Наќши ташхис дар раванди мониторинги сифати дониш, маҳорат ва малакаҳои хонандагон Текст научной статьи по специальности «Науки об образовании»

УДК 37 ББК 74.03

Абдуллоева Заринацон Бобоевна, унвонцуи кафедраи педагогикаи умумии Донишгоуи давлатии Хуцанд ба номи академик Б.Гафуров. (Чумуурии Тоцикистон, ш. Хуцанд)

Абдуллоева Заринаджон Бобоевна

соискатель кафедры общей педагогики Худжандского государственного

университета имени академика Б. Гафурова. (Республика Таджикистан, г. Худжанд)

Abdulloeva Zarinajon Boboevna, claimant for candidate degree of the department of general pedagogy under Khujand State University named after academician Bobojon Gafurov. (Tajikistan Republic, Khujand)E-MAIL: zarrina.abdulloeva.1990 @ mail.ru

Вожауои калидй: ташхис, мониторинг, назорат, тафтиш, ба%о, бацайдгири, назорати педагоги, ташхиси педагоги, раванди таълим, вазифа%ои асоси.

Дар мацола рощо ва восита%ои назорати дониш, майорат ва малакаи хонандагон мавриди тащиц дар мар%алаи %озираи таълим, аз цумла мо%ияти назорат, усул%ои ташхис, ченак ва ба%оди%и ба дониш, майорат ва малакаи хонандагон меравад. Собит мегардад, ки назорати дациц дар %амкории дуцонибаи омузгор ва талаба нацши му%им дорад. Гузаронидани мониторинги дониш, майорат ва малакаи хонанда аз цузъ%ои асосии зайл иборат аст: мониторинги омузгорй, лощавй, ташкилй ва фаъолияти гностики- %амаи ин дар мацмуъ фаъолияти ягонаи назорати таълимиро ташкил менамояд.

Бинобар маводи мацола, ташхиси мониторинги дониш, ма%орат ва малакауои хонандагон такя ба дастовард%ои назариявию амалии пешин ва муосир дорад, %амчунин тацозо мегардад, ки омузгор аз меъёр ва цонуният%ои рушди кор%ои педагоги комилан ого% бошад.

Таъкид шудааст, ки яке аз омил%ои асосии комёби дар мониторинг ва фаъолгардонии раванди таълим риояи пайдар%амии рукщои ташхис дар назорат ва ба^одщи ба фаъолияти хонандагон мебошад. Дар навбати худ са%е%ии ташхис дар муайян кардани вазифа%ои навбати ва дурнамои кори муттасим, омузгор бо шогирдон чун замина хидмат менамояд.

Ключевые слова: диагностика, мониторинг, контроль, проверка, оценка, учет, педагогический контроль, педагогическая диагностика, учебный процесс, основные функции.

В статье автор рассматривает пути и способы контроля знаний, умений и навыков школьников. Указывает значимость контроля на современном этапе и определяет его как выявление, измерение и оценивание знаний и умений школьников. Отмечает, что проверка и контроль, как основные компоненты мониторинга, обеспечивают обратную связь между учащимся и учителем. Проведение мониторинга качества знаний, умений и навыков школьников, основными компонентами которого является педагогический мониторинг, проектировочная, собственно организаторская, гностическая деятельность, есть комплекс действий, ведущих к образованию и совершенствованию связей данных компонентов.

Автор также подчеркивает, что составление прогноза качества знаний, умений и навыков учащихся основывается на информации о прошлом и настоящем; также необходимо знать законы, тенденции развития того или иного педагогического явления. Главную роль, как отмечено автором, в прогнозировании качества знаний, умений и навыков школьников занимает динамика прогноза, т.е., предугадывание хода событий позволяет учителю активизировать учебный процесс для получения положительных результатов.

Keywords: diagnostic, monitoring, control, inspection, evaluation, accounting, pedagogical supervision, pedagogical diagnostics, the educational process, basic functions.

The article under consideration dwells on the ways and methods in regard to monitoring knowledge, abilities and skills of schoolchildren. The author of the article shows the significance of control

196

НАКЩИ ТАШХИС ДАР РАВАНДИ МОНИТОРИНГИ СИФАТИ ДОНИШ, МАЙОРАТ ВА МАЛАКА^ОИ ХОНАНДАГОН

РОЛЬ ДИАГНОСТИКИ В ПРОЦЕССЕ МОНИТОРИНГА КАЧЕСТВА ЗНАНИЙ, УМЕНИЙ И НАВЫКОВ ШКОЛЬНИКОВ

THE ROLE OF DIAGNOSTICS IN THE PROCESS OF MONITORING THE QUALITY OF KNOWLEDGE, SKILLS AND ABILITIES OF PUPILS

at the contemporary stage, she reveals it as elicitation, measurement, assessment of both knowledge and abilities of schoolchildren. It is underscored that checking and controlling as the basic components of monitoring provide backfeed between the pupils and teachers. To conduct monitoring aimed at qualification of knowledge, abilities and skills of the pupils the fundamental component is considered to be the following ones such as: pedagogical, pedagogical, design, proper organizational, and gnostic activity has a set of actions that lead to the formation and improvement of the relations of the relevant components, upon the whole.

As well as, the author lays an emphasis upon the idea that the compilation of the prognosis of the quality of knowledge, abilities and skills of schoolchildren is well-grounded on information about the past and present; it is worth mentioning to know the laws, trends in the development of a particular pedagogical phenomenon. Hereby, as the author of the article asserted the main role in predicting the quality of knowledge, abilities and skills of schoolchildren occupies the dynamics of the forecast that is anticipating the course of events allows the teacher to intensify the process of education in order to obtain positive results.

Назорат - зарурати сифати дониш, махорат ва малакахои хонандагон дар низоми таълим мебошад, ки пеш аз хама аз талаботи чамъиятй дар гирифтани маълумот дар бораи натичахои амал кардани тамоми низоми муассисахои таълимй вобастагй дорад. Назорат -яке аз унсурхои асосии раванди таълим мебошад, ки тавассути он робитаи мута;обила дар таълим амалй мешавад ва он имкон медихад, ки рафти таълимро босуръат ва бехтар гардонад, вазифахои мушаххасро барои хар як дарс гузорад. Инчунин назорат тамоми вазифахои худро, ки ба раванди таълим дар мактаб хос мебошанд: таълимй, тарбиявй ва инкишофдихандаро ичро мекунад.

Дар назарияи муосир ягон тарзи му;арраршуда барои мафхумхо ва истилоххои "бахо", "назорат", "бахисобгирй" ва бо онхо вобастабуда мавчуд нест. Одатан ин мафхумхо муттахид мешаванд, аз чониби якдигар иваз мешаванд, метавонанд дар фахмишхои гуногун ё якхела истифода гарданд.

Мафхуми асосии решавй "назорат" мебошад, ки он дарёфт кардан, чен кардан ва бахогузории дониш, махорат ва малакахои хонандагонро ифода мекунад. Дарёфткунй ва ченкунй номи тафтишро доранд. Дар лугати забони русии С.И. Ожегов калимаи "назорат" (контроль) аз калимаи франсавии controle гирифта шуда маънои тафтиш, инчунин мушохида бо ма;сади тафтиш дода шудааст.

Калимаи «тафтиш кардан»:

1) дар дурустии ягон чиз боварй хосил кардан, ягон чизро бо ма;сади назорат, мониторинг муоина кардан;

2) барои муайян кардани чизе озмоиш кардан.

Бинобар ин тафтиш - унсури таркибии мониторинг мебошад, ки вазифаи асосии дидактикии он таъмини робитаи мута;обила байни хонанда ва омузгор, гирифтани маълумоти объективй дар бораи дарачаи азхудкунии маводи таълимй, сарива;т дарёфт кардани норасоихо ва камбудихо дар дониш мебошад [2, с.40].

Назорати малака, махорат ва дониши хонандагон - ;исми мухими тамоми раванди таълим мебошад. Назорат дар асоси ташхиси сатхи азхудкунии маводи барномавй аз чониби хонандагон, омузиш ва ислох кардани донишу малакахои онхо, тарбияи муносибати бомасъулият нисбати кори таълимй ба рох монда мешавад. Тиб;и шаклхои таълим дар амалия се шакли мониторинг: инфиродй, гурухй ва фронталй тасниф карда мешавад.

Зери мафхуми "бахогузорй" натичаи тафтиш фахмида мешавад. "Назорат дарёфткунй, ченкунй ва бахогузории дониш, махорат ва малакахои хонандагон ма»ХС»уб мешавад. Матлаби мониторинг бахогузорй (чун раванд) ва бахогузории (чун натича) тафтиш мебошад.

Истилохи назорати педагогй дар раванди таълим метавонад дар худ якчанд ташрехро дар бар гирад. Якум, назорати педагогй низоми бутун ва методии фаъолияти тафтишй мебошад. Ин фаъолияти муштараки бо хам вобастабудаи омузгорон ва хонандагон хангоми мав;еи рохбарикунанда ва ташкилии омузгорон барои гирифтани натичахои раванди таълимй ва зиёд кардани натичадихии он равона карда шудааст. Дуюм, азбаски назорат ба раванди таълимии харруза робитаи бевосита дорад, он ба дарёфткунй ва бахогузории натичахои фаъолияти таълимии хонандагон мусоидат мекунад. Махз назорат имкон медихад, ки хамаи тарафхои мусбат ва манфии усулхои нави таълимро муайян намояд, му;аррар намояд, ки сатххои таълими ба на;шагирифташуда, тад;и;шуда ва дастовардашуда бо хам чй гуна вобастагй доранд, инчунин кори якчанд омузгор му;оиса карда шавад, дастовардхои хонанда бахогузорй ва фосилахои дониши у муайян карда шаванд, ба рохбарй муассиса

имкон медихад, ки маълумоти объективиро барои ;абули ;арорхои маъмурй ва ичро кардани як ;атор вазифахои дигар пешниход шавад (8, 29)

Агар ба адабиёти назариявй назар андозем, дар он зери мафхуми сифати дониш, махорат ва малакахои хонандагон "робитаи мута;обила" байни хонанда ва омузгор дар мархилаи раванди таълимй, ки дар он омузгор дар бораи омузонидани фан маълумоти мусбй мегирад, фахмида мешавад.

Мониторинги сифати дониш, махорат ва малакахои хонандагон - ин дарёфт кардани мутоби;ати хачми ташаккулёфтаи дониши хонандагон ба талаботхои стандарт ё барнома, инчунин муайян кардани сатхи азхудкунии малакахо ва махорат мебошад.

Аз ин бармеояд, ки мониторинги дониш, малакахо ва махорати хонандагон ма;садхои зеринро дар бар мегирад:

- ташхис ва тахрири донишу махорат;

- бахисобгирии натичанокии мархилаи алохидаи раванди таълим;

- муайян кардани натичахои хотимавии таълим дар сатххои гуногун.

Хднгоми омузиши да;и;и ма;садхои мониторинги дониш ва махорат муайян кардан мумкин аст, ки ин ма;садхои омузгор хангоми гузаронидани чорабинихои назоратй мебошанд. Дар рафти омузонидани ягон фан ичрокунандаи асосй хонанда мебошад, худи раванди таълим бошад барои имконияти ба даст овардани дониши нав, омухтани ягон чиз аст, аз ин бармеояд, ки хамаи он он чизе, ки дар дарс руй медихад, бо назардошти чорабинихои назоратй низ, бояд бо ма;садхое, ки хонанда дар назди худ мегузорад, бояд мувофи;а карда шавад, бояд барои у зарурат дошта бошад. Барои хонанда назорат хамчун мархилае, ки дар он у метавонад дар бораи ми;дори дониши мавчудбудааш фикр намояд, инчунин боварй хосил намояд, ки дониши у ба он талаботе, ки ба у пешниход шуда буд, мувофи;ат менамояд. Хонандагон набояд фикр кунанд, ки назорат танхо ба омузгорон лозим аст. Аз ин чо бармеояд, ки ма;садхои омузгор бояд ма;садхои хонандаро низ дар бар гиранд, то ки донишу махорати ба дастовардаи хонанда ба талаботхои нисбати у пешниходшуда мувофи;ат кунанд (3, 121).

Ташхиси педагогй (аз забони юнонй - ;обилияти шинохта гирифтан) хамчун раванди му;арраркунии ташхис, яъне дарёфткунии дарачаи инкишоф, маълумот ва тарбиянокии хонанда баррасй карда мешавад. Ба вазифахои ташхиси педагогии сифати дониш, махорат ва малакахо дохил мешаванд:

- вазифаи иттилоотй (маълумот дар бораи шахсият, коллектив дар мачмуъ чамъоварй мешавад);

- бахогузорй (му;аррар кардани сатхи маълумот, сатхи инкишофи коллектив, сатхи инкишофи сифати алохидаи шахсият ва f.)

- тахриркунанда (воридкунии тахрир, ислоххо ба равиши раванди таълим);

Намудхои зерини ташхиси педагогии сифати дониш, махорат ва малакахои хонандагон му;аррар карда шудаанд:

- ибтидой (ва;те, ки вазифахои мушаххас дар аввали ягон намуди фаъолият, дар мархилаи нахустини кор бо кудакон гузошта мешаванд);

- чорй (мушохида аз болои раванди педагогй дар мархилахои гуногуни он);

- умумиятдиханда (хангоми натичабардории давраи муайяни фаъолияти коллектив ё шахсият, хангоми тахлили ичрои супориши мушаххас ва f.).

Мохияти ташхиси сифати дониш, махорат ва малакахои хонандагон дар чамъоварии маълумот дар бораи субъекти ташхис мебошад, бо ма;садхои зерин

- му;оисаи маълумоти чорй ва ;аблй дар бораи субъекти мазкур, эхтимол бо тавсифи субъекти монанди дигар ё хангоми зарурат бо тавсифи стандарти субъекти мазкур;

- тад;и;от барои муайян кардани сабабхои комёбй ё нокомй дар инкишоф, маълумот, ташаккули шахсият; дарёфткунии мазмун бо ташрехи таFЙиротхое, ки дар субъект амалй мешаванд;

- огохкунии хонандагон (волидайни онхо, омузгорони дигар) дар бораи натичахои фаъолияти ташхисй;

- тафтиши таъсири усулхои гуногуни ташхисй ба субъект-объекти ташхис.

Аз ин бармеояд, ки ташхиси дониш, малака ва махорати хонандагон - ин кор оиди хаммонандкунии холат, таFЙироти дар субъект-объекти ташхиси амалишаванда, натичахои раванди педагогй аст.

Кисмати асосии раванди ташхис омузиши худи хонанда мебошад.

198

Пешгуии педагогии дониш, малака ва махорати хонандагон аз нониби мо чунин фахмида шуд:

- пешгуии тагйиротхое, ки дар танхо дар инкишоф, таълим, ташаккули шахсият ба

вучуд меоянд:

- нишон додани тарзхои инкишофи шахсият;

- бана;шагирии рафти инкишофи педагогй.

Барои тартиб додани пешгуии дониш, майорат ва малакахои хонандагон ба маълумоти ;аблй ва чорй такя намудан; донистани ;онуниятхо, тамоюлхои инкишофи ин ё он падидаи педагогй зарур аст. Мав;еи асосиро дар пешгуии сифати дониш, майорат ва малакахои хонандагон динамикаи пешгуй, яъне пешгуй кардани рафти ходисахо ба омузгор имкон медихад, ки раванди таълимро барои гирифтани натичахои мусбй фаъол гардонад. Ба пешгуии педагогй беамалй, камхаракатй хос аст.

Гузаронидани мониторинги сифати дониш, майорат ва малакахои хонандагон, ки унсурхои асосии он мониторинги педагогй, фаъолияти лоихавй, ё худ ташкилй, гностикй, мебошад, яъне мачмуи амалхоест, ки ба пайдо шудан ва мукаммал гардидани робитахои унсурхои мазкур мебаранд.

Хдма гуна омузгори фаъол кушиш мекунад, ки рафтор, кирдор, амалхои хонанда, инкишоф ва ташаккули шахсияти уро пешгуй намояд, идоракунии раванди педагогиро амалй кунад.

Пешгуии мониторинги сатхи дониш, майорат ва малакахои хонандагон чун вазифа мархилаи: омузиш-ташхис-пешгуй-ро ба хотима мерасонад. Аммо чунин сохтори мантией дар амалия одатан дар давраи якум амалй карда мешавад, зеро самаранокии раванди педагогй ;абл аз хама тавассути ма;садхо (вазифахо) му;аррар карда мешавад. Бе ма;сад раванди педагогй умуман вучуд дошта наметавонад. Пешгуй дар худ ма;садеро дорад, ки махз барои ичрои он раванди педагогй равона карда шудааст.

Тавассути гузоштани ма;сад фаъолият ва муошират му;аррар карда мешавад, ки барои омухтани шахсияти хонанда кумак мерасонанд. Чунин хулоса кардан мумкин аст, ки дар амалияи фаъолият дар аксари мавридхо сохтори зерини манти;й чой дорад:

ПЕШГУЙ -► ФАЪОЛИЯТ-»ОМУЗИШ-►ТАШХИС-* ПЕШГУЙ

МУОШИРАТ

Омузгор хангоми омузиши хонандагон бояд хамеша ба назар гирад:

- ;онуниятхои инкишофи шахсият;

- ташхиси олами ботинии хонанда, азбаски инро дар ташкили таълим ва тарбия, инчунин хангоми пешгуй дар ташкили раванди таълим ва тарбия, инчунин хангоми пешгуии рафтор ва фаъолияти хонандагон ба назар гирифтан зарур аст;

- му;оиси робитахои гуногун, хамкорй, вобастагии сифат, хусусиятхои шахсият;

- чуброн кардани якдигар, ки дар хар лахзаи зарурй "тасвири нав"-и мутоби;ати э»ХС»осии шахсиятро дар шароитхои мазкур ташкил мекунад.

Хдмаи ин барои пешгуй асосй мебошад. Дар аксарияти холатхо ташхиси ";исмати заиф" аз вайроншавии шахсият амалй карда мешавад; аз ин чо бармеояд, ки пешгуиро тиб;и хати лоихакашии роххои бар;арорсозии тавозун, бартарафкунии хатогихо, бар;арорсозй ва ба вучуд овардани ;олаби солим бар ивази ;олаби манфй гузаронидан зарур аст. Ташхиси сифати дониш, майорат ва малакахои хонандагон тиб;и ;исмати заиф амалй мешавад, пешгуи тиб;и шахсияти хонанда дар мачмуъ амалй карда мешавад. Ду самт чудо карда мешавад: "мустахкамкунии ;исмати заиф" ё чуброн кардан аз хисоби инкишофи ";исматхои хамшафат" чудо карда мешавад.

Тавозуни шахсият хднгоми ичрои принсипхои мухими педагогй, ки аз чониби А.С. Макаренко тарзрезй шудаанд (5,172), босуръат мегузарад. Тиб;и принсипхои педагогии у омузгор хангоми лоихакашии шахсияти хонанда бояд дар навбати аввал ба тарафхои мусбии у ди;;ат дихад ва таъсири педагогии худро махз ба онхо равона кунад. Танхо пас аз ин у метавонад ба натичаи мусбии кори худ расад, хатто хангоми кор бо кудакони душвортарбия.

Дар рафти ташкили мониторинги сатхи сифати дониш, махорат ва малакахои хонандагон тахассуси баланди омузгорро дар малакаи дар назди хар кудак кушодани дурнамои инкишоф, нишон додани он намуди фаъолияте, ки хонанда метавонад дар он имконияти худро хубтар нишон дихад, ба муваффа;иятхои зиёд расад, инъикос мегардад.

Танхо хамон ва;те, ки хонанда метавонад дар лахзахои душвор ба омузгор такя намояд, тавозуни шахсият пурра, Fанй ва нотакрор мегардад. Аммо омузгор бояд хамеша мав;еи фаъоли хонандаро низ дар хотир дошта бошад, у бояд раванди бартарафкунии "заифй"-ро лоихакашй намояд, хамеша ба он кушад , ки хонанда чойхои заифи худ ва хатогихои худро донад, у бояд боварй хосил намояд, ки ин хатогихоро бартараф карда метавонад. Муносибат байни омузгор ва хонанда бояд дар асоси эътимод ва Fамхорй созмон дода шавад. Инро набояд фаромуш кард, зеро хамон ва;т ба вазифахои гузошташуда дар ягон намуди фаъолият ноил шудан мумкин аст.

Мазмуни асосии кори дар асоси пешгуии омузгор дар раванди мониторинги сифати дониш, махорат ва малакахои хонандагон созмондодашуда пешгирй ва бартарафкунии тамоюлхо дар таълим, инкишоф, ташаккули шахсияти хонанда мебошад, то ки имконияти ба норасоии педагогй мубаддал шудани тамоюлхои начандон чиддй пешгирй карда шавад.

Лахзаи асосии мархилаи муосири такмили мониторинги сифати дониш, махорат ва малакахои хонандагон дар муассисаи таълимй - инкишофи бештари малакахои мониторинги шахсй аз болои сатхи азхудкунии маводи таълимй, имконияти муста;илона чустучу ва дарёфт кардани хатогихо ва норасоихо, коркарди тарзхои бартарафкунии хатогихои дарёфтшуда мебошад. Аз чониби В.А. Сластенин талаботхои педагогии ташкили мониторинги фаъолияти таълимй му;аррар карда шуданд:

- мохияти инфиродй будани мониторинг, ки он назорати фаъолияти хар як хонанда, кори муста;илонаи у хангоми дарсро талаб мекунад ва ивазкунии натичахои таълими хар як хонандаро бо натичахои кори коллектив (як гурух ё синф) ичозат намедихад ва баръакс;

- муназзамй, доимй будани амалй кардани мониторинг дар хамаи мархилахои раванди таълим, мутоби;ати он бо чанбахои дигари фаъолияти таълимии хонандагон;

- гуногунии шаклхои амалй кардан, ки ичроиши як ;атор вазифахои мониторинг: таълимй, инкишофдиханда ва тарбиявиро таъмин мекунанд. Баландкунии зав;и хонандагон ба амалй кардани он ва натичахо;

- бисёрчанбагии мониторинг, ки хангоми он мониторинг бояд хамаи ;исматхои барномаи таълимро фаро гирад, назорати дониши назариявй, малакаву махорати зехнй ва амалии хонандагонро таъмин намояд;

- объективияти мониторинг, ки афкори пешакй, субъективй ва хатои бахогузорй ва хулосабарории омузгорро, ки онхо дар асоси омузиши нокифояи хонандагон ё муносибати Fаразнок нисбати баъзе аз онхо асос меёбад, истисно мекунад;

- тарзхои гуногуне, ки хусусиятхои хоссаи хар як фанни таълимй, фаслхои алохидаи он, инчунин сифатхои инфиродии хонандагонро ба назар мегирад; тарзи мазкурро дар методикахои гуногун истифода кардан талаб карда мешавад.

- умумияти талаботхои омузгороне, ки мониторинги кори таълимиии хонандагонро дар синфи мазкур мегузаронанд (6, 92).

Дар заминаи ташкили мониторинги сифати дониш, махорат ва малакахои хонандагон таъмини воридшавии табии он ба хамаи сохахои раванди таълим меистад, яъне ба назорат бахшидани мохияти мушохидавй мебошад. Махз дар ин сурат гуфтан чоиз аст, ки хамаи имкониятхои муоширатй-таълимие, ки назоратро тавсиф мекунанд, ичро шуда метавонанд.

ПАЙНАВИШТ:

1. Кузнетсова, О.П. Мониторинги сифати таълими мактабй / О.П. Кузнетсова, И.С. Денисова, Т.С. Чернишевава диг. // Идоракунии сифати таълим. - 2008. - №3. - С.45-62. Куприянов, Б. Мониторинги фаъолияти рохбарони синф: фарзияи минта;авй / Б. Куприянов // Тарбияи хонандагон. - 2007. - №2. - С.40-45. Курбанов, А.С. Мониторинги консепсияи инкишофи инноватсионии раванди таълим / А.С. Курбанов, А.Ф. Костенко // Инноватсияхо дар маориф. - 2007. - №10. - С.121-129.

2. Кучмаева, О.В. Мониторинги и;тидори тарбиявии оила / О.В. Кучмаева, Е.А. Мариганова, О.Л. Петрякова // Педагогика. - 2008. - №3. - С.53-59.

3. Макаренко А.С. Таълифи педагогй. Т. 4. М.: АПН РСФСР, 1958,558с. бо забони русй.

4. Сластенин, В.А. ва диг.. Педагогика. Дастури таълимй барои донишчуёни муассисахои олии педагогй / В. А. Сластенин, И. Ф. Исаев, Е. Н. Шиянов; тахти тахр.. В.А. Сластенин. - М.: Маркази матбуотии «Академия», 2002. - 576 с.

5. Фоменко, С. Мониторинг чун тарзи идоракунии сифати таълим дар мактаб / С. Фоменко // Маорифи хал;. - 2007. - №4. С.110-119.

6. Черепанов, В.С. Масъалаи мониторинги мувофщашудаи сифати дониши хонандагон //Маориф ва илм.-2001.-№6 (12). С.29.

REFERENCES:

1. Kuznetsov O.P. Monitoring the Quality of School Education / O.P .Kuznetsova, I.S. Denisova, T.S. Chernysheva et al. // Control the Quality of Eucation. - 2008. - №3. - p.45-62.

2. Kupriyanov, B. Monitoring of Student Leaders: Regional Variant / B. Kupriyanov // Education for Pupils. - 2007. - №2. - p.40-45.

3. Kurbanov, A.S. Monitoring the Development of Innovative Concepts of the Educational Process / A.S. Kurbanov, A.F. Kostenko // Innovations in Education. - 2007. - №10. - p.121-129.

4. Kuchmaeva, O.V., Monitoring of dEucational Potential of Family / O.V.Kuchmaeva, E.A. Maryganova, O.L. Petryakova // Pedagogy. - 2008. - №3. - p.53-59

5. Makarenko, A.S. Pedagogical composition T. 4 M: APN RSFSR, , 1958,558p

6. Slastenin, V.A. and others Pedagogy textbook for students of higher pedagogical educational institutions V.A. Slastenin, I.F. Isaev, E.N. Shiyanov; edited by Slastenin V.A.-M: publishing center "Academy", 2002. - 576 p.

7. Fomenko, S. monitoring as a way to control the quality of education in the school / S. Fomenko // Education. - 2007. - №4. - P.110-119.

8. Cherepanov, V.S. The problem of adaptive monitoring of quality of knowledge of pupils // Education and science.-2001.-№6 (12) .- P.29.