Научная статья на тему 'Миллий тарбияда ўқувчиларнинг толерантлик дунёқарашини шакллантиришга замонавий ёндашувлар'

Миллий тарбияда ўқувчиларнинг толерантлик дунёқарашини шакллантиришга замонавий ёндашувлар Текст научной статьи по специальности «Науки об образовании»

CC BY
178
109
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
тарбия жараёни / замонавий ёндашув / толерантлик маданияти / миллий тарбия / ўз-ўзини ривожлантириш / мунозара / педагогик тажриба / суҳбат методи / воспитательный процесс / современный подход / культура толерантности / национальное воспитание / саморазвитие / дебаты / педагогический опыт / метод беседы

Аннотация научной статьи по наукам об образовании, автор научной работы — Мухиддинова Камолахон Аброрхон Қизи

Толерантлик тушунчаси миллий тарбиянинг асосий категорияларидан бири ҳисобланади. Толерантлик – ўзгаларнинг турмуш тарзи, хулқ-атвори, одатлари, ҳис-туйғулари, фикр-мулоҳазалари, ғоялари ва эътиқодларига нисбатан тоқатли, сабрли бўлишдир. Мақолада гап ўқувчиларда толерантлик дунёқарашини шакллантиришдаги замонавий ёндашувлар ҳақида боради.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

СОВРЕМЕННЫЕ ПОДХОДЫ В НАЦИОНАЛЬНОМ ВОСПИТАНИИ ПО ФОРМИРОВАНИЮ ТОЛЕРАНТНОГО МИРОВОЗЗРЕНИЯ У ШКОЛЬНИКОВ

Толерантность считается одной из основных категорий национального воспитания. Толерантность – это терпимость к образу жизни, поведению, обычаям, чувствам, идеям и вероисповеданию других людей. В статье рассматриваются современные подходы к формированию толерантности в мировоззрении у школьников.

Текст научной работы на тему «Миллий тарбияда ўқувчиларнинг толерантлик дунёқарашини шакллантиришга замонавий ёндашувлар»

Мухиддинова Камолахон Аброрхон к,изи,

Низомий номидаги Тошкент давлат педагогика университети 1-боскич таянч докторанти

МИЛЛИЙ ТАРБИЯДА ЦУВЧИЛАРНИНГ ТОЛЕРАНТЛИК ДУНЁКАРАШИНИ ШАКЛЛАНТИРИШГА ЗАМОНАВИЙ ЁНДАШУВЛАР

МУХИДДИНОВА К.А. МИЛЛИЙ ТАРБИЯДА УЦУВЧИЛАРНИНГ ТОЛЕРАНТЛИК ДУНЁЦАРАШИНИ ШАКЛЛАНТИРИШГА ЗАМОНАВИЙ ЁНДАШУВЛАР

Толерантлик тушунчаси миллий тарбиянинг асосий категорияларидан бири х,исобланади. Толерантлик - узгаларнинг турмуш тарзи, хулк-атвори, одатлари, x1ис-туЙFулари, фикр-мулох,азалари, Fоялари ва эътикодларига нисбатан токатли, сабрли булишдир. Маколада гап укувчиларда толерантлик дунёкарашини шакллантиришдаги замонавий ёндашувлар х,акида боради.

Таянч суз ва тушунчалар: тарбия жараёни, замонавий ёндашув, толерантлик маданияти, миллий тарбия, уз-узини ривожлантириш, мунозара, педагогик тажриба, сух,бат методи.

МУХИДДИНОВА К.А. СОВРЕМЕННЫЕ ПОДХОДЫ В НАЦИОНАЛЬНОМ ВОСПИТАНИИ ПО ФОРМИРОВАНИЮ ТОЛЕРАНТНОГО МИРОВОЗЗРЕНИЯ У ШКОЛЬНИКОВ

Толерантность считается одной из основных категорий национального воспитания. Толерантность - это терпимость к образу жизни, поведению, обычаям, чувствам, идеям и вероисповеданию других людей. В статье рассматриваются современные подходы к формированию толерантности в мировоззрении у школьников.

Ключевые слова и понятия: воспитательный процесс, современный подход, культура толерантности, национальное воспитание, саморазвитие, дебаты, педагогический опыт, метод беседы.

MUKHIDDINOVA K.A. THE MODERN APPROACH TO THE FORMATION OF TOLERANCE IN THE WORLDVIEW AMONG SCHOOLCHILDREN IN THE NATIONAL EDUCATION.

Tolerance is considered as one of the main categories of national education. Tolerance is the patience to the way of life, behavior, customs, feelings, ideas and religion of other people. The article discusses modern approaches to the formation of tolerance in the worldview of schoolchildren.

Keywords: educational process, modern approach, culture of tolerance, national education, self-development, debate, pedagogical experience, method of conversation.

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2018, 12

Бутун дунёда руй бераётган интеграллашув ва глобалла-шув жараёни билан боглик, цолда таълим-тарбиянинг мазмун-моцияти цам узгармокда. Шунинг учун цам укувчиларни маънавий-ахлокий тарбиялашда уларни атроф-муцит, ватан, ота-она ва барча катта-кичикларга батрикенглик, цурмат руцида тарбиялаш цам долзарб масала цисобланади.

БаFрикенглик - узгарларнинг турмуш тарзи, хулк-атвори, одатлари, x1ис-туЙFулари, фикр-мулохазалари, Fоялари ва эътикодларига нис-батан токатли, чидамли булиш. Узбек тилида нашр этилган лугатларда «баFрикенглик» тушунчаси «толерантлик» (толерантлик - лот. 1:о1егап1ма - чидам, сабр-токат) тушунчасининг синоними сифатида ишлатилиш холати кузга ташланади. «БаFрикенглик - узгаларга нисба-тан мехр-мурувватли, Fамхур, сахий, кенг-феълли булган, ана шундай маънавий фазилат-ларга эга кишиларни ифодаловчи тушунча»1.

БаFрикенглик узгаларнинг дунёкараши, диний эътикоди, миллий ва этник хусусият-лари, анъана ва маросимларига хурмат-эхтиромда булиш, муомала-муносабатда кам-ситиш ва тахкирлашларга йул куймаслик, инсонийликни хамма нарсадан устун хисоб-лаб, жамоа, иш жойи, махалла-куйда бунга риоя этишни англатади. Яъни толерантлик узгаларнинг фикри, карашлари ва хатти-хара-катига пассив, табиий равишда буйсунишни англатмайди. Балки алохида одамлар, турли гурухлар, халклар, ижтимоий гурухлар урта-сида бир-бирини тушуниш, ижобий хамкорлик йулидаги фаол ахлокий нуктаи назар ва психологик хамкорликни англатади2.

Толерантликнинг турлари куйидагича тав-сифланади3:

Коммуникатив толерантликни шакл-лантириш жараёнида куйидаги муаммоли саволлардан фойдаланиш мумкин:

1 Фалсафа: энциклопедик луFат. - Т.: «Узбекистан миллий энциклопедияси» Давлат илмий нашриёти, 2010. -260-261-б.

2 Тарбия: (Ота-оналар ва мураббийлар учун энциклопедия). / Тузувчи М.Н.Аминов. - Т.: «Узбекистан миллий энциклопедияси» Давлат илмий нашриёти, 2010. -416-417-б.

3 Кодирова З. Ёшларда толерантликни ривожлантириш-нинг баъзи масалаларига доир. // Т: «Фалсафа ва хукук» журнали, 2008 йил. 2 сон. -21-23-б.

1) Нега инсонлар узаро мулокот килишга эхтиёж сезадилар?

2) Бошкаларнинг фикрларини диккат билан эшита олиш учун кишида кандай сифат-лар мавжуд булиши лозим?

3) Сизга кандай холатда хамсухбатин-гизнинг фикрини тинглаш кийинлик туFдиради?

4) Нима учун баъзи инсонлар узларининг нуктаи назарларига карама-карши фикрларни кабул кила олмайдилар?

5) Дуст булиш учун албатта бир хил ёшда булиш шартми?

6) Икки киши бир-бирини ёктирмаса, узаро дуст була олиши мумкинми?

7) Дустлар бир-бирига ёлFон гапира ола-дими?

Маданий толерантликни шакллантириш жараёнида эса куйидаги муаммоли савол-ларни хал этишга эътибор каратилиши лозим:

1) Миллий маданиятнинг умумбашарий ахамияти кандай жихатларда намоён булади?

2) Маданий жихатдан турли-туманлик ижобий тавсифга эгами ёки салбий?

3) Субмаданиятни кадрият сифатида кабул килиш мумкинми?

Миллатлараро толерантликни шакллантириш билан боFлик сухбатлар жараёнида куйидаги муаммоли саволлар такдим этилиши зарур:

1) Узга миллат вакилларига нега хурмат билан муносабатда булиш лозим?

2) Бошка миллат вакилларининг тили, маданияти, урф-одатларини урганиш ва уларни кабул кила олишнинг зарурияти нимада?

3) Миллий бикиклик кандай окибатларга олиб келади?

4) Буюк давлатчилик шовинизми кандай куринишларда намоён булиши мумкин?

Гендер толерантликка доир сухбатлар эса куйидаги саволларни мухокама килиш асосида утказилади:

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2018, 12

1) Нега бошка жинс вакилларига х,урмат билан муносабатда булиш лозим?

2) ^ил болаларнинг кизларга Караганда узларини устун куйишлари туFрими?

3) Бир жинснинг иккинчи жинс асосида пайдо булганлиги х,акидаги Fояларга ишониш мумкинми?

4) Бошка жинс вакиллари х,акида маълу-мотга эга булишнинг зарурияти нимада?

Диний толерантликка доир сух,батлар жараёнида куйидаги муаммоли саволларнинг кулланилиши максадга мувофик:

1) Динларнинг умумий жих,атлари нима-ларда намоён булади?

2) Бошка динга эътикод килувчи киши-ларни уз динига эътикод килишга даъват этиш

TуFрИMИ?

3) Киждон эркинлигини чеклаб куйиш кандай окибатларни келтириб чикариши мумкин?

4) Узга дин вакилларига нисбатан токатли булиш учун киши узида кандай сифатларни таркиб топтириши лозим?

Миллий тарбияда укувчиларнинг толерант-лик дунёкарашини шакллантириш катта имко-ниятга эга булиб, толерантлик маданиятини шакллантиришга доир метод ва усуллар тизими жуда купдир. Тадкикотимиз жараёнида куйидаги метод ва усуллардан фойда-ландик.

1. Муаммоли тавсифдаги су^бат - мавзу юзасидан турли сух,батлар оркали укувчилар фикрига таъсир утказиш.

2. Тушунтириш - мавзуга тааллукли ахбо-ротларнинг мох,иятини очиб бериш.

3. Матн билан ишлаш - мавзуга доир газета, журнал, дарслик ва бошка ахборот манбаларидан фойдаланиб топширикларни бажариш.

4. «Кадамма-цадам» тренинги - амалий вазифаларни амалга ошириш жараёни.

Куйида ана шу метод ва усуллардан фой-даланишнинг кенгрок тавсифларини келтириб утамиз.

1. Муаммоли тавсифдаги су^бат. Мазкур сух,бат тури укувчилар билан тах,лилий-изланишли тарзда амалга оширилади. Савол-

жавобни ташкил этишда куйидаги шарт-шароитларни х,исобга олиш зарур:

1) саволлар укувчилар тасаввурга эга булган маълумотларга асосланиши;

2) саволлар укилганларни механик кайта ишлаб чикиш билан чекланувчи жавобларни талаб этмаслиги;

3) саволлар мазмунининг узаро бир-бири билан боFликлигига эътибор каратиш.

2. Тушунтириш - таълимнинг оFзаки методи сифатида барча ёшдаги укувчилар билан ишлашда куллаш мумкин булган универсал методдир. Тушунтириш методи анализ (тах,лил этиш), синтез (умумийлаштириш), индукция (умумийдан хусусийга караб бориш) ва дедукция (хусусийдан умумийга караб бориш) усуллари оркали амалга оширилади. Мазкур метод оркали «Мех,рибонлик уйи» укувчиларида толерантлик фазилати билан асосий тушунчалар, толерантликнинг турлари, толерантликнинг тарихий асослари, бугунги кундаги ах,амияти х,акидаги билимлар таркиб топтирилади.

3. Матн билан ишлаш - укувчиларни ахборотлар билан танишиши, мазмунини тушуниб етишлари, ахборотларни тах,лил этиш, умумлаштириш, таккослаш ва хулоса чикара олишларигача булган жараённинг самарали амалга ошишини таъминловчи метод. Мазкур методни куллаш жараёнида укувчиларни матн билан ишлашга кизикиш-ларини орттириш максадида турли даража-даги саволлардан фойдаланиш мумкин:

1) маълумотларни узлаштирганликни аник-лаш максадида ва укувчилардан укиганларини механик кайта эсга тушуришларини талаб этувчи оддий турдаги саволлар: «Мазкур вокеа качон ва каерда содир булган?», «Матнда кандай вокеа х,акида гап боряпти?»

2) Укилганларини укувчидан бошка шаклга кучириб утказишни талаб этувчи саволлар: «Укиганларингизни баён этиб беринг», «Мазкур киши, сизнингча, кандай куринишга эга?»

3) Fоя, далил, тушунча ёки кадриятлар орасида алокадорликни очиб бериш учун укувчиларга бериладиган саволлар: «Сизнингча, бундай хулк-атворнинг сабаби нима-да?», «Мазкур вокеанинг келиб чикиш

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2018, 12

сабабларини кандай изохлаш мумкин?», «Мазкур вокеага ухшаш яна кандай холат-ларни биласиз?»

4) Бевосита укувчилардан куллаб куришни талаб этувчи саволлар: «Сиз ёнингиздаги УртоFингизга худди шундай муомала кила оласизми?», «Узингизга зарур, бирок урто-Fингиз сиздан айнан шу нарсани сураб турибди, унга узингиздан кечиб бериб тура оласизми?»

5) Укувчилардан тахлил этиш ва юкори интеллектуал даражада жавоб беришни талаб этувчи саволлар: «Узингизни мазкур холатга куя оласизми?», «Мазкур кишининг урнида булганингизда кандай йул тутган булар эдин-гиз?»

6) Укувчилардан ижодий ёндашувни талаб этувчи саволлар: «Мазкур вазиятдан кандай чикиб кетиш мумкин?», «Муаммо кандай тарзда хал килинса, хеч кимга зарар етмайди?»

7) Укувчиларда бахо беришни талаб этувчи саволлар: «Матн сизга ёкдими?»; «Матндаги энг асосий Fоя нима?», «Иштирок-чиларнинг матн юзасидан билдирган фикрла-рига кандай муносабат билдира оласиз?»

4. «Кадамма-цадам» тренинги.

Тренинг мацсади: укувчиларнинг толе-рант хулк-атворни эгаллаганлик даражала-рини аниклаш.

Тренингдан кутиладиган натижа: тарбияла-нувчилар бир-бирига карама-карши сузларни топиш оркали толерант ва толерантсизлик сузлар билан танишадилар, уларнинг хаётдаги урнини аниклайдилар, бу сузларни уз фаоли-ятларида куллаш даражасини белгилайдилар.

Машгулотни утказиш тартиби. МашFулот «кадамма-кадам» усули асосида ташкил эти-лади, яъни машFулот давомида амалга оши-рилиши керак булган хар бир иш бир кадам деб олинади ва хар бир кадамда укувчилар бирон-бир фаолиятда иштирок этадилар ёки бирон-бир иш бажарадилар. Мисол тарика-сида, «Бир-бирига карама-карши маъноли сузларни айт» мавзусидаги тарбиявий маш-Fулотни утказиш тартибини келтириб утиш мумкин:

1-цадам - укувчилар укитувчи томонидан таркатма материалда ёзилган сузларни диккат билан укиб чикишлари ва хар бир сузнинг каршисига ахамияти буйича карама-карши булган сузларни ёзишлари зарур:

Хамдардлик - Рахмдиллик - Очиккунгиллик - Инсонпарварлик - Зийраклик - Саховат -Эркинлик - Адолат.

2-цадам - укувчилардан хар бир сузга таъ-риф бериш талаб килинади.

3-цадам - гурухларга булиниб, келтирил-ган сузлар иштирокида хикоя ёки эртак тузиш тавсия этилади.

4-цадам - гурухларда бир-бирларининг хикоялари (эртаклари) юзасидан савол-жавоблар утказилади.

5-цадам - гурух ишлари узаро бахоланади.

6-цадам - укитувчи машFулотни якунлайди.

Мазкур машFулот боскичлари асосида

укувчиларда толерантлик дунёкараши шакл-ланганлиги намоён булишининг турли дара-жалари тавсифий белгиларини аниклаш-тирамиз:

1. Юцори даража мезонлари: укувчиларнинг уз куч ва имкониятларига ишониш; танкидий фикрлай олиш; бошка кишилар ички дунёсининг узига хослигини эътироф этиш; бошкаларнинг каЙFусига хамдард була олиш, олийжаноблик, вокеаларни эмоционал бахолай олиш; уз-узини танкид кила олиш, хатоларга йул куйиши мумкинлигини эътироф эта олиш.

2. Урта даража мезонлари: олам ва унинг турфа хиллигини эътироф этиш, хаётий вази-ятларда мукобил хулк-атвор куникмаларига эга булиш; ижтимоий фикрни хисобга олган холда катъий карорлар кабул кила олиш; мулокотга эркин кириша олиш.

3. Паст даража мезонлари: мукобил фикрларни эътироф этиш ва уларнинг хато булишини англай олмаслик; вокеликка нисба-тан суст ва бефарклик; шахсий фикрлари билан боFликликда жузъий карорлар кабул кила олиш; танкидий фикрлай олмаслик; шахсий фикрини очик баён этмаслик; узаро бир-галикдаги харакатга мойил булмаслик.

Укувчиларда толерантлик дунёкарашни шакллантиришда педагогик вазиятлардан

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2018, 12

V__

1-жадвал. Ук,увчиларда толерантлик дунёк,арашини шакллантиришда педагогик вазиятларни бах,олаш (жами 40 нафар ук,увчидан, Сирдарё вилояти Гулистон шах,ар 19-умумтаълим мактабида)

Т/р. Саволлар Жавоблар:

аник туFри кисман туFри хато

1. Укитувчи укувчиларга топширик, бериб булгач, укувчилардан бири «Мен топширикни бажаришни хохламайман!» деган фикр билдирди.

1. «Хохламасанг - мажбурлаймиз». 8 12 20

2. «Булмаса, маш^улотга нима учун келдинг?» 9 10 21

3. «Узингга кийин булади, хеч нарса урганмасдан коласан». 7 10 23

4. «Узингга узинг хисобот бергин: «Мен учун бу нима окибатга олиб келади?». 21 15 4

5. «Нима учун бажаришни истамаётганингни сенга тушунтириб булмайди». 9 10 21

6.«Кел, бирга утириб мухокама киламиз, балки сен хакдирсан!». 15 15 10

2. Баъзан укувчилар айрим синфдошларига нисбатан узининг ёмон муносабатда эканлигини очик намойиш этишади: «Мен у билан бирга ишлаш (укиш)ни хохламайман»

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

1. «Ишласанг нима булади?» 8 12 20

2. «Хеч каёкка кетмайсан, у билан бирга ишлайсан». 9 10 21

3. «Бу сен томонингдан ахмоклик». 8 11 19

4. «Бундай гапингдан сунг у хам албатта сен билан ишлашни хохламайди». 21 15 4

5. «Нима учун?» 9 10 21

6. «Мен уйлайманки, сен нохаксан!». 15 15 10

3. Укувчи укитувчига деди: «Мен яна дафтаримни олиб келишни (уй вазифасини бажаришни) унутибман».

1. «Уфф... яна ташлаб келдингми?» 8 12 20

2. «Бу холат сенга масъулиятсизлик булиб куринмайдими?» 9 10 21

3. «Уйлайманки, тез орада сенда ишга масъулиятли муносабат пайдо булади». 21 15 4

4. «Нега эканлигини билишни хохлайман». 7 10 23

5. «Сен бундай холатга йул куймаслигинг керак». 15 15 10

6. «Нима деб уйлайсан, нега мен хар сафар сенга бу хакида эслатиб утаман?» 9 10 21

самарали фойдаланиш мухим ахамиятга эга. Биз куйида ана шундай педагогик вазиятлар-дан баъзиларини келтириб утамиз:

I. Укитувчи укувчиларга топширик бериб булгач, укувчилардан бири «Мен топширикни бажаришни хохламайман!» деган фикр бил-дирди. Мазкур вазиятдаги укитувчининг муносабатини кандай бахолайсиз? Жавоблар-дан бирини танланг ёки еттинчи ракам остида уз жавобингизни ёзинг.

1. «Хохламасанг - мажбурлаймиз».

2. «Булмаса, машFулотга нима учун кел-динг?»

3. «Узингга кийин булади, хеч нарса урганмасдан коласан».

4. «Узингга узинг хисобот бергин: «Мен учун бу нима окибатга олиб келади?».

5. «Нима учун бажаришни истамаётга-нингни сенга тушунтириб булмайди».

6. «Кел, бирга утириб мухокама киламиз, балки сен хакдирсан!».

7. _________________________________________

II. Баъзан укувчилар айрим синфдошларига нисбатан узининг ёмон муносабатда эканли-гини очик намойиш этишади: «Мен у билан бирга ишлаш (укиш)ни хохламайман». Мазкур вазиятда укитувчи кандай муносабат билди-риши лозим? Куйидаги жавоблардан бирини танланг ёки еттинчи ракам остида уз жавобингизни ёзинг.

1. «Ишласанг нима булади?»

2. «Хеч каёкка кетмайсан, у билан бирга ишлайсан».

3. «Бу сен томонингдан ахмоклик».

4. «Бундай гапингдан сунг у хам албатта сен билан ишлашни хохламайди».

5. «Нима учун?»

6. «Мен уйлайманки, сен нох,аксан!».

7. ___________________________________________

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2018, 12

III. Укувчи укитувчига деди: «Мен яна даф-таримни олиб келишни (уй вазифасини бажа-ришни) унутибман». Мазкур вазиятда укитувчи укувчига кандай муносабат билди-риши керак? Куйидаги жавоблардан бирини танланг ёки еттинчи ракам остида уз жаво-бингизни ёзинг.

1. «Уфф... яна ташлаб келдингми?»

2. «Бу холат сенга масъулиятсизлик булиб куринмайдими?»

3. «Уйлайманки, тез орада сенда ишга масъулиятли муносабат пайдо булади».

4. «Нега эканлигини билишни хохлайман».

5. «Сен бундай холатга йул куймаслигинг керак».

6. «Нима деб уйлайсан, нега мен хар сафар сенга бу хакида эслатиб утаман?»

7. __________________________________________

Укувчиларга мазкур вазиятларни индивидуал хал этиш топшириFи берилди.

Вазиятларни хал этиш учун берилган вакт тугагач, жавоблар йиFиштириб олинди ва тахлил этилди. Жавобларни текширишда уч хил мезонга асосланилди: «аник туFри», «кисман туFри», «хато» (1-жадвал).

Субъектларнинг узаро муносабатида толе-рантлик дунёкарашини шакллантиришда педагогик вазиятларни бахолаш буйича учта

савол натижалари юкоридаги жадвалда акс этган холатни куйидагича изохлаймиз.

1. Биринчи саволдаги салбий жавоблар сони уртача 8 тани, ижобий жавоблар сони 32 тани ташкил этди.

2. Иккинчи саволдаги салбий жавоблар сони хам уртача 8 тани, ижобий жавобллар сони 32 тани ташкил этди.

3. Учинчи саволдаги салбий жавоблар сони уртача 9 тани, ижобий жавоблар сони 31 тани ташкил этди.

Шу савол ва суровномалар оркали укув-чилардаги бушликлар аникланиб олинади ва аникланган бушликларга караб аник йунал-тирилган тарбиявий йул харитаси ишлаб чикилади. Куйидаги хулосаларни бериб утамиз:

Биринчидан, тарбиявий ишларда йул харитасини ишлаб чикишда миллий тарбия бериш суъбектлари (ота-оналар ва бошкалар) ва объектлар (мактаб ва махалла)нинг мав-жуд мухит имкониятларини инобатга олиш.

Иккинчидан, тарбия бериш жараёнида укувчиларнинг ёш психфизологик хусусият-лари ижтимоий мухит холатлари алохида эътиборга олиниши.

Учинчидан, бугунги глобаллашув даври-даги ахборот технологиялари имкониятларини инобатга олиш.

Адабиётлар руйхати:

1. Фалсафа: энциклопедик лугат. - Т.: «Узбекистон миллий энциклопедияси» Давлат илмий нашриёти, 2010.

2. Ярматов Р. Булажак укитувчи шахсини тарбиялаш ва ривожлантириш. - Т.: «Fan va texnologiya», 2009.

3. Век толерантности: Научно-публицистический вестник. - М., 2001.

4. Кодирова З. Ёшларда толерантликни ривожлантиришнинг баъзи масаларига доир. // «Фалсафа ва хукук» журнали, 2008, 2-сон.

5. Тарбия (ота-оналар ва мураббийлар учун энциклопедия). / Тузувчи М.Н.Аминов. - Т.: «Узбекистон миллий энциклопедияси» Давлат илмий нашриёти, 2010.

6. Абидова З.А. Предмет воздействия в развитии толерантности у личности. // Журнал «Современное образование», 2016, №4. -С. 46-52.

7. Мухамедова Д.Г. Роль толерантности в оптимизации управленческой деятельности системы высшего образования. // Журнал «Современное образование», 2016, №10. -С. 11-16.

8. Абдуллаева Ш.А. Организация работы по воспитанию толерантности в средних общеобразовательных школах. // Журнал «Современное образование», 2017, №7. -С. 31-35.

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2018, 12

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.