CC BY
22^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^ Вестник « информационных и интеллектуальных умений учащихся (выбор класса, предметного раздела/темы - за слушателем).
2. Развитие критического мышления у учащихся на уроках общественно-гуманитарного цикла как условие активизации познавательного интереса к предмету (выбор класса, предметного раздела/темы - за слушателем).
3. Использование технологии развития критического мышления как фактора успешности школьников в обучении истории Казахстана (выбор класса, предметного раздела/ темы - за слушателем).
4.Использование эффективных способов формирования творческой деятельности учащихся при изучении обществоведения в профильных классах.
5. Проблемное обучение на уроках истории как система методов и средств обучения для активизации познавательного процесса школьников.
6. Диалоговое обучение, как одна из форм эффективных педагогических технологий в преподавании предметов общественно-гуманитарного цикла и другие. К.Д. Ушин-ский неоднократно подчеркивал, что ученик может стать обладателем знаний только тог-
да, когда сам проявит самостоятельность в их приобретении. Поэтому те виды работ по развитию творчества и креативности педагогов, используемые во время курсовой подготовки, призваны работать на активизацию, актуализацию творческих способностей учащихся.
ЛИТЕРАТУРА:
1. Брякова И.Е. Креативная компетентность педагога //Профессиональное образование. Столица. - 2008. -№12. - С.27-28
2. Брякова И.Е. К вопросу развития креативных способностей школьников /И.Е. Брякова //Учитель в России: вчера, сегодня, завтра - СПб., 2009. - С.109-114
3. Попов В.В., Креативная педагогика. Методология, теория, практика.-3-е издани-е.-М. БИНОМ. Лаборатория знаний,2012.-319 с.
4. Янушевич И.И. Использование инновационных технологий в преподаваниисоциаль-но-гуманитарных дисциплин на гуманитарном факультете Бел.гос.университета [Электронный ресурс]. URL: http: // www.pacademy.edu. by /public / academ.phtml?l&page=yanushevich. htm
МЕКТЕПКЕ ДЕЙ1НГ1 УЙЫМЫНДА ЦОЛДАНЫЛАТЫН ДЕНСАУЛЬЩ САЦТАУ ТЕХНОЛОГИЯЛАРДЫЦ ТШМДШ1Г1
С.Д. Нургалиева,
мугалгмнгц кэсгби дамуын психологиялыц-педагогикалыц CYйемелдеу кафедрасыныц ага оцытушысы «Эрлеу» бшктткт1 арттыру орталыгыныц Павлодар облысы бойынша ПКДАИ филиалы
^аз1рп кездеп елiмiзде жYргiзiлiп алган бала тэрбиес мектепке дешнп тэрбие §
жаткан бшм саясаты элемдш бшм кещсть уйымдарында жалгасын тауып, болашакка ^
гiмен ьщпалдасуга багдарланган. Элемдiк кадам басары анык. Олай болса, мектепке И
бшм кещстшнен жалпы бiлiм берудщ ба- дешнп тэрбие уйымдарындагы бYлдiршiндер ,
сымдылык максаты - eзгермелi eмiр жагдай- тэрбиесiн жан-жакты жепвдрудщ жолдарын Ен
ына тез бейiмделетiн, ез жолын дурыс тацдай айкындап, бала денсаулыгын сактаудыц жол- X
бшетш, оц шешiм кабылдай алатын тулга да- дарын карастыру заман талабынан туындап н
ярлау. ^ай кезецде болмасын бiлiм мен тэрбие отырган жагдайлардыц бiрi. ^
епз угым екендiгiн ескерсек, отбасынан бастау Мектепке дешнп бшмде бага жет- 8
а
^
н и
н
и =
Рч
и
н =
2
пес гигиеналык тэрбиенщ тэжiриебиесi мол болганымен, к;аз1рп заманга сай баланыц ден-саулыгыныц нашарлап, элеуметтiк жагдай баланыц дурыс eмiр CYPУ бейнесiн калып-тастыруда жаца карым-катынасты мецзейдь ¥лтты; денсаулы; сактау уйымында баланыц салауатты eмiр салтына тэрбиелеу негiзiгi мш-деттердщ бiрi болып саналады. Баланыц салауатты eмiр салтын куру баланыц тек психо-логиялык жеке-дара ерекшелiктерi гана емес, оны коршаган ортасы мен жануясы колдап отыру кажет.
^азакстандагы салауатты eмiр салтын дамытудыц бастамасы мектепке дейiнгi уй-ымдардагы балалардыц денсаулыгын сактау-дыц аса кажет екендЫн кeрсетедi. Балабакша жумысына денсаулык сактау технологияларын енгiзу кажеттi заман талабынан туындайды.[1]
Осыган орай жумыстыц обьекпа - мектепке дейiнгi жаста баланыц денсаулыгын коргау болып саналады.
Жумыстыц максаты - мектепке дешнп уйымда баланыц денсаулыгын сактаудыц, салауатты eмiр салтын уйымдастыру мен бала денсаулыгын шыцдаудыц мYмкiндiктерiн ка-растыру болып табылады.
М1ндеттер:
- мектепке дейiнгi уйымда денсаулык сактау технологиясын колдану мYмкiндiктерiн аныктау;
- денсаулык сактау технологиясына си-паттама бере отырып, мектепке дешнп уй-ымда денсаулык сактау технологиясын пайда-лану эдiстемесiн усыну;
- бiлiм берудiц жаца технологияларын колдану (денсаулык сактау, акпараттык) гылы-ми -эдiстемелiк тургыдан камтамасыз ету, оларды iске асыру механизмдерiн жетiлдiру;
- балалардыц денсаулыгын сактау мак-сатында инновациялык багыттагы материал-дык-техникалык база калыптастыру.
Кутшетш нэтижес1:
Мектепке дейiнгi мекемедегi балалардыц деш сау, психологиялык жэне интелектуалдык тургыда жан-жакты калыптаскан, бастауышка дайын болган мекеме тYлегi.
Тэрбиешшщ балалармен жумыс жур-г1зу1ндег1 денсаулык сактау технологияла-ры.
Баланыц денсаулыгын сактау жэне ныгайту, дене жаттыгуларын жасауга кы-
згушылыктарын арттыру, кимылдык юкерлш-терiн жаксартуда мектепке дейiнгi мекемеде денсаулыксактау технологияларыныц тYрлерi:
Балабакшада оку-тэрбие жумыстарын заман талабына сай жYргiзу, баланыц денсаулыгын сактау мен ныгайту мэселелерш тиiмдi шешу медициналык жэне педагогикалык кыз-меткерлердiц бiрлескен нэтижелi ецбектерiне байланысты. Осындай мэселенi шешу бары-сында бiздiц аныктаганымыз, баланыц денсаулыгын ныгайтуда жэне аурудыц алдын-алуда тек кана баланыц кимыл белсендiлiктерiн ад-теру eте аз, сонымен катар шыныктыру шара-ларын жYЙелi eткiзу керек. Ол Yшiн педагог дэстYрлi жумыстарга дэстYPден тыс жумыс турлершщ жYЙесiн тудыруы жeн.
Мысалы, жалац аяк жYPу табан мен буындарды бекiту эдiсi болып табылган-дыктан барлык жаттыгуларды жалац аяк уй-ымдастырган eте утымды болады.
Ертецгiлiк жаттыгуда эртYрлi формалар-ды колдану:
• Тыныс алу жаттыгулары
• Жалпактабандылыктыц алдын-алу жаттыгулары
• Сымбатты тYзету жаттыгулары
• Созылу(стретчинг) жаттыгалары
• Йога жаттыгулары
• ^зге арналган жаттыгулар
Тацертецгi жаттыгудан кешн тыныс
алу немесе тузды жолмен жYPУ eте тиiмдi. Сонымен катар дене тэрбие сабактарында дэстYPден тыс курал-жабдыктарды колданган жeн.
Баланыц деш сау, салмакты, дене дамуы мыкты, тэбетi жаксы, уйкысы толыкканды болып eсуi Yшiн кYн тэрт1бш катац сактау кажет. Бул балага балалык шактан бастап агзасын кез-келген ауруга карсы туруына мацызды.
Себебi агзада барлык eмiрлiк эрекеттер белгш бiр тэртшпен жYрiп отырады. ЖYрек ыргакты жумыс жасайды, жиырылуы-боса-уы, тыныс алу, дем алумен -дем шыгару кезек-теседi, асказандагы аста белгш уакытта кор-тылып отырады.[2]
Жалпы табигатта барлык жагдайлар белгш реттшкпен жYредi: жыл мезгшдершщ, кYн мен тYн ауысуы...
Мше, сондыктан мектепке дейiнгi ме-кемелерде кун тэртiбi сакталуга катац адцш бeлiнген. Шыныктыру-сауыктырудыцда
тэртiбi болган жагдайда гана баланыц агзасы-на тиiмдi болады.
Мектепке дейiнгi уйымындагы денсаулыц сацтау педагогикалыц технологиялары Мектепке дешнп кезец - бала агзасыныц ете каркынды дамитын кезещ екенiн бiлемiз. Ягни осы жас шамадагы баланыц агзасыныц барлык жYЙке жYЙелерi мен дене мYше-лерiнiц, жYЙкелiк-психикалык дамуы калып-таса тYCкен кезт
Сондыктан да мектепке дейiнгi уйымда денсаулык сактау iс-шаралары кешендi де жYЙелi жYргiзiлуi кажет. Сонда гана жаца есш келе жаткан ескелец агза сырткы факторлар эсерiне тетеп бере алатын болады. [3]
Денсаулыц сацтау технологиялары-ныц кешендi жург1зудщ басты мацсаты
Мектепке дешнп балалардыц ки-мыл-эрекеттерш жетiлдiрiп, оныц агзасын суыкка тeзiмдi болуга жаттыктыру.
Дет сау баланы еыруде бiрнеше багыт-тар алынды.
Балалар ауруларын темендетуге мYмкiн-дiктер жасау Yшiн педагогтардыц кэаби-ше-берлiктерiн ерлету жэне де ата-аналармен ын-тымактаса отырып, шыныктыруды кешендi уйымдастыру
Бул iс-шаралар барлык бшм салала-рымен байланыстырып, эрекеттеспрш жалпы «Денсаулык сактау технологиялары» деп ата-лады.
Шыныцтырудыц негiзгi мiндеттерi
Баланыц тулгалык ерекшелшн ескере кYш-кайраттарын калыптастыру жэне ден-саулыгын шыныктыруды жYзеге асыру. Бул мiндеттерге, тек шыныктыру шараларынын кешендi тYPде eткiзгенде гана нэтижеге кол жетюзд^ ягни балабакшадагы баланыц болган бiр кYнi - оныц агзасына пайдалы дэрумендердi енпзш асмэзiрiн тYрлендiрiп, оны балага жет-кiзу, карапайым шыныктыру мен катар арнайы жоспарланган шараларды, кимыл-эрекетi YЙ-лесiмдi уйымдастырылады.
Баламен шыныцтыру шараларын уйымдастыру алдында бiрнеше ережелердi сацтау керек:
Деш сау баламен шыныктыруды жYЙелi жYргiзу, оныц терiс эмоциясын (Yрей, жылау, мазасыздык) тудырмайтын жэне бiртiндеп Yдетiп, узартылып, медбике мен педагогтыц катац кадагалауында болуы кажет.
Оку тэрбие YPДiсiн бала денсаулыгына жYктеме болмайтындай, керiсiнше оны ныгай-туга кeмектесетiндей етiп уйымдастыру керек. Балабакшаныц жумыс ерекшелiгiн ескере отырып, бала денсаулыгын ныгайту мэселе-лерi, мектепалды балалардыц физикалык дамуы - мектепке дешнп мекеменщ жумысы-ныц негiзгi багыты болып табылады.[4]
Педагогикалыц денсаулыц сацтау тех-нологияларын цолдану
ТYрi ^н тэртiбiндегi вткiзетiн уакыты Оттзу эдктершщ ерекшелiгi
1. Денсаулыктарын сактау жэне ынталандыру
Стретчинг (созылу) Тамактан соц 30 минуттан кейiн жел-детшген топта немесе спорт пен музыка залында ортацгы топтан бастап, аптасына екi рет 25-30 мин Сымбаттары бузылган жэне жал-пактабандылыктын алдын-алуга усынылады. Булшык еттерге жYк-теменiц Yлесi тец болуы керек.
ЫрFакты -KOЗFалыс Тамактан соц 30 минуттан кешн жел-детiлген топта немесе спорт пен музыка залында ортацгы топтан бастап, аптасына ею рет 25-30 мин. ЖYктеменiц кeлемi жэне eлшемi баланыц жас ерекшелшне карай болу. Керкем кундылыкка назар аудару
Динамика-лык Yзiлiс Сабакта балалардыц шаршауларына карай, 2-5 мин. Шаршаудыц алдын-алу Yшiн барлык балаларга усынылады. Са-бактыц ерекшелiгiне карай кезге. Тыныс алуга жэне баскада жат-тыгуларды косуга болады.
а
^
н и
Н
И =
Рч
и
н =
2
Н
и
н
и =
Рч
И
н =
2
^имылды жэне спорт-тык ойын-дар Серуенде, топта сабактыц бeлiгi ретш-де, барлык топтарды кYнде Ойындар баланыц жас шамалык ерекшелiгiне жэне маусымдыкка, уакытына сэйкес iрiктелiнедi. МДМ-де спорттык ойындарыныц элементтерi гана колданылады.
Релаксация Барлык топта кез-келген ыцгайлы бeл-меде. Педагог технологияныц каркын-дыгын максатпен балалардыц жагдай-ына байланысты аныктайды. Табигат Yнiнiн, классикалык баяу эуендi (Чайковский, Рахманинов) колдануга болады.
Саусак жат-тыFулары КYнде барлык топтарда жеке-дара не-месе жарты топпен ^нде кез-келген ыцгайлы уакытта Барлык балаларга, эсiресе сeз мYкiстiгi бар балаларга усынылады
Кезге ар-налFа Кeзге тYCкен жYктеменiц каркынына карай кYнде 3-5 мин Педагогтыц кeрсетуi, ^рнек^^ колдану усынылады.
Тыныс алу жатть^ула- ры Дене тэрбие жэне сауыктыру жумыста-рыныц эртYрлi формасында Процедураныц алдында балаларга мурын гигиенасы жeнiндегi мш-деттер нускауын беру, бeлменi желдетiп алу Обеспечить проветривание
Серптетш жаттыFулар ^нде тYCкi уйкыдан, 5-10 мин. Этюзу тYрi эртYрлi: керуетте жа-тып, молынан жуыну, кабыргалы жолмен жYPУ, ауасы эртYрлi децгей-дегi бeлмеде жещл жYгiру
Дене тэрибе сабаFы Спорт немесе музыка залында аптасы-на ею рет Сэбилер тобында - топ бeлмесiнде, 1015 мин. Ортацгы -15-20, Ересек 20-25, Дайындык тобында -25-30 минут МДМ-нщ жумыс iстейтiн багдарла-масына сэйкес желдетiлген бeлме-де eткiзiледi.
Мэселел1 ойын-дар (тре-нингтар) КYннiц екiншi жартысында немесе кез-келген бос уакытта педагогтыц ал-дына койган мшдеттше карай уйымда-стырылады. Сабак педагогтыц баланыц ойын эрекетiне оган бiлтiртпей косылуы аркылы eтедi
Тш катынас ойындары Ересек тобынан бастап аптасына 1-2 рет, 30 минуттан eткiзiледi. Сабак белгiлi тсрек-ызба бойынша жэне бiрнеше бeлiмдерден курыла-ды. Олар эцгiмелесу, сызба-нуска-лар, эртYрлi децгейдегi ойындар, сурет салу, жапсыру, т.б.
Нуктел1 массаж Ересек тобынан бастап кез-келген ыцгайлы уакытта жэне ^зп жэне ^к-темгi iндеттердiц алдында eткiзiледi. Тумау ауруымен жш ауыратын балалармен катац тYPде арнайы эдь стер аркылы eткiзiледi. Кeрнекiлiк курал колданылады.
Арттерапия Ортацгы топтан бастап сеанс бойынша 10-12 сабак, 30-35 минут eткiзiледi. Сабак жарты топ бойынша 10-13 адаммен eткiзiледi. Диогностика-лык курал жэне сабактыц хаттама-сы болуы керек.
Эуен acepi Айына 1-2 рет сабактан тыс уакыта са-уыктыру-шыныктыру жумысы ретiнде eткiзiледi Баска технологияларга кeмекшi ретiнде: шиленiстi шешуге, эмоци-яныц жогары кездерiнде колданылады
EpTeri тера-пиясы Айына 1-2 рет Дамыту жэне психологиялык жу-мыстар Yшiн колданылады. Ертеп-не ересек немесе топтасып айтуга болады.
ТYCтepдiц acepi Алга койылган мшдеттерге карай айына 1-2 рет МДМ-нщ безендiрiлген тYCтерiне ерекше назар белу керек. Белменщ iшкi кeрiнiстерiнiц тустерш дурыс тацдау - баланыц шилешсш ше-шуiне жэне эмоциялык икемделуь не жаксы
Мшез- кулкын TY3eTy Ересек тобынан бастап сеанс ретшде 10-12 сабак 25-30 Сабак арнайы эдю^сшдер аркылы аз топты 6-8 баламен Ойын тYрiнде эртYрлi мэселелi балалармен жYр-гiзiледi.
Мектепке дейiнгi уйымындагы шы-ныктыру-сауыктырудыц Heri3ri мiндеттерi
• Баланьщ денсаулыгын ныгайту жэне сактау
• Баланыц дене тэрбиесшщ сапалык да-муын, тулгалык ерекшелiктерiн ескере оты-рып, оныц eмiрiне кажет кимыл ептiлiгiн ка-лыптастыру
• Баланыц киыл белсендiлiк талабын жу-зеге асыруга жагдайлар тудыру
• Салауатты eMip салтыныц талаптарына сай тэрбиелеу
• Психологиялык жэне физиологиялык саулыкпен камту
Мектеп жасына дейiнгi баланы тэрбие-леудi камтамасыз етудегi багыттар.
• Баланыц физиологиялык даму жэне балалардыц ауруларыныц темендету Yшiн жагдайлар жасау
• Балабакшадагы педагогтардыц шебер-лiктерiн жэне iскерлiк бiлiктiлiктерiн жогарла-ту
• Медициналык кызметкелермен байла-нысты шыныктыру-сауыктыру мiндеттерiн кешендi шешу
• Балабакша жэне жануя жагдайларында бiрiгiп денi сау баланы тэрбиелеу
Балалардыц дене тэрбиесшщ толыккан-ды дамуына, кимылдау талаптарын жYзеге асыру Yшiн балабакшада арнайы жагдайлар
тугызу.
Топтарда шыныктыруга арналган бурыштар, спорт залда дене тэрбие сабагы-на арналган курал-жабдыктармен камтамасыз ету жэне балабакша алацында спорт алац болу. Осыныц барлыгы баланыц дене тэрби-есiне деген кызыгушылыктарын жогарлатады, сабактыц тшмдшшн арттырады, балалардыц барлык непзп кимыл тYрлерiн жасауга мYм-кшдш бередi.
Курметп эрiптестер, тэрбиешiлер мен педагогтар Казакстанныц болашак урпакта-рыныц денсаулыгын ныгайту мен сактау аз-дердiц аяулы алакандарыцызда.
ЦОЛДАНЫЛГАН ЭДЕБИЕТТЕР:
1. Назарбаев Н.А. Казахстан- 2030- Ал-маты: Бiлiм, 1997.- 96с.
2. КР Бiлiм туралы Зацы, - Астана. - 2007
3. Ф.Жумабекова., Мектепке дейiнгi педагогика, Астана-2012
4. Жалмагамбетова Б.Ч., Сеременко ^ Н.П., 2013. Организация здоровьесберегаю- ^ щего пространства в образовательных учреж- ^ дениях области. ^
5. ГУ. Демешева., Педагогические ус- ^
ловия формирования основ здоровьесберега- н
H
ющей компетентности у детей предшкольно- g го возраста., Бiлiм, гылыми - педагогикалык ^ журнал-2010. - №5 H
