Научная статья на тему 'Минтақада қишлоқ хўжалик маҳсулотларини сақлаш тизимининг иқтисодий механизмини такомиллаштириш йўллари'

Минтақада қишлоқ хўжалик маҳсулотларини сақлаш тизимининг иқтисодий механизмини такомиллаштириш йўллари Текст научной статьи по специальности «Экономика и бизнес»

CC BY
1124
101
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
аграр-иқтисодий ислоҳотлар / инфратузилма / озиқ-овқат хавфсизлиги / сақловчи иншоотлар. / agrarian-economic reforms / infrastructure / development / improvement / supply / storage.

Аннотация научной статьи по экономике и бизнесу, автор научной работы — Нурматов Норбек Жўраевич, Курбанов Акбар Саломович

Ушбу мақолада қишлоқ хўжалиги тармоғида амалга оширилаётган аграр-иқтисодий ислоҳотлар ва тармоқнинг ривожида инфратузилма субъектларининг ўрни ёритиб берилган. Аҳолини озиқ-овқат маҳсулотлари билан таъминлашда қишлоқ хўжалик маҳсулотларини сақловчи инфратузилма субъектларининг ўрни Сурхондарё вилояти мисолида ўрганилган. Мақолада қишлоқ хўжалик маҳсулотларини сақловчи инфратузилма субъектлари фаолиятини янада ривожлантириш ва уларнинг моддий-техника базасини мустаҳкамлаш бўйича илмий асосланган таклифлар келтирилган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

THE FURTHER DEVELOPMENT OF THE ECONOMIC MECHANISM OF THE STORAGE SYSTEM OF AGRICULTURAL PRODUCTS IN THE REGION

In this article author describes the direction of reform in agriculture and the role and importance of the infrastructure in the development of this sector. On the example of Surkhandarya region authors studied significance of infrastructure companies specializing in storage of agricultural products to ensure a stable supply of agricultural products to population. The authors gives suggestions for the development and improvement of material and technical base of infrastructure enterprises specializing in storage of agricultural products.

Текст научной работы на тему «Минтақада қишлоқ хўжалик маҳсулотларини сақлаш тизимининг иқтисодий механизмини такомиллаштириш йўллари»

Нурматов Н.Ж.,

Термиз Давлат университети катта укитувчиси; Курбанов А.С.,

Термиз Давлат университети «Иктисодиёт» факультети талабаси

МИНТАКАДА КИШЛОК ХУЖАЛИК МА^СУЛОТЛАРИНИ САКЛАШ ТИЗИМИНИНГ ИКТИСОДИЙ МЕХАНИЗМИНИ ТАКОМИЛЛАШТИРИШ ЙУЛЛАРИ

НУРМАТОВ Н.Ж., КУРБАНОВ А.С. МИНТАКАДА КИШЛОК ХУЖАЛИК МАЦСУЛОТЛАРИНИ САКЛАШ ТИЗИМИНИНГ ИКТИСОДИЙ МЕХАНИЗМИНИ ТАКОМИЛЛАШТИРИШ ЙУЛЛАРИ

Ушбу маколада кишлок хужалиги тармоFида амалга оширилаётган аграр-иктисодий ислох,отлар ва тармокнинг ривожида инфратузилма субъектларининг урни ёритиб берилган. Ах,олини озик-овкат мах,сулотлари билан таъминлашда кишлок хужалик мах,сулотларини сакловчи инфратузилма субъектларининг урни Сурхондарё вилояти мисолида урганилган. Маколада кишлок хужалик мах,сулотларини сакловчи инфратузилма субъектлари фаолияти-ни янада ривожлантириш ва уларнинг моддий-техника базасини мустах,камлаш буйича ил-мий асосланган таклифлар келтирилган.

Таянч иборалар: аграр-иктисодий ислох,отлар, инфратузилма, озик-овкат хавфсизлиги, сакловчи иншоотлар.

НУРМАТОВ Н.Ж., КУРБАНОВ А.С. ПУТИ ДАЛЬНЕЙШЕГО РАЗВИТИЯ ЭКОНОМИЧЕСКОГО МЕХАНИЗМА СИСТЕМЫ ХРАНЕНИЯ СЕЬСКОХОЗЯЙСТВЕННОЙ ПРОДУКЦИИ В РЕГИОНЕ

В данной статье изложены направления проводимых реформ сельском хозяйстве, а также роль и значение субъектов инфраструктуры в развитии отрасли. На примере Сурхан-дарьинской области изучены значение предприятий инфраструктуры специализирующихся на хранении сельхозпродукции в обеспечении стабильного снабжения населения сельхозпродукцией. В статье авторы дают предложения по развитию и улучшению материально-технической базы предприятий инфраструктуры специализирующихся на хранении сельхозпродукции.

Ключевые слова: аграрно-экономические реформы, инфраструктура, продовольственная безопасность, хранилище.

ИКТИСОД ВА МОЛИЯ / ЭКОНОМИКА И ФИНАНСЫ 2015, 4

NURMATOV N.J., KURBANOV A.S. THE FURTHER DEVELOPMENT OF THE ECONOMIC MECHANISM OF THE STORAGE SYSTEM OF AGRICULTURAL PRODUCTS IN THE REGION

In this article author describes the direction of reform in agriculture and the role and importance of the infrastructure in the development of this sector. On the example of Surkhandarya region authors studied significance of infrastructure companies specializing in storage of agricultural products to ensure a stable supply of agricultural products to population. The authors gives suggestions for the development and improvement of material and technical base of infrastructure enterprises specializing in storage of agricultural products.

Keywords: agrarian-economic reforms, infrastructure, development, improvement, supply, storage.

%uwno% xywanuгuнuнг puBownaHuwuda uH$pamy3unMa cy6b-eкmnapuнuнг ypHu Kamma. VyHKu uH$pamy3unMa cy6beKmnapu Ma3Kyp mapмoк,нuнг puBownaHuwu ynyH wapm-wapoum apamu6 6epadu, yнгa xu3Mam Kypcamadu.

Инфратузилма субъектларининг тармок ривожидаги ах,амиятини инобатга олган х,олда мамлакатимиз олимлари томонидан мазкур сох,ада илмий тадкикотлар амалга ошириб келинмокда. Жумладан, 2004 йил-да Тошкент давлат иктисодиёт университети олимлари Б.Т.Салимов ва Н.И.Ураковларнинг «Кишлок хужалиги инфратузилмаси икти-содиёти» номли укув кулланмаси чоп этил-ган. Бундан ташкари, мазкур сох,ада илмий тадкикот олиб бораётган олимлар ва тадкикотчилар республика х,амда халкаро микёсида утказилаётган илмий-амалий анжу-манларда мамлакатимизда кишлок хужалиги инфратузилмасининг ташкил этилиши ва ри-вожланиш тенденциялари, уларнинг фаолия-тини янада такомиллаштиришнинг долзарб масалаларига доир тезислар билан иштирок этиб келишмокда.

Кишлок хужалиги мамлакатимиз икти-содиётининг мух,им тармоFи х,исоблана-ди. Бу тармок мамлакат ах,олисининг озик-овкат мах,сулотлари, кайта ишлаш саноати тармокларининг эса хом ашё-га булган талабини кондиради. Шу са-бабли мустакилликнинг илк давридан бошлаб кишлок хужалиги тармоFини ри-вожлантиришга катта эътибор каратилди. Хусусан, кишлок хужалигида экин майдон-лари таркибини оптималлаштириш, ишлаб чикаришга янги ва илFор технологияларни

жорий этиш, экин навлари ва чорва моллари зоти, уругчилик-селекция ишларини тубдан яхшилаш борасида кенг камровли, шу билан бирга, пухта уйланган ишлар амалга оширил-ди. Бунинг самараси уларок, аграр сох,ада амалга оширилган иктисодий ислох,отлар узининг ижобий натижаларини бермокда ва кишлок хужалиги ялпи мах,сулотининг уртача йиллик баркарор усиш суръатлари динами-каси таъминланмокда. Хусусан, мамлакатимизда бу курсаткичнинг усиши 2011 йил-да 106,6 фоиз, 2012 йилда 107,0 фоиз, 2013 йилда 106,0 фоизни ташкил этган булса, 2014 йилда ушбу курсаткич 6,9 фоизга тенг булди.

Шуни алох,ида таъкидлаш жоизки, мус-такиллик йилларида кишлок хужалигини интенсив ривожлантириш борасида х,ам ижобий натижаларга эришилди. Бунда мах,-сулотлар х,ажмининг ошиши факат экин май-донларини кенгайтириш эвазига эмас, балки экинлар х,осилдорлигини ошириш х,исобидан таъминланмокда (1-расм).

Мамлакатимизда 2014 йилда кишлок хужалик мах,сулотлари етиштириш буйича улкан ютукларга эришилди. Хусусан, Fалла етиштириш х,ажми 2013 йилда 2000 йилга нисбатан 2 баробар, картошка - 3,1 марта, сабзавот - 3,2 марта, узум - 2 марта, гушт ва сут - 2,1 марта, тухум - 3,4 марта ошди. 2014 йилда х,ам дех,кон ва фермерларимиз-нинг фидокорона мех,нати билан 3 миллион

ИКТИСОД ВА МОЛИЯ / ЭКОНОМИКА И ФИНАНСЫ 2015, 4

1-расм. Узбекистонда асосий турдаги к,ишлок, хужалиги экинлари х,осилдорлигининг узгариш

динамикаси, центнер ^исобида1

300

250 200 150 100 50 0

252,5

194,9 192

.44,2

20,2^°^ Г

Дон

Картошка

Сабзавот

Полиз

□ 1990 □ 2000 ■ 2010

360 минг тоннадан зиёд пахта, мамлакатимиз кишлок хужалиги тарихида биринчи марта 7 миллион 800 минг тонналик юксак Fалла хирмони бунёд этилди2.

Узбекистон Республикаси Кишлок ва сув хужалиги вазирлигининг маълумотларига кура, 1990 йилда республика ахолиси истеъ-моли учун зарур булган Fалланинг 82 фои-зи, гушт махсулотларининг 50 фоизи, сут ва сут махсулотларининг 60 фоизга якини, кар-тошканинг 50 фоизи, шакар ва курук сутнинг барчаси четдан келтирилган булса, хозирда мамлакатда озик-овкат масулотлари етишти-ришнинг ривожланиши хисобидан ахолининг озик-овкат мах,сулотларига булган эхтиёжи

1 Узбекистон Республикаси Президенти И.А.Каримовнинг 2011 иилнинг асосий якунлари ва 2012 йилда Узбекистонни ижтимоий-ик,тисодий ривожлантиришнинг устувор йуналишларига ба-Fишланган Узбекистон Республикаси Вазирлар Махкамасининг мажлисидаги «2012 йил Вата-нимиз тараккиётини янги боск,ичга кутарадиган йил булади» мавзусидаги маърузасини урганиш буйича укув кулланма. - Т.: «Ик,тисодиёт», 2012. -282-б.

2 Каримов И.А. 2014 йил юк,ори усиш суръат-лари билан ривожланиш, барча мавжуд им-кониятларни сафарбар этиш, узини ок,лаган ислохотлар стра^тегиясини изчил давом эттириш йили булади. / Узбекистон Республикаси Президенти Ислом Каримовнинг мамлакатимизни 2013 йилда ижтимоий-иктисодий ривожлантириш якунлари ва 2014 йилга мулжалланган энг мухим устувор йуналишларга баFишланган Вазирлар Махкамасининг мажлисидаги маърузаси. // «Халк, сузи» газетаси, 2014 йил 19 январь.

деярли 100 фоиз махаллий ишлаб чикариш кувватлари хисобидан таъминланмокда ва озик-овкат махсулотларининг экпорти хам амалга оширилмокда.

Сурхондарё вилояти иктисодиётида киш-лок хужалиги тармоFи мухим ахамият касб этади. Вилоят ялпи х,удудий махсулоти тарки-бида кишлок хужалигининг улуши 2014 йилда 38,2 фоизни ташкил этган. Хукуматимиз томонидан кишлок хужалигини ривожлантириш учун яратиб берилаётган кенг имко-ниятлар натижасида вилоятда ялпи х,удудий махсулот ва кишлок хужалик махсулотлари ишлаб чикариш хажмининг баркарор усиш суръатлари кузатилмокда (1-жадвал).

Жахон молиявий-иктисодий инкирози шароитида дунё микёсида озик-овкат мах-сулотларининг нархлари кутарилиши куза-тилди. Шуни инобатга олиб, хукуматимиз томонидан озик-овкат махсулотлари етиш-тиришни купайтиришга алохида эътибор бе-рилди. Бунда кишлок хужалиги тармоFини ривожлантириш хам мухим роль уйнади. Сунгги йилларда республика микёсида ва Сурхондарё вилоятида кишлок хужалик мах-сулотлари ишлаб чикариш хажми усишига эришилди (2-жадвал).

ИКТИСОД ВА МОЛИЯ / ЭКОНОМИКА И ФИНАНСЫ 2015, 4

1-жадвал. Сурхондарё вилоятида Я^М ва к,ишлок, хужалиги ялпи мах,сулотининг йиллик усиш

динамикаси1

Курсаткичлар 2008 йил 2009 йил 2010 йил 2011 йил 2012 йил 2013 йил 2014 йил

Ялпи худудий мах,сулот 107,4 106,8 111,2 112,4 109,0 110,5 109,3

Кишлок хужалик ялпи мах,сулоти 101,3 105,9 105,4 108,6 107,1 107,8 106,6

2-жадвал. Сурхондарё вилоятида 2013-2014 йилларда озик,-овк,ат мах,сулотлари етиштириш

х,олати туfрисида маълумот2

№ Мах,сулотлар 2013 йил 2014 йил

Тонна 2012 йилга нисбатан, фоиз Тонна 2013 йилга нисбатан, фоиз

1. Сабзавотлар 689835 117,2 807007 117,0

2. Картошка 174879 109,6 193997 110.9

3. Полиз экинлари 150042 111,2 169934 113,3

4. Мева 119085 107,1 124806 104,8

5. Узум 113029 108,5 115695 102,4

6. Гушт 138087 107,1 146436 106,0

7. Сут 672821 110,1 706439 105,0

8. Тухум, млн дона 215,0 110,9 239,5 111,4

Кишлок хужалиги тармоFи бир катор узига хос хусусиятларга эга. Жумладан, тар-мокда ишлаб чикариш жараёнининг мав-сумийлигидан келиб чик,к,ан х,олда, барча ишлаб чикарувчиларнинг мах,сулоти бир вактда тайёр булади ва кишлок хужалик мах,сулотлари бозорида таклифнинг кес-кин ортиб кетишига олиб келади. Бундан ташкари, кишлок хужалик мах,сулотларининг куп турлари саклаш учун нокулай булган мах,сулотлар х,исобланади. Шу сабабли, кишлок хужалигида фаолият юритувчи тад-биркорлар мах,сулот тайёр булгандан сунг имкон кадар мах,сулотини тезрок сотишга х,аракат килади. Бу омил кишлок хужалик мах,сулотлари нархининг шаклланиши-га салбий таъсир курсатади ва пишикчилик даврида кишлок хужалик мах,сулотлари нархининг паст даражада шаклланиши, на-тижада тармокдаги ишлаб чикарувчилар даромадининг пасайишига олиб келади. Шу билан биргаликда киш-бах,ор ойларида мах,сулотларнинг нархи юкори булишига са-

1 Манба: Сурхондарё Вилояти х,окимлиги Ик,ти-содиёт бош бошкармаси маълумотлари.

2 Уша манба.

баб булади. Буни бартараф этиш ва кишлок хужалиги тармоFида фаолият юритувчи тад-биркорларнинг даромадлари ортишини таъ-минлаш бугунги куннинг долзарб вазифа-ларидан биридир. Ушбу муаммони ижобий х,ал этишнинг самарали йулларидан бири -кишлок хужалик мах,сулотларини саклаш ти-зимини ривожлантиришдир.

Кишлок хужалик мах,сулотларини сак-лашда совутиш тизими билан таъминланган махсус иншоотларни ташкил этиш мух,им ах,амиятга эга. Хозирги пайтда кишлок хужалик мах,сулотларининг газ мух,итини бош-кариб саклаш Англия, Франция, Голландия, АК,Ш, Германия ва бошка шу каби ривожлан-ган мамлакатларда кенг кулланилади. Бунда мах,сулотлар сифати 7-8 ойгача бузилмасдан сакланиши мумкин.

Узбекистон Республикаси Вазирлар Мах,-камасининг 2011 йил 7 апрелдаги «20112015 йиллар даврида мева-сабзавот мах,су-лотларини саклашнинг моддий-техника базасини ривожлантириш ва мустах,камлаш чора-тадбирлари туFрисида»ги 105-сонли карори кабул килинди ва ушбу карорда кишлок хужалик мах,сулотларини саклаш ти-

ИКТИСОД ВА МОЛИЯ / ЭКОНОМИКА И ФИНАНСЫ 2015, 4

зимини такомиллаштириш чора-тадбирлари белгилаб берилди. Вазирлар Махкамасининг ушбу карори асосида Сурхондарё вилоя-ти хокимининг 2011 йил 13 апрелдаги 79-сонли карори кабул килинган. Карорга асо-сан вилоятда 2012 йилда куввати 3600 тонна булган, киймати 2330 млн сум булган (шун-дан 1950 млн сум банк кредитлари хамда 380 млн сум ташаббускор корхоналарнинг маблаFлари хисобидан) 6 та янги кишлок хужалик махсулотларини сакловчи иншоот-ларни куриш буйича лойихалар амалга оши-рилди.

Бугунги кунда сифатли ва ташки куриниши чиройли махсулотларга харидорларнинг талаби ортиб бормокда, бозордаги ушбу узгаришларни инобатга олиш ва унга мосла-шиб бориш кишлок хужалиги махсулотларини ишлаб чикарувчилар, уларни саклаш ва со-тиш билан шуFулланувчиларнинг даромади ошишининг асосий манбаи булиб колмокда.

2008 йилнинг иккинчи ярмида юзага кел-ган жахон молиявий-иктисодий инкирози мамлакат иктисодиётини баркарор ривожлан-тириш учун давлат томонидан иктисодиётни тартибга солиш ва куллаб-кувватлаб бориш лозимлигини исботлади. Давлат томонидан иктисодиётни тартибга солиш ва куллаб-кувватлашда маъмурий ва иктисодий усуллардан фойдаланилади. Иктисодиёт маъмурий усулда турли меъёрий-хукукий хужжатлар оркали, иктисодий усулда эса турли иктисодий механизмлар оркали тартибга солинади. Иктисодиётни иктисодий механизмлар оркали куллаб-кувватлаш ва тартибга солишда тадбиркорлик субъектла-рига солик туловлари, банк кредити ставка-си хамда божхона бож туловлари ставкалари буйича имтиёз ва преференциялар берила-ди. Кишлок хужалик махсулотларини саклаш билан шуFулланувчи субъектларни куллаб-кувватлашда иктисодий механизмлардан са-марали фойдаланиш лозим. Чунки бу усул бозор муносабатлари талабларига тулик мос келади.

Тадкикотларнинг курсатишича, кишлок хужалик махсулотларини саклаш билан

шуFулланувчи субъектлар куйидаги туртта йуналишда ташкил этилиши мумкин:

- кишлок хужалик махсулотлари етишти-риш билан шуFулланувчи хужаликларда ишлаб чикариш инфратузилмасининг таркибий кисми сифатида;

- агрофирмалар томонидан унинг таъсис-чилари маблаFлари ва асосий воситалари иштирокида;

- хусусий тадбиркорлар томонидан;

- кишлок хужалик махсулотлари улгуржи бозорлари тасарруфида уларнинг маблаF ва ташаббуслари асосида.

Кишлок хужалиги махсулотларини сакловчи иншоотларни ташкил этишда юкори-даги тадбиркорлик субъектлари уз маблаF-ларидан ёки четдан жалб килинадиган маблаFлардан фойдаланишлари имкониятла-ри мавжуд.

Кишлок хужалик махсулотларини сакловчи иншоотлар ким томонидан ташкил этилиши уларнинг замонавий ускуналар билан жихозланганлиги ва иншоотнинг сиFимига таъсир курсатади. Бунда хусусий тадбиркорлар, дехкон ва фермер хужаликларида молиявий маблаFлар хажмининг чекланган-лиги, махсулот ишлаб чикариш хажмининг кичиклиги каби омиллар таъсир курсатади. Агрофирмалар ва кишлок хужалик махсулот-ларининг улгуржи бозорлари томонидан ташкил этиладиган сакловчи иншоотлар имкониятларининг кенглиги билан тавсиф-ланади.

Кишлок хужалик махсулотларини саклаш билан шуFулланувчи корхоналарни ташкил этишда мавжуд шароитларни хисобга олсак, реал молиялаштириш манбалари сифатида махсулотларни саклаш тизимини ривож-лантиришдан бевосита манфаатдор булган ишлаб чикариш ва хизмат курсатиш корхо-налари, давлат максадли имтиёзли кредитлари, тижорат банклари ва бошка молиявий институтлар, лизинг компаниялари ва хомий ташкилотларнинг маблаFларини курсатиб утиш мумкин. Бундан ташкари, жойларда фойдаланилмаётган йирик иншоотлар мавжуд булса, уларни кайта жихозлаш оркали кишлок хужалик махсулотларини саклаш би-

ИКТИСОД ВА МОЛИЯ / ЭКОНОМИКА И ФИНАНСЫ 2015, 4

лан шуFулланувчи корхоналарга айлантириш х,ам мух,им ах,амиятга эга.

Кишлок хужалик мах,сулотларини саклаш билан шуFулланувчи корхоналарни таш-кил этишда хорижий инвестициялардан х,ам фойдаланиш мумкин. Бунинг учун тармокда фаолият юритувчи фермер хужаликлари, агрофирмалар ва тадбиркорлар томони-дан ушбу фаолият турини ташкил этиш учун мавжуд булган имкониятларни курсатган х,олда инвестицион лойих,алар тайёрлаш ва ривожланган хорижий мамлакатлар-дан инвесторларни жалб этиш лозим. Бунда асосан хорижий мамлакатлардан кишлок хужалик мах,сулотларини саклашда ишла-тиладиган энг замонавий воситалар ва тех-нологияларни олиб келиш, кишлок хужалик мах,сулотларини саклашнинг замонавий усулларини узлаштиришга эътибор каратиш керак.

Кишлок хужалиги мах,сулотлари етишти-риш билан шугулланувчи фермер ва дех,кон хужаликлари мах,сулотларни сакловчи ин-шоотларни ишлаб чикариш инфратузилма-си сифатида узларида етиштирилган мах,-сулотларни саклаш учун ташкил этишлари мумкин. Хусусий тадбиркорлар ва кишлок хужалик мах,сулотларининг улгуржи бозор-лари томонидан ташкил этиладиган кишлок хужалик мах,сулотларини сакловчи иншоот-лар асосан кишлок хужалик мах,сулотларини арзон булган вактда сотиб олиб, уни маълум муддат саклаб, кейин кимматрок нархлар-да сотиш максадида ташкил этадилар. Агро-фирмаларда эса мах,сулотларни сакловчи иншоотлар х,ар икки максадда, яъни ишлаб чикариш инфратузилмаси сифатида ва кишлок хужалик мах,сулотларини маълум муддат саклаб, кейин киммат нархларда сотиш максадида ташкил этилиши мумкин. Тармокда фаолият юритувчи барча фермер хужаликлари х,ам узларида мах,сулотларни сакловчи иншоотларни кура олмаслиги ёки агрофирмаларга аъзо булмаслиги мумкин. Шуни инобатга олиб мавжуд кишлок хужалик мах,сулотларини саклаш билан шугулланувчи корхоналар фаолиятида мах,сулотларни вактинча саклаб бериш хизматини х,ам

йулга куйиш ва уни кенгайтириш максадга мувофикдир.

Дех,кон хужаликлари узлари етиштирган мах,сулотларни саклашда асрлар давоми-да аждодларимиз томонидан шаклланган усуллардан унумли фойдаланишлари х,ам-да шу оркали кам харажат эвазига мева, сабзавот, узум ва бошка кишлок хужалик мах,сулотларини саклашни йулга куйишлари мумкин.

Кишлок хужалик мах,сулотларини саклаш учун ташкил этиладиган иншоотларда айни пайтда комплекс тарзда мах,сулотларни са-ралаш, идишларга жойлаш (кадоклаш) ва сифатини назорат килиш жараёнларини х,ам йулга куйиш мумкин. Чунки мах,сулотни саклаш билан боFлик булган жараёнларни алох,ида-алох,ида амалга ошириш мумкин булсада, амалда улар бир-бири билан боFлик ва бири иккинчисини такозо килади. Жумла-дан, саклашга куйилаётган мах,сулотларнинг катта-кичиклиги, ранги, пишиб етилиш дара-жаси, ташки томондан механик таъсирларга учраманганлиги буйича саралаш максадга мувофикдир. Шунда кейинги боскичларда бозорга чикариш ёки транспортларга жойлаш жараёнида камрок мех,нат талаб этила-ди ва мах,сулот механик таъсирларга камрок учраб, сифатини камрок йукотади.

Кишлок хужалик мах,сулотларини саклашни ташкил этишда ушбу х,удуднинг хусу-сиятларини инобатга олиш лозим. Худуддаги мавжуд кишлок хужалик мах,сулотлари етиш-тириш х,олати ва имкониятларини х,исобга олган х,олда сакловчи иншоотларни жойлаш-тириш туFри ташкил этилиши керак.

Хулоса килиб айтиш мумкинки, кишлок хужалик мах,сулотларини саклаш тизими-ни ташкил этиш ва уни ривожлантириш ах,олининг кишлок хужалик мах,сулотлари билан таъминланиш даражасини янада ях-шилаш, кишлок хужалик мах,сулотлари етиш-тирувчиларнинг даромадларини ошириш, вилоятнинг экспорт имкониятларини кенгайтириш ва бошка бир катор ижобий натижа-ларга эришиш имконини яратиб беради.

ИКТИСОД ВА МОЛИЯ / ЭКОНОМИКА И ФИНАНСЫ 2015, 4

Адабиётлар:

1. Каримов И.А. 2014 йил юкори усиш суръатлари билан ривожланиш, барча мав-жуд имкониятларни сафарбар этиш, узини оклаган ислохотлар стратегиясини изчил давом эттириш йили булади. / Узбекистон Республикаси Президенти Ислом Кари-мовнинг мамлакатимизни 2013 йилда ижтимоий-иктисодий ривожлантириш якун-лари ва 2014 йилга мулжалланган энг мухим устувор йуналишларга баFишланган Вазирлар Махкамасининг мажлисидаги маърузаси. // «Халк сузи» газетаси, 2014 йил 19 январь.

2. Исмаилова Т., Амонбоев М. Худудий инфратузилма. Дарслик. - Т.: «Иктисодиёт», 2010.

3. Салимов Б.Т., Ураков Н.И. Кишлок хужалиги инфратузилмаси иктисодиёти. - Т.: Узбекистон ёзувчилар уюшмаси Адабиёт жамFармаси нашриёти, 2004.

ИКТИСОД ВА МОЛИЯ / ЭКОНОМИКА И ФИНАНСЫ 2015, 4

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.