Научная статья на тему 'MUAMMOLI TA’LIM TEXNOLOGIYALARI ASOSIDA O‘QUVCHILARDA KREATIV FAOLIYATNI RIVOJLANTIRISH'

MUAMMOLI TA’LIM TEXNOLOGIYALARI ASOSIDA O‘QUVCHILARDA KREATIV FAOLIYATNI RIVOJLANTIRISH Текст научной статьи по специальности «Гуманитарные науки»

CC BY
122
24
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Журнал
Inter education & global study
Область наук
Ключевые слова
boshlang‘ich sinf / o‘quvchi / ta ‘lim / metodika / tafakkur / kreativlik / bilim / ko‘nikma / malaka va kompetensiya / mashq / fikrlash / ijodkorlik / qobiliyat / erkinlik. / образование / методика / мышление / творчество / знак / упражнение / мышление / творчество / мышление / свобода.

Аннотация научной статьи по Гуманитарные науки, автор научной работы — J E. Eshpo‘latova

mazkur maqolada boshlang‘ich sinf o‘quvchilarida kreativlikni takomillashtirish to‘g‘risida fikr mulohazalar bayon etilgan. Unda boshlang‘ich sinf o‘quvchilarida zarur bilim, ko‘nikma, malaka va kompetensiyalarga ega bo‘lishi va hayotga tatbiq eta olishlarida ulardagi kreativ qobiliyat motivatsiyalarining o‘rni va ahamiyati, shuningdek, boshlang‘ich sinf o‘quvchilarining kreativ fikrlash qobilyatlarini aniqlash va kreativ fikrlash motivatsiyalarini rivojlantirishning o‘ziga xos jihatlari bayon etilgan.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

DEVELOPMENT OF CREATIVE SKILLS IN STUDENTS BASED ON PROBLEM EDUCATIONAL TECHNOLOGIES

в данной статье представлены мнения о совершенствовании творческих способностей учащихся младших классов. В нем рассмотрены роль и значение мотивации творческих способностей учащихся младших классов для приобретения необходимых знаний, умений, квалификации и компетенций и их реализации в жизни, а также для определения способностей творческого мышления учащихся младших классов и их отдельных аспектов. описаны мотивы развития творческого мышления.

Текст научной работы на тему «MUAMMOLI TA’LIM TEXNOLOGIYALARI ASOSIDA O‘QUVCHILARDA KREATIV FAOLIYATNI RIVOJLANTIRISH»

NTER EDUCATION & GLOBAL STUDY

Original peper

© J.E. Eshpo'latova1^_

1Termiz davlat pedagogika instituti , Termiz, O'zbekiston

Annotatsiya

KIRISH: mazkur maqolada boshlang'ich sinf o'quvchilarida kreativlikni takomillashtirish to'g'risida fikr mulohazalar bayon etilgan. Unda boshlang'ich sinf o'quvchilarida zarur bilim, ko'nikma, malaka va kompetensiyalarga ega bo'lishi va hayotga tatbiq eta olishlarida ulardagi kreativ qobiliyat motivatsiyalarining o'rni va ahamiyati, shuningdek, boshlang'ich sinf o'quvchilarining kreativ fikrlash qobilyatlarini aniqlash va kreativ fikrlash motivatsiyalarini rivojlantirishning o'ziga xos jihatlari bayon etilgan.

MAQSAD: kreativ faoliyatni rivojlantirishda materiallar va metodlarning maqsadi o'quvchilarni fikr almashish, tasavvur qilish, yaratish va muammolar yechish uchun ilg'or tayyorgarlikni ta'minlashdir. Bu maqsad quyidagi yo'nalishlarda amalga oshiriladi:

Fikrlash va muhokama qobiliyatlarni rivojlantirish: O'quvchilarni o'z fikrlarini ifodalashga, yangi masalalar va muammolar ustida fikr ko'rsatishga, shuningdek, ularning ko'rsatishlari va fikr ifodalarini qabul qilish va qaror qabul qilish qobiliyatlarini rivojlantirishga yo'naltiriladi. Yaratish va ijod qobiliyatlarni oshirish: Materiallar va metodlar o'quvchilarning yaratish va ijod qobiliyatlari va g'oyalarini oshirishga qaratilgan. Bu, ularning original va innovatsion yechimlar topish, taqdirlash va ularni amalga oshirishga o'zlashtiriladi. Ushbu maqsadlar kreativ faoliyatni rivojlantirishda materiallar va metodlarning keng qo'llanilishiga asoslangan. Ularning yaxshi tahlil qilinishi va o'quvchilarning o'zlashtirishlari uchun moslashtirilishi muhimdir.

MATERiALLAR VA METODLAR: muammoli ta'lim texnologiyalari asosida o'quvchilarda kreativ faoliyatni rivojlantirish uchun bir nechta mo'ljallangan usullar mavjud. Bu usullar o'quvchilarni ilg'or tushunish, fikrlash, va yaratishni rag'batlantirishga yordam beradi. Quyidagi usullar kreativ faoliyatni rivojlantirishda muhim ahamiyatga ega: Multimedia darsliklar va interaktiv dasturlar: O'quvchilar kreativliklarini rivojlantirish uchun interaktiv dasturlar va multimedia darsliklardan foydalanishadi. Bu dasturlar o'quvchilarga tajribani ko'paytirish, o'zlashtirish va fikrlarni ifoda qilish uchun imkoniyat yaratishadi.Problemlarga qarshi ishlar: O'quvchilarga hulosa topish, tahlil qilish va echim topishga yo'naltirilgan maqolalar, video darsliklar yoki interaktiv vazifalar orqali muammolarni hal qilishni o'rganishadi. Bu usul o'quvchilarni o'z fikrlarini qo'llab-quvvatlash va yaratishga yo'naltiradi.

Ilmiy-nazariy va metodik jurnal Научно-теоретический и методический журнал Scientific theoretical and methodical journal

NTER EDUCATION & GLOBAL STUDY

O'qituvchi va o'quvchilar o'rtasida o'yinlar: O'qituvchi va o'quvchilar o'rtasida o'yinlar tashkil etish va bajarish, masalan, "fikr va echim" o'yini orqali, o'quvchilarni yaratishga va qobiliyatlarni rivojlantirishga yo'naltirilgan. Bu o'quvchilarga ko'rsatish, mantiqiy qaror qabul qilish va ijtimoiy munosabatlarni rivojlantirish imkoniyatini beradi. Bu materiallar va metodlar o'quvchilarni kreativ fikrlash va fikr almashishda rag'batlantirish uchun samarali usullardir. Ularning yaxshi tahlil qilinib, har bir o'quvchi uchun moslashtirilgan holda foydalanish kerak.

MUHOKAMA VA NATiJALAR: materiallar va metodlar orqali o'quvchilarda kreativ faoliyatni rivojlantirish muhokama va natijalarining ko'p yo'naltirilganligi va o'ziga xosligi bilan ajralib turadi. Quyidagi muhokama va natijalar o'quvchilarda kreativ fikrlash va fikr almashishni oshirishga yordam berishi mumkin. Fikr almashish va fikrlash qobiliyatlarini oshirish: O'quvchilar hikoyalash, diskussiyalar, ko'rsatishlar va guruh ishlari orqali o'z fikrlarini izlash, izohlash va qaror qabul qilish qobiliyatlari rivojlantiriladi.

Yaratish va ijod qobiliyatlarini rivojlantirish: Materiallar va metodlar o'quvchilarning yaratish va ijod qobiliyatlari va g'oyalarini rivojlantirish uchun muhim rolni o'ynaydi. Ular yangi mantiqiy jarayonlar va echimlar topishda yaxshi tajriba olishadi.

XULOSA. kreativ shaxsni shakllantirish hamda kreativ ta'lim o'rtasida chambarchas bog'liqlik mavjud. Bundan o'quvchining kreativ qobiliyati, hamda kreativ tayyorgarlik darajalari, ularni amalga oshirish va erishishga tayyorligi hamda bog'liqligi kelib chiqadi.

Kalit so'zlar: boshlang'ich sinf, o'quvchi, ta 'lim, metodika, tafakkur, kreativlik, bilim, ko'nikma, malaka va kompetensiya, mashq, fikrlash, ijodkorlik, qobiliyat, erkinlik.

Iqtibos uchun: Eshpo'latova J.E. Muammoli ta'lim texnologiyalari asosida o'quvchilarda kreativ faoliyatni rivojlantirish // Inter education & global study. 2024.№3(1). B.139-146.

РАЗВИТИЕ ТВОРЧЕСКИХ НАВЫКОВ У СТУДЕНТОВ НА ОСНОВЕ ПРОБЛЕМНЫХ ОБРАЗОВАТЕЛЬНЫХ ТЕХНОЛОГИЙ_

© Ж.Э. Эшпулатова1И_

1Термезский государственный педагогический институт, Термез, Узбекистан_

Аннотация

ВВЕДЕНИЕ: в данной статье представлены мнения о совершенствовании творческих способностей учащихся младших классов. В нем рассмотрены роль и значение мотивации творческих способностей учащихся младших классов для приобретения необходимых знаний, умений, квалификации и компетенций и их реализации в жизни, а также для определения способностей творческого мышления учащихся младших классов и их отдельных аспектов. описаны мотивы развития творческого мышления.

ЦЕЛЬ: цель материалов и методов в развитии творческой деятельности - дать студентам углубленную подготовку к обмену идеями, воображению, созданию и решению задач. Данная цель реализуется по следующим направлениям: Развитие навыков мышления и обсуждения: учащимся предлагается выражать свои мысли,

© ¡ntereduglobalstudy.com 2024, ISSUE 3(1)

Ilmiy-nazariy va metodik jurnal Научно-теоретический и методический журнал Scientific theoretical and methodical journal

NTER EDUCATION & GLOBAL STUDY

выражать свое мнение по новым вопросам и проблемам, а также развивать навыки презентации и выражения мнения, а также навыки принятия решений. Развитие творческих и творческих способностей: Материалы и методы направлены на повышение творческих и творческих способностей и идей учащихся. Это будет использоваться для поиска, вознаграждения и реализации оригинальных и инновационных решений. Эти цели основаны на широком использовании материалов и методов развития творческой деятельности. Важно, чтобы они были хорошо проанализированы и адаптированы для обучения студентов.

МАТЕРИАЛЫ И МЕТОДЫ: существует несколько методик, предназначенных для развития творческой активности учащихся на основе технологий проблемного обучения. Эти методы помогают учащимся более эффективно понимать, думать и творить. В развитии творческой деятельности важное значение имеют следующие методы: Мультимедийные учебники и интерактивные программы: Студенты используют интерактивные программы и мультимедийные учебники для развития творческих способностей. Эти программы предоставляют студентам возможность получать опыт, учиться и выражать свои идеи. Этот метод помогает учащимся поддерживать и создавать свои собственные идеи.

Игры между учителем и учениками: Создание и проведение игр между учителем и учениками, например, посредством игры «идея и решение», помогает учащимся создавать и развивать навыки, ориентированные на развитие. Это дает студентам возможность демонстрировать, принимать логические решения и развивать социальные отношения. Эти материалы и методы являются эффективным способом побудить учащихся мыслить творчески и делиться идеями. Их следует хорошо проанализировать и использовать адаптированным образом для каждого учащегося.

ОБСУЖДЕНИЕ И РЕЗУЛЬТАТЫ: развитие творческой активности студентов посредством материалов и методов характеризуется разнонаправленностью и уникальностью обсуждения и результатов. Следующее обсуждение и результаты могут помочь учащимся улучшить творческое мышление и обмен идеями:

Улучшение навыков мозгового штурма и мышления: посредством рассказывания историй, дискуссий, демонстраций и групповой работы учащиеся развивают навыки мышления, интерпретации и принятия решений.

Развитие творческих и творческих способностей: Материалы и методы играют важную роль в развитии творческих и творческих способностей и идей учащихся. Они получают хороший опыт поиска новых логических процессов и решений.

ЗАКЛЮЧЕНИЕ. в заключение можно сказать, что существует тесная связь между формированием творческой личности и творческим воспитанием. Отсюда вытекают творческие способности учащегося, а также уровень творческой подготовки, готовность их реализовать и достичь, зависимость.

© intereduglobalstudy.com 2024, ISSUE 3(1)

Ilmiy-nazariy va metodik jurnal Научно-теоретический и методический журнал Scientific theoretical and methodical journal

NTER EDUCATION & GLOBAL STUDY

Ключевые I слова: образование, методика, мышление, творчество, знак, упражнение, мышление, творчество, мышление, свобода.

Для цитирования: Эшполатова Ж.Е. Развитие творческой активности учащихся на основе образовательных технологий. // Inter education & global study. 2024. № 3(1). С. 139-146.

DEVELOPMENT OF CREATIVE SKILLS IN STUDENTS BASED ON

PROBLEM EDUCATIONAL TECHNOLOGIES_

© Jangil E. Eshpolatova1^_

1Termiz State Pedagogical Institute, Termiz, Uzbekistan_

Annotation

INTRODUCTION: This article presents opinions on improving the creative abilities of primary school students. It examines the role and importance of motivating the creative abilities of primary school students for acquiring the necessary knowledge, skills, qualifications and competencies and their implementation in life, as well as for determining the creative thinking abilities of primary school students and their individual aspects. The motives for the development of creative thinking are described.

AIM: the purpose of materials and methods in developing creativity is to provide students with advanced training in sharing ideas, imagining, creating, and problem solving. This goal is being achieved in the following areas:

Developing Thinking and Discussion Skills: Students are encouraged to express their thoughts, express their opinions on new issues and problems, and develop presentation, expression, and decision-making skills. Developing creative and imaginative abilities: Materials and methods are aimed at enhancing students' creative and imaginative abilities and ideas. This will be used to identify, reward and implement original and innovative solutions. These goals are based on the wide use of materials and methods for developing creative activity. It is important that they are well analyzed and adapted to student learning.

MATERIALS AND METHODS: there are several methods designed to develop the creative activity of students based on problem-based learning technologies. These techniques help students understand, think, and create more effectively. The following methods are important in the development of creative activity: Multimedia textbooks and interactive programs: Students use interactive programs and multimedia textbooks to develop creative abilities. These programs provide students with opportunities to experience, learn, and express their ideas. This method helps students maintain and create their own ideas.

Teacher-Student Games: Creating and facilitating teacher-student games, such as through idea and solution games, helps students create and develop growth-oriented skills. It gives students the opportunity to demonstrate, make logical decisions and develop social relationships. These materials and techniques are an effective way to encourage students

© ¡ntereduglobalstudy.com 2024, ISSUE 3(1)

NTER EDUCATION & GLOBAL STUDY

to think creatively and share ideas. They should be well analyzed and used in a tailored manner for each student.

DISCUSSION AND RESULTS: the development of students' creative activity through materials and methods is characterized by the multidirectionality and uniqueness of the discussion and results. The following discussion and results can help students improve their creative thinking and idea sharing:

Improve brainstorming and thinking skills: Through storytelling, discussion, demonstrations and group work, students develop thinking, interpretation and decision-making skills. Developing creative and imaginative abilities: Materials and methods play an important role in developing students' creative and imaginative abilities and ideas. They gain good experience in finding new logical processes and solutions.

CONCLUSION: In conclusion, we can say that there is a close connection between the formation of a creative personality and creative education. This results in the student's creative abilities, as well as the level of creative preparation, readiness to realize and achieve them, and dependence.

Key words: education, methodology, thinking, creativity, sign, exercise, thinking, creativity, thinking, freedom.

Mamlakatimizda ta'lim sohalarini takomillashtirish, innovatsion pedagogik texnologiyalarni qo'llash, o'quvchilarni mantiqiy va tanqidiy fikrlashga o'rgatib borishga katta e'tibor qaratilmoqda. O'quvchilarni ta'lim-tarbiyada kreativlik ko'nikmasini shakllantirish jarayonlari samaradorligini oshirish muhim hisoblanadi. Shunday ekan, o'quvchilarda o'quv fanlariga motivatsiyani kuchaytirish, ularning ta'lim olishga bo'lgan qiziqishlarini oshirish muhimdir. Muammoli ta'lim texnologiyasi o'quvchining fikrlashi, muammolarni aniqlashi hamda tadqiq etishi o'quvchilarning ijodiy tafakkuri va kreativ qobiliyatlarini o'stirishni nazarda tutadi. Bugungi kunda O'zbekiston jadal rivojlanayotgan iqtisodiyot va ta'lim tizimiga ega davlat hisoblanadi. Ta'lim tizimi holatlari va xususiyatlarini hisobga olgan holda ta'lim sohasidagi xorijiy davlatlarning boy tajribasini o'rganish, ulardan unumli foydalanish, ancha samarali bo'ladi.

Ma'lumki, ta'lim sohasidagi asosiy muammolardan biri bu innovatsion ta'lim texnologiyalarini joriy etish va ularni psixologik asoslashdan iborat. Ta'lim jarayoni quyidagi ikki xususiyatga ega: o'quvchilarda zamonaviy bilimlarni mustaqil ravishda o'zlashtirish; qobiliyatini boshqarish va shakllantirish. Bugungi kunda qo'llanilayotgan barcha ta'lim texnologiyalari bir-biri bilan chambarchas bog'liq, biroq ayni paytda har bir texnologiya uchun zarur bo'lgan talab uni tarbiyalash, ta'limning tabiati va o'quvchining tashabbuskorligidir. Onglilik tamoyiliga asoslangan-tajribani o'zlashtirishning tabiati bilan bog'liq bo'lgan ta'limda kognitiv motivatsiyani rivojlantirish asoslaridan biri hisoblanadigan

For citation: Jangil E. Eshpolatova. (2024) 'Development of creative skills in students based on problem educational technologies', Inter education & global study, (3(1)), pp. 139-146. (In Uzbek).

NTER EDUCATION & GLOBAL STUDY

kreativ qobiliyatdan foydalanishni nazarda tutadi. Bu esa, o'z navbatida, kreativ qobiliyatni o'quvchi tomonidan birlamchi o'zlashtirilishi va qo'llanilishi zaruriyatini yuzaga keltiradi.

Tahlil va natijalar. Kreativ qobiliyatni rivojlantirish jarayoni sifatida matematika, tabiiy fanlar, ona tili va o'qish savodxonligi yoki informatika fanlari, shu o'rinda shuni ta'kidlash kerakki, boshlang'ich sinfda o'tiladigan barcha fanlarga faol qo'llanilishi mumkin. Shu sababli ham, kreativ metodikaning joriy etilishi o'rganish va o'qitish jarayonini tubdan o'zgartiradi, ta'lim jarayonini yanada qiziqarli, his-hayajonga boy tarzda olib borilishini ta'minlaydi. Agar o'quvchilarlar faqat qoidalar, vositalar haqida bilsalar, unga bu an'anaviy, kommunikativ, dogmatik ta'lim sifatida qaraladi.

Ayrim mutaxassislar kreativlik qobiliyatining namoyon bo'lishini ijodiy tafakkur bilan bog'liq hodisa sifatida ko'radilar: inson ijodning qaysi sohasida faoliyat olib borishidan qat'i nazar, ijodiy tafakkurga ehtiyoj sezadi. Yuzaga kelgan muayyan savol yoki masalaning yechimini topish jarayonida ijodiy tafakkur namoyon bo'lib, muammoning yechimi birdan yoki kutilmaganda paydo bo'ladi. Bu jarayonda sifat jihatidan yangi moddiy yoki ma'naviy qadriyat yaratiladi. Insonning ijodiy imkoniyati kreativlik, ya'ni yaratuvchanlik, yangi g'oyalarni o'ylab topishga moyillik va izlanuvchanlikda namoyon bo'ladi.

Pedagogikada kreativlik deganda, insonning-ijodga qobiliyatliligi tushuniladi va intellektning rivojlanish darajasi bilan aloqadorlikda tahlil qilinadi. Jumladan, A.Aripjanova oliy ta'lim muassasalari pedagoglari tarkibining kreativ salohiyatini rivojlantirish bilan bog'liqlikda kreativlik tushunchasining mohiyatini quyidagi tarzda bayon etgan: kreativlik maqbul imkoniyatlarni safarbar etish orqali, shaxsning muammoni qabul qilishi, yangi, noodatiy mahsulni yaratish qobiliyati deb, ta'kidlaydi.

G.N.Ibragimovaning fikricha, kreativlik-shaxsning yaratuvchanlik, ijodkorlik xislatlari bilan bog'liq ko'nikmalar majmui sifatida namoyon bo'ladi. Kreativlik o'z ichiga muammolarga nisbatan yuqori darajadagi sezgirlik, intuitsiya, natijalarni oldindan ko'ra bilish, fantaziya, tadqiqotchilik va refleksiyani qamrab oladi.

So'nggi o'n yilliklarda iqtidor va ijodkorlik masalalariga qiziqish davlat darajasigacha ko'tarildi, chunki fandagi o'zgarishlar hayotning barcha sohalarini va ijtimoiy ishlab chiqarishni ilm - fan yutuqlariga bevosita bog'liq qilib qo'ydi. Iqtidorni o'rganish, iqtidorli shaxslarni aniqlash va ularning imkoniyatlarini rivojlantirish muammolari birinchi o'ringa chiqadi. Agar bu muammoni anglash uni yechish uchun vositalarni, usullarni, texnikani o'zlashtirish kerak bo'lsa, demak, bu muammoli ta'lim. Shu ma'noda noan'anaviy ta'limning rivojlanishi bilan bog'liq muammolarni o'rganish hozirgi kunda dolzarb va samarali bo'lib qolmoqda. Boshlang'ich ta'limda keng tarqalayotgan va zamonaviy ta'lim amaliyotiga sezilarli ta'sir ko'rsatadigan noan'anaviy ta'lim sohalarida rivojlanayotgan modellarning eng muhimi, kreativ qobiliyat va muammoli ta'limni o'z ichiga oladi. Muammoli ta'lim nazariy va amaliy muammolarni hal qilish orqali yangi bilimlarni o'quvchilar tomonidan o'rganishga asoslangan.

NTER EDUCATION & GLOBAL STUDY

Muammoli ta'lim bir necha bosqichni o'z ichiga oladi: umumiy muammoli vaziyatni anglash; uning tahlili, ma'lum bir muammoni shakllantirish; muammoni hal qilish (farazlarni aniqlash va asoslash, ularni tekshirish); muammo yechimining to'g'riligini tekshirish.

Bu jarayon muammoli vaziyatda yuzaga keladigan, muammoni anglashni, uni bartaraf qilishni va yakuniy xulosani o'z ichiga olgan uchta mantiqiy bosqichlarga muvofiq amalga oshiriladi. A.V.Brushlinskiyning fikriga ko'ra: "Fikrlash muammoli vaziyatdan boshlanadi, ya'ni uning faoliyati davomida odam muvaffaqiyatli olg'a siljishga harakat qilishda tushunarsiz qiyinchiliklarni boshdan kechira boshlaydi. Shunday qilib, yuzaga kelgan muammoli vaziyat insonning ongli vazifasiga aylanadi".

Muammoli ta'limning asosiy tushunchalari: "muammoli vaziyat", "muammoli masala", "muammo", "muammoni hal qilish", "muammoni anglash". Muammoni o'rganish maqsadni amalga oshirishning sharti, ochiq va yopiq, ya'ni oydin va ifodalangan bo'lishi mumkin. Muammoni hal qilish jarayonida o'quvchi barcha qiyinchiliklarni yengib chiqadi, uning faoligi va mustaqilligi bu yerda yuqori darajaga yetadi. O'quvchilarning faolligi, kreativ qobiliyatlarini rivojlantirishga yordam beradi va natijani rasmiy tekshirish zaruratini kamaytiradi, an'anaviy o'qitishda esa o'quvchilarning natijalarini nazorat qilish faqatgina o'quv jarayoni bilan bog'liq. Olib boriladigan ta'lim-tarbiyadan kutiladigan natija odatdagidan ko'ra samarali va muvaffaqiyatlidir. O'quvchilar egallagan bilim, ko'nikma va malakalarini kutilmagan noodatiy vaziyatlarda yanada osonroq va ixtiyoriyroq ravishda ishlatadilar va ayni paytda o'zlarining malakasi va kreativ qobiliyatlarini rivojlantiradi. Ba'zi mutaxassislar tomonidan taqdim etilgan ta'lim muammolarining didaktik tasnifi quyidagi 4 ta holatga asoslangan: kelib chiqishi va joyi; o'quv jarayonida ishtirok etishi; ijtimoiy-siyosiy ahamiyatga egaligi; qaror qabul qilish jarayonini tashkil etish usullari.

Muammoli ta'limning asosiy maqsadi muayyan sharoitlarda aqliy faoliyatni kuchaytirish. Psixologlarning fikricha, o'quvchilar qobiliyati ularning ko'nikmasi va oldiga qo'yilgan muammolar orasidagi ziddiyatlar bilan bog'liq bo'lib, o'quv masalalarini yechish jarayonida yuzaga keladi. Bu qarama-qarshilik faol aqliy harakatga olib keladi. Muammoli ta'limdagi yana bir muhim masala bu muammoli vaziyatni yaratish jarayonidagi, obyekt va subyekt orasidagi mantiqiy munosabat, subyektning (o'quvchining) psixologik holati bilan bog'liq bo'lib, masalani yechish jarayonida undan yangi, ma'lum bo'lmagan bilimlar va harakatlarni namoyish etish vazifasi sifatida oldiga qo'yiladi.

Boshqacha aytganda, muammoli vaziyat shunday vaziyatki, subyekt oldida turgan qiyin masalalar yechimi qo'shimcha bilimlar talab qiladi. Shu jihatlari ularni mustaqil ta'lim olish asnosida kreativ fikrlashga undaydi. Amerikalik faylasuf Dj.Dyui o'quvchi ustunligini tiklovchi didaktik konsepsiyani XIX asr oxiri -XX asr boshlarida taklif qildi. Bu konsepsiyada muammoli ta'limning nazariy asoslariga alohida e'tibor qaratilgan. Dj.Dyui o'quvchilarning kundalik muammolarini yechishda bilish va faoliyat jarayonlarini birlashtirdi. Bunday harakat jarayoni quyida ketma-ket bajariladigan pog'onalarda o'quvchilar tomonidan yangilik ixtiro qilinadi: muammoni his qilish; uni aniqlash va ta'riflash; mumkin bo'lgan yechimlarni taklif qilish; bu yechimlardan to'g'ri xulosa chiqarish.

NTER EDUCATION & GLOBAL STUDY

Zamonaviy ijtimoiy-iqtisodiy sharoitda uzluksiz ta'lim insonga butun hayoti davomida hamqadam, dolzarb bo'lib qolmoqda. Shaxsning kreativ salohiyatini shakllantirish va rivojlantirish asosida uning kreativ qobiliyati tajribasini shakllantirish va rivojlantirish bo'yicha tadqiqotlar deyarli mavjud emas. An'anaga ko'ra, bilim, ko'nikma va malakalarning integratsiyasi sifatida belgilanadi. Bu qobiliyatni o'zlashtirish jarayonida tajribaning shakllanishi o'z-o'zidan sodir bo'lishini anglatadi. Bu jarayonning sur'ati va ijtimoiy omillar, o'quvchining o'z harakati va kreativ fazilatlari, shuningdek, aniqlangan omillar bilan belgilanadi.

Kreativ shaxsni shakllantirish hamda kreativ ta'lim o'rtasida chambarchas bog'liqlik mavjud. Bundan o'quvchining kreativ qobiliyati, hamda kreativ tayyorgarlik darajalari, ularni amalga oshirish va erishishga tayyorligi hamda bog'liqligi kelib chiqadi.

ADABIYOTLAR RO'YXATI | СПИСОК ЛИТЕРАТУРЫ | REFERENCES

1. Abduazimova Z.A.Globallashuv jarayonida ekologik axloqni shakllantirishga konseptual yondashuv: pedagogika fanlari bo'yicha falsafa doktori (PhD) diss... avtoref.- Toshkent, 2021. - 53 b.

2. Maxmudova D.M. Kreativ faoliyat jarayoni-mustaqil o'quv-bilish faoliyatining eng yuqori darajasi // Uzluksiz ta'lim.- 2021. 2-son. - B. 29-33.

3. Muslimov N., M.Usmonboyeva, D.Sayfurov, A.To'rayev. Pedagogik kompetentlik va kreativlik asoslari. - T.: "Sano-standart", 2015. - 120 b.

4. Maxmudova D.M. Muammoli ta'lim texnologiyalari asosida talabalarning kreativ faoliyatini rivojlantirish metodikasi: pedagogika fanlari doktori (DSc) dissertatsiyasi.-Chirchiq, 2021. - 200 b.

5. Nishonova Z.T. Mustaqil ijodiy fikrlashni shakllantirishning psixologik asoslari: psix.fan dok. diss. -T., 2005.- 391 b.

6. Eshanqulovna, E. L. J. I. (2024, February). Boshlangich sinf o 'quvchilarda ijodiy faoliyatni rivojlantirish. in international conference on modern development of pedagogy and linguistics (Vol. 1, No. 2, pp. 68-71).

MUALLIF HAQIDA MA'LUMOT [ИНФОРМАЦИЯ ОБ АВТОРЕ] [AUTHORS INFO]

Eshpo'latova Jang'il Eshanqulovna., o'qituvchi [Эшполатова Джангиль Эшанкуловна, учитель], [Jangil E. Eshpolatova teacher]; manzil: manzil: O'zbekiston, 117036, Surxandaryo, Termiz shahri, Barkamol avlod ko'chasi 43-uy [адреа Узбекистан, 117036, Город Термез, ул. Barkamol avlod 43], [address: Uzbekistan, 117036, Surkhandarya, Termez, Barkamol avlod at street, 43]; E-mail: mail: [email protected]

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.