CC BY
1NTER EDUCATION & GLOBAL STUDY
Original peper
© O.N. Mirzayev1^_
1Qarshi davlat universiteti, Qarshi, O'zbekiston
Annotatsiya
KIRISH: ushbu maqolada O'zbekiston mustaqilligi yillarida haykaltaroshlik san'ati, uning xalqaro madaniy aloqalardagi o'rni, so'nggi yillarda yaratilgan xalqaro ijodiy loyihalar haqida so'z boradi. Haykaltaroshlik-bu tasviriy san'atning bir turi, faqat hajmli va shuning uchun his-tuyg'ularni biroz boshqacha tarzda ifodalaydi. Haykallar bizga aytayotgan narsalarni idrok etish biz uchun ancha oson, chunki ular boshqa san'at turlariga qaraganda aniqroq va bizga ko'proq o'xshaydi.
MAQSAD: ajdodlarimiz tomonidan ko'p asrlar mobaynida yaratib kelgan g'oyat ulkan, bebaho ma'naviy va madaniy merosni tiklash davlat siyosati darajasiga ko'tarilgan nihoyatda muhim vazifa bo'lib qoldi. Biz ma'naviy qadriyatlarni tiklashni milliy o'zlikni anglashni o'sishidan, xalqning ma'naviy sarchashmalariga, uning ildiziga qaytishdan iborat uzviy, tabiiy jarayon deb hisoblaymiz». O'zbekistonda yangi ma'naviyg'oyaviy yo'nalishlarning shakllanishi o'z navbatida, zamo-naviy san'atning barcha sohalariga samarali ta'sir etdi, ijobiy izlanishlar doirasini kengaytirib, badiiy tafakkur rivojini yanada jadallashtirdi.
MATERIALLAR VA METODLAR: hozirgi vaqtda haykaltaroshlik namunasinin yaratishda muhim bo'lgan materiallar va metodlar turli bo'lishi mumkin. Bu, sizning yaratish uslubingiz, maqsadingiz va vositalaringizga bog'liq. Ammo umumiy ravishda, quyidagi materiallar va metodlar ko'p ishlatiladi Qalam va rasm qog'ozlari: Klassik usul. Bu qalam, pastel, akvarel, qog'oz yoki kartondan iborat bo'lishi mumkin. Bu metod, chizish, rasm qilish va grafikani olish uchun ishlatiladi.
MUHOKAMA VA NATIJALAR: haykaltaroshlik - tasviriy san'at turi; borliqni hajmli shakllarda, makonda uch o'lchamda tasvirlashga asoslanadi. Tasvir ob'ekti, asosan inson; shuningdek, hayvonlar (animalistik), tabiat (manzara) va narsalar (natyurmort). Haykaltarosh-likning 2 asosiy ko'rinishi bo'lib, ular-aylanib kuzatish imkonini beruvchi dumaloq haykal hamda faqat bir tomondan ko'rishga mo'ljal-langan bo'rtma (qabariq tasvir) rel'ef turi farqlanadi. Rel'ef, o'z navbatida, yuzaga nisbatan bir oz bo'rttirib ishlanadigan barel'ef hamda tasvir yuzaga nisbatan ancha bo'rttirib ishlanadigan gorel'efga bo'linadi; shuningdek nursoya o'yini hisobiga _tasvir ko'zga tashlanadigan tekis yuzaga ishlanadigan yana o'yma ko'rinish mavjud.
ISSN 2992-9024 (online) 2024, №3(2)
NTER EDUCATION & GLOBAL STUDY
XULОSА: haykaltaroshlikda insonning tashqi ko'rinishi, sokin yoki harakatdagi holatini aks ettirish bilan uning imkoniyati tugamaydi, asarda kechinmalar, xayajon, g'amginlik va boshqalar ham o'z ifodasini topadi. Haykaltarosh mahorati, to'g'ri topilgan harakat, yuzdagi mimik holat asarning ta'sirli bo'lishida muhim o'rin tutadi.
Kalit sozlar: haykaltaroshlik, xalqaro, ma'naviyat, madaniy, ijodiy, sanat, milliy, zamonaviy, globallashuv, tasviriy san'at.
Iqtibos uchun: Mirzayev O.N. Mustaqillik davri o'zbek haykaltaroshligi va uning xalqaro madaniy munosabatlarda istiqboli.//Inter education & global study.2024.№ 3(2).B.8-15.
УЗБЕКСКАЯ СКУЛЬПТУРА ПЕРИОДА НЕЗАВИСИМОСТИ И ЕЕ ПЕРСПЕКТИВЫ В МЕЖДУНАРОДНЫХ КУЛЬТУРНЫХ ОТНОШЕНИЯХ_
© О.Н. Мирзаев1Н
1Каршинский государственный университет, Карши, Узбекистан_
Аннотация
ВВЕДЕНИЕ: в данной стате рассказывается об искусстве скулптуры в годы независимости Узбекистана, его месте в международных културных связях, международных творческих проектах, созданных в последние годы. Скульптура — это своего рода изобразительное искусство, только объемное и поэтому выражающее эмоции немного по-другому. Нам намного легче воспринимать то, что говорят нам скульптуры, потому что они более точны и больше похожи на нас, чем другие виды искусства.
ЦЕЛЬ: восстановление огромного, бесценного духовного и культурного наследия, созданного нашими предками на протяжении многих веков, оставалось чрезвычайно важной задачей, поднятой до уровня государственной политики. Восстановление духовных ценностей мы рассматриваем как непрерывный, естественный процесс, заключающийся в росте национального самосознания, в возвращении к духовным истокам народа, к его корням». Формирование в Узбекистане новых духовно-идеологических направлений, в свою очередь, оказало плодотворное влияние на все сферы современного искусства, расширило круг позитивных исследований и еще более ускорило развитие художественной мысли.
МАТЕРИАЛЫ И МЕТОДЫ: материалы и методы, которые в настоящее время важны для создания скульптурного рисунка, могут быть разными. Это зависит от вашего стиля, цели и инструментов создания. Но в целом часто используются следующие материалы и методы, такие как карандаш и бумага для рисования: классический метод. Это может быть карандаш, пастель, акварель, бумага или картон. Этот метод используется для рисования, рисования и получения графики.
ОБСУЖДЕНИЕ И РЕЗУЛЬТАТЫ: скульптура - вид изобразительного искусства; основана на изображении бытия в объемных формах, в пространстве в трех измерениях. Объект изображения, в основном человек; а также животные
© intereduglobalstudy.com
2024, ISSUE 3(2)
ISSN 2992-9024 (online) 2024, №3(2)
NTER EDUCATION & GLOBAL STUDY
(анималистические), природа (пейзаж) и предметы (натюрморт). Различают 2 основных вида скульптуры-круглая скульптура, позволяющая наблюдать за вращением, и рельефный тип рельефа-выпуклый (выпуклое изображение), позволяющий видеть только с одной стороны. Рельеф, в свою очередь, делится на барельеф, который немного преувеличен по сравнению с поверхностью, и горельеф, где изображение значительно преувеличено по сравнению с поверхностью; также за счет игры светотени существует более резной вид, при котором изображение обрабатывается на плоской поверхности, которая выделяется.
ЗАКЛЮЧЕНИЕ: в скульптуре не исчерпываются возможности человека отразить свою внешность, состояние спокойствия или движения, в произведении также находят свое выражение переживания, волнение, печаль и т.д. Мастерство скульптора, правильно найденное движение, мимическая поза на лице занимают важное место в выразительности произведения.
Ключевые слова: скулптура, интернатсионалная, духовност, културная, творческая, искусство, натсионалная, современная, глобализатсия, изобразителное искусство.
Для цитирования: Мирзаев О.Н. Узбекская скульптура периода независимости и ее перспективы в международных культурных отношениях узбекская скульптура периода независимости и ее перспективы в международных культурных отношениях. // Inter education & global study. 2024. № 3(2). С.8-15.
UZBEK SCULPTURE OF THE PERIOD OF INDEPENDENCE AND ITS PROSPECTS
IN INTERNATIONAL CULTURAL RELATIONS_
© Orifjon N. Mirzayev1^
1Karshi State University, Karshi, Uzbekistan_
Annotation
INTRODUCTION: this article tells about the art of sculpture in the years of independence of Uzbekistan, its place in international cultural relations, international creative projects created in recent years. Sculpture is a kind of visual art, only three-dimensional and therefore expressing emotions in a slightly different way. It is much easier for us to perceive what sculptures tell us, because they are more accurate and more like us than other types of art.
AIM: the restoration of the vast, priceless spiritual and cultural heritage created by our ancestors for many centuries remained an extremely important task raised to the level of state policy. We consider the restoration of spiritual values as a continuous, natural process, consisting in the growth of national consciousness, in returning to the spiritual origins of the people, to their roots." The formation of new spiritual and ideological trends in Uzbekistan, in turn, had a fruitful impact on all spheres of contemporary art, expanded the range of positive research and further accelerated the development of artistic thought.
NTER EDUCATION & GLOBAL STUDY
MATERIALS AND METHODS: The materials and methods that are currently important for creating a sculptural drawing may be different. It depends on your style, purpose, and creation tools. But in general, the following materials and methods are often used, such as pencil and paper for drawing: the classical method. It can be pencil, pastel, watercolor, paper or cardboard. This method is used to draw, draw, and produce graphics.
DISCUSSION AND CONCLUSIONS: sculpture is a type of fine art; it is based on the depiction of being in three-dimensional forms, in space in three dimensions. The object of the image is mainly a person; as well as animals (animalistic), nature (landscape) and objects (still life). There are 2 main types of sculpture-a round sculpture that allows you to observe the rotation, and a relief type of relief-convex (convex image), which allows you to see only from one side. The relief, in turn, is divided into bas-relief, which is slightly exaggerated compared to the surface, and high relief, where the image is significantly exaggerated compared to the surface; also, due to the play of chiaroscuro, there is a more carved appearance in which the image is processed on a flat surface that stands out.
CONCLUSION: sculpture does not exhaust a person's ability to reflect his appearance, a state of calm or movement, feelings, excitement, sadness, etc. are also expressed in the work. The skill of the sculptor, correctly found movement, mimic pose on the face occupies an important place in the expressiveness of the work.
Key words: school culture, international, spirituality, cultural, creative, art, national, modern, globalization, fine art.
Har qaysi davlat, har qaysi millat birinchi navbatda o'zining yuksak madaniyati, ma'rifat va ma'naviyati bilan kuchlidir. O'zbekiston milliy mustaqilligini qo'lga kiritganidan so'ng, milliy o'zlikni anglash, ma'naviy qadriyatlarni yanada mustahkamlash, yosh avlodni milliy istiqlol ruhida tarbiyalashga talab oshdi. Bunda, chora-tadbirlarni amalga oshirishda avvalambor tasviriy san'at oldi qatorga chiqdi. Milliy mafkurani olg'a surishda eng hozirjavob san'at turlaridan biri esa haykaltaroshlikdir.
Ma'lumki, u yoki bu san'at asarining yaratilishida davr talabi, zamon tendensiyalari hal qiluvchi ahamiyatga ega bo'ladi. Demak, san'atning paydo bo'lishi, taraqqiy etishi, avvalo zamon, jamiyatga, keyin esa sub'ektga, ya'ni san'atkorga bog'liq. "San'atkorning ijodiy tafakkuri, fantaziyasi zamirida uning real hayotdan olgan taassurotlari bilan kuzatishlari yotadi" yoki boshqacha qilib aytganda, san'at asariga davr o'z "muhri" ni bosadi1.
Bugungi kunga kelib O'zbekistonda tasviriy san'atning barcha turlari keng miqyosda yetakchi o'ringa chiqib kelmoqda. Ushbu san'at turiga oid hususiyatlarini bilmasdan turib
1Бойметов Б. Х,айкалтарошлик ва пластик анатомия. Олий укув юртлари учун укув кулланма / Б.Бойметов; Узбекистан Республикаси Олий ва урта махсус таълим вазирлиги. - Тошкент, 2007. 5б.
For citation: Orifjon N. Mirzayev. (2024) 'Uzbek sculpture of the period of independence and its prospects in international cultural relations', Inter education & global study, (3(2)), pp. 8-15. (In Uzbek).
NTER EDUCATION & GLOBAL STUDY
tasviriy san'atni tushunish va muhokama qilish qiyin. Grafika, rangtasvir, me'morchilik, haykaltaroshlik turlari san'at nazariyasida uzunlik, kenglik, balandlik singari fazoviy hususiyatlarga egadir. Grafika va rangtasvirda chuqurlik, perspektiva, nur va soya o'yini yordamida sezilsa, haykaltaroshlik san'atida esa o'lcham hajmlidir. Haykaltaroshlik haqida so'z ketar ekan, bu san'at turi grafika va rangtasvir singari, realistik va avangard yo'nalishlarga ajratiladi. Haqqoniy haykaltaroshlikni his etishning asosiy hususiyati uch o'lchamlilik va haykaltaroshlik asarlarinig hajmliligidir.
Mustakillik davri xaykaltaroshlik san'atida ko'p asrlik noyob badiiy, milliy hamda xorijiy an'analar mujassamdir. Uni bugungi kunda turli avlod rassomlari har xil ijodiy uslubiy yo'nalishlarda akademik realizm, avangard, postmodernizmda namoyish etmoqdalar. Ba'zi rassomlar mahobatli haykaltaroshlikda ishlashni ma'qul ko'radilar, boshqalari samarali izlanishlarini dasgohli plastikada uyg'unlashtiradilar.
Mustakillik davri ma'naviy qadriyatlarning yangi tizimini olib kirdi, bosh maqsad etib, milliy o'ziga xoslikni qayta tiklash, milliy tarixiy-madaniy merosni anglash, san'atda milliy o'ziga xoslikni izlash olindi, natijada bular bevosita mahobatli haykaltaroshlik sohasida namoyon bo'ldi. Ayni paytda, globallashuv davri xalkaro madaniy alokalarining kengayishi, o'zbek rassomlarining dunyo badiiy merosi bilan tanishuvi xaykaltaroshlarga ijodiy izlanishning keng imkoniyatlarini ochdi. Jadallik bilan olib borilayotgan shahar qurilishlari, shaxar fazoviyligini farovonlashtirish zaruriyati san'atning ko'pgina turlarini uyg'unlashtiruvchi yangi me'moriy yechimlar izlash, dizayn soxasining rivojiga olib keldi, hamda haykaltaroshlikning zaruratini ya'ni zarur badiiy element ekanligini ko'rsatdi. Fazoviylik, hajm, original g'oya, mavjud haykalning konstruktivligi, postmodernistik san'atning estetikasi cho'qqisiga zamonaviy o'zbek rassomlarini qamrab olgan xolda, olib chikadi.
Milliy tarixiy o'tmishimizni qahramonlashtirish I.Jabbarov, J.Mirtojiyev, A.Raxmatullayev, L.Ryabsev, K.Norxo'rozov, P.Podosinnikov, M.Aliyevlar ijodlarida yangi mavzuli diapazonlar ochib berdi. Amir Temur, Mirzo Ulugbek, Al-Fargoniy, Jaloliddin Manguberdi, Muxammad Bobur haykallari, ideallashtirilgan obrazlar, ulug'lashtirilgan shaxslar O'zbekistonning turli shaharlarini bugungi kunda o'zbek xalqining tarixiy merosi sifatida bezab turibdi. O'zbekistonning mahobatli haykaltaroshligi o'zbek xalqining mashhur shaxslarini tiklash va ulug'lashtirish jarayonida faol ishtirok etmoqda. Shunday bo'lsada, ijodiy yondashuvlar, yangi plastik izlanuvchanlik, ijodiy yechimlar borasida haykaltaroshlarimizga ifodaviylikda erkinlikni, noan'anaviy yechimlar izlanuvida faol bulishlarini xoxlardik.
O'zbekiston dasgohli haykaltaroshligi ijodiy yo'nalishlarning turli tumanligini, uslubiy yechimlar obrazni to'ldirishda ko'pqirralilikni asosan mustaqillik davrida namoyish etadi. Mutaxassislar qayd etishlaricha sahnadan realizm ketmayapti, ayniqsa dasgohli haykaltaroshlikda katta va o'rta avlod vakillaridan A.Raxmatullayev, L.Ryabsev va boshqalarning ishlarida sezilarli bo'lib qolmoqda.
NTER EDUCATION & GLOBAL STUDY
Ijodiy ma'naviyatning mustahkamlashuvi, avangard uslubidagi tajribalar me'morlik bilan uyg'unlikka erishishga bulgan intilish, plastikada konstruktiv arxitektonikaning qo'llanilishi D. Ro'ziboyevning ijodiga xosdir. Bu rassom ijodidagi milliy, tarixiy-madaniy meros nazmi borasidagi bilimi O'zbekiston zamonaviy haykaltaroshligida badiiy - uslubiy yunalishga aylandi. An'anaviy Sharq nazmi sezilgan ishlari bugungi kunda O'zbekiston zamonaviy haykaltaroshligida betakror davr tashkil etgan. J.Quttimurotov, D. Toreniyazov, A. Xatamov, T. Tojixo'jayev, K.Norxo'rozov, M.Ablakulov, U.Urokov, B.Hakimov, R.Abduganiyevlarning ijodiy izlanishlarida nafis Sharq san'atining nazmiy uslubiyati seziladi. Ularning ishlari Sharq go'zallari va donishmandlariga bagishlanadi hamda, inson ruhining turli psixologik holatlarida: meditatsiya, yaratuvchanlik, ruhiy yuksalish, oshiqlik, ruhiy hayqiriq va boshqalarni ko'rsatadi. Ularning obraz yechimlarida assotsiativ-metoforik yondashuv ustunlik qiladi, ularni tomoshabin his etishda faollik bilan idrok etishni belgilab beradi. Ko'chmanchilar madaniyatining betakror ma'naviyatini qorakalpoq san'atining boy tarixiy an'analari ekologik fojea uchun samimiy jonkuyarliklari J.Quttimurotov ijodlarida ko'rinadi.
Mustaqillik yillarida milliy merosni anglash avangard uslubida, postmodernistik yo'nalishlarda tasvirlash S.Sharipov ijodiga hosdir. Uning ishlarida xattotlik elementlari, islom naqshlari qo'llanilib, falsafiy-dunyoqarashga erishuv va musulmon san'ati kostrukti xos. Ayni paytda ular o'ta zamonaviydir, ular oson o'qiladi va anglanadi, hamda emotsional ta'sirga ega bo'ladi. Plastikaning zamonaviy tilida Evropa postmoderni uslubida fikrlash xoxishi B.Muxtorov, M.Borodinalarning ijodiy izlanishlariga xos2.
Mustaqillik davri haykaltaroshligining o'ziga xos bo'limi dekorativ haykalni tashkil etadi. Haykaltaroshlarning plastik imkoniyatlari kengayishi, rang qo'llanilishi, fazo bilan uyg'unlik, tasviriy qatorning metaforalikligi hamda yangi intonatsion nyuanslaridan haykalning nazmiyligini boyituvchi bo'rttirishlar istexzolar hisobigadir.
Haykallarning mavzulari bugungi kunda o'zida tarixni va zamonaviy syujetlarni mujassamlashtirgan. Shubxasiz, O'zbekiston zamonaviy haykaltaroshligining o'z yutuq va muammolari mavjud. Haykaltaroshlik bo'yicha xalqaro simpoziumlarni o'tkazish zarurati, rassomlarimizning dunyo madaniyatiga chiqishi, yosh iste'dodli haykaltaroshlarni tayyorlash, o'qitish tizimini yaxshilash, obrazli-mazmuniy tizim boyishi yangi texnologiyalar, undan tashqari haykallarning shahar muhitiga uyg'un tarzda kirib borishi, uning me'morchilik, landshaft va ko'pgina boshqalar bilan uyg'unligi muxim bo'lib qolmoqda. O'zbekistonning zamonaviy haykaltaroshligi o'zining tarixiy davrini, uning ustunligini, imkoniyatlarini ko'rsatmoqda.
Shu o'rinda alohida ta'kidlab o'tish joizki, bugungi kunda mamlakatimizning nafakat markaziy shaharlari, ayni paytda barcha viloyatlari obod bo'lib, me'moriy jixatdan ko'rkam va zamonaviy qiyofa kasb etib borayotgani zamirida xam davlatimiz raxbarining konseptual g'oya va qarashlari, mulohaza va takliflari asos bulib xizmat qildi.
2 Узбекистан хайкалтарошлиги 1991-2006 /Каталог/ Кириш сузи муаллифи К.Акилова
- Тошкент, 2006. 4-6б.
нншшш
NTER EDUCATION & GLOBAL STUDY
Monumental san'at soxasini tartibga solish va rivojlantirishga e'tibor ilk bor Vazirlar Mahkamasining 1993 yil 23 iyunda qabul qilingan "O'zbekiston Respublikasida yodgorliklar va haykallarni loyixalashtirish hamda qurishni tartibga solish to'g'risida"gi qarori bilan belgilangan. Shu qaror asosida yurtimizning turli go'shalarida o'zida milliy va umuminsoniy qadriyatlarni aks ettirgan, boy madaniy merosimiz va buyuk ajdodlarimiz timsollarini gavdalantirgan muhtasham monumental asarlar bunyod etila boshlandi.
Xalkimiz g'urur va iftixor bilan tilga oladigan buyuk ajdodlarimiz xotirasiga bag'ishlab yodgorlik majmualari, muqaddas ziyoratgohlarning bunyod etilishi yohud ta'mirlanishi jarayonida eng avvalo ularning uzviy kompozitsion tarzda muxitdagi joylashuvi va o'zaro chambarchas bog'liqligi nazarda tutilgan xolda yondashilgani e'tiborlidir. Jumladan, Buxoroda Abduxoliq G'ijduvoniy va Baxouddin Naqshband, Samarqandda Imom Buxoriy va Imom Moturidiy, Marg'ilonda Burxoniddin Marg'inoniy, Toshkent shahrida Xazrati Imom singari yodgorlik majmualari yaratildi. Xalqimiz xayotida chukur iz koldirgan, bugungi kunda tom ma'noda mukaddas ziyoratgoxlarga aylangan bunday majmualar ma'naviy olamimizni yuksaltirishga ulkan xissa bulib ko'shildi, desak har tomonlama to'g'ri bo'ladi3.
Shu o'rinda, xalqaro madaniy aloqalar rivojida san'atning aynan haykaltaroshlik turi ahamiyatini ko'rib chiqadigan bo'lsak, rangtasvirga nisbatan o'zgacha spetsifik xarakterga egadir. Avvalambor, haykaltaroshlik hajmliligi bilan ham murakkab jarayonni kasb etadi. Monumental haykaltaroshlik ishlari esa faqatgina davlat buyurtmalari asosida yaratiladi. Agar dastgohli haykaltaroshlikning xalqaro madaniy aloqalarda o'rni xuddi dastgohli rangtasvir kabi bo'lsa (xalqaro ko'rgazmalarda ishtirok etishi, muzey, galereya va chet ellik kolleksionerlar asarlarni sotib olishi), mahobatli haykaltaroshlik faqatgina davlat miqyosida yaratiladi. Shu jihatdan ham, haykaltaroshlik xalqaro aloqalarda alohida o'ringa ega ekanligini bilish mumkin.
O'zbek haykaltaroshlari nafaqat yurtimiz, balki xorijiy mamlakatlarning mahobatli san'ati rivojiga ham munosib xissa qo'shib kelmoqda. Ularning ijodi xalqlararo madaniy aloqalarning mustahkamlanishida muhim omil bo'lib xizmat qilmoqda. Xususan, Yaponiya, Rossiya, Xitoy, Misr, Latviya, Belgiya, Fransiya, Xindiston, AKSh davlatlarida Alisher Navoiy, Mirzo Ulugbek, Bobur, Jaloliddin Manguberdi, Abu Rayxon Beruniy, Kamoliddin Behzod, Axmad Farg'oniy, Ibn Sino singari ulug' ajdodlarimiz sharafiga bag'ishlab o'rnatilgan obidalar haykaltaroshlarimiz yaratgan sara namunalardan hisoblanadi. O'z navbatida, poytaxtimizning ko'rkam ko'cha va maydonlarida Nizomiy Ganjaviy, Aleksandr Pushkin, Taras Shevchenko, Shota Rustaveli, Urganch shahrida Maxtumquli kabi jahon adabiyoti va madaniyati vakillariga qo'yilgan haykallar xalqlar o'rtasidagi do'stlik va hamjixatlikning ramziy ifodasidir.
So'nggi yillarda xalqaro madaniy aloqalarning yanada mustahkamlanishiga xizmat qilgan chora-tadbirlardan, chet ellik va o'zbek rassomlarining hamkorlikda amalga oshirgan loyihasini misol qilib keltirish mumkin. 2021-yili Shvetsariya byurosi homiyligida, Toshkent
3 Мустакиллик даври узбек монументал хайкалтарошлик санъати /Альбом-каталог/ И.Бурибоев мухаррирлиги остида -Тошкент, 2011. 6-7 б.
NTER EDUCATION & GLOBAL STUDY
shahri zamonaviy san'at markazida tashkil etilgan "Dixit Algorizmi" yirik loyihasi o'tkazildi. Mazkur Al-Xorazmiy faoliyatiga bag'ishlangan ko'rgazmada haykaltarosh Anvar Rahmatullayevning 1983-yili gipsdan yaratilgan va bugungi kunga kelib, moliya yetishmasligi sababli vayron ahvolga kelib qolgan Al-Xorazmiyning monumental haykalidan qolgan arxiv materiallar ham ishtirok etgan. Bunda haykalning bir qancha variantdagi modellari, arxiv foto va hujjatlar, jumladan YuNESKOning 1983-yildagi bosh direktori A.Mbou bilan A.Raxmatullayevning Al-Xorazmiy haykali fonida tushgan fotosurati ekspozitsiyadan o'rin olgan. Loyiha Venetsiya biyennalisida qatnashish va u tufayli alohida o'zbek paviloni ajratilish sharafiga erishdi. Hozirda Venetsiya biyennalisida namoyish davom etmoqda.
Bularning barchasi, tasviriy san'at, xususan haykaltaroshlik jamiyat ravnaqida, xalqaro madaniy aloqalar mustahkamlanishida, milliy qadriyatlarning namoyon bo'lishida naqadar ahamiyatli ekanligidan dalolat beradi. Mazkur sohalarning rivoji uchun esa, aynan tasviriy san'atga katta e'tibor qaratilishi kerak ekanligiga guvoh bo'lamiz.
ADABIËTLAR RO'YXATI | СПИСОК ЛИТЕРАТУРЫ | REFERENCES
1. Boymetov B. Haykaltaroshlik va plastik anatomiya. Oliy o'quv yurtlari uchun o'quv qo'llanma / B.Boymetov; O'zbekiston Respublikasi Oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi. -Toshkent, 2007. - 120b.
2. Mustaqillik davri o'zbek monumental haykaltaroshlik san'ati /Albom-katalog/ I.Bo'riboyev muxarrirligi ostida - Toshkent, 2011. - 88b.: il. b.
3. Samiyev Sh. Dastgohli haykal. - Toshkent, 2019. - 59 b.: il.b.
4. O'zbekiston haykaltaroshligi 1991-2006 /Katalog/ Kirish so'zi muallifi K.Akilova -Toshkent, 2006. - 32b.: il. b.
5. Mirzayev O.N. "Uzbek applied art is a Factor that strengthens Cultural ties. Qoraqalpog'istonda fan va ta'lim 1/1-son Nukus 2023 yil
6. Mirzayev O.N. "Zamonaviy san'at: daryolar tutashganda" Ijtimoiy - falsafiy, ma'naviy -ma'rifiy jurnal TAFAKKUR 3/2022
MUALLIF HAQIDA MA'LUMOT [ИНФОРМАЦИЯ ОБ АВТОРЕ] [AUTHORS INFO]
Mirzayev Orifjon Nurmuxammadovich, tadqiqotchi [Мирзаев Орифжон Нурмухаммадович, соискатель], [Orifjon N. Mirzayev, teacher]; manzil: O'zbekiston, 180l 19, Qarshi shahri, Ko'chabog' ko'chasi, 17-uy^pec: Узбекистан, 180119, г. Карши, ул. Кучабаг, дом 17], [address: Uzbekistan, 180119, Kochabog, 17 house]; E-mail: mirzayevorifjon@mail.ru
