CC BY
11
ШОЛУ
ЭеЖ 378.147:004 МРНТИ 14.35.07
ЭЛЕКТРОНДЬЩ ОЦУЛЬЩТЫ ЭЗ1РЛЕУДЩ ЭД1СТЕМЕЛ1К АСПЕКТ1ЛЕР1 М.К. ИЗТЛЕУОВ, А.У. ТУРГАНБАЕВА, Д.С. САЦЫПОВА, Ж.С. УМИРЗАКОВА
Марат Оспанов атындагы Батыс К^азакстан мемлекетгiк медициналык университет^ Актебе, Кдзакстан
Information about authors/ авторлар туралы аппарат/ информация об авторах: Изтлеуов М.К. - м.г.д., профессор;
Турганбаева А.У. - магистр, ага оцытушы;
Сацыпова Д.С. - магистр, оцытушы;
Умирзакова Ж.С. - магистр, ага оцытушы.
Citation/
библиографиялыщ сттеме/ библиографическая ссылка:
Iztleuov M.K., Turganbayeva A.U., Sakypova D.S., Umirzakova Zh.S. Methodological aspects of electronic textbook development. Medical journal of West Kazakhstan 2018;60(4):13-17.
Изтлеуов М.К., Турганбаева А.У., Са^ыпова Д.С., Умирзакова Ж.С. Электрондыц о^ульщты эз1рлеудщ эдктемелт аспекттерк Батыс ^азацстан медицина журналы 2018;60(4): 13-17.
Изтлеуов М.К., Турганбаева А.У., Сакыпова Д.С., Умирзакова Ж.С. Методологические аспекты разработки электронного учебника. Медицинский журнал Западного Казахстана 2018;60(4):13-17
Methodological aspects of electronic textbook development
M.K. Iztleuov, A.U. Turganbayeva, D.S. Sakypova, Zh.S. Umirzakova West Kazakhstan Marat Ospanov State Medical University, Aktobe, Kazakhstan
The creation of a unified system of computer training is one of the topical problems of improving the educational process. Prospects for the development of modern society are determined by the trend of youth development, the desire for scientific integration of knowledge and various types of accumulated and constantly growing information in society. The volume of informatization of education is wide and diverse. This article outlines the need and importance, advantages and disadvantages of the electronic textbook. The main tool for distance learning is the technology of creating electronic textbooks. The requirements for software and content for electronic training resources are determined. A review of the programs used to resolve gaps when creating HTML-based hypertext language.
Keywords: distance learning, e-learning, e-textbook, web-based learning.
Электрондык окулыкты эзipлeудщ эдктемелж acneKTirepi М.К. Изтлеуов, А.У. Турганбаева, Д.С. Са;ыпова, Ж.С. Умирзакова Марат Оспанов атындагы Батыс ^азак;стан мемлекетпк медицинальщ университета, А;тебе, ^азак;стан
Компьютерлж окытудьщ бiрт¥тас эдктемелж жуйесгн жасау о;у тэрбие процесгн жетiлдiрудщ кекейтест мэселелергнщ бiрi болып табылады. ^ирп к;огамныц даму болашагы жастардыц даму Yрдiсiмен, бЫмнщ гылыми интеграцияга умтылуымен, ;огамда жина;талып жэне Yнемi ест отыратын аппарат келемшщ эртYрлi тепмен анышталады. Бiлiм берудi акрараттандыру мэселесгнщ ау;ымы - ете кец жэне кеп салалы.
Бул ма;алада электронды; окулыштыщ ;ажеттшп мен мацызы, арт^1;ш^1л^1;тары мен кемшiлiктерi айтылады. ^аш^тыштан о^ытудыщ негiзгi куралы - электронды; окулыщтарды куру технологиялары ;арастырылады. Электронды; о;ыту ресурстарына ;ойылатын багдарламалы; жэне мазмунды; талаптар керсетiледi. Оныц iшiнде электронды; о;ыту куралы HTML -гипермэтшдж тiлiнде куруда кездесетгн олк;ылык;тарды жою Yшiн ;олданылатын багдарламаларга шолу жасау.
Негiзгi свздер: цашыцтыцтан оцыту, электрондыц оцыту, электрондыц оцулъщ, веб-оцыту.
Методологические аспекты разработки электронного учебника М.К. Изтлеуов, А.У. Турганбаева, Д.С. Сакыпова, Ж.С. Умирзакова Западно-Казахстанский государственный медицинский университет имени Марата Оспанова, Актобе, Казахстан
Создание единой системы компьютерного обучения - одна из актуальных проблем совершенствования образовательного процесса.
Перспективы развития современного общества определяются тенденцией развития молодежи, стремлением к научной интеграции знаний и различными типами объема накопленной и постоянно растущей в обществе информации. Объем информатизации образования носит широкий и разнообразный характер. В этой статье излагается необходимость и важность, а также преимущества и недостатки электронного учебника. Основным инструментом дистанционного обучения является технология создания электронных учебников. Отображаются требования к программному обеспечению и содержимому для электронных учебных ресурсов. В том числе HTML - это обзор программ, используемый для устранения пробелов при создании гипертекстового языка.
О
Умирзакова Ж.С. e-mail: zhanat_us@mail.ru
Received/ Келт tyctî/ Поступила: 13.07.2018
Accepted/
Басылымра к,абылданды/ Принята к публикации: 28.08.2018
ISSN 1814-5620 (Print) © 2018 The Authors Published by West Kazakhstan Marat Ospanov State Medical University
Ключевые слова: дистанционное обучение, электронное обучение, электронный учебник, веб-обучение.
Бшм алудагы саналыльщ, белсендшк жэне езщдгк кагидаларын жYзеге асыру бiлiм беру жYЙесiн жана-шаландырудьщ манызды мэселелерiнiн бiрi болып табылады. Б^л мэселенi шешуде заманауи акпарат-тык-коммуникациялык технологиялар шешушi роль аткарады.
Бiлiм беру YPДiсiн акпараттандыру, жана ^гым -окытудын заманауи ортасынын пайда болуына ыкпал етгi. Окытудын электрондык ортасы - технологиялар, оку-акпараттык ресурстар жэне окыту барысында педагогтын кызметш аткаратын эргYрлi мэлiметгер к^рылымынан т^ратын жYЙе. Б^л орта метатехно-логиялар мен окыту Yрдiсiн ^йымдастыруды жYзеге асырады.
Кашыктыктан окыту деп окытушы мен студент-тiн эртYрлi уакыт пен кещспкге карым-катынас жасауын айтамыз [1]. Мэселен, сырттай окыту не-месе онлайн-курстар кашыктан окытудын тYрлерi болып табылады. Интернет пен веб-технологиялар кашыктыктан окытудын дамуына кептеген жана мум-кiншiлiкгер бердi жэне бYгiнгi танда «кашыктыктан окыту» терминi онлайн окытуга катысты да кол-данылады. Шын мэнiнде онлайн окыту кашыктыктан окытудын бiр тYрi болып келедi [2].
Кдшыктыктан окытудын акпараттык технологиясы - электронды тасымалдагышта оку материалдарын к¥ру, беру жэне сактау технологиясы, оку процесш ^йымдастыру мен CYЙемелдеу акпараттык-телекомму-никациялык технологиясы [3].
Интернет аркылы кашыктыктан окыту жYЙесiн баг-дарламалык-технологиялык к¥ралдар, эдiстер жэне бiлiм алушыга компьютерлiк желiлер аркылы акпа-ратты жетк1зуде, алган бiлiмiн тексеруге мYмкiндiк бе-ретiн ^йымдастыру шараларынын кешеш деп айтуга болады [4].
Кашыктыктан окыту жYЙелерiн колдану окыту ¥р-дiсiне бiлiм алушылардын мейлiнше кеп санын тартуга жэне окыту Yрдiсiн к¥ны мен аймактын кашыктыгы жагынан да тиiмдi етуге береди
Кашыктыктан окытудын негiзгi артыкшылыктары-на келесiлердi керсетуге болады [5]: 9 Бшм алушыда оку Yшiн ынгайлы орын мен уакыт-
ты тандау мYмкiндiгiнiн болуы; 9 КYндiзгi белiмде бiлiм алуга мYмкiндiктерi жок т^лгалар Yшiн оку курсын игеру (ж^мыс бабына, оку орнын кашыктан, денсаулыгы жэне т.б. бай-ланысты);
9 Окуга кететiн шыгынды кыскарту жэне т^лгалар-дын ¥зак сапарга шыгу, ^йымдар Yшiн кызмет-керлерiн ксапарга аттандырудын кажетгiлiгiнiн жойылуы;
9 Кашыктыктан окыту жYЙесiн келесi секторларга
белуге болады [6]; 9 Корпоративтц
9 Орта жэне жогары бiлiм беру жYЙесiндегi кашыктан окыту;
9 Мемлекетгiк жэне жергшкп баскару органдарында кашыктан окыту.
Окытудын электрондык ортасынын к¥рылымы кур-делi болып келедг
• Окытуга жэне кызмет керсетуге багытталган к¥рал-дар: акпаратты дайындау жэне керсету к¥ралдары; окыту ортасынын iшiнде акпаратты ендеу жэне ж1беру к¥ралдары; электрондык пошта, желйе ка-тынас к¥ралдары, сырткы к¥рылгылар; окыту ортасынын байланысын камтамасыз етушi жYЙелер, бiлiм беру платформалары, кашыктан окыту кабык-шалары жэне т.б.
• Бшм беруге арналган эртYрлi электрондык к¥рал-дар, пэндш коры бар жэне колданушымен оку-акпараттык карым-катынасты камтамасыз ететiн жYЙе-лер;
• Бiлiм беруге арналган электрондык к¥ралдар калыптастырган есептердi шешушiлер;
• Окыту нэтижесш керсететiн мэлiметгер коры;
• Сырткы к1тапханаларга сiлтемелер (штаптар, баг-дарламалар), акпараттык кiтаптар;
• Колданушынын жYЙеленген файлдары (окытушы мен бшм алушынын материалдары). Электрондык окытудын бiр тYрi окытудын веб-тех-
нологиясы болып табылады [7]. Веб-технологиянын непзп гипермэтiн т^жырымдамасына негiзделген. Колданушынын м^ндай багдарламалык к¥ралмен карым-катынасы арнайы багдарламалар браузерлер кемегiмен ж^зеге асырылады. вз кезегiнде браузерлер компьютер немесе интернет желтане косылуга мYмкiндiгi бар кез келген к¥рылгынын операциялык жртесше орнатылган.
Окытушы веб-ресурстар жазба тдандеп окулык немесе ену к¥ралдарын толык кешiрiп алуга тиiс емес. Веб-технологиялар кемепмен интерактивтi режимде бiлiм алуга мYмкiндiк беретiн материалдармен гана ж^мыс жасау кажет. Мэселен, мультимедиялык, тре-нинггiк тапсырмалар, езiн езi тексеру тапсырмалары, тесттер, бакылаулар жэне т.б. [8].
Кашыктыктан окытуда ж^мыстын ею режимi бар:
1 Онлайн - ж^мыс материалдары интернет желiсiнiн сервервде орналасады;
2 Офлайн - б^л жагдайда окыту матералдары компьютер мен баска есте сактау к¥рылгысына ^зак уакытка сакталып койылады.
Казакстанда электрондык окулыктар кен кол-даныска ие. Педагогикалык концепцияга сэйкес электрондык окулыктар сканерленген оку к¥ралы гана емес, бшмнщ пэндiк облысында акпаратгык-бiлiм беру ортасы ретшде карастырылады. Электрондык окулыктардын дэстYрлi кагаз окулыктардан айыр-машылыгы, олар койылган максаттан нэтижеге дешн-п окытудын максатты компонентгерiн ескере отырып, окыту Yрдiсi ретiнде багдарламаланады.
Электрондык окулыктардын мотивациялык-максат-тык к¥ралы адпараттык-бшм беру ортасынын ядросы
Электрондык, окулык,ты эзiрлеудщ адктемелт аспектлерЁ
болып табылатын модуль аркылы ¥йымдастырылады. Модуль оку багдарламасынын логикалык к¥рылым-далган мазм^нынан тирады [9].
Электрондык окулыктыц мазм^ндык к¥ралы кептеген мультимедиялык жэне кэаби дикторлармен дыбысталган оку материалыныц тYсiндiрмелерiнен т^ратын гипертексттi менгеруге багытталган. Дыбысталган анимациялар аркылы берiлген акпарат жаксы менгерiледi жэне ¥зак сакталады. Сондыктан да электрондык окулыктарда анимациялык тYсiндiр-лемелер мейлiнше кеп болуы тиiс.
Электрондык оку-эдiстемелiк к¥рал карапайым окулыкка караганда окыту YPДiсiне маныздырак xy-сiнiктер, кагидалар жэне мысалдарды бiлiм алушыга тYсiндiру мен есте сактауды адам миынын мYмкiндiк-терш, онын iшiнде есту аркылы жэне эмоционалды есте сактау кабiлеттерiн пайдалана отырып мейлiнше женiлдетуi тиiс [10].
Электрондык оку к¥ралдары оку YPДiсiнде кол-данылатын акпаратты сактап, ендейтш жэне беретiн компьютерлiк к¥ралдар [11]. Электрондык оку к¥рал-дарын классификациялаудын бiрнеше эдiсi бар:
• Окытушы. Кажетп менгеру денгейiн, оку немесе тэж1рибелш кызметiнiн бiлiмдерiн берiп, юкерлж-терi мен дагдыларын калыптастыру.
• Жаттыктырушылар. ЭртYрлi iскерлiктер мен дагдыларды, етiлген материалдарды бек1туге немесе кайталауга арналган.
• Акпаратты-iздеушiлiк жэне аныктамалык. Акпаратты жYЙелендiру туралы мэлiмет берiп, юкерлж-тер мен дагдыларды калыптастырады.
• Демонстрациялык. Окытылатын объектiлер, к¥былыстар, процестердi зерттеу максатында олар-ды визуалды жагдайга келпред^
• Имитациялык. К¥рылымдык жэне функционалдык сипаттамаларды оку Yшiн накты бiр шындык аспек-тiсiн керсетедi.
• Зертханалык. Накты к¥рал-жабдыктарда тэж1рибе жYргiзуге мYмкiндiк бередi.
• Модельдеушi. Объектшерд^ к¥былыстарды, про-цестердi зерттеу максатында модельдеуге мYмкiн-дiк бередi.
• Есептеушг ЭртYрлi есептеу ж¥мыстарын автомат-тандырады.
• Окытушы-ойындык. Окыту кызметiн ойын тYрiнде етк1зуге арналган.
Оку-акпарат ресурстарын калыптастыру барысын-да модульдш принцип колданылады. Ол модульдер-дщ бiркатар касиеттерiн атап етуге болады. Эрбiр модуль колданушынын оку материалын менгеруге психологиялык, педагогикалык дайындык денгешне негiзделедi жэне оку эдiстерi мен к¥ру технологиясы бойынша аякталган болып табылады, модуль бакылау ж¥мысымен аякталады.
Кашыктыктан окыту кезiнде электрондык окулык мазм¥ны кагазда да бейнеленуi мYмкiн. Электрондык окулыкта оку материалынын толык болуы оны оку Yрдiсi Yшiн жеткiлiктi етедi. Мэтiндегi гиперсште-
мелерге байланысты м¥ндай окулык кагаз окулыкка караганда ынгайлы болып саналады [12]. Ал, онын ыкшамдыгы мен салыстырмалы арзандыгы бiлiм алу-шылардын электрондык окулыкты тандауына ыкпал етедг
Оку материалынын кыскаша баяндалуынын элек-трондык окулыкта толык оку материалымен бiрге болуынын катан себептерi бар. Сонгы уакытта оку материалынын кыскаша мазм¥ны сызба-курс ягни, графиктiк мэтш тYPде ¥сыну кен тарап отыр. М^ндай баяндау оку материалын баскаша жагынан карауга мYмкiндiк бередi. Экранда оку материалынын толык баяндамасын онын кыскаша баяндалуымен бiрге сэй-кестендiрiп беруге болады.
Бiлiмдi тексеру жуйесше темендегiдей талаптар койылады [13]:
• тест с¥рактары окулыкта берiлген оку мате-риалынан алынады, осы с¥рактарды емтиханда да колдануга болады;
• с¥рактар тест тапсырушыларга кездейсок ретпен ¥сынылуы кажет;
• с¥рактар немiрден немесе кандайда бiр символ-дык белгiден басталмауы керек. Тест тапсыру-шы с¥ракты реп бойынша емес, онын магынасы бойынша есте сактаганы д¥рыс;
• м^мкш болатын жауап н^скалары да кездейсок ретпен берiлуi тиiс;
• жауап беруге кеткен уакыт есептелiп жэне осы уакытка шектеу койылуы тшс;
• бiр окулык iшiндегi тест жYЙесi туралы айтылып отыргандыктан, с¥рактарды такырып бойынша белу емтихан мен сынак жYЙелерiн к¥ру Yшiн ете пайдалы;
Бiлiмдi тексеру жYЙесiнде аралык бакылауга арналган тест тапсырмалары болуы тшс. Б¥л тапсырма-лар осы аралыктагы еткен такырыптардын мазм¥нын камтиды. Курс сонында бiлiм алушынын алган бшмш тексеру Yшiн корытынды емтихан тапсырмалары бе-рiледi. Пэннiн мазм^нына сэйкес тапсырмаларды тест немесе жагдаяттык есептер тYрiнде беруге болады.
Мэпндш фрагменттердi iздеу функциясы окулыкта болганы д¥рыс. М^ндай функциянын интерфейсi жэне орындалу принциптерi кептеген багдарламалар-дан белгiлi: функцияда ¥зын жолды немесе т¥тас абза-цты енгiзу ммумкшдш карастырылуы керек.
Терминдерге мэтiнде гиперсштемелер аркылы аныктама беруге болады. Бiрак б¥л жагдайда мэтiнде белгiлеулер кеп болып кетуi мYмкiн. М^ндай мэтiндi оку жэне ¥гыну ете киын. Сондыктан жеке терминдер сездiгiн к¥рган д¥рыс. Терминдер сездiгiн алу Yшiн оку материалынын эрбiр бетiне сэйкес перне орна-ластыру кажет [14].
Кашыктыктан окытудын дэстYрлi электрондык окытуга караганда артыкшылыктары:
• Веб-ресурсты к¥ру багдарламалаушы емес окыту-шыга да колжепмдц
• Бiлiм алушылар заманауи желiлiк технология-лык к¥ралдар жэне акпараттык технологиялармен
жумыс дагдыларын менгередц
• Окытушы веб-ресурсты куру жэне оны кажет акпа-ратпен толтырудьщ женiл эрi жылдам болуы;
• Веб-ресурска графикалык объект, мультимедиялык файлдарды кiрiстiрудiн женiлдiгi.
• Интерактивтi кашыктан окыту жYЙелерiнен келесi жетiстiктерiн атап айтуга болады:
• Бiлiм алушы окыту Yрдiсiнiн белсендi катысушысы болып табылады, взiндiк жумыстар саны артады;
• Электрондык тесттердi колдану бiлiмдi кашыктыктан менгергенiн бакылауга, взiн-взi бакы-лауга мYмкiндiк бередi;
• Бiлiм алушылар мейлiнше психологиялык ынгайлы ортада болады, бул бiлiм алушынын окуга деген кулшынысын жогарылатады.
Кашыктыктан веб-окытудын кемшшктерше ке-лер болсак, веб-технологиялардын ерекшелжгерше байланысты болады. Солардын бiрi - веб-парактар окытудын интерактивтi куралдарына койылатын талаптарга сай келмейтiнiн айтуга болады. Себеб^ HTML - гипербагдарламалаушы тш емес, гипер-мэтiндiк тiл [15]. Дегенмен, бул жетiспеушiлiктi ар-найы куралдар квмегiмен толтыруга болады. Оларга скрипттер тiлдерi (Perl, ASP, PHP, JavaScript жэне т.б.) Java - апплеп жатады [16].
Бiлiм беру жYЙесiн акпараттандыру дегенiмiз - бе-рiлетiн бiлiм сапасын квтерудi жYзеге асыруга багыт-талган процесс [17], ягни елiмiздiн улттык бiлiм жуйесшщ барлык тYрлерiнде кэдiмгi технологиялар-ды тиiмдi жана кешендi акпараттандыру технология-ларына алмастыру, оларды сYЙемелдеу жэне дамыту, накты жYзеге асыру шаралары [18].
Бiлiм беру жYЙесiн акпараттандыруды уйым-дастыру деп гылыми-зерттеу, гылыми-техникалык жэне материалды-техникалык жобалардан туратын гылыми-техникалык багдарламалар жYЙесiн айтады.
Бшм беру жYЙесiн акпараттандыру iсiнiн непздершщ бiрi болып бiлiм алу саласына акпараттык технологияларды енгiзу жумыстары саналады, бiрак бул негiз акпараттандыруды баскаша тYсiну каупiн тугызып, оны квптеген жагдайларда тек техникалык куралдармен жабдыктауга гана экелiп соктыратыны белгiлi. Электрондык окытудын Казакстанда даму болашагына келер болсак, заманауи акпараттык-коммуникациялык технологияларды дамыту жэне бiлiм беру жYЙесiне ендiрудi жалгасын табуда. Дэлел репнде 2012 жылы жарияланган елбасымыздын «Казакстан-2050» улттык стратегиясын келтiруге болады. Бул жолдауда Отандык бiлiм беру жYЙесiнiн эртYрлi денгейлерiне инновациялык эдютерд^ шешiмдердi жэне куралдарды каркынды ендiру талаптары кврсетiлген. Ойымызды корытындылай келе, электрондык окулык кашыктыктан окытудын мшдетп куралдарынын бiрi ретiнде, багдарламалык жагынан да жэне мазмуны бойынша да барлык талаптарга сай болуы тшс.
Казакстан Республикасынын бiлiм жэне гылым ми-нистрлiгiнiн 2016 жылгы жалпы бiлiм беру пэндерi бойынша пэндердщ типтiк оку багдарламасына сэй-кес «Акпараттык - коммуникациялык технологиялар» пэншде «Е-технологиялар. Электрондык окыту. Электрондык окулыктар» такырыптары бойынша сабактар втшзшуде. Электрондык окыту такырыбын карастыру барысында студенттерге электрондык окулыктарга койылатын талаптар, оларды куру технологиялары айтылады. HTML - гипермэтшдш тiлiнiн негiздерiн пайдаланып карапайым веб-парактар куруга YЙренедi. Дегенмен, электрондык окулык куруда HTML тшнщ мYмкiндiктерiнiн шектеулi екенiн ескерсек JavaScript, PHP сиякты скрипттер тiлдерiнде карастырган жвн деп санаймыз.
Эдебиеттер mi3iMi:
1. Боброва И.И. Методика использования электронных учебно-методических комплексов как способ перехода к дистанционному обучению. Информатика и образование 2009;11:124-125.
2. Буриев К.С. Роль дистанционного обучения в современном образовании. Образование и воспитание 2016;4:4-6. URL https:// moluch.ru/th/4/archive/39/1045/ (дата обращения: 12.07.2018).
3. К^Р Бшм жэне гылым министршщ 2016.30.05. № 343 буй-рыгымен 2-тарма; жаца редакцияда
4. Лебедев В.Э. Опыт использования электронного образовательного ресурса по дисциплине. Дистанционное и виртуальное обучение 2009;8:10-22.
5. Костиков А.Н. Общее и особенное в профессиональной деятельности преподавателя высшей школы в системе дистанционного обучения. Образование и саморазвитие : журнал 2012;1:56-65.
6. Насибуллов Р.Р. Развитие дистанционного образования в информационно-коммуникативной среде. Образование и саморазвитие : журнал 2012;2:53-58.
7. Ступин А.А., Ступин Е.Е. Электронное обучение (e-Learning) -проблемы и перспективы исследований. Дистанционное и виртуальное обучение 2012;1:38-49.
8. Краснова Г.А. Технологии создания электронных обучающих средств. М.: МГИУ, 2003;223.
9. Теньковская Т.С. Электронное учебное пособие: способы
Adebietter tizimi:
1. Bobrova I.I. Metodika ispol'zovaniya ehlektronnyh uchebno-metodicheskih kompleksov kak sposob perekhoda k distancionnomu obucheniyu. Informatika i obrazovanie 2009;11:124-125.
2. Buriev K.S. Rol' distancionnogo obucheniya v sovremennom obrazovanii. Obrazovanie i vospitanie 2016;4:4-6. URL https:// moluch.ru/th/4/archive/39/1045/ (data obrashcheniya: 12.07.2018).
3. QR Bilim jáne gylym ministrinin 2016.30.05. № 343 buirygymen 2-tarmaq jana redaktsiiada
4. Lebedev V.EH. Opyt ispol'zovaniya ehlektronnogo obrazovatel'nogo resursa po discipline. Distancionnoe i virtual'noe obuchenie 2009;8:10-22.
5. Kostikov A.N. Obshchee i osobennoe v professional'noj deyatel'nosti prepodavatelya vysshej shkoly v sisteme distancionnogo obucheniya. Obrazovanie i samorazvitie : zhurnal 2012;1:56-65.
6. Nasibullov R.R. Razvitie distancionnogo obrazovaniya v informacionno-kommunikativnoj srede. Obrazovanie i samorazvitie : zhurnal 2012;2:53-58.
7. Stupin A.A., Stupin E.E. EHlektronnoe obuchenie (e-Learning) -problemy i perspektivy issledovanij. Distancionnoe i virtual'noe obuchenie 2012;1:38-49.
8. Krasnova G.A. Tekhnologii sozdaniya ehlektronnyh obuchayushchih sredstv. M.: MGIU, 2003;223.
9. Ten'kovskaya T.S. EHlektronnoe uchebnoe posobie: sposoby
Электрондык окулык,ты эзiрлеудщ адктемелт аспектлерЁ
использования в учебном процессе. Мир науки и инновации 2016;1:6-9.
10. Титова Е.И., Чапрасова А.В. О создание электронного учебника. Молодой ученый 2015;3:855-856.
11. Рауш Л. И. Компьютер как инструмент самореализации и саморазвития человека. Среднее образование: управление, методика, инновации 2012;1:71-77.
12. Хусаинов И.Г., Рахимова Р.А. Роль интерактивных технологий на уроках информатики в развитии этического воспитания учащихся. Современные проблемы науки и образования 2015;3:488.
13. Аллатова И.В. Новые информационные технологии в обучении. М.: Изд. МГПУ, 2015;318.
14. Тыщенко О.Б. Новое средство компьютерного обучения - электронный учебник. Компьютеры в учебном процессе 2008;10:89-92.
15. Джон Дакетт Основы веб-программирования с использованием HTML, XHTML и CSS. М.: Эксмо, 2013;768.
16. Никсон Р. Создаем динамические веб-сайты с помощью PHP, MySQL и JavaScript. Спб.: Питер, 2011;496.
17. Бекмухамбетов Е.Ж., Дауренбекова С.Д. Система менеджмента качества в вузе. Медицинский журнал Западного Казахстана 2009;4 (24): 9-11.
18. Роберт И.В. Современные информационные технологии в образовании. М.: Школа-Пресс, 2007.
ispol'zovaniya v uchebnom processe. Mir nauki i innovacii 2016;1:6-9.
10. Titova E.I., CHaprasova A.V. O sozdanie ehlektronnogo uchebnika. Molodoj uchenyj 2015;3:855-856.
11. Raush L. I. Komp'yuter kak instrument samorealizacii i samorazvitiya cheloveka. Srednee obrazovanie: upravlenie, metodika, innovacii 2012;1:71-77.
12. Husainov I.G., Rahimova R.A. Rol' interaktivnyh tekhnologij na urokah informatiki v razvitii ehticheskogo vospitaniya uchashchihsya. Sovremennye problemy nauki i obrazovaniya 2015;3:488.
13. Allatova I.V. Novye informacionnye tekhnologii v obuchenii. M.: Izd. MGPU, 2015;318.
14. Tyshchenko O.B. Novoe sredstvo komp'yuternogo obucheniya - ehlektronnyj uchebnik. Komp'yutery v uchebnom processe 2008;10:89-92.
15. Dzhon Dakett Osnovy veb-programmirovaniya s ispol'zovaniem HTML, XHTML i CSS. M.: EHksmo, 2013;768.
16. Nikson R. Sozdaem dinamicheskie veb-sajty s pomoshch'yu PHP, MySQL i JavaScript. Spb.: Piter, 2011;496.
17. Bekmuhambetov E.ZH., Daurenbekova S.D. Sistema menedzhmenta kachestva v vuze. Medicinskij zhurnal Zapadnogo Kazahstana 2009;4 (24): 9-11.
18. Robert I.V. Sovremennye informacionnye tekhnologii v obrazovanii. M.: SHkola-Press, 2007.
