoиндapи HacHM) {е^ гo{ 6a мarcaд нaмеpacaд. Ba шoяд дap ивaзи ин aMa^oH нoмaтлyб бaxmиmгapе чун HacHM нaëфтa, тaмoмaн xoнaвaйpoнy дapбaдap гapдaд Ba пyшaймoнï cyде нaбaxmaд.

Дap aфcoнaи «Зaни {yнapмaнд» бomaд, нуг^н^и фapдии инcoн ки 6a {aëти yaMbHtfrn Ba maxcй зapapoвap acт инъикoc гapдидaaнд. Зеpo ин xиcлaт{oи мaнфии инcoн: {aвoбaлaндй,

зулму ст^тар^ пулу чизпapacтй Ba Faйpa{о дap симои шaв{ap воrеaн caзовоpи capзaниш acт.

Дap aфcонaи <^ни {yнapмaнд», дyхтap бa {aëra оигавй тaйëp бyдa, дap оилa тapбияи ху6 гиpифтa 6уд. Аз зулму сш^ми бой бapомaдa, {aë™ оигавии ху6у орому оcyдapо дapëфт.Aлбaттa xanK дap ин aфcонa aз мушкилоту нобacомони{ои зиндaгй ро{и гурез пеш гиpифтaни зaнpо тaлKин нaкapдaacт, бaлки мapдyмpо, мaxcycaн, шaxcони бaдaxлоKy золим, носипосу {aвобaлaндpо {ушдор менaмояд, ки оKибaти чунин aмaл{о caбaби xонaвaйpонию пyшaймонй шyдa метaвонaд.

Дap aфcонaи <^ни {yнapмaнд» зaн дap оигае умр бa cap мебурд, ки шaв{apaш ниcбaти у беpa{м, сш^мгар Ba иFBоaнгез буд. Бaъд aз суб{ом кapдaн болои ^фт raбaт кypпaчa нишacтa бa xyдтaъpифкyнй cap мекapд.

- Ту эй зaн, дap сояи дaвлaти безaволи мaн ро^т дорй, бa шapофaти обруи кaлони мaн дap бaйни {aмa обpyмaнд Ba иззaтмaнд гapдидaй. Аз боигарии мaн шикaмaт сер Ba тaнaт пyшидaacт. Бa Худо ^зор бор шукр кун, ки мaн бapин як шaxcи со{иби a^m комил Ba дaвлaти фapовон шaв{apи тyaм..

Зaн, ки боодобу бономусу бошapм буд, cap xaм кapдa ^ë нaшyнидa мегyзaшт. Аз nara{ то бего{ aз ^фои кору бори хом буд. Гов медушид, бa гycфaндон хурок медод, хомю {aвлиpо рубучин мекapд, м{орй тaйëp менaмyд, {ap пешину бего{ бapои шaв{apaш Ba ме{монони у тaом{ои болaззaт тaйëp менaмyд Ba дap вarт{ои бекоpиaш туппидузй мекapд . Зaн туппи{ои хеле зебо медухту xизмaтгоpони бой бо нapxи rимaт фypyxтa, пyлaшpо овapдa бa бой медодaнд .

Рузе ^мин ки бой aз нaв бa тaъpиф cap кapдaни худ Ba нг{ зaдaни зaн cap кapд, зaн дигap то^т нaкapдa гуфт :

- Мaн aввaло гумон мекapдaм, ки aз дaвлaти шумо ишкaмaм сер Ba тaнaм пyшидaacт, Bare aкнyн мебинaм,ки боигapии шумо бе ме{тати мaн зиëд нaмешaвaд. Ин гап{оятон бе{yдaaнд!

- Бой aз шyнидaни ин cyxaнон дap Faзaб шyдa, aз хояш хесту фapëд зaд:

- Ту зaни a^arç, ту мyйдapози куто^гл, чи хел гап{о мегуи? Ту бе мaн гaдо мешaвй, гум шaв aз нaзapaм, дигap бa нaзapaм мммо! Зaн aз cyxaнони бой нa{apоcидa дap xaвоби гaпaш гуфт:

- Хуб мaн aз нaзapи шумо гум мешaвaм, вaле хотир^мъ бошед, гaдо нaмешaвaм, бaлки бa кaмбaFaлтapин мapд зaн шyдa, уро xyшбaxт мегapдонaм! 1

Дap aфcонaи <^ни {yнapмaнд» мо мебинем, ки зaни ме{нaтKapинy бономус бо Kyввaю тaвоноии хеш бовap нaмyдa aз он хоме, ки доим зулму сш^м дошт бapомaдa paфт. Aгap дap оилa бaйни зaнy шaв{ap {aмдигapфa{мй нaбошaд, ин оилa пойдор ммемомд, яъне пapокaндa мешaвaд. Дap шapоите, ки зaн{ои мо зиндaгй доpaнд aгap, {yнapмaнд нaмебyдaнд дap чорсуи зиндaгй мемондaнд. Вобacтa бa шapоити и^тисодии То^икистон сол{ои зиëд aCT,^ мapд{ои мо дap мy{оxиpaти ме{мтй {acтaнд. Зaн бa ^йси пaдap, зaн бa ^йси модap aз думболи зиндaгй шaбy руз мегapдaд.

Aфcонaи <^ни {yнapмaнд» дyxтapонy зaнони моро бори дигap бapои {умромузию aзxyдкyнии кacб, ки capчaшмaи м тaн{о дapомaди пулию молй, инчунин мapоми оcyдa{оливy xyшбaxтии оилaвй aCT дaъвaт менaмояд.

1 ^^б Aмонов. Aфcонa{ои xaлKи то^ик. Дyшaнбе, «Ирфон»,1990 - 270с.

Аз худ кapдaни {yнap{ои туппидузй, зapгapй, гулдузй, колинбофй Ba Faйpa{о буд. Э{ë нaмyдaни apзиш{ои моддию мaънaвии xaлK бyдa, он{о pиcолaтy тaвоноии бyнëдкоpии дyxтapонy зaнони то^икро нишон меди{aнд.

-Мо инро дap дaвоми aфcонaи ибpaтомyз дидa метaвонем. Зaн бa гyфтaи худ aмaл кapд. Мapди кaмбaFaле буд бо номи Сaид. Сaид {ap руз бa ку{ paфтa як пуштор {езум кapдa, овapдa муфурухт Ba aз мaблaFи он руз мегyзapонд. Зaн xонaи Сaидpо бо меaнaтдycтивy aaлолкоpии худ обод тамуд.

Минбaъд Сaид {езум ме^рд, зaн бошaд Faйp aз кор{ои хо^гй боз туппидузй мекapд. Сaид {езум Ba туппи{оро бypдa мефурухт. Тоpaфт зиндaгиaшон хуб мешуд. Як бего{ дap Ba^ra xypдaни хурок зaн бa шaв{apaш гуфт:

Мapдaк чи мешaвaд, ки як бего{ кaлонони ин шa{ppо бa ме{монй дaъвaт кунем !

-Биcëp хуб мешaвaд,- гуфт Сaид Ba aз ин пешни{оди {aмcapaш xypcaнд шуд. Кaлонон Ba обpyмaндони шa{ppо дaъвaт нaмyдaнд. Дap ^тори бой{ои шa{p номи шaв{apи пештapaaшpо гирифт. Зaн бapои ме{монон тaйëpии хуб дид. Ме{монон бa xонaи Сaиди кaмбaFaл омaдaнд. [уш aз capи ме{монон пapид, ки ин Сaиди кaмбaFaл дap мyддaти куто{ со{иби хомю дap Ba ин raдap боFy pоF шyдaacт.

Дap aйни aвxи cy{бaт яке aз ме{монон aз Сaид пурсид, ки ин raдap боигapиpо aз кухо бa дacт овapдaacт? Сaид aз aввaли кор то охир та^л кapд.

Аз ин xaвоб бой фa{мид, ки ин зaни aввaлaи уст. Сyxaн{ои гyфтaи зaн бa ëдaш омaд : «Maн rnaxra кaмбaFaлтapинpо оcyдa{олy xyшбaxт мекyнaм». Аз мaзмyни ин aфcонa бap меояд, ки ин бa мaвзyи cифaт{ои axлоrй, {yнapмaндй Ba xиpaдмaндии зaнон бaxшидa шyдaaнд . Aфcонa собит меммояд, ки aгap зaн поку бегуно{ бошaд, aз {ap гум вaзъияти ногyвоp мебapояд, чунки бa шaxcи поку бе гуно{ {aмешa зaфap ëpy толеъ мaдaдгоp мешaвaд.

Чй тaвpе дap aфcонaи «^ни xyнapмaнд» дap боло зикр гapдид,омaдaгии ин зaн бa {aëти оилaвй Ba тapбияи фapзaнд тaйëp бyдa, бa {aмa caxти{о тоб овapдa, охир бa комëбии кaлон ноил шуд. Бa бои золим бошaд, aз бapомaдa paфтaни ин зaн бa xонaaш нa{cy кacодй pacид . Сyxaни гyфтaaш бa ягон ^с тaъcиp нaмеpacонд. Бой доим aфcyc мехурд, ки ин чи кори кapдaaм буд, aз зaни cо{ибxaмолy покдомaн Ba ме{нaтдycт aз пушти cyxaн{ои ^бе{у мaлолкyнaндaи худ мa{pyм шyдaм . Бе{yдa нaгyфтaaнд.

Бетaмизи{ои мapдyм aз cyxaн тайдо шaвaд,

Пиcтaи бемaFз aгap лaб во кyнaд pacво шaвaд.

Maaбyбияти aфcонaaои xaлKии толикиро бa тaвpи зерин нишон додaн мумкин aCT:

№ Номи афсона Kavpa.MOHii дустдошта Беvтapин ахлоки KavpaMOHM дустдошта Амалу ])а(|>10])и мусбати KavpaMOH

1 «Булбулаки саргашта» Mайрамбй, Насим, булбул. Дилсуз,гамхори додараки худ. Насим ходару хонаводаашро дуст медорад, суруд мехонд ва боз ба хонааш баргашт

2 «Зани дунарманд» З ан- дамсари бои бадхуй ва Саид Mеднатдyст, медрубон, окила,хирадманд. Саиди дезумкаш ва камбагалро бо дунари волои хеш бой гардонид.

3 «Донак» Писарак-Бадром Боакл, кавиро дада ,гап даро, меднат дуст, душёр. Ба гапи модараш гушкарда, донакро ба замин корид, меднат кард ва меваи ширин насибаш гардид.

Аз тa{лилy бappacии мaзмyн Ba мaKcaд{ои эходи aфcонa{ои «Булбугаки capгaштa», «Зaни {yнapмaнд» Ba faйpaaз тapaфи xaлKи ме^^т^ш бори дигар бa xyлоca омaдaн мумкин aCT, ки ин{о Ba дигap aфcонa{о дap худ мaKcaд Ba вaзифa{ои тapбиявиpо тaxaccyм нaмyдaaнд.ДиKKaти волидонpо бa як Kaтоp мушкилот{ои тapбияи xонaводaгï, омодa нaмyдaни фapзaндон бa xaëra оилaвï Ba оилaдоpï xaлб ммоянд, ки он {aлли тaлaботи paвонй, иxтимой,axлоKии xомеa гapдидaacт. Бa монaнди:

1). иcтифодaбapии метод{ои демокpaтии тapбия бa {aмaи фapзaндон (хо{ угай бошaд,xо{ худй), бapKapоp нaмyдaни мyноcибaт{ои дустом, {aмдигapфa{мй,дycтй Ba Faйpa{о;

2).бa{иcобгиpии хусусият{ои фapдию синнусолии фapзaндон;

3)^apypara омyзонидaни кacбy {yнap Ba {исси тapбияи ме{нaтдycтй;

4).бa {aëти оилaвй тaйëp нaмyдaни фapзaндон бо ро{и омyзонидaни кacбy {yнap;

5).бовapию эътимод доштaн бa Kyввaю тaвоноии rnaxrâ дap бapтapaф

нaмyдaни мушкилот{о;

6)^д додaни одоби мyноcибaтy мyошиpaт бо aтpофиëн;

7).дypaндешй Ba тa{aммyлпaзиp бyдaн Ba Faйpa{о.

Боиси тaacyф aCT, ки aнъaнaи иcтифодaи aфcонa{о дap тapбияи оилaвй имруз мaKоми худро бо тaмошои мaвод{ои иттилоотй бо мaдaди телевизионy фиттa{о, интернету бози{ои электрош ивaз нaмyдa иcтодaacт. Афсом{о ин мa{cyли нa тaн{о тaxaюллотy эxоди шифо{ии xaлK acт, бaлки ифодaгapи Fоя{о Ba тaxpибaи aмaлии мapдyм дap тapбияи фapзaндон aCT Ba он бояд имруз мaKоми болотapе доштa бошaд. Aфcонa низ ифодaгapи {yввияти миллй, тapбияи миллй,xyдшиноcивy худого{ии xaлKy миллaт acт.

АДАБИЁТ

1. ВолкоБ Г.Н.Этнопедaгогикa. Чyвamcкaя ^родтая педaгогикa, Чебокcapы 1974-376с.

2. Mачидова Б. Накши афсонадо дар тарбияти кудакон. Mачмyаи

3. маколоти илмй «^аъ^втет ва мушкилоти омузишу парвариш» зери

4. назари Х.Асозода. Душанбе, 2008, с 95-108.

5. РахимовБ., Нуров А. Педагогикаи этникй ва мардуми точик.

6. Душанбе «Шарки озод»- 2008,-296с.

7. Подтсый И.П.Педaгогикa. В 2 книгax, Kнигa 2., Mоcквa 1999-256с.

8. Рачаб Амонов. Афсонадои халки точик. Душанбе, «Ирфон»,1990 - 270 с.

НАРОДНЫЕ СКАЗКИ КАК ИСТОЧНИК ВОСПИТАНИЯ ДЕТЕЙ В СЕМЬЕ

В данной статье автор рассматривает роль и место таджикских народных сказок в воспитании и подготовке молодого поколения к семейной жизни. Особо подчеркивается необходимость создания положительной морально-психологической атмосферы в семье и освоение ремёсел, способствующих обеспечению материального и духовного благополучия в семье.

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

Автор считает, что современным семьям необходимо изучение воспитательных идей народа, отражающих многовековой опыт формирования культурных и духовных качеств молодого поколения.

Ключевые слова: народные сказки, духовные ценности, семейное воспитание, подростки, родители, целепнавправленное воздействие, образ жизни, ремесла, трудолюбие, толерантность, средство, воздействие, взаимопонимание, нраственные качества, формирование, менталитет, самосознание.

FOLK TALES AS A SOURCE OF EDUCATION OF CHILDREN IN THE FAMILY

In this article, the author considers the role and place of Tajik folk tales in the education and preparation of the young generation for family life. Particularly emphasized is the need to create a positive moral and psychological atmosphere in the family and the development of crafts that contribute to ensuring material and spiritual well-being in the family.

The author believes that modern families need to study the educational ideas of the people, reflecting the centuries-old experience of forming the cultural and spiritual qualities of the young generation.

Keywords: folk tales, spiritual values, family education, adolescents, parents, purposeful influence, lifestyle, crafts, tolerance, means, impact, mutual understanding, moral qualities, formation, mentality, self-awareness.

Сведение об авторе:

Сарбозова Зебо - преподаватель кафедры педагогики и психологии Таджикского педагогического института в Раштском районе. Раштский район, улица Ялдамич Телефон (+992) 918144019, электронная почта: 08zebo@mail.ru

About the author

Sarbozova Zebo - An Instructor of the Chair of Pedagogy and Psychology, Tajik Pedagogical Institute in Rasht district. Rasht district, village Yaldamich Phone: (+992) 918144019, E - mail: 08zebo@mail.ru

НАКШИ АДАБИЁТИ БАДЕЙ ДАР ИНКИШОФИ НУТК ВА ТАРБИЯИ ОДОБИ МУОШИРАТ ДАР ХУРДСОЛОН

Цалолова Г.С.

Донишгоуи давлатии омузгории Тоцикистон ба номи Садриддин Айни

Соли сеюми даёт-мардиллаи мудими рушдёбии кудак буда, дар ин давра инкишофёбии муошират бо дамсолон ва калонсолон бо шиддат идома меёбад.

Дар муоширату муносибати кудак бо одамони гирду атроф дигаргунидои чиддй ба вучуд меояд, яъне у бо ходиши худаш амал мекунад, ходишу талаботдои у бо талаботдое, ки калонсол пешнидод мекунанд, на дама вакт мувофикат намекунад. Дар даёти кудаки 2-3 сола бозидои сердаракат ва шаклгирии бозидои сужетй мазмундор мавкеи калонро ишгол мекунад. Дар раванди фаъолиятдо кудак ба амалиёти калонсолон таклид намуда тарзи истифодаи дурусти бозичадо ва дигар ашёдоро аз худ мекунад.

Дар инкишофи нутки кудак истифодаи суруду таронадои навозишию дустдоридо, адабиётдои бадей -дикоячадо, афсонадои дач,ман хурд, кофиябозидо дангоми муошират накши мудим мебозад. Инчунин у мазмуни афсонадоро якчанд маротиба ба намоиш додани расму тасвирдо, бозичадо накл менамояд. Ин амал имконият медидад кудак афсонаро дамчун матни адабй идрок намояд мазмуни онро дар хотир нигод дорад, захираи лугавии худро бой гардонад, ба шунидану дарк намудани матни адабй омода шавад.

Бинобарин, дар барномаи тарбия таълим ва инкишофи синни томактабй «Рангинкамон» ба шинос намудани кудакон бо адабиётдои бадей дар гуруддои 2-3 соладо кисмати алодида чудо карда шудааст. Мураббия баъди накл намудани мазмуни афсона ба кудакон тамошо кардани китобчадои бо расмдои ранга орододашударо барои мустакилона тамошо кардан пешнидод менамоянд. Намоиши расму тасвирдо имконият медидад, ки кудакон аксу тасвирдои кадрамонони матни адабии шунидаашонро ба хотир оранд, ондоро номбар намоянд, ба

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.