MONO-5-NİTRO-, 2- ASETAMİDO BENZOATO)-PENTA- AKVA Mn(II) DİHİDRAT KOMPLEKS BİRLƏŞMƏSİNİN MOLEKULYAR VƏ KRİSTAL QURULUŞU Текст научной статьи по специальности «Химические науки»

256

KiMYA PROBLEML9Ri№ 3 2015

UOT 543.58

MONO-5-NiTRO-, 2- ASETAMiDO BENZOATO)-PENTA- AKVA Mn(II) DiHiDRAT KOMPLEKS BiRL9§M9SiNiN MOLEKULYAR V9 KRiSTAL QURULU§U

M.F.Rzayeva

Ganca Dovlat Universiteti Ganca §., Ataturk pr. 265 /38; e-mail: e-mail:info@qsu.az

5-nitro, 2-asetamido benzoy tur§usunun yeni 5-NO2, 2-CH3CONH2-C6H3COOH -Mn (II) akvakompleksi sintez edilarak monokristallari alinmi§ va kristal qurulu§u agilmi§dir. Malum olmu§dur ki, markazi atom Mn(II) liqandin karboksil qrupunun oksigeni ila monodentat tipinda koordinasiya yaradir. Be§ su molekulu oksigen atomlari vasitasila Mn(II) kationuna birla§arak oktaedrik koordinasiya amala gatirir.

Agar sozlar : 5-nitro-2-asetamido benzoy turgusu, Mn(II) kationu, akvakompleks, kristalloqrafik malumatlar, monodentat koordinasiya.

9dabiyyatda Mn (II) kationunun benzoy tur^usu va onun bir sira toramalari ila kompleks birla^malarinin qurulu$ analizi haqqinda malumatlar var [1-3]. Bu i§in maqsadi liqand kimi tatbiq olunan 5-nitro,

2-asetamido benzoy tur§ usunun manqan (II) kompleksini sintez edarak monokristallarini almaq va kristal qurulu^unu a?maq olmu^dur.

EKSPERiMENTAL fflSS9

60-700 temperaturda qizdirilmi$ 5-nitro, 2-asetamido benzoy tur^usunun natrium duzunun mahlulu uzarina ekvivalent ?aki gozlanilmakla (2:1) MnCl2^4H2O duzunun qaynar mahlulu alava edilir. Bu zaman yeni kompleks birla^manin kristallari ?okmaya ba^layir. Qari^iq suzulur va suzma ?okuntunun alinmasi dayanana qadar davam edir. Sonuncu ana mahlul otaq temperaturunda saxlanilir, iki-u? gundan sonra rentgenqurulu$ analizi u?un lazim olan iyna $akilli a?iq qahvayi rangli monokristallar ?okmaya ba^layir.

Yeni kompleks birla^manin analizi aparilaraq molekul formulu tayin edilir. Caki analiz usulu vasitasila kompleksda olan kristalla^ma suyu muayyan edilir va 5 molekul suyun olmasi tapilir. Malum olmu^dur ki, markazi atom manqan be$ su molekulu ila koordinasiyaya daxil olmu$ va tur^u molekulunda olan karboksil qrupunun bir oksigeni markazi atomla

rabita yaradaraq koordinasiya adadini 6-ya ?atdirmi§dir.

Element analizin naticalarina asasan kompleks birla^manin molekulyar formulu ?ixarilmi§dir: (5-NO2, 2-CH3CONH2-C6H3COO)2Mn • 5H2O

Kristal qurulu^unun a?ilmasi u?un lazim olan reflekslar Bruker AXS^ SMART (Mo-Ka §ualanma, X= 0.71073A, qrafit monoxromator) avtomatla$dirilmi$

difraktometrinda 0.25 x 0.07 x 0.05 mm3 ol?ulu monokristallarin tadqiqindan alinmi^dir.

Kristal qurulu^unun asas malumatlari cadval 1-da, atomlarin koordinatlari va temperatur faktorlari cadval 2-da, asas atomlararasi masafalar cadval 3-da, valent bucaqlari cadval 4-da verilmi^dir. Butun malumatlar SHELXS-97 [5], SHELXL-97 [6] kompleks proqramlar asasinda hayata ke?irilmi$dir. Kristal qurulu^un tasviri §akil 1-da verilmi^dir.

§akil 1. Mono (5-nitro, 2-asetamidobenzoato) - pentaakva Mn(II) - dihidrat kompleks

birla^masinin kristal qurulu^u.

§akildan göründüyü kimi kristal qurulu^da karboksil qrupu monodentat rolu oynami^dir. Markazi atom Mn(II) liqandin karboksil qrupunun oksigeni ila koordinasiya yaradir. Mn-

Q(1)=2.1210(16)Ä , karboksil qrupunun

digar oksigeni Mn atomu ila koordinasiyaya daxil olmami$, lakin güclü hidrogen rabitasi ila su molekullari ila rabita yaradaraq kompleksin davamliligini artirmi^dir. Mn-Q(3su)=2.2207(15)Ä

Cadval 1.Rentgen qurulu? analizinin asas parametrlari.

Empirik formulu Molekul kütlasi Temperatur, K Dalga uzunlugu, Ä Sinqoniya Faza qrupu a, b, c, Ä a, ß,y daraca

Elementar qafasin hacmi, Ä3 Qafasda yerla^an molekullarin sayi, Z dhesab, q/sm3 1, 581 Udulma amsali, mm-1 Öl?ma sahasi 0, daraca Kristalin öl^ülari, mm3

C18H28MnN4O17 627, 38 100 (2)K 0, 71073 Ä Monoklinik P2x/n

18, 0093(13). 6,7439(5). 23, 3690(17) 90; 111; 796(5); 90 2635, 3(3) 4

0,588 1, 79 - 27 0, 25 x 0, 07 x 0, 05

260

MONO-5-NÍTRO-, 2- ASETAMÍDO BENZOATO)- Ш

Diapazon h, k, l

9ksolumalarin ümumi sayi

Asili olmayan aksolunmalarin sayi

GOOF2 1, 004

R - faktor [I > 2o (I)]

R- faktor (bütün malumatlar ûçûn)

-22<=h=23, -8<=k<=8, -29<=l<=29 2605

5765 [Rint = 0, 0314]

Rl = 0.00409, wR2 = 0.0846 Rl= 0.0748, wR2= 0.0941

Cadval 2.Atomlari n koordinatlari (xl04) va ekvivalent istilik parametrlari

Atomlar X Y Z U(eq)

Mn(1) 6719(1) 7436(1) 4793(1) 17(1)

O(1S) 7200(1) 10120(2) 5301(1) 24(1)

O(2S) 6221(1) 4756(2) 4253(1) 26(1)

O(3S) 5632(1) 9001(2) 4175(1) 19(1)

O(4S) 7762(1) 5824(3) 5339(1) 35(1)

O(5S) 6150(1) 6624(2) 5419(1) 22(1)

O(1) 95(1) 8143(2) 4176(1) 22(1)

O(3) 10053(1) 7709(3) 4349(1) 27(1)

O(4) 6495(1) 8089(3) 1357(1) 26(1)

O(5) 7633(1) 8127(3) 1257(1) 29(1)

N(1) 8717(1) 7903(3) 4154(1) 17(1)

N(2) 7226(1) 8130(3) 1582(1) 19(1)

C(1) 6988(1) 8502(3) 3599(1) 16(1)

C(2) 7534(1) 8276(3) 3240(1) 14(1)

C(3) 8374(1) 8025(3) 3514(1) 16(1)

C(4) 8825(1) 7888(3) 3138(1) 18(1)

C(5) 8460(1) 7953(3) 2508(1) 18(1)

C(6) 7630(1) 8149(3) 2247(1) 17(1)

C(7) 7172(1) 8320(3) 2602(1) 15(1)

C(8) 9500(1) 7708(3) 4536(1) 20(1)

C(9) 9622(1) 7454(4) 5200(1) 24(1)

O(6) 1521(1) 2305(2) 890(1) 24(1)

O(7) 696(1) 1926(3 1387(1) 26(1)

O(8) 1490(1) 2442(4) 3597(1) 54(1)

O(9) 4355(1) 2211(3) 1952(1) 44(1)

O(10) 4896(1) 2285(3) 2943(1) 46(1)

N(3) 1252(1) 2035(3) 2582(1) 17(1)

N(4) 4311(1) 2253(3) 2462(1) 32(1)

C(10) 1383(1) 2134(3) 1379(1) 18(1)

C(11) 2094(1) 2114(3) 1986(1) 17(1)

C(12) 2018(1) 2082(3) 2566(1) 16(1)

C(13) 2709(1) 2079(3) 3102(1) 20(1)

C(14) 3458(2) 2119(3) 3070 (1) 22(1)

C(15) 3519(1) 2153(3) 2497(1) 22(1)

C(16) 2851(1) 2150(3) 1960(1) 20(1)

C(17) 1023(2) 2235(4) 3070(1) 23(1)

C(18) 138(2) 2177(4) 2918(1) 29(1)

O(6S) 6671(1) 7352(2) -45(1) 23(1)

O(7S) 9653(1) 7342(2)) 273(1) 24(1)

Cadval 3.Atomlar arasi ma safalar, d Â.

3laqalar D 3aqalar D

Mn(1) - O(1) 2.1210(16) C(6)-C(7) 1.374(3)

Mn ( 1- O (4S) 2.1354(17) C(7)-H(7A) 0.9500

Mn(1)-O(5S) 2.1452(16) C(8)-C(9) 1.494(3)

Mn(1)-O(1S) 2.1616(17) C(9)-H(9A) 0.9800

Mn(1)-O(2S) 2.1962(17) C(9)-H(9B) 0.9800

Mn(1)-O(3S) 2.2207(15) C(9)-H(9C) 0.9800

O(1S)-H(1SA) 0.8500 O(6)-C(10) 1.261(3)

O(1S)-H(1SB) 0.8502 O(7)-C(10) 1.254(3)

O(2S)-H(2SA) 0.8499 O(8)-C(17) 1.215(3)

O(2S)-H(2SB) 0.8500 O(9)-N(4) 1.223(3)

O (3S)-H(3SA) 0 .85 00 O ( 1 0)-N(4) 1.226(3)

O ( 3S )-H ( 3S B ) 0 .84 99 N ( 3)-C ( 17 ) 1.356(3)

O(4S)-H(4SA) 0.8500 N(3)-C(12) 1.394(3)

O(4S)-H(4SB) 0.8500 N(3)-H(3N) 0.9693

O(5S)-H(5SA) 0.8500 N(4)-C(15) 1.459(3)

O(5S)-H(5SB) 0.8500 C(10)-C(11) 1.517(3)

O(1)-C(1) 1.277(3) C(11)-C(16) 1.387(3)

O(2)-C(2) 1.233(3) C(11)-C(12) 1.412(3)

O(3)-C(8) 1.226(3) C(12)-C(13) 1.400(3)

O(4)-N(2) 1.223(2) C(13)-C(14) 1.377(3)

O(5)-N(2) 1.236(2) C(13)-H(13A) 0.9500

N(1)-C(8) 1.366(3) C(14)-C(15) 1.384(4)

N(1)-C(3) 1.391(3) C(14)-H(14A) 0.9500

N(1)-H(1N) 0.9734 C(15)-C(16) 1.378(4)

N(2)-C(6) 1.451(3) C(16)-H(16A) 0.9500

C(1)-C(2) 1.517(3) C(17)-C(18) 1.499(3)

C(2)-C(7) 1.388(3) C(18)-H(18A) 0.9800

C(2)-C(3) 1.418(3) C(18)-H(18B) 0.9800

C(3)-C(4) 1.405(3) C(18)-H(18C) 0.9800

C(4)-C(5) 1.372(3) O(6S)-H(6SA) 0.8500

C(4)-H(4A) 0.9500 O(6S)-H(6SB) 0.8499

C(5)-C(6) 1.397(3) O(7S)-H(7SA) 0.8499

C(4)-H(5A) 0.9500 O(7S)-H(7SB) 0.8500

260

MONO-5-NÍTRO-, 2- ASETAMÍDO BENZOATO)- Ш

Cadval 4. Darac a ila olyülmüg valent bucaqlari

Bucaqlar w Bucaqlar a

C(12)-C(11)-C(10) 123.3(2) C(15)-C(16)-H(16A) 120.0

N(3)-C(12)-C(13) 122.4(2) C(11)-C(16)-H(16A) 120.0

N(3)-C(12)-C(11) 118.4(2) O(8)-C(17)-N(3) 123.5(2)

C(13)-C(12)-C(11) 119.2(2) O(8)-C(17)-C(18) 121.2(2)

C(14)-C(13)-C(12A) 121.0(2) N(3)-C(17)-C(18) 115.3(2)

C(14)-C(13)-H(13A) 119.5 C(17)-C(18)-H(18A) 109.5

C(12)-C(13)-C(13A) 119.5 C(17)-C(18)-H(18B) 109.5

C(13)-C(14)-C(15) 119.0(2) H(18A)-C(18)-H(18B) 109.5

C(13)-C(14)-H(14A) 120.5 C(17)-C(18)-H(18C) 109.5

C(15)-C(14)-H(14A) 120.5 H(18A)-C(18)-H(18C) 109.5

C(16)-C(15)-C(14) 121.6(2) H(18B)-C(18)-H(18C) 109.5

C(16)-C(15)-N(4) 119.3(2) H(6SA)-O(6S)-H(6S) 102.9

C(14)-C(15)-N(4) 119.1(2) H(7SA)-O(7S)-H(7SB) 113.0

C(15)-C(16)-C(11) 120.1(2)

9D9 BÍYYAT

1. Xionq L., Qi C., Yu H. And Lianq S. Tetraaqva bis(5-carboxy - 2- nitrobenzoato) Mn(II). //Acta Cryst., 2007, C 63, p. 117-119.

2. Shuido H., Kukatsuka S. Behavior of para -oxsybenzoic acid in solution Fe(II), Fe(III). // Soil Sci, plant Nutr. (Tokyo). 1977. V.23, №2, p.185-193.

3. Navaz Tahir, Dinger Ulku and Elman M.Movsumov. Crystal strycture of p-N02-o-HO-C6H4COOAg. // ActaCryst. ,1996, C52, p.593-595

4. Dhaneshwar N.N., Qavale S.S., Pant L.M. The crystal and molecular structure of the m-nitrobenzoic acid. //Acta crystalloqr. 1974. B30. №3, p. 583-587.

5. Усубалиев Б.Т., Чырагов Ф.М., Мусаев Ф.Н. и др. Кристаллическая структура Mn(n-NH2-C6H4COO)2. //Ж.Структур. химия. 1985. Т.26. №2, с. 190-193.

Usubaliev B.T., Chyragov F.M., Musaev F.N. i dr. Kristallicheskaja struktura Mn(n-NH2-C6H4COO)2. //Zh.Struktur.himija. 1985. T.26. №2, s. 190-193.

6. Гусейнов Г.А., Мусаев Ф.Н., Усубалиев Б.Т. и др. Кристаллическая структура бензоата цинка(11). // Коор. Химия, 1984, т. 10, №1, с. 117-122.

Gusejnov G.A., Musaev F.N., Usubaliev B.T. i dr. Kristallicheskaja struktura benzoata cinka(II). // Koor. Himija, 1984, t. 10, №1, s. 117-122.

МОЛЕКУЛЯРНАЯ КРИСТАЛЛИЧЕСКАЯ СТРУКТУРА МОНО —(5— НИТРО-, 2-АЦЕТАМИДО-БЕНЗОАТО)-ПЕНТА- АКВА Mn(II) ДИГИДРАТА

М.Ф.Рзаева

Гянджинский государственный университет Гяджа, пр. Ататюрка, 265 / 38; e-mail: e-mail:info@qsu.az

Синтезирован новый комрлекс моно-(5-нитро-, 2- ацетамидо-бензоато) — рента-акваМп(П) дигидрат и изучена его молекулярная кристаллическая структура. Установлено, что центральный атом Mn(II) монодентатно координируется с кислародам карбоксильной группы лигандов.Пять молекулы воды, присоединияясь к катиону через атомы кисларода, образуют октаедер координацию.

Ключевые слова: 2- ацетамидо-5-нитробензойная кислота, катион Мп(11), аквакомплекс, кристаллографические данные, монодентатная координация.

MOLECULAR CRYSTALLINE STRUCTURE OFMONO-(5-NITRO-, 2-ASETILAMIDO, BENZOATO) Mn(II) - DEHYDRATE

M.F.Rzaeva

Ganja State University e-mail: e-mail:info@qsu.az

A new complex of mono-(5-nitro, 2-asetilamido, benzoato) Mn(II) -dehidrate has been synthesized and its molecular cristalline structure studeid It revealed that the central atom Mn(II) is coordinated monodentatly with oxygen of carboxile qroup of lyqands. Three water molecules join cation Mn(II) through atoms of oxygen to form octaedr coordination. Keywords: 2-asetilamido, 5-nitro benzoato acid, cation Mn(II), aquacomplex, crystalloqraphic data, monodentant coordination.

Redaksiyaya daxilolub 14.05.2015.