Мектепке дейінгі мекеме педагогтарының кәсіби дамуын біліктіліктіарттыру арқылы жеттлдтру Текст научной статьи по специальности «Науки об образовании»

и

МЕКТЕПКЕ ДЕЙ1НГ1 МЕКЕМЕ ПЕДАГОГТАРЫНЫЦ КЭС1БИ ДАМУЫН Б1Л1КТ1Л1КТ1 АРТТЫРУ АРЦЫЛЫ ЖЕТ1ЛД1РУ

ЖАЛМ¥КАНОВА Ж.Э, «Орлеу» БА¥О АК филиалы Ацмола облысы бойынша ПК, БАИМКДППС кафедрасыныц ага оцытушысы

«Елгмгздщ ертец бYгiнгi жас урпацтыц цолында, ал жас урпацтыц

тагдыры устаздардыц цолында» Н.Э. Назарбаев

^азакстан Республикасыньщ бшм бер^ дамытудьщ 2011 - 2020 жылдарга арналган мемлекетпк багдарламасы мектепке дейiнгi бiлiм берудi дамыту жуйесш жогары бiлiктi кадрлармен камтамасыз етуге баса назар ау-дарады.

^азакстан Республикасыныц дYниежYзi-лiк кешспкте езшдш салмагын пайымда-уы бiлiм беру жYЙесiнiц жогары дэрежеде дамуына байланысты болгандыктан, терец бiлiмдi, сауатты урпак тэрбиелеудi мектепке дейiнгi кезецнен бастауды кажет етедi. Эйткенi осы саты баланыц рухани кYш куа-тыныц, мYмкiндiктерiнiц, танымдык кажет-тiлiктерi мен интеллект кезшщ ашылар ке-зеш. Сол себебтi мектепке дешнп мекеме педагогы - бiлiм беру жYЙесiндегi ец жауап-ты маманды; иесi.

Заманауи когамныц эртYрлi салаларын-дагы серпiндi езгерiстер мектепке дешнп уйым педагогынан жогары элеуметтiк жэне кэсiби жинакылыкты, ездiгiнен дамуга ка-бiлеттiлiк пен дайындыкты, Yздiксiз бшм алуды талап етедi. Сондыктан бYгiнгi тацда мектепке дейiнгi бiлiм беру педагогтары-ныц бiлiктiлiк децгешн арттыру пробле-масы тэрбиелеу мен окытудыц технологи-яларыныц езгеруiне, бiлiм берудщ жаца мазмунына сэйкес езектi болып табылуда. Тулгага багытталган, акпараттык-коммуни-кациялык, жобалау iс-эрекетiндегi иннова-циялык технологияларды иеленген мектепке дейiнгi педагогын дайындаудыц талаптары естi. Мектепке дешнп бшм беру мазмунын жетiлдiру, мектепке дешнп кезецнщ барлык

сатыларында сабактастыкты камтамасыз ету, серiктестiк катынас (педагогтар, тэрбиеле-нушiлер, ата- аналар кауымдастыгы) непзш-де эрекеттесудщ жаца амалдарын енгiзудiц себебi болды.

Соцгы он жылда ахуал тYбегейлi ез-гердi, мектеп жасына дейiнгi балалардыц бiлiм алуыныц эртYрлi тэсiлдерiмен таны-суга мYмкiндiк пайда болды, эртYрлi тiлде шыккан шет ел эдебиетш зерттеу жеткшк-тi бола бастады, бiрлескен жобалар пайда болды. Сонымен катар заманауи педагогика бiлiм берудщ эдiстерi мен жацарту жолдарын каркынды iзденуiмен айналыса бастады.

Сондыктан кэаби дамуында кы-зыгушылык таныткан жогары бшкп маман, мектепке дейiнгi бшм берудщ непзп компо-нентi болып табылады.

Бiлiктiлiктi арттыру жYЙесi элеуметпк-пе-дагогикалык жYЙе болып табылып окытушы мен тыцдаушы арасындагы бiрлескен бшм беру YPДiсiнiц кэсiптiк багыт устанымда-ры негiзiнде кдоылады. Курстык дайындык кезiнде педагогикалык iс-эрекеттi арттыру максатында окытуды уйымдастыру практи-калык аспектшер аркылы уйымдастыруды карастырады.

Курс барысында окыту YPДiсiн камтамасыз етуде педагогтардыц кэсiптiк дамуы Yш децгейде жYзеге асырылады:

- элеуметтiк-педагогикалык ( курс мак-саттарыныц оку жоспары мен курс багдарла-масында керiнiс табуы)

- уйымдастыру дидактикалык (са-бактарды уйымдастырутыцдаушыларды

47

окытуда тYрлi эдiс-тэсiлдердi колдануы)

- т^лгалы^-эрекет (тыцдаушылардыц оку-кэсштш эрекетiн белсендiру жэне окы-тушылардьщ ю-эрекетшщ жацаруы)

Бiлiктiлiктi арттыру жYЙесiнде педагоги-калык ж^мысты оныц мэнш, негiзгi мiндетiн, шешетiн мэселелер аумагын, мазмуныныц мацызды багыттарын, оны уйымдастыруга жэне жYзеге асыруга койылатын белгш бiр талаптарды д^рыс ¥Fынбауынша,жетiлдiру мYмкiн емес.

Мектепке дейiнгi педагогтыц табы-стылыгы оныц бшмшщ кeлемiмен емес, оныц жинакылыгымен, ез eмiрiне де,ел eмiрi-не де eзгерiстер енпзуге белсендi араласуга дайындыгымен, мэселенiц тыц шешiмiн таба бiлуiмен, жалпы емес, нак осы сэтке кажеттi акпаратты ез бетiнше бiлуiмен eлшенедi.

Бшктшкп арттыру саласында эр педагогтыц eз бетiнше кэсiби бiлiм алып, eзiн-eзi жетiлдiруiн баскару шараларын де ескере отырып педагогикалык ужымдардыц шыгар-машылык элеуетiн дамытуга, бшм беру Yрдiсiнiц сапасын арттыруга багытталган бiртYтас, гылым мен озык педагогикалык тэж1рибе жетiстiктерiне негiзделген eзара байланысты шаралар жYЙесi.

Бiлiм беру саласындагы болып жаткан eз-герiстердi мектепке дешнп уйымда кызмет ететiн педагогтардыц эркайсысы eз ж^мы-сына аркау етуi кажет. Ол Yшiн Yнемi маман кадрлардыц Fылыми-эдiстемелiк децгейiн жэне заманауи бшктшгш арттырып оты-руFа тура келедi. Бул мiндеттiц Yлес салмаFы оку-тэрбиенiц eзгермелi кезецдерiн тарату жэне тэрбиешiнiц eз бетiмен ж^мыс iстеу ка-бiлетiн жетiлдiруi кажет.

^азакстан Республикасы тэуелсiздiк алFан кезден бастап мектепке дешнп бшм жYЙесi кайта жандана бастады: балабакшалар саны eсуде, мектеп жасына дейiнгi балаларFа ар-налFан уйымдардыц жаца тYрлерi кдоылуда.

БYгiнгi тацда мектепке дешнп бшм беру уйымдарыныц тэрбие мен окыту баFыттарын KOFам сураныстарына сэйкес к¥ру, сапасына назар аудару ^кей^ст мэселелердiц бiрi болып отыр.

Мектепке дешнп бшм беру сапасы бар-лык бшм беру жYЙесiнiц негiзi екенi бар-лыктарына мэлiм. Мектепке дешнп бшм беру жYЙесiнiц дамуыныц негiзгi кэсiби дайын педагогикалык кадрларыныц болуы. Бiлiктiлiктi арттыру жYЙесi мамандардыц тYЛFалык жэне кэсiптiк сапаларыныц ка-лыптасуы, бiлiмдi жалFастыру, мамандыкты терендету, кэсштш тэжiрибенi мен кузырет-тшктщ дамуына мYмкiндiк туFызады.

Мектепке дешнп уйым педагогтарыныц бiлiктiлiгiне койылатын талаптарды, педагогикалык кадрларды даярлауы каншалыкты тиiмдi шешiлетiн мэселесi ец ерекшес бо-лып табылады.

Бiлiм беру сапасы педагогтардыц кэсштш кузыреттшгше тiкелей байланысты. Мектепке дешнп бшм беру жYЙесiнiц бшкп педагогикалык кадрларарыныц жоFары децгейi мектепке дейiнгi тэрбиенiц жэне окытудыц сапасын арттыру Yшiн мацызы зор болып та-былады.

Алайда мектепке дешнп мекеме тэрбие-шi мэртебесш, жауапкершiлiк дэрежесiн, жаFымды мотивация жэне кэсштш децгейiн тeмендететiн бiрнеше факторлар байкалады:

- мектепке дейiнгi мекеме тэрбие-шiлерiнiц басым кeпшiлiгiнiц кэаби маман-дык иесi болмауы;

- бшм беру уйымдарында тэжiрибелi тэрбиешшер саныныц жеткiлiксiздiгi;

- осы саладаFы ецбек eтiлiнiц аздыFы;

- педагогикалык мамандар мэселесшщ тураксызды^ы;

- мемлекетпк жалпыFа мiндеттi бiлiм беру стандарты, баFдарламалар, ерте дамыту-ды баFалау жYЙесi мен мониторингiн эдюна-малык CYЙемелдеудi енгiзуiнiц тeмендiгi;

- ец тeмен ецбекакы (мектеп мYFалiмiнiц ецбекакысынан тeмен);

- регламенттеудiц шектен тыс болуы (^теген тексерiс жэне есеп беру).

^аз1рп тацда Акмола облысыныц мектепке дейiнгi уйымдарында инновациялык тех-нологияларды, жаца заман баFдарламаларын бiлiм беру Yрдiсiнде колдануы ерекше роль аткарады.

Жогарыда аталган мэселе бойынша «Эрлеу» БА¥О АК филиалы

Акмола облысы бойынша ПК БАИ курс кезшде iс-шаралар орындалу Yстiнде. Алай-да мектепке дешнп бiлiм беру жYЙесiнде технологияларды колдану мэселелерiн кер-сететiн жагымсыз тенденциялар байкалады:

- мектепке дейiнгi бшм беру жYЙесi педагогтарыныц эрекеттерiн реттейтш жэне жYЙелейтiн «Мектепке дейiнгi тэрбие мен окытудыц» МЖМББС -2012 непзп талапта-рын нашар бiлуi;

- практика барысында тутас техноло-гияны емес, оныц элементтерiн пайдалану;

- жумыс практикасына технология идеяларын енгiзудi кате тYсiнуi;

- мектеп жасына дейiнгi балаларды тэрбие мен окытуда педагогикалык - уй-ымдастыру непздершщ нашар менгеруi.

«Эрлеу» БА¥О АК-ныц стратегиялык багыттарыныц негiзгiлерiнiц бiрi педагог кызметкерлердщ бiлiктiлiгiн арттыру курс-тарыныц мазмунын казакстандык жэне ха-лыкаралык тэжiрибеге багыттап жацарту болып отыр. Осыган орай, мектепке дейiнгi уйымдар педагогтерiнiц кэсiби бiлiмдерiн жетiлдiру, оку-тэрбие YДерiсiнде иннова-циялык технологияларды колдануга багыт-багдар беру, озык iс-тэжiрибелер мен идея-ларды насихаттау непзшде жYргiзiледi.

Акмола облысы бойынша «Эрлеу» БА¥О МКД ППС кафедрасыныц ага окытушыла-ры мектепке дейiнгi мекеме педагогтарыныц бшктшгш арттыруды казiргi заман талабы-на сай кэсiби окытудыц жаца жолдарын ен-гiзудi кездейдь Сонымен катар, тыцдаушы-лардыц педагогикалык жэне психологиялык децгейiн кетеруге, окыту мен тэрбиелеудiц ец соцгы жаца педагогикалык технологияларын зерттеп мецгеруге жэне оны езiнiц кэсiптiк

жумысында кол-дана бiлуге, ез бiлiмiн кетеруге, шыгармашылыкпен жумыс аткаруга ынталандыруга, авторлык багдарламалар, куралдар, iзденiстер жасауга умтылдыруга, педагогикалык-кэсiптiк оц кезкарастары-ныц жэне кундылыктарыныц калыптасуына жагдай тугызуга, тацдаган мамандыктарына кызыгушылыктарын арттыруга багытталган семинарлар, децгелек Yстел, конференция-лар жэне эртYрлi iс-шаралар еткiзiлiп тура-ды.

Эткiзiлiп отырган iс-шаралар мазмуны-на ерекше мэн берiледi. Бул ретте курстарга катысушы педагогтар суранысы ескершп, олардыц кажеттiлiктерiне орай сол такырып-ты камтыган шаралар еткiзiлiп отырады.

Сол себептi мектепке дейiнгi тэрбие мен окыту децгешн, Yздiксiз бшм беру жYЙесiнiц бастапкы буынын юке асырушы - тэрбиешi болып келедь Мектепке дейiнгi мекеме педагогтарыныц бшктшгш арттыру аса кекей-кест де кезек кYттiрмейтiн мэселе екендшн керсетедi.

Бiлiктiлiктi арттыру- тэрбиешiге жаца сертн мен бастамалар алу жолымен езiнiц педагогикалык кызметiн барынша кетеруге жол ашады. Мектепке дейiнгi мекеме тэр-биешiлерiне кэсiптiк шеберлiгiн шындауга, шыгармашылык элеуетiн жогарылатуга жэне жYзеге асыруга кемектесенi сезсiз.

Мектепке дешнп бшм беру уйымдары мен бшктшк арттыру оку орындарындагы аткарылып жаткан iс-шаралар мектепке дей-iнгi бшм беру жYЙесiнде сапалы кызмет етудi уйымдастыру мен болашак урпактыц жогары мэдениеттiлiгiн, шыгармашылык белсендiлiгiн, дербестiгiн, бэсекеге кабшет-тiлiгiн дамытуга багыт бередi жэне ез юь не деген жауапкершшгш арттырады деген сенiмдемiз.

ПАЙДАЛАНЫЛГАН ЭДЕБИЕТТЕР:

1. Казакстан Республикасыныц Президент Нурсултан Назарбаевтыц «Нурлы жол - бо-лашакка бастар жол» атты Казакстан халкына Жолдауы караша 2014 ж.

2. Мектепке дешнп тэрбие мен окытудыц жалпыга мшдетп бшм беру стандарты-2012

3. Казакстан Республикасында бiлiм берудi дамытудыц 2011 - 2020 жылдарга арналган мемлекеттiк багдарламасы