Научная статья на тему 'НЎХАТ ЎСИМЛИГИНИНГ УРУҒ УНУВЧАНЛИГИГА ВА ЎСИШ ДИНАМИКАСИГА МИКРОБИОЛОГИК ЎҒИТЛАРНИНГ ТАЪСИРИ'

НЎХАТ ЎСИМЛИГИНИНГ УРУҒ УНУВЧАНЛИГИГА ВА ЎСИШ ДИНАМИКАСИГА МИКРОБИОЛОГИК ЎҒИТЛАРНИНГ ТАЪСИРИ Текст научной статьи по специальности «Агробиотехнологии»

25
9
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
нўхат / инокулация / унувчанлик / микробиологик ўғит / ўсиш динамикаси / chickpea / inoculation / germination / microbiological fertilizer / growth dynamics

Аннотация научной статьи по агробиотехнологии, автор научной работы — Фаррух Илхомович Маткаримов, Саидмурод Кимсанбоевич Бабоев

Ушбу мақолада иссиқхона шароитида нўхат ўсимлигининг Мальхотра нави уруғлари Rhizobium 3, Rhizobium 9, Биоазот, Замин М, PlantaStim микробиологик ўғитлари билан инокулация қилиб тувакларга экилди ва уруғ унувчанлиги, ўсимликларнинг ўсиш динамикаси ўрганилди. Натижада, уруғ унувчанлигига Биоазот ва Замин М микробиологик ўғитлари, ўсиш динамикасига эса Биоазот ва Rhizobium 3 микробиологик ўғитлари ижобий таъсир қилди.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Похожие темы научных работ по агробиотехнологии , автор научной работы — Фаррух Илхомович Маткаримов, Саидмурод Кимсанбоевич Бабоев

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

In this article, Malхotra variety of сhickpea plant was treated with Rhizobium 3, Rhizobium 9, Bioazot, Zamin M, PlataStim microbiological fertilizers in greenhouse conditions, and seed germination and plant growth dynamics were studied. As a result, seed germination was positively affected by Bioazot and Zamin M microbiological fertilizers, and growth dynamics by Bioazot and Rhizobium 3 microbiological fertilizer

Текст научной работы на тему «НЎХАТ ЎСИМЛИГИНИНГ УРУҒ УНУВЧАНЛИГИГА ВА ЎСИШ ДИНАМИКАСИГА МИКРОБИОЛОГИК ЎҒИТЛАРНИНГ ТАЪСИРИ»

ISSN: 2181-1385

Cite-Factor: 0,89 | SIS: 1,12 | ASI-Factor: 1,3 | SJIF: 5,7 | UIF: 6,1

НУХАТ УСИМЛИГИНИНГ УРУГ УНУВЧАНЛИГИГА ВА УСИШ ДИНАМИКАСИГА МИКРОБИОЛОГИК УГИТЛАРНИНГ ТАЪСИРИ

Фаррух Илхомович Маткаримов

УзРФА Генетика ва усимликлар экспериментал биология институти таянч

доктаранти

Саидмурод Кимсанбоевич Бабоев

УзРФА Генетика ва усимликлар экспериментал биология институти профессори, биология фанлари доктори

Ушбу маколада иссикхона шароитида нухат усимлигининг Мальхотра нави уруглари Rhizobium 3, Rhizobium 9, Биоазот, Замин М, PlantaStim микробиологик угитлари билан инокулация килиб тувакларга экилди ва уруг унувчанлиги, усимликларнинг усиш динамикаси урганилди. Натижада, уруг унувчанлигига Биоазот ва Замин М микробиологик угитлари, усиш динамикасига эса Биоазот ва Rhizobium 3 микробиологик угитлари ижобий таъсир килди.

Калит сузлар: нухат, инокулация, унувчанлик, микробиологик угит, усиш динамикаси

In this article, Malxotra variety of chickpea plant was treated with Rhizobium 3, Rhizobium 9, Bioazot, Zamin M, PlataStim microbiological fertilizers in greenhouse conditions, and seed germination and plant growth dynamics were studied. As a result, seed germination was positively affected by Bioazot and Zamin M microbiological fertilizers, and growth dynamics by Bioazot and Rhizobium 3 microbiological fertilizer.

Keywords: chickpea, inoculation, germination, microbiological fertilizer, growth dynamics

Дуккакли усимликларни етиштириш нафакат ахолини оксилли озука билан таъминлашда, балки тупрок унумдорлигини оширишда

АННОТАЦИЯ

ABSTRACT

КИРИШ

хам мухим ахамият касб этади. Усимликларда усиш ва ривожланишни яхшилашда, хосилдорликни оширишда,

November, 2022

ISSN: 2181-1385

Cite-Factor: 0,89 | SIS: 1,12 | ASI-Factor: 1,3 | SJIF: 5,7 | UIF: 6,1

rynpoKHu yHyMgop Kunumga xaMga opraHuK Maxcynor erumrupumga MHKpoÖHonorHK yrurnapgaH ^oöganaHum caMapanu ycynnapgaH Supu xucoSnaHagu. MuKpoSuonoruK yruraap ycHM^HKnapgarn ^rouonoruK Ba ÖHOKHMeBHH ®;apaeHnapra, my ^yMnagaH yHyBnaHnurura, ycum Ba pHBO^naHHmnra ratcup Kunagu.

raHnam MyxuM axaMuarra эгa. ^Kopu cu^arau ypyraapgaH onuHraH xocun nacT cu^arau ypyrnapgaH onuHraH xpcunra HucSaraH 18 % WKopu Synumu ra^puSanapga aHuKgaHraH [2]. Hyxar uccuKceBap ycuMnuK, aMMMO 3 - 5°C ga yHHÖ HHKagu, Maficanapu -8-10 °C coByKKa Sapgom Sepagu [1].

YpyrnapHHHr yHyBnaHnuru, yHuS HHKum Kynu ypyr cu^araHu aHHK^oBHu KypcaTKH^napgaH Supu xucoSnaHagu. By KypcarKuHnapu WKopu SynraH ypyraap WKopu KyBBaTHH ypyraap gefiunagu [3]. YpyrnapHHHr yHyBnaHnuruga ypyrnapHHHr Karra KunuKnuru xaM MyxuM axaMuar KacS этagн. Khhhk ypyrau HyxaT HaBnapugaH KyproKnunuK 6ynraH fiunnapga xaM WKopu xocun onumra эpнmнпгaн. HupuK ypyrau HaBnapga KyproKHunuK fiunnapuga xocunHuHr KaMafiumu, HaMnuK erapnu 6ynraH mapournapga эca WKopu Synumu Ky3aranraH [5]. YpyrnapHuHr yHuö nuKumuga Sup Karop rugponmuK ^epMeHrnap umrupoK эragн Ba ynap gacrnaö SupnaMnu ungro maKmaHumura ratcup Kunagu [4].

YpyrnapHuHr cu^ar KypcarKuHnapuHu axmunamga Sup Karop MuKpoSuonoruK yrurnapHu Ky^^am MyuKuH. MacanaH, "Ep ManxaMu" MuKpoSuonoruK yruru gyKKaKnu ycuMnuKnapgaH coa Ba acMuK ycнмпнкпapннннг yHum Kynu, yHyBnaHnuru, ycumu Ba puBo^naHumura u^oSufi ratcupu aHuK^aHraH [6].

TA^KH^OT OBBEKTH BA yC^YB^APH

Ta^puSaMro uccuKxoHa mapouruga, Y3POA reHeruKa Ba ycuMnuKnap экcпepнмeнтaп Suonoruacu ннcrнryrн, "^OHHU экннпap reHeruKacu, cene^uacu Ba ypyrnunuru" naSoparopuacuga onuS Sopuggu. TagKuKor oSteKru cu^araga Buoa3or, 3aMuH M, Rhizobium 3, Rhizbium 9, PlantaStim MuKpoSuonoruK yrurnapu Ba HyxarnuHr Manxorpa HaBugaH ^ofiganaHuggu.

Ta^puSa acocuga onuHraH MatnyMornapHuHr crarucruK raxgunu EXCEL 2016 ga, ANOVA Syfiuna Stat View gacrypuga aManra

A^ABHET^AP TA^^H^H

YcuMnuKnapHuHr ycumu Ba puBo^naHumuga axmu cu^arnu ypyrnapHu

omupuggu.

November, 2022

НAТИЖAЛAP ТАХЛИЛИ ВА МУXОKAМAСИ

Maлxотрa нaви yрyFлaридaн экиш учун нaмyнaлaр тaйëрлaнди. Усимлик yрyFлaригa Биоaзот, Зaмин M, Rhizobium 3, Rhizbium 9, PlantaStim микробиологик yFитлaри билaн инокyлaция килинди. Нaзорaт учун олингaн yрyFлaр эca диcтиллaнгaн cyвдa ивитилди. Нaзорaт Ba микробиологик yFитлaр билaн инокyлaция килингaн yрyFлaр, хдр бир тyвaккa 8 тaдaн, 3 тa кaйтaрикдa экилди (28.02.2022) Ba yнyвчaнлик кyрcaткичлaри yргaнилди (l^am).

Тyвaклaргa экилгaн нуяж yрyFлaридaги дacтлaбки униб чикиш x^ara Зaмин M микробиологик yFити билaн инокyлaция килинган нaмyнaлaрдa кyзaтилди. Бaрчa нaмyнaлaрдaги экилган yрyFлaрнинг 7 кyндaн кейинги yнyвчaнлиги 62,5 % дaн 95,8 % ra4a 6улди. Бyндa энг юкори кyрcaткич Зaмин M микробиологик yFrn^ билaн инокyлaция килингaн ycимликлaрдa кyзaтилди. Зaмин M микробиологик yFити билaн инокyлaция килингaн ycимликлaрдaги yрyF yнyвчaнлиги 9 кyнгa келиб 100 % ни тaшкил килди.

Биоaзот, Rhizobium 3, Rhizbium 9, PlantaStim микробиологик yFитлaри билaн инокyлaция килингaн вaриaнтлaрдa xдмдa нaзорaт ycимликлaрдa yнyвчaнликнинг энг юкори кyрcaткичи 11 кyндa кyзaтилди. Бyндa yнyвчaнлик нaзорaт Ba PlantaStim билaн инокyлaция килингaн ycимликлaрдa 91,7 % ни, Rhizobium 3, Rhizbium 9 билaн ишлов берилган ycимликлaрдa yнyвчaнлик 95,8 % ни, Биоaзот билaн ишлов берилгaн ycимликлaрдa yнyвчaнлик 100 % ни тaшкил килди.

I I

7 KyH 9 KyH 11 KyH

Fi I

120,00 100,00 80,00/ 60,00%/ 40,00/ 20,00/ 0,000

Нaзорaт Rhizobium 3 Rhizobium 9 Бимзот Зaмин M PlantaStim

1-расм. Нухат усимлигининг унувчанлигига микробиологик yFитларнинг таъсири (иссикхона шароитида).

November, 2022

239

YhhS HHKKaH ycHMnuKnapgaru ycum guHaMHKacu ypraHunraHga, Ha3opaT Ba MHKpoSuonoruK yFuraap SunaH ннoкyпaцнa KunuHraH Bapuaffraapga ycuMnuK 6yñ y3yHnuru Typnuna Synumu aHHKgaHgu (2-pacM). YpyF экнпгaнgaн 18 KyH yTran (18.03.2022) ycHMHHKnap 6yñ y3yHnHKnapu 13,8 - 18,6 cm hh TamKun Kungu. ByHga энг HacT KypcaTKHH Ha3opaT BapuaHTnapga, энг MKopu KypcaTKHH эсa 3aMHH M SunaH urnnoB SepunraH BapuaHnapga Ky3amngH.

Ypyr экнпгaнgaн 40 KyH yTran (08.04.2022) ycuMnuKnap 6yñ y3yHnuKnapu 25,9 - 29,2 cm hh TamKun Kuggu. ByHga энг HacT KypcaTKHH Ha3opaT Bapuaffraapga, энг MKopu KypcaTKHH эсa Buoa3OT SunaH umnoB SepunraH Bapuaffraapga Ky3aTungu.

35

-18.03.2022

-25.03.2022

-01.04.2022

-08.04.2022

10 5 0

Bnoa30T PlantaStim Rhizobium 3 Rhizobium 9 3aMHH M Ha3opaT

2-pacM. MnKpoSno^orHK yFHT^apHHHr HyxaT ycHM^HK^apHHHr ycnm aiiHaivinKacnra

TatcnpH

XY.HOCA

OnHHraH TagKUKOT HaTH^anapu myHH KypcaTguKH, uccuKXOHa mapouTuga Ha3opaT ycuMnuKnapra HucSaTaH MHKpoSuonoruK yFHTnap SunaH umnoB SepunraH ycHMHHKnapga yHyBnaHnuK Ba ycHMnHKHHHr 6yñ y3yHnuru Taxnun KunuHgu. ByHga ypyr yHyBHaHnuru Buoa3OT Ba 3aMHH M MHKpoSuonoruK yruTnapu, ycum guHaMHKacura эсa Buoa3OT Ba Rhizobium 3 MHKpoSuonoruK yFHTH h^oShh Tatcup KH^umu aHHKgaHgu.

November, 2022

240

ISSN: 2181-1385

Cite-Factor: 0,89 | SIS: 1,12 | ASI-Factor: 1,3 | SJIF: 5,7 | UIF: 6,1

REFERENCES

1. Atabayeva H.N., Xudayqulov J.B. O'simlikshunoslik (darslik) // « Fan va texnologiya», 2018.197 bet

2. Bishnoi,U.R. and Deloucne, J.C. 1980. Relationship of vigour tests and seed lots cotton seedling establishment. Seed Science Tech. 8:341-345

3. Black, M. and Beweley, J. D. 2000. Seed Technology and its Biological Basis. Sheffield Academic press Ltd, Sheffield

4. Glauciana da Mata Ataide, Eduardo Euclydes de Lima e Borges, Andressa Vasconcelos Flores. Enzymatic activity in brauna seeds subjected to thermal stress // Ciencia Rural, Santa Maria, v.46, n.6, p.1044-1049, jun, 2016.

5. Maninder K. Walia, Yesuf A. Mohammed, William L. Franck, Chengci Chen. Evaluation of early seedling development of Chickpea and its relation to seed yield // Agrosyst Geosci Environ. 2020. pp 1-9. https://doi.org/10.1002/agg2.20005

6. Ойгул Одил кизи Расулова, Жалолбек Сапарбоевич Досчанов, Маргуба Аминжон кизи Амирова, Нилуфар Гайрат кизи Гойипова. (2022). Дуккакли усимликларнинг унувчанлиги ва униш кучига "Ер малками" микробиологик препаратининг таъсири // Academic Research in Educational Sciences. Volume 3, Issue 6, 2022. 387-391 betlar.

November, 2022

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.