МАЙСКИЕ ГЕРОИЧЕСКИЕ СРАЖЕНИЯ 1918 ГОДА В КОНТЕКСТЕ ИДЕОЛОГИИ ОСВОБОДИТЕЛЬНОЙ БОРЬБЫ АРМЯНСКОГО НАРОДА

Саргсян Арам

_ <ЦЗПЗ

rnUSirnh©3ni-lj

UPUU UUPO^UÜ

<äS< фt^lt^unфшJnLßJшù L hшJng щшлúnLßJШù шúpÇnùÇ LцшmLшLnp ЦшpÇ¿, ф¡^[¡^unфшJш|шù qfirnnLßjnLÜübpfi qnQrnnp, u¡pn^bunp

1918 Â. U^I^UÜ <bPnUU0UPSbPÜ <UЗ dnan^POh UQUSUQPUMUÜ ä^PUPh QUÖUÖUPUbnUn^Uü <U0USbßUSnh0

<nq^ónLÚ 191B ß. ÚШJÇUJШÙ hbpnuшúшpлbpp ùùùшpïЦnLÚ bù hшJ dnqnlpqÇ шqшлшqpш|шù щшJùшpÇ qшqшфшpшflJnunLßJШÙ hшúшлbùUлnLÚ: Ujq qшqшфш-pшfununLßJШù ùbç шoшùàùшglnLÚ ¿ bpQnL nLqqnLßJnLÙ' |pшЦnpш|шù L ùbpqnpóш-^ù: Шш2|^ùnLÚ hшJ dnqnlpqÇ шqшлшqpnLÚp q^^LÚ ¿ oлшp ùpÇuлnÙJШ лbpnLßJnLÙùbp¡^ oqùnLßJШù qÇлшù|JnLÙÇg:

hJn2npшqnLJÙ ùbp|шJшgnLgÇ¿p bqb[ ¿ hшJ bQbqbgÇù: Ьbpqnpóш|шù nLqqnLßJШÙ ùbp|шJшgnLg|^¿ùbp|^ ïшpóÇgnЦ hшJ dnqnlnLpqp щЬлд ¿ щшJùшpÇ Çp шqшлnLßJШù hшúшp, hnLjup ù^jù Çp фш qùÇ: Duл hbqÇùш|Ç ' 191B ß. ÚШJÇUJШÙ hbpnuшúшpлb-pnLÚ hшJ dnqnlnLpqp hшqßbg, npnlhbлL hшúшqqшJÇù ÏéÇl лЦЬ0 ß2ÙшúnL qbú: LГШJÇUJШÙ hbpnuшúшpлbpp opÇùш| hшùqÇuшgшù шpgшËJШù LцшлbpшqúÇ úшuùш-ÏÇgùbpÇ hшúшp:

qbpшùnLßJnLÙ, LЦшpлЦnqшïшù, шpÇ, шpÇшqшЦшù, qnhÇ pшp-qnLjß, hbpnuшúшpл

JEL: ZO, ZOO, Z19

Ulubüß npn2ШÏÇ Ш2Ëшphшßш^шßшïшü 1шй bplpшmшpшóßШJÇü ф^-lÇunфшJnLpJnLÜ übpïшJшgüblní: U2Ëшphшqpшlшü úÇ2ШíшJpQ, mшpшóßQ bpïpшpшüшïшü ШJü hшmíшóü t, npmbrç mUшlшü dшúшüшlшhшmíшónLÚ Ш^Шй U íbpШpmШ^pínLÚ t ÜnLJÜ hШÜpnLpJnLÜQ, npQ ^ßünLÜ t tpünu U óшЦшlnLÚ mümbuшlшü, ungÇшlшlшü, ßшrçшßшlшü, Ú2шlnLpшJÇü qnpónL-übnLpjnLÜ: tpûnuÇ ÔUшínpúшü, lшJшgúшü U qnpónLÜbnLpJШü mшppbp фт^-pnLÚ mшpшóßÇ rçbpQ mшppbp t:

Uúbüшíшrç фnLlnLÚ, bpp úшprçlшüg npn2шlÇ ËnLÙp ünp t úÇшJÜ ulunLÙ üumшÏJшg шщpblшlbpщ ^pbi ünLjü mшpшóßnLÚ, ibpçÇûu hшüpnLJpÇ фш ^^ü шqrçbgnLpJnLÜ ¿Ç pn^ümú: Uq^bgnLpjnLÜQ ^pürnü t ¿шцш^ bpp hшüpnLJpQ ünLjü mшpшóßÇ фш ш^тй t hшpJnLpшúJШïübp, hшqшpшúJШï-übp 2шpnLÜшï, bpp mшpшóßQ ^RünLÚ t tpünu^ mümbuшlшü qnpómübnL-pJШü íшJPÁ U pb^^prnú lbüuшlbpщQ:

SшpшóßÇ QümpnLpjnLüQ, npü шumÇÄшüшpшp ^pürnü t hшJpbüÇß, bppbúü Йшïшmшqpшïшü t ^RünLÚ шqqÇ hшúшp: Üúшü rçbp lшmшpbg ^j^^ü pшpôpшЦшürç.шllQ hшJ dnrçn^prçÇ lJШüßnLÚ:

Uju ^ÇmшüÏJnLÜÇg hшúшRnm шürçpшrçшRÜшüß <ш}1 UuшmpJШüÇ U LUnü GшüpÇ hшJшgßübpÇü: Dum <ш}1 UuшmpJШüÇ, <ШJШumшüü Çp pünL-pJШúp U Ш2Ëшphшqpшïшü ^pßn^ brçbi t hшíÇmbüшlшü ïßíшËüÔnp UuÇшJÇ U bфnщшJ|^ ùÇçU, pшJg «.... йш^' рйш^шй шûhшmшïшûnLpbшü ÇüßüшmÇщ ùÇ úшpq, ggLШÓ »l ùblÇ, U ùçluç rçtù»2: <ШJ dn^n^mp^Q, щш}-úшüшínpíшó Çp bpïpÇ Ш2Ëшphшqpшïшü ^pßn^, úüшg ÇüßüшmÇщ ш^ hшmшïшünLpJnLÜ bÍpnщшJÇ U UuÇшJÇ hшlшúbm шqrçbgnLpJnLÜübpÇ ùÇçU, ùÇ2ï Qü^íqbg bplnLuÇ rçbù úÇшdшúшüшl, úbpp ùblÇ hbm ь^шц, úbpp ùjnLuÇ, pшJg ¿lшpnrçшgшí üpшüg óü^ pbpbi, pbU üpшüß ti ¿lшpnrçшgшü Çpbü l^übi3: <ш}1 UuшmpJШüÇ lшpóÇßní, hшJbpQ, gшínß, ¿bü oqmшqnp-óbi Çpbüg püшïшü-Ш2Ëшphшqpшïшü ШRШíblnLpJnLÜübpQ, Ççbi bü ibéüb-pÇg, bpïpÇ ßшqúшïшü ^pßbpQ hшüôübl ùp^pç^ ùÇ ÍШJPÏJШÜ hшüqÇum ш^^ш hшúшp péübi шpmшqшrçpÇ ÄшüшщшphQ:

0bp ¿ßüшrç lbßüш2ËшphnLÚ ^pbi büß hшppшíшJpшJÇü dnrçnimprç-übpÇü Ïbügшrç U hnqbpшünLpJnLÜ, ¿büß oqmшqnpóbl шüшßÇï ^^»pç «ßшqúшqÇmшïшü шpdbßübpQ»4: Uju шúbüÇ hbmUшüßní úbqшünLÚ ÔUш-ínpíbi t «щшm2ШÁbgnLÚÇ ^üß», Çü¿Q щштйшр t ^pôbi hшúшhшJÏшïшü ÏnpniÇ gpúшü, hшúшïbpщíbl büß Çüßüшщш2mщшünLpJШü, шл n¿ pb hшp-бш^^ш^шй hnqbpшûnLpJшÛQ: <шpúшpЦblnL ùbç «.. шщÇïшp b^шûß »l щшm2ШÁbgnLÚÇ ünLшq Ïnpni JШJmüшpbpbgÇüß: Opш hшúшp ti pt' hшJpb-üÇß, pt' hшJng hшqшpшúJШïübpÇ hbpnuшïшüÇ n^pbpqшïшü ^^^üq mb-uшüß»5:

LUnü CшüpQ ünLjü^bu ШJÜ hшúnqúшüü t, np <ШJШumшüÇ Ш2Ëшphш-qpшïшü ^Çpßü t щшmbpшqúübpÇ hшíÇmbüшïшü pшmbpшpbú lÇüblnL щштйш^о, npníhbmU ùÇ2m Qüïшó t b^bi bpïnL hшpUшü hqnp mbpnLpjnLü-

1 <mjl| Uummpjmü (1900-1956). hmj шqqшjÇü qnpóÇ¿, фÇlÇunфш, gb^m^pnü 2wpdúmü, mmpn-üml|münLpjmü qш^шфшpшËnunLpjшü hÇúüш^ÇpübpÇg, QшpbqÇü bd^bhÇ hmúm[unh U qm^m-фшpшlÇg:

2 <. UuшmпJШÚ, <шmQümÇp, bp., 2004, t2 22:

3 Sb'u ünLjü rnbrçQ, t2 35:

4 ÜnLjü mbrçnLÙ, t2 31:

5 ÜnLjü mbrçnLÙ:

übpÇ, hrnÂrnË bplnL hшlшrçÇp ßшrçшßшlppnLpJnLÜübpÇ Ëш¿úbpnLlnLÚ6:

РшёЦ»1пЦ щbmnLpJnLÜübpÇ U dnrçnínLprçübpÇ hbm (ärnpulrnumrnü, <énú, pJnLqшü^Çш, Upшpшlшü ËшlÇфшJnLpJnLÜ), úbpp hrn^pbiní, úbpp щшpmíblní, nLdbrç pb pnLjf rçmpu b^üß XI rçrnpQ, úÇü¿U ubl2nLlübpÇ шp2Ш-ЦшüßübpQ ^jrnumrnü:

Dum Q. UhшpnÜJШüÇ, XI rçrnpnLÙ 6 úÇlÇnü hшJ ^p rn2ËrnphnLÙ. UüqlÇшlшü pшqшínpnLpJnLÜnLÚ püшl¿nLpJШü pÇÎQ hrnuümú tp 2 úÇlÇnüÇ: 0bp hшJpbüÇßÇ mшpшóßQ hшuünLÚ tp 300.000 lú2, npmbrç Ç2ËnLÙ tÇü hшJ prnqrnínpübp^^rnüübpQ, püшl¿nLpJШü pшgшpôшl úbóшúшuünLpJnLÜQ hшJ tp: <rnjü Ш2ËшphÇ шúbüÇg qшpqшgшó ßшrçшßшlppnLpJnLÜübpÇg tp, nLÜbp шúbüшpшpqшíшй mümbunLpJnLÜübpÇg ù»iq: ßpÇumnÜJШ bÍpnщшJnLÚ ¿^p ùÇ bplÇp 1шй dnrçnimprç, np hшúbúшmíbp hrnjbpÇ hbm: °pp ФшpÇqQ U Lnü^nüQ nLÜbÇü Qü^übüQ 10 hшqшp pürn^¿, Çul <pnúQ' 50-60 hшqшp, hrnjlrnlrnü ÙÇ ßшüÇ ßшrçшßübpÇ (UüÇ, Upóü) pürnl¿nLpjnLÜQ hшpJnLp hш-qшpÇ ¿p hшuûnLÚ: U2ËшphÇ ùbç hшqÇЦ «.... ßшûÇ ùq dn^n^mp^übp Ú2шlnLpшщtu U mümburn^bu lpüшJÇü pшrçrçшmnLÇl Çpbü (hrnjbpÇ^- U. U.).. <шJ dn^n^nLp^Q ÇpшЦnLÛß nLÙbp hщшpmшûшlnL Çp JШ2n^nLpÇLÛûbpnЦ nL ünLШЙnLÚübpnЦ, Çp rçщpnLpbшúp U ú2rnlnjpní: °l шÜ2nL2m шщшqшJÇü Iq ürnjtp lШLшmbunLpbшúp, ÇüßüшíumшhnLpbшúp»7:

XI ^pÇg ÇpшrçшpÔnLpJnLÜübpü шл Qüpшgß umшgшü: pJnLqшürçÇшJÇ hrnj ^jupbpÇ hшJШ^шí ßш^шßшlшünLpJШü щшmйшßní íbprngrní hшJlшlшü щbmшlшünLpJnLÜQ úшJp hшJpbüÇßnLÚ, ubi2nLlübpQ, шßшüg inLpç ^йш^т-pJШÜ, qpшíbgÇü bplpÇ úbó úшuQ, 1064 p. qpшíbgÇü UüÇü, шüËüш Inrçn^-mbgÇü UpóüQ, ^üq, O^üq U шл ßrn^rnßübp nL ^jpbp: ÔÇ2m t, rçbp npn2 dшúшüшl nLÜbgшüß ^bmmpjnLÜ' Ç rçbùu QшßшpJШüübpÇ Ç2ËшüшщbmnL-pjrnü, mb^ШJÇü Ç2ËшünLpJnLÜübp, Çul îÇlÇlÇшJnLÚ umbrçóbgÇüß Ç2ËшünL-pjnLÜ U pшqшínpnLpJnLÜ:

<rnj dn^n^mp^Q lшpn^шgшí 2mlbi üb2ßQ, 2nLÜ¿ ßШ2bl, íbpшlшüqübl mümbunLpjnLÜQ, Ú2шlnLJpQ, ünpÇg ¿шфц»1 bÍpnщшJÇ hbm, Çü¿Q umÇ^bg bÍpnщшgÇübpÇü n¿ úÇшJÜ Qü^nLÜbi «<rnjlrnlrnü íbpшóüürçÇ» фшumQ, ШJlU ШJÜ, np íbp2Çüu üшËnp^bl t CinLjùÇul ÇmшlшlшüÇü, bplnL hшpJnLp mшpní: <ш}0 rçbp ünp tp péübi íbpшóüü^Ç nL^ü, bpp шúbü Çü¿ 2nLé »1шЦ nL 2Ш-pnLÜшlíbg úÇü¿U 1918 pírnlrnüQ:

hpшp hш2np^bgÇü úbóшqnLJÜ rnphrn^pßübpQ' únürçnlшlшü, pшpшpш-lшü, Ul U Îrnprn ínjnLÜinL gbrçbpÇ U gbrçrnËùpbpÇ шp2ШÍшüßübpQ, npnüg pn^ó hbmUшüßübpQ hrnj щшmúÇ¿übpQ hшúbúшmnLÚ tÇü mшpbpшJÇü шrçbmübpÇ hbm: UüqlÇшgÇ щшmúшpшü t. QÇpn!Ç (1737-1794) lшpóÇßní, bpb ubi2nLlübpQ ^nlbgÇ! UpUb^Ç dnrçnínLprçübpÇ ßшrçшßшlppnLpJШü 0ш^ órn^lübpQ, шщш únü^niübpQ щnlbgÇü üшU mbpUübpQ, übüß ti шЦ»1Ш0-übüß' rnpúrnmrn^L шpbgÇü шpúшmübpQ: 0Ç ßшüÇ rçrnp 2шpnLÜшl <ш-JШumшÜQ ^шpôшí pnLpß-^rnpulrnlrnü щшmbpшqúшlшü qnpón^nLpjnLÜ-übpÇ pшmbpшpbú, pnLpß-щшpulшlшü qnpßbpÇ nmßÇ lnËшü:

<ШJШumшÜQ pшdшüíbg ßnLpßÇшJÇ U äшpulшumшüÇ, Çul XIX rçrnpnLÙ' üшU ПnLUШumшüÇ ùÇçU:

6 Sb'u L. Crnùp, UqqnLpÇLÜQ hÇúß úшp^lшjÇü QÜlbpnLpbшü, bp., 1999, t2 9:

7 Q. Uhшпnйbшй, libó bprnqÇ ¿шúpnLÜ Цpшj // Ulürnpl hшjlшlшü hшpgÇ щшmúnLpbшü Цpшj, Q mщшqpnLpÇLÜ, Lnu Uü¿»lqu, 1986, t2 10:

Up^jnLÜßnLÜ'

1. 4bpçùwïwûw^bu ïnpgpÇùp Ç2ËwùnLpjwù ibpçÇù üüwgnp^übpp:

2. OwmwpïibgÇù, ïnpôwùibgÇù Ùbp pwqùwpÇi 2»ù nL [Ç pwrçwpùbpp, wiwüübpp, qpbpb rçwrçwpbg 2Çùwpwpwïwù w2Ëwmwùpp:

3. OnË^bg dnrçniprçwqpwïwù ÇpwiÇÂwÏp. püw^mpjwü w^Ç ^n^w-pbü mübgwüp hbmwÄ, üiwqmü: XI rçwpnLÙ 6 ùÇiÇnùwùng dnrçnimprçp XIX rçwp ümwi Ùnm 3 ûÇ[Çnùni:

4. Sùmbuwïwù hwpwpbpnLpjnLÜübpp, wpLmpwïwû hwrçnprçwïgnLpjnL-ùq qpbpb rçwrçwpbgÇù, brçwôù tl rçwpôwi pw[wùÇ L wiwpwßnLpjwü wßwp-ïw:

5. UïÇqp rçp^bg qwùqiwôwjÇù wpmwqwrçpÇù, bpïÇpp uïubg rçwmwpï-Îb[, ^n^wpbüQ <wjwumwü ùbpËnLdbgÇù pprçbpp, pmppbpp, [bqqÇùbpp. wqqp rçwrçwpbg ûnùntpùÇï, ûÇwânLji iÇûbimg, npÇ wpnjnLÙpnLÙ «...Ëwpw-pnLbgwi Ùbp bpïpÇù qtpwqwügw^tu hwiwpwïwù rçÇûwqÇôp»8:

6. 0wjp hwjpbûÇpnLÙ mLwïwù dwùwùwïni (dÇù^L XIX rçwpÇ ïbubp) wùïmû w^pbg Ù2wïnLjpp: 02wÏnLjpÇ pùrçhwmiwô wiwùrçnLjpùbpÇ ibpw-ïwùqùûwû (XVII rçwpÇ bpïpnprç ïbu), wß^nLdwgüwü (XVIII rçwp) L qwppnùpÇ (XIX rçwp) ùwuÇù ïwpb[Ç t Ënub[ ùÇwjù hwjpbùÇpÇg rçmpu' qwrçpoçwËùbpÇ hbm Ïw^^wô, npn^hbmL üß^wö dwûwûwïw2pçwûnLÛ (XV rçwpÇ wrwçÇù ÏbuÇg ùÇù^L XIX rçwpÇ ïbubpp) hwjnLpjwü ïjwûpnLÙ wpÖwüwqpib[ t 2wm mwpopÇùwï Çpn^nLpjnLÙ' dnrçn^prçÇ pwgwpôwï üböwüwuünLpjnLÜü w^pb[ t Ùwjp hwjpbûÇpnLÙ, Çuï Û2wïnLjpù nL ûmwinpwïwûnLpjnLÛQ' qwrçpoçwËùb-pnLÙ (ûwpûÇÙQ ûbpunLÙ tp, qinLËû' n*punLÜ), npp gwiw[Ç hbmLwüßübp nLÜb-gwi XIX rçwpÇ bpïpnprç ïbuÇ (hwmïw^bu rçwpw^bpçÇ L XX rçwpwuïqpÇ) hwj wqwmwqpwïwù ^wjpwpp ¿Ç2ï ïwqûwïbp^b[nL, bpïpÇ nL dnrçn^prçÇ Çpwïwù îÇ^wïq humwï nL upw^ qüwhwmb[nL wßnLÜübpn^: PnLÜ hwjpb-ûÇpnLÙ [nLuwinpnLpjnLÜ mwpwôb[nL, Ù2wïnLpwjÇû ïjwùpù w2ËnLdwgùb[nL ÔqmnLÙp, pum tnLpjwü, uïu^nLÙ t XIX rçwpÇ ïbubpÇg:

7. bpïpÇ ûbpunLÙ Qùpnum, wqwmwmbü^ mwppp ibpwgwi, hwjQ rçwp-Ôwi hwûwïbp^inrç, uïubg w^pbf hwjwgßü wumönLÜ nLrçrçbini, pwjg wqw-mnLpjwü nqÇù ¿üwpbg, ùùwg Ù2wïnLjpnLÙ, hnqLnp qnpönLÜbnLpjwü Ù2wïnL-pwjÇù ÔLbpnLÙ, ^ÇiÇun^wjnLpjwù Ùbç, ungÇw[-pwrçwpwïwû ûmpnLÙ: Ünp dwùwùwïÇ Ùbp nrçç Ù2wïnLjpQ, ^ÇiÇun^wjnLpjnLÙp, ungÇw[-ùw^wùwïwù ùÇmùQ ïwpb[Ç t pünLpwqpb[ np^bu üwßwßüwü, wqqwjÇù qnjw^wjpwpÇ Ù2wïnLjp, ^ÇiÇun^wjnLpjnLÙ L ungÇwi-ùwrçwùwïwù ûÇmp, npü Çp wpmw-hwjmnLpjnLÜü umwgwi wqqwjÇù qw^w^wpw^nunLpjwü hÇùùwïwû uïqpnLÙpùbpÇ ù2wïùwû Ùbç: Opwüß ¿Çù.

1. UqqÇ ^wmûwïwù wûgjw[Ç ¿wûw^nLÙ L ÇùwumwinpnLÙ (np^bu wqq büß ùbqwùÇg ûbpïwjwgpb[ wûgjwinLÙ: h rçb^, wügjw[ wub[ni XVIII ^wpÇ ibpçÇ L XIX ^wpÇ bpïpnp^ ïbuÇ hwj qw^w^wpw^nuübpp ùïwmÇ nLÙbÇû hbßw^np' ùwËwùpÇumnùbwïwû dwûwûwïw2pçwûQ L ùpÇumnùbnL-pjwü ^bmwïwûwgnLÙÇg hbmn bïn^ ÙÇ ùwùÇ ^wpbpp):

2. UqqÇ w^ïw ïbgnLpjwù ¿wûw^nLÙ L ÇùwumwinpnLÙ (np^bu wqq Ç"ù£ büß ^wpÔb[):

3. UqqÇ qnjnLpjwü ÇùwumÇ L ù^wmwïÇ ÔLwïbp^nLÙ (n±pü t wqqÇ qnjnLpjwü Çûwump):

8 ünLjü mb^nLÜ, t2 13:

4. Ü^rnmrn^ü hшuüblnL úÇ2ngübpÇ QÜmpnLpJШü ^ü^pübpQ: PrnpÓprngírnó hшpgbpÇ шßшüÔÇü rçpíшqübpÇ, hшpgшrçpnLÚübpÇ, ^prnüg lnLÓnLÚübpÇ ШRШ2шrçpnLÚübpÇ übüß hшürçÇщnLÚ büß V rçrnpÇg uluшó, pшJg rnúpn^rnlrnü, hшúшlшpqшJÇü, üщшmшlшúrçíшó ßüüшplnLÚübpQ uluínLÚ bü XVIII rçrnpÇ íbp2bpÇü U 2rnpnLÜrnlínLÚ шúpn^2 XIX ^prnú, hшmlшщbu rçprn bplpnprç lbuÇü U XX rçrnpÇ ulqpübpÇü, bpp qшppnüß t rn^pnLÚ шqqшJÇü ^üßQ, шqqшJÇü qÇmшlgnLpJnLÜü nL ÇüßüшqÇmшlgnL-pjnLÜQ: fô^pl^ô dшúшüшlшhшmíшóÇ hшJ qbrçшpíbumшlшü-hpшщш-pшlшËnuшlшü ùïùÇ ù»2 IrnpùÇp pbiÇ ^bu шügünLÚ t «П"Ц büß übüß, npmbrçÇ"g büß qrniÇu U nL±p büß qünLÚ» hrnpgrnrçpnLÙQ, npníhbmU, Çü¿щbu ÇpшíшgÇnpbü Ü2nLÚ t XIX rçrnpÇ hшJ Ü2ШÜшínp qnpóÇ¿ U úmшónrç 0. 0шúnLpJШÜQ. «hp шügJШlÇg, übplшJÇg шümb^Jшl nL ü^rnmrnlQ ¿Çúшgnrç шqqQ üúшü t bplnmшüÇ шüpшüübpÇ rçшuшlÇ»9:

fô^p^ô hшpgbpÇg ibp2Ç! bplnLuQ íbpшpbpnLÚ bü шqqшJÇü-шqш-mrnqprnlrnü щшJßшpÇ qшrçшфшpшËnunLpJШÜQ, npníhbmU hшpgшrçpnLÚÇg (n±pü t шqqÇ qnJnLpJШü üщшmшlQ) шüúÇ2Шщbu pËnLÙ t щшmшuËшÜQ, ubфшlшü bplpnLÙ (hшJpbüÇßnLÚ) ubфшlшü щbmшlшünLpJШü umb^ónLÚQ (íbpшlшüqünLÚQ) U шqшm, ÇüßünLpnLJÜ, шülшË ijrnüßn^ ш^Ьш: Uju hшp-gnLÙ hшuшpшlшlшü hnuшüßübpÇ, ßшrçшßшlшü 2bpmbpÇ ÙÇ2U mrnprnörnj-ünLpjnLÜ qnjnLpjnLÜ ¿nLÜbp: Pninpü ti hшúшlшpóÇß tÇü, np шqqÇ rnpdrnürn-щшmÇí qnJnLpJШü U hnLUШlÇ rn^rnqrnjÇ hшúшp шühpшdb2m t umb^óbi (1шй íbpшlшüqübl) шqqшJÇü ^bmmpjnLÜ: SbuшlbmübpÇ unLp U ulqpnLÜßШJÇü pшËnLÚQ rçÇm^bg ü^rnmrn^ Çpшlшüшgúшüü úÇ2ngübpÇ Qüm-

pnLpjrnü hшpgnLÚ. Çü¿щb"u, Ç^ nL^übpní umb^ibüß 1шй íbpшlшüqübüß úbp щbmшlшünLpJnLÜQ:

ЭUшínpíbgÇü bplnL Çpшpшúbpd nL^mpjnLÜübp (mbuшlbm, hrnjbgrn-lшpq, ùnmbgnLÙ), npnügÇg úblQ IrnpbiÇ t щшJúшüшlшünpbü шüíшübl ^ш-ínprnlrnü 1шй щшuÇí щшJßшpÇ nL^mpjnLÜ, npÇ Ën2npшqnLJÜ übplшJШ-gnLgÇ¿Q ^pbp 2rnpnLÜrnl brçbi bü hшJ blb^gÇ! hnqUnprnlrnüübpQ, шßшü-ÔÇü úmшínpшlшüübp, Çul XIX rçrnpÇ bplpnprç lbuÇü mbuшlbmQ ünLÚ tÇü шqqшJÇü-щшhщшün^шlшü hnuшüßÇ übplшJшgnLgÇ¿übpQ:

Dum ШJU hшJbgшlшpqÇ lnrçúüшlÇgübpÇ, hrnj dn^n^mp^Q Çp bplpÇ Ш2Ëшphшqpшlшü ^pßn^ (Çü¿Ç úшuÇü ulqpnLÙ Ü2íbg), ipnüní ^Çumn^ dnrçnimprç, npQ 2P2Шщшmíшó tp úшhúbrçшlшü Ш2Ëшphní U h^rnmrnl-ínLÚ tp úшhúb^шlшüübpÇü) qmü^nLÚ t úblnLUшgúшü ù»2: QnLÜbüшlní qnpß, qbüß, ¿mÇpшщbmblní ßшqúшlшü шpíbumÇ mшppbpÇü, ¿Ç IrnpbiÇ шщumшúpbl mÇpnrç hqnp mbpmpjrnü rçbù, npn^hbmU, шúbüшJÜ hшíшüшlш-ünLpjrnúp, lщшpmíbüß, Çul щшpmnLpJnLÜQ hrçÇ t шúbüшímшüqшínp hb-mUшüßübpní, ßшüÇ np ^pnrç büß inpgübi b^óü ti, n¿ü¿шüшüß Qürçhшü-pшщbu: Üúшü ^rnjúrnüübpnLÚ ¿шpÇßÇ üíшqшqnLJÜQ hщшmшlíblü t, qplrnüßübpQ hшúpbpnLpJШúp mшüblQ, mÇpnrçÇ ülшmúшúp hrnirnmrnpÇù hщшmшl übplшJШüшlQ (np^buqÇ pшpbhшЙnLpJnLÜQ 2rnhbu), hüшpшínpnL-pJШü ^b^ßnLÜ bplpÇ übpunLÚ pшpbфnËnLÚübp ÇpшlшüшgüblQ, шßшüôüш-2ÜnphnLÚübp Öbßß pbpbiQ U шqqшJÇü шpdbßübpQ (hшJpbüÇß, ibqnL, Ú2шlnLJp, QÜmшüÇß, ^шíшüшüß) ^rnh^rnübiQ' úÇü¿U lhшunLÜшüшü щшJúшüübpQ U ßpÇumnÜJШ щbmnLpJnLÜübpÇ (bípnщшlшü ^bmmpjnLÜübp) 1шй ^bmmpjrnü

9 0. 0шúnLpJШÜ, bplbp, bp., 1966, t2 108:

(ПnLUШumшü) ùÇ2ngni U oqünLpJШúp lшqшmшqpíbüß nL üpшüg hn^rnünL übpßn lumb^ibüß úbp ^bmnLpjnLÜQ: Uprn2ünp^íbiní ШJU mbuшlbmní, hшJ blb^bgÇü bplpÇ übpunLÚ U bplpÇg rçmpu pninp úÇ2ngübpní ^n¿Qü^nmbi t шqqшJÇü 2rnpdnLÚübpQ, шßшüÔÇü шühшmübpÇ, ш}^ nLrçrçnLpJШúp übp^prnó 2ШüßbpQ, úÇшdшúшüшl щшmíÇpшlnLpJnLÜübp, pшüшqüшgübp t nL^rnplbi bípnщш, ПnLUШumшü, hшJbpÇü ШJlшrçшíшüübpÇg шqшmшqpblnL Ëürçpшü-

ßni:

bplpÇ übpunLÚ lpnüшlшü lшщbpní úÇшínpblní U hulbiní übpunLÚ, hüшpшínpnLpJШü ^b^ßnLÜ üшU rçpunLÙ qmüín^ hшJbpÇü, ßшpnqblní hш-úrnlbp^nLÚ, rçшmшщшpmblÇ hшúшpblní gшülшgшó pn^nß, QúpnumnLpjnLÜ üúшü iÇ^lÇ rçbù' blb^bgÇü mÇpnrç щbmnLpJШÜQ фnpôbl t hшúnqbl, np.

hüßQ íumшhblÇ hшumшmnLpJnLÜ t, irnpnrç t dn^níp^ü hüшqшü-

^nLpJШü U h^rnmrnlnLpjrnü ú»2 щшhbl:

dn^nínLp^Q h^rnmrnlrnubp t «pшpbËüшú lшßшíшpnLpJШü ü^m-úrnúp»:

^pbiÇ t íumшhbl, hüшpшínpnLpJШü ^b^ßnLÜ шßшüÔüш2ÜnphnLÚ-übpÇ ùÇ2ngni pbpUшgübl rnqqÇ îÇ^Iq: 1877 p., bpp bípn^rnlrnü rçbuщшüübpQ pnLpßbpÇ шß2U rçpbgÇü шщ-umшúp ulшínüшlшü шqqbpÇü шßшüÔüш2ÜnphnLÚübp rnrninL ^rçÇpQ, шpUúmшhшJnLpJШü Äшlшmшqpní 2шhшqpqßíшó î.âniuÇ hшJng щшш-pÇшpßшpшÜQ, npn2 úmrnínprnlrnüübp pnrçnßbgÇü, hшJmшpшpblní, pb 0UÚШÜJШÜ IrnjupnLpjrnÜQ шúbüшhшíшmшpÇúQ brçbi bü hшJbpQ, hbmUшpшp, шßШ2ÇÜQ üpшüg щbmß t шßшüÔüш2ÜnphnLÚübp mшl:

«<шíшmшpÇú hщшmшlÇ» Ëшrç-ßшrçшßшlшünLpJnLÜQ hшmlшщbu ülшmblÇ t XIX ^pÇ î.âniuÇ hшJ щшmpÇшpßübpÇ U unLlpшüÇ hrnprnpbpnL-pjnLÜübpnLÚ: 0pÇüшl, bpp 1876 p. uirninürnlrnü pшËmшlÇg шqqbpQ шщumшúpbgÇü, Übpubu ЦшpdшщbmJШÜQ hшürçbu »1шц шúbüшppßшhшй 2p2rnpbprnlrnüní, npmbrç hшJmшpшpbg, np ш}^ щшmbpшqúnLÚ hшJbpQ щbmß t щш2mщшübü Ouúrnüjrnü ßnLpßÇшJÇü, npníhbmU «....Ouúшûbшû bplÇpQ щш2mщшübl, <ШJШumшÜQ щш2mщшübl qu»l t. ünLJÜÇul hшJnLÜ

IpoüQ, ^pngQ, Çü¿ßQ, mnLÜQ, QÜmшüÇßQ U щшmÇÍQ nL IbrnüßQ щш2m-

10

щшübl Qubi t» :

1877 p. unLlpшÜQ ùp^»pÇ ùÇ2ngni 2шprçbp lшqúшlbpщbg hшJlшlшü qjnL^bpnLÚ, úÇшdшúшüшl 0uúшüÇb 2ßшÜ2ШÜní щшpqUшmpbg Übpubu ЦшpdшщbmJШü щшmpÇшpßÇü, Çul щшmpÇшpßQ hшJmшpшpbg, bpшüÇ pb шpdшüÇ lÇübüß rnjrç «hpb2mшlшüúшü unLlpшüÇü», U ШJrçщbu mшpÇübp 2шpnLÜшl, Çü¿Q ünLJÜÇul шqqшJÇü щшhщшünrçшlшü hnuшüßÇ übplшJШ-gnLgÇ¿ Uщшürçшp UщшürçшpJШüÇü qшJpшgpbg, ní hшJmшpшpbg, np üúrnü ^ÇíшüшqÇmnLpJnLÛ «...uшфpÇ¿ûbpÇ úom ¿t lшpbф ¿ un^npbt»11:

UÜ2nL2m, hrnulrnürn^ t blbrçbgnL úmшhnqnLpJnLÜQ, шqqQ щшhщшübl, hbénL щшhbl ímшüqübpÇg: <Çúüшlшü únmbgnLÚü ШJÜ tp, np щbmß t шümpmnLÜ2 mшübl rçшRÜnLpJnLÜübpQ, npníhbmU rnqqÇ' ШJU hшJmüíblQ шumón ^ùùÇ шpmшhшJmnLpJnLÜü t, hbmUшpшp, ^ш hrnrçprn-hшpnLÚü ti щbmß t rnumónLÜ pn^übi, nLumÇ щbmß t hrnúpbpbi úÇü¿U шhbrç

10 Übpubu щшmpÇшpßÇ 2P2шpbpшlшÜQ // 02ш1. 1876, pÇi 33, t2 3:

11 U^. Uщшü^шpbшü, Übpubu щшmpÇшpßÇ hpшdшpшlшüQ U rnqqÇ ^pnLpÇLÜQ // 0brçnL <rnjrnu-tr^Ç, 1882, pÇi 39, t2 1:

rçmmmummû: <bûg mju qmrçm^mpû t ùmpnqnLû Ê. UpnijmûÇ «4bpp <m-jmummûÇ» ib^Ç ùmhmûmû. «^mÇ hmûpbpbûù, hmûpbpnLpjnLûp Ïjmûù m: împbiÇ m, np op mumnLÔn nrçnpûnLpjmû rçnLRp pmgiÇ. jm tû m, pninpu tl ÏÏnmnpiÇùù, ^¿mûmûp nL mumnLÔn unLpp mbunLpjmûp Ïmpdmûmûmûù, Ïmû pb ¿t' ¿mp ÏpiÇ ûbq: 0pÇumnûbû upni ¿Ç' ^bmp t Çp pmûp jnim mwùÇ. ùpw pmpp Çp hwùpbpnLpjnLÛù m hw^wmù w... Uùw tlÇ bù wunLÙ' ùpÇumnûbû ppÇ Ïnpû tl ôbR ¿Ç' ^ÇmÇ méûÇ, Ïmpri, np ùmp tl mrçmû •lËÇû12»:

b^b^bgÇû qnpômrçpbg Çp nrçç qmrçm^mpmÏmû qÇûmûngp, mémçÇû ^imû û^ibgÇû «¿mpÇû ¿hmÏmémÏibinL», «ûÇ bpbuÇrç m^mmÏmû bû, ûjnLup rçbû mnLp», «uÇpbgbù Ôbp p2ûmûÇûbpÇû», Çû£^bu hbmmqmjnLû bdrçbhp Ïmubp «mûmûÏûbpÇ L uûmûÏûbpÇ» uËmi hmuÏmg^mô ùmpnq£mpjnLûp: Ompbp mLmô mju ùmpnq£mpjnLûp mqrçbg dnrçn^prçÇ ûmmônrçnLpjmû, hnqb-pmûnLpjmû, imppmqôÇ ipm, rçÇm^bg np^bu opÇûmh^mmmÏmpjmû ¿2Ùm-pÇm ÔL, L gmûïmgmô mji ^mppmqÇô, np rçbû tp qûrnû mju pmpnq£nLpjmûp, dnrçn^prçÇ ÏnrçûÇg pû^mi^bg np^bu mûhûmqmûrçmpjnLû ùpÇumnûbnLpjmû uïqpnLÛpûbpÇû, b^b^bgnLÛ L mumônLÛ: Uju mûbûp mémçmgpbg mû^umm-hnLpjnLÛ ub^m^mû nLdbpÇ ûÏmmûmûp, hnLumhmmnLpjnLû L mûqnpnLpjnLû, npnûù rçmpâmû mpmmqmrçpp Ëpmûnrç ÏmpLnpmqnLjû qnpônûûbp: hû£^bu Çpm^mgÇnpbû û2nLÙ t u^jnLRùmhmj qpnrç L. ânpûÇujmûp. «Upmmqmrçpp hnL-umhmmmïmû mpmpù t, m^mqmjÇ hmûrçt^ imLmmbunLpbmû pmgm^mjnL-pÇLû ûp, np hnqbpmûm^mû mûbûmômûp hmpnLmôp Ïp Ïmqût Çûpûm^m2m-

13

^mûmpbmû» , npn^hbmL «Rppmû mtp Ïp ûûmj dnrçn^nLprçp ub^mïmû ^bmmpbmû, mjûpmû mi Ïp ÏmR£Ç mqmmnLpbmû, Ïp ^m2m^mûb qmjû »l rçd^mpnLpbmûp Ïp ÏhpmdmpÇ mûÏt: UqmmnLpÇLûp hbmqhbmb Ïp rçmrçpÇ pûmÏmû mûhpmdb2mnLpÇLû ûp piimit, bpp Ôbéùt Ïp hmûnLÇ ^bmmÏmûnL-pÇLûp»14:

îpm^npmÏmû nLrçrçnLpjmû ûbpÏmjmgnLgÇ£ûbpp, ûpmûg hbm L nrçç mqqp gûônLpjmû L rçmrcû hÇmupm^mpjmû opbp m^pbgÇû:

UémçÇûp 1826-1828 pp. Rmu-^mpuÏmÏmû ^mmbpmqûû tp, npÇ hb-mLmûpni UpLbijmû <mjmummûp ûmmi ènLumummûÇ ÏmqûÇ ûbç: 0bô tp hmjbpÇ nqLnpnLpjnLûp. pinLÙ tp, pb ÇpmÏmûnLpjnLû t rçwRûnLÙ hmjbpÇ bpm-qmûùp: Opmûn^ ^bmp t ^mjûmûminpbi bbpubu U2mmpmÏbgnL Ïn£p hmj dnrçn^prçÇû. «<mumi dmûp, bpp m¿ùní ^ÇmÇ mbuûbûù Upmpmmjmû m2-ËmphÇ L hwjng wqqÇ wqwmwqpnLÙp. Rm^Ç Ïwùqùbp, hwjng pwçbp, pnpm^bgbp ^mpuÇg inLÔp, nLpm^mgpbp mibqmprç UmuÇuÇû, ûÇ mûqmû mpjnLûni ûbpÏbgbù hmjpbûÇ hn^bpp nL m^m m^pbgbp mqmm»15:

Êm¿mmnLp Upnijmûp ophûbg mjû «uhmpp», bpp énLu qÇû^npÇ nmpp ûmmi <mjmummû: Pmjg hmjbpp mqmmnLpjnLû ¿ummgmû:

12 Ê. Upn^jmû, >4bpù <mjmummûÇ, bpÏbp, bp.,1984, t2 105-106: h rçb^, Upnijmûp mûûÇçm^bu mnrçwmwÏnLû mibimgûnLû t. «tu ËnumÏgnLpjnLûÇgp Çûwgnrçp ÏÇûmûm, pb Ç°û¿ tp ûbp ë»^-¿nLpjmû ^mmimép: ti bu ¿bû nLqnLû pbpmûu pmg mûÇi» (ûnLjû mb^nLû, t2 106):

13 L. QnprïÇubmû, <mûm^mmÏbp UpbLûmmhmjng ûtÏ ^mpnL ^mmûnLpbmû, U hmmnp, 1850-1878, ^tjpnLp, 1972, tç 248:

14 bnLjû mb^nLû, tç 250:

15 Ubçpbpmûp mb'u U. ^mpumrïjmû, C. <wpnLpjnLûjwû, <mj dn^nip^Ç ^mmûnLpjnLû (18011978 pp.), bp., 1979, tç 28:

bplpnprçQ 1877-1878 pp. RnLU-pnLpßrnlrnü щшmbpшqúü tp, ^ш 2шpnL-ürnlnLpjnLÜQ hшürçÇuшgnrç Uшü UmbфшünJÇ U Pb^^Ç npn2nLÚübpQ: hü¿ßшü úbó tÇü hnLjubpQ, ШJ^ßшü Ënp' hÇшupшфnLpJnLÜQ:

XIX if.rnpnLÚ, úÇü¿U Pb^^Ç InüqpbuQ U rçpшüÇg hbmn, lpшínpшlшü mbuшlbmQ blbrçbgmg prngÇ übplшJшgünLÚ tÇü шqqшJÇü щшhщшünrçшlшü hnuшüßÇ übplшJшgnLgÇ¿übpQ: Üpшüß lшpónLÚ tÇü, np hrnjQ щbmß t щш^ щшüÇ Çp щшpq lJШüßQ, qшpqшüш mümbuшщbu, pшpnJШщbu, qÇmnLpJШü шuщшpbqnLÚ, ^ш^ш IrnpUnp mшpp ßnLpßÇшJnLÚ, Öbßß pbpÇ mÇpnrç шqqÇü hшíшuшp ÇpшínLÜßübp, dшúшüшlQ Çp hrn2ÇÎQ lmbuüÇ, U hшJÜ Çp irnpn-QnLpJnLÜübpÇ 2ÜnphÇí ßnLpßÇшJnLÚ l^rnßürn bplpnprç mшpp pnLpßbpÇg hbmn U üprnüg hbm úÇшuÇü lumbrçôÇ pnLpß-hшJlшlшü ßшrçшßшlшü úшpúÇü: ßшüÇ rçbp ßnLpßÇшJnLÚ шщpnrç hшJbpQ ùÇ ßшüÇ hшpJnLp hшqшpÇ hшuünrç íшpdíшó qÇ!inp, hшpJnLpшínp îpnLЩщÇ pü^ünpübp U hrnqrnprnínp 0шpmÇüÇ hpшgшüübp, фп^, qÇmnLpJnLÜ U rnphbumübp ¿nLÜbüшü, «üngш gnjgbpQ щbmß t lшJШüшü úÇшJÜ opÇüшLnpnLpbшü U ^nhbúnLpbrnü uшhúшüÇ ùt2»16: äbmß ¿t lpшlÇ hbm Ёш^Ш1, Ënphmprç tÇ! mшlÇu üpшüß, npníhbmU <^úq¿ú, шûïÇpp U pLn^ 2шш ûnLшq dnrçn^prçÇ ïnrçûÇg pnLéù

gnjgbp rnübiQ lШL qÇüшLnpíшó, qopbrç mbpnLpbшü »l шqqÇ rçtù, ÇLp qi^ü

17

P2nLШßnLpbшü ^шmшlüÇß hpшíÇpbl t» :

Pb^^Ç lnüqpbuÇg hbmn щшJßшpÇ lpшínpшlшü nL^mpjnLÜQ dшúш-üшlшínpшщbu ú^íbg hbmÇü U Ç2Ënrç rçшpôшí rçшpÔJШl rçrnpbpÇ

^pùÇô blnrç übpqnpóшlшü, шlmÇí щшJßшpÇ nL^mpjnLÜQ, npÇ lnrçúüш-lÇgübpü ^ü 0шúÇlnÜJШü, PшqpшmnLÜÇübpÇ üшËшpшpшlшü, îÇlÇlÇшJnLÚ ПnLpÇÜJШü, <bpnLÚJШü Ç2Ëшüшlшü mübpQ, UJnLÜÇßÇ U UpgrnËÇ úblÇßübpQ, Çul XIX rçrnpÇ bplpnprç ^uÇ^ шqqшJÇü-rçbúnlpшmшlшü hnuшüßÇ übplrn-JшgnLgÇ¿übpQ, pbßlÇÜJШü шühш2nrçnLpJnLÜÇg hbmn ünLJÜÇul npn2 Ь1»^Ь0Ш-lшüübp U шqqшJÇü щшhщшünrçшlшüübp: Uju nLrçrçnLpJШü übplшJшgnLgÇ¿übp ^ü PшффÇü, Qp. UpópnLÜÇü, J. JrnúnLpjrnüQ, J. ЮpÇúJШÜQ, Pb^^Çg hbmn: J. 0шúnLpJШüÇ lшpóÇßní, «ЗnLUШl, np omrnp шqq ùq 3nLunLuÇ Qpшó hprn-2ßQ щÇmÇ qnpót Qubiní rnülbrni nL htq dnrçníprçbшü úq,- UpÇ', bt ... güopß ¿: Uщшubl, np шpmшßÇü фplÇ¿übpQ qшü U hrnj dnrçníprçbшü uU щшmшüßQ ßrn^ü' JÇúшpnLpÇLÜ t»18: ПшффnL lшpóÇßní, «n¿ nß Çp hnp hnqnL фplnL-

19

PJШÜ hшúшp úbq ¿Ç oqüÇl» , npníhbmU «....шqшmnLpJnLÛQ mp^nLÚ ¿ ШJÛ

шqqbpÇü, npnüß Çpbüg rnqrnmnLpjnLÜQ upní щш2mщшübl qÇmbü: U^üg

20

шpJnLÜÇ шqшmnLpJnLÜ ¿1ш, npщbu шßшüg qnhbpÇ' фplnLpJnLÜ» :

21

^jbpQ ùÇù^U «..^pÇLÛ ¿bù Ïp^p шщpÇt ßшrçшßшûшщ¿u» .

PшффnLÜ bplpnprçnLÙ t J. 0ШÚnLpJШÜQ:

«BrçpÇ 2bpbфní» Pbß^ü qüшgшó Ü. ЮpÇúJШÜQ, rnjümb^g íbpшrçшR-üшlnLg hbmn hшJmшpшpnLÚ t. «<ШJШumшügÇübp, ШJunLhbmU uÇpbgtß bp-IrnpQ, 3bp фplnLpÇLÜ bplшpní iq lÇüÇ, ШJÜ щшmnLшlшü bplшpní, np

16 UqqшjÇü // Ub^nL <шjшumшüç, 1878, pÇi 5, t2 2:

17 ÜnLjü mb^nLÚ:

18 1875 (Ëúpшqpшlшü) // UpbLblbшü úшúnLl, 1875, pÇi 1, t2 5:

19 ПшффЬ, L^jibp, bplbpÇ dn^n^ôm 12 hrnmnpní, h. 5, bp., 1985, t2 574:

20 Пшфф^, ^m^pl hnLjubpní büß ^wpírnú, bplbpÇ dn^n^ôm 12 hrnmnpní, h. 11, bp., 1991, t2 10:

21 J. liirniúnLpbiwü. B^pшlgnLpÇLÜ // UpbLblbшü úшúnLl, 1878, pÇi 5, t2 36:

ûtjpnLÛÇ ibéübptü L'biüt», nL bpp hmjpbùÇù qüminL LiÇùbp, «ùÇ hpmgmü nLÜbgtß Ôbp ÖbßßQ»22:

Uju^bu ÔLmlnplbg hnqü mpjmúp ülm^binL qшqшфшpшËnunLpJnLÜQ, ÇuL üpm Lnqúüm^gübpQ, m^Çpù oqлшqnpóblnl, ßüüшrшлbgÇü »Lbqb-gnLÜ' ßmpnqmö qшqшфшpшËnunLpJШü L ômlmimô qnpônLÙbmpjmù hmúmp, npÇ ËлшgnLÙQ hbлшqшJnLÙ qmpÔml Q. ûdqbhÇ шpлшhшJЛшó лbuш-LbrnQ. «UËшlLbl, ¿mpm^mp uËшlLbl t úbp bLbqbgÇù' «лüшü|»übpÇ L

23

«uùmù!»ùbpÇ pmpnjmLmünLpjnLÜ ßmpnqbinl» , npnlhbлL <шёш1 t Qúpéübi ....ppÇuлnübш|шü uÇpnj ËnphnLpqQ' »l qpm hbлLшüßnl múpnq2 ^pbp щшл^шр qmpÔbi úbp dnqnlnLpqÇ mùopÇùm! nqpbpqnLpbmü»24:

bpb XIX qmpÇ б0-80-ш|шü plmLmüübpp LmpbiÇ t hmúmpbi ùbpqnp-ómLmü nLqqnLpjmü лbuш|шü-üшËШLШлpшuлш|шü 2p2wü, шщш mq-qmjÇû-pmqmùmLmû |nLUш|gnLpJnLÜübpÇ ÔLшlnpnLÙÇg hbrnn шügnLÙ лшplbg лbuш|шü qpnLjpùbpÇ qnpóüш|шü Çpш|шüшgùшü фт^ ULulbg ppùrnprnpùùbpÇ, gnLjgbpÇ, фÇrшJш|шü 2шpdùшü, ШLUлшùpnLpJnLÜübpÇ úÇ bp|шpшлL 2pçrnù: PшJg qnhnqnLpjnLÜübpp hu|шJш|шü tÇù, ÇuL шprJnLÜß-übpp' qpnjrnLrnù: UJUлbqÇg tl hшpgшrpnLÙQ. n"p nLqqnLpjnLÙù tp (^шф-pш|ш"ü, pb" übpqnpörnLrnü) ÇpшlшgÇ Çp LÜqnLÚübpnLÚ: <ШJ rnburnLrnü ùлßnLÙ Qüpшgnq pшüшlbЙQ pnLppp inLÓbg pp^^pÇ' Çpш|шüшgüblnl bqbéü: UpLùлшhшJnLpJnLÜQ np^bu ÇpnqnLpjnLÛ ^^pbg qnjnLpjnLÜ nLÜb-ürnimg' rшpÔшl uфJnLßßшhшJnLpJnLÜ: <ШJ dnqnlpqÇù ш1»Ф pünpnß ^p-0ш1 |pшlnpш|шü Lbglrnößü nL Lшpлlnqш|шü hnqbpшünLpJnLÜQ: Чш^-pш|шünLpJШü hnuùÇ щшлйшрп1 ünLjü ^•»фйш^ лÇpnq rшpÔшl шpLb-lшhшJnLpJШü ú»2:

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

^шй шlblшgшü 1917-1918 pp. ÇpшrшpÔnLpJnLÜübpQ, npnüß |шлшpb-^^bu ш^Ьл rшpÔшü hrnjnLpjrnù hшùшp: 1917 p. ПnLUШuлшünLÙ лЬф nLÜbgшl <n|лbùpbpJШü hbqшфnËnLpJnLÜQ: ÜnLjü rnrnplrn ünJbùpbpÇü ЮnphprшJÇü ПnLUШuлшüÇ dnqLnú^np^ urnbqórnó hшüÔüшdnqnlQ, h. UлшlÇü, ä. ärcnßjrnü, Пnuлnù, Ц. Ulшübunl, Ц. Sbpjrnù |шqùnl, Ù2ш|bg «ßnLpßшhшJШuлшüÇ ùшuÇü» rb|pbлÇ üшËшqÇÓQ, npp hшuлшлlbg rb|лbùpbpÇ 29-Ç dnqLnú^np^ üÇuлnLÙ, npnl npn2lnLÚ tp RnLurnLrnü qnpßbpp qnLpu pbpbi UpLúrnjrnü <ШJШuлшüÇg: 1918 p. ùшpлÇ 3-Çù Ppbuл-LÇлnlu|JШü hш2лnLpJШü pшüш|gnLpJnLÜübpnLÙ ПnLUШuлшùù püqnLÜbg ^^L ùÇnLpJШÜ (QbpùшüÇш, Uluлpn-<nLÜqшpÇш, ßnLpßÇш, PnLlqшpÇш) übp|шJшgpшó pninp Lrnhwùçùbpp, puл npÇ ßnLpßÇшJÇü tÇù hrnùÔùlbinL UpLùлJШü <ШJШUЛШÜÜ nL ^puÇ úrnpqp: ПnLUШuлшüQ LшpлшlnplnLÙ tp б-8 2шpшplш QüpшgßnLÙ Çp qnpßbpp hшübl Ù2lrnô лшpшóßübpÇg, qn-pшgpbl hшJ|ш|шü pninp qÇülшó ^úpbpp:

1918 p. фbлpLшpÇ 10-Çù Çp Ш2ËшлшüßübpQ u|uшó Ш^^Цш^шй Ubjúp ¿^йш^ Ppbuл-LÇлnlu|JШü LШJùшüшqÇpQ L Sprn^qnünLÚ ùшp-

22 Ъшùш| BÇLppÇrnjÇg // l^L, 1878, pÇl 159, tç 3:

23 Q. Üdqbh, <шл□üлÇp, bp., 200б, t2 бб:

24 ÜnLjü лbqnLÙ, t2 б5: <шj »LbqbgnL ùшpnq¿nLpjшü ùüüш|ШлnLpjnLÜ□ rnb'u üшL U. UшpquJШû, dшùшüш|ш|Çg hrnj »LbqbgÇù, bp., 1999, t2 118-121, ùnLjùÇ bLbqbgÇù L XIX qrnpÇ hшj шqqш-jÇü-шqшлшqpш|шü щшjùшpÇ qшqшфшpшËnunLpjnLÜ□ // <nLÙшüÇлшp qÇлnLpjnLÜübpÇ hÇù-ùrnËùqÇpùbpp ùшqшùш|ppnLpjшü ùшpлшhpшЦbpübpÇ hшùшлbùUлnLÙ (Qlшânpjшü pùùrnp-LnLÚübp), bpLшüÇ «Qlшânp» hшùшluшpшüÇ щpnфbunpшrшuшËnuш|шü |шqùÇ, шuщÇpшüл-ùbpÇ L hrnjgnpqùbpÇ nLpbpnpq qÇлш|шü ÜUЛШ2P2ШÜÇ hnrЦшóübpÇ dnqnlrnónL, bp., 2017, t2 17б-203:

mÇ 14-Çü ulubg шßшüÔÇü pшüшlgnLpJnLÜübp ßnLpßÇшJÇ hbm, npQ шщpÇlÇ 1-Çü QÜ^hшmíbg pnLpßшlшü qnpßbpÇ hrnpórnlúrnúp: Ünp ÔUшínpíшó hшJ-lшlшü qnpшúÇшínpnLÚübpQ inLp2 rçÇúшrçpnLpJnLÜ ¿lшpnrçшgшü gnLjg mrni: 1917 p. rçblmbùpbpÇ 17-Çü umb^óíbg bpUшüÇ шqqшJÇü ËnphmprçQ, npü ti ÇpшlшüшgünLÚ tp Ç2ËшünLpJnLÜQ hшJlшlшü mшpшóßübpÇ ípш. ^»1ш-íшpQ ^шpôшí Uprnú 0шünLlJШÜQ:

<ШJlшlшü qnpßbpÇ üшhшü2ç hbmUrnüßni ßnLpßÇшJÇü шügшü tpqpnL-úq, UrnpÇrçrnùÇ2Q, ^puQ, ^ÜQ, Çul 1918 p. ùrnjÇuÇ 15-Çü' Ulbßuшürçpшщn-Lq: UpUbLrnhrnjnLpjrnü фÇqÇlшlшü n¿ü¿шgnLÚQ Çpшlшü lbpщшpшüß umrn-0шЦ: рш}0 üшhшü2ç щшmЙшßQ n¿ ШJÜßшü pnLpßbpÇ ßшqúшlшü qbpÇ2-^rnünLpjrnü ú»2 tp, npßшü úbp qnpßÇ U dnrçniprçÇ hnqbpшünLpJШü:

1918 p. ùrnpmÇ ulqpübpÇü hшJlшlшü qnpßbpQ pirnßrnürnlni ¿tÇü qÇ2nLÙ hшpôшlín^ pnLpßbpÇü: B. üшqшppblJШÜQ qpnLÚ t, np hrnjlrnlrnü qÇüíшó nLdbpQ «úÇшüqшúшJÜ pшíшpшp ^ü, npщbuqÇ n¿ úÇшJÜ hbm ú^íbp pnLpßbpÇ ulqpüшlшü hшpÔшlnLÚQ, ШJlU rnüqrnú hш2nrçnLpJnLÜ nLÜbüш-JÇüß»25: ^puQ IrnpbiÇ tp щш2mщшübl 1 шúÇu: îrnpuÇ ËШJmшßшl hшüô-ünLÚQ mbrçÇ nLÜbgrní шщpÇlÇ 10-12-Çü: h ^Ьщ, îrnpuQ 2-prç шüqшú rçшpÔJШl ËШJmшßшl ÓUní hшüôüíbg 1920 p. hnlmbùpbpÇ 30-Ç^ bplnL hшqшp qÇ^ ínp, qÇüínpшlшü U ßш^шßшlшü rçblшíшpnLpJnLÜQ qbpÇ Qülrnü: Înmn-pшÓQ mUbg 3 op: UшuüшqbmübpÇ щürçúшúp úbp qnpßQ 1шЦ qÇüíшó tp, hшqüíшó, lnL2m, rnprnüg oqünLpJШü ^pnrç tp ÙÇ ßшüÇ шúÇu щш2mщшü-Í»l, pшJg pbp^Q hшüôüíbg шßшüg l^iÇ (2P2ШüшßínLÚ t «ШRШüg úbl фшúфnL2m lpшlblnL» mburnlbmQ): ПLpbúü ^rçÇpQ ßшqúшqÇmшlшü ¿tp, rnji hnqbpшüшlшü, npü шpmшhшJmínLÚ tp hnLUшhшmnLpJШúp, hnLUШlßnL-PJШúp, pninpÇ In^ùÇg ißirni lÇüblnL, p2ÜшúnL rçbù hшürçÇúшü úbü-úbürnl úüшlnL hnqbpшüшlшü rçшmшщшpmíшónLpJШúp, npQ ürn^np^ ^pbpÇg blnrç lpшínpшlшü lbgíшóßÇ U щшpmínrçшlшü hnqbpшünLpJШü rçpuUn-pnLÚü tp ünp щшJúшüübpnLÚ: Ujrç hnqbpшünLpJnLÜQ qnpßÇg фnËшügíbg dn^níp^ü U ^blшíшpnLpJШÜQ: PrnpnLÚnLÚ pшüшlgnrç hшJlшlшü щшmíÇ-pшlnLpJnLÜQ Ê. îшpЙÇlJШüÇü h^ó hb^qp^ú ËnphnLprç t mшlÇu «^q-úшlшü ^Çúш^pnLpJnLÜ gnLjg ¿mшl pnLpßbpÇü»26:

DürçhшünLp ËnLЙшщÇ U щшpmínrçшlшünLpJШü щшJúшüübpnLÚ bpUшüÇ ßш^шßШJÇü ^.nLÚrnü úшJÇuÇ 18-Ç Qü^^jü^i üÇumnLÚ npn2bg bpUшÜQ hшüôübl pnLpßbpÇü шßшüg rçÇúшrçpnLpJШü U püшl¿nLpJnLÜQ mbrçшфnËbl înmшJßÇ pшpôpшíшürçшl U UUшüш i^Ç шíшqшü27: Uprnú UшünLlJШÜQ úblünLÚ t t2ÚÇшóÇü, hnp^npnLÚ lшpnrçÇlnuÇü pn^übi U. t2ÚÇшóÇÜQ U hbrcrn-üшl pJnLpшlшü: ^pn^lnu QUnpq b UnLpbÜJШügQ, щшmúшlшü qnLqш-hbéübp шüglшgüblní 4шprçшüшüg щшmbpшqúÇ U Çpbü hшúbúшmblní ÓUnü^ bpbgÇ hbm, rnunLÚ t. «ПLpbúü îç^iq óшüp t: m^bßu, ^jng ^pnrçÇïnuQ ûшhшû2nrç ¿¿... Uuшgb'ß hшJ pшüшlÇü, pb bu mbrçÇgu ¿bú 2шpdínLÚ: bu ¿bú pn^ünLÚ U. t2úÇшóÇÜQ: bpb úbp qÇüínpübpQ üpшü ¿bü Irnpni^rnünLÚ щш2mщшübl, U pnLpßbpQ úmübinL bü U. t2úÇшóÇü, Çù ^ш^ щÇmÇ qmübü U. h2úшü uppшЦшJpnLÚ. шuшg¿'ß qÇÜLnpübpÇü, np üpшüß

25 <rnjng щшmúnLpjnLÜ, h. III, qÇpù 2, bp., 2015, t2 619:

26 ÜnLjü mb^nLÚ:

27 Sb'u ünLjü mb^Q, t2 641:

120 PUbPbP ^Si 2018.4

^wmwu^wüwmnL bü pn[np hwjbpÇ ïbwûpÇ hwùwp» :

<wiwüwpwp ïwpn^ÇïnuÇ wpwpßü wrwççù ßwj[ü tp, np hnqb^n^bg Upwù bwûmïjwûÇû: bpïpnp^Q UqqwjÇû ËnphprçÇ 2»ùùç wrçl hw^wp^wô dnrçn^prçÇ QùpnumnLpjnLÛû tp bpLwüp pnrçûb[nL npn2Ùwû rçbÙ, dnrçn^prçÇ wéçL Upwü 0wûnLÏjwûÇ L ObpbûÇï ObÙÇp^jwûÇ b[nLjpûbpQ: Rqb^nËÎwô Upwü UwùnLÏjwCip ïwpn^wgwi ^nËb[ dnrçn^prçÇ L qnppÇ mpwÙwrçpnL-pjnLÜQ, üpwüg î^rwïwù, qnLgbL hwj dnrçn^prçÇ wÙbûwpwËmnpn2 ¿w-ïwmwÙwpmÇû:

On^nË^wô mpwüw^pnLpjnLÜübpü wûÙÇçw^bu bpLnLÙ bü U. CwhËw-pnLÜnL hbm nLÜbgwö qpnLjgnLÙ. «h"ü£ t ^wmwhb[: Srçbprç ÙÇ ïnrçÙ: Ot^Ç qnpô »l w2Ëwmwùù: 3wrçpn^Q übüß büß [ÇùbinL»29:

4Âpwïwû qnpön^nLpjnLÜübpQ Uwprçwpw^wmÇ ¿wïwmwùwpmnLÙ uïu^bgÇù ùwjÇuÇ 22-Çg L w^wpmibgÇû 29-Çù: 0wjÇuÇ 22-Çù Uwprçwpw^w-mnLÙ n^wg^bg pppwïwû «Qb[ÇpninL» rçÇ^ÇqÇwjÇ bpïnL iw2m' 2™pç 500 qÇûinp:

h rçb^, rçw hwùwpinLÙ tp pppwïwû wÙbûwpûmÇp rçÇ^ÇqÇwûbpÇg ùbïQ, npp 1915 p. w^pÇiÇù Owprçwûb[nLÙ (wjrç ^wm^wßni wü^wü^bi t üwL «rçwprçwûb[jwû») hwrçpbi tp wûqiÇwïwû qnppbpÇû, npÇ 100-wùjwïQ Ù2bgÇû 2015 p. w^pÇ[Ç 24-Çù: 0wjÇuÇ 22-Çg 29-Ç QÜpwgßnLÜ wûpûrçÙbç Ë^nLÙ tÇû hwjïwïwû bïbrçbgÇûbpÇ qwûqbpp: ÊÇum pwpôpwgbi tp qÇû^npûbpÇ ùwp-mwïwû nqÇû, wÙpnrççwïwû ËÙpbpni ibpwrçwrcûnLÙ tÇû rçwuwiÇpûbpQ' Çpbûg qbüßni L ^w2wpn^: Qbûp tÇû ibpgûnLÙ ï^iÇ Qûrçmûwï pninp mrçw-ùwp^Çï, wjûmbrç tÇû 500 ùwhw^wpm hnqLnpwïwûûbp, ïwûwjp, npnüß uûmûrç nL iÇpwïw^ tÇû hwugûnLÙ ï^inrçûbpÇû: 0Ç Ënupni' éwqùwïwû qnpôn^nLpjnLÛûbpÇû ùwuûwïgnLÙ tÇû 2wpdib[nL Qûrçmûwï pninp ÙwprçÇï: Ow, hÇpwiÇ, hwùwdnrçniprçwïwû ïbûwg-ùwhnL ïéÇi tp, npnLÙ twïwû rçbp ïwmwpbg hnqbpwûwïwû qnpônûp: à ÙÇ wûhwm, ungÇwiwïwû ËnLÙp, ïwqùwïbp^nLpjnLÛ, ïnLuwïgnLpjnLÛ hw^pwûwïû Çpbû ibpwqpb[nL Çpw-inLÜßQ ¿mûÇ: Ow hwùwdn^nip^wïwû, hwùwhwjïwïwû ïéÇi tp, nL ï^^nLÙ hwrçpn^Q qnpßü nL dnrçn^nLprçû tÇû, npmbrç qbûpÇ qnpwïÇgp nqÇû tp, hwrç-pb[nL i^RwïwûnLpjwùp mnqnp^wô hwj ùwprçnL hnqÇû, npp qÇû^npÇ hwqmu-mni nL wßwüg rçpw tp:

<wjïwïwû qnpßbpü wügwü hwpôwïùwû, hbm 2^pmbgÇû hwpôwïinrç pmppbpÇû' û^wmwï nLÜbüwini qpw^binL üwL U[bpuwûrçpw^niQ, uwïwjû ùwjÇuÇ 30-Çû Â. ûwqwppbïjwûÇ hpwùwûni qnppbpÇ hwpÔwïnLÙQ ïwûqûbg-Îbg' wéwçwgûbini qnppÇ L dnrçn^prçÇ hÇwupw^nLpjnLÛQ: PwpnLÙnLÙ ùwjÇ-

30

uÇ 26-29-q pmppbpÇ ibpçûwqÇpp Qûrçmûibg. hwumwmibg qÇûwrçwrçwp : Ujrç^bu mbrçÇ nLÜbgwi «Uwprçwpw^wmjwû hpw2ßQ»:

ÊnL^w^Q, hnLuwißnLpjnLÜÜ nL ^wpmin^wïwû hnqbpwÜnLpjnLÜÜ tÇû mÇpnLÙ ÔwpwùÇiÇuwjÇ Rwqùw^wïwmnLÙ: <n^hwûûbu ÂnLÙwûjwûÇ ïn^Q [nébgÇûbpÇû wßwüöüw^bu wq^bgnLpjnLÜ ¿nLÜbgw^: Umb^ô^bg hw2mnLpjwû hwûôûwdn^ni' pnLpùbpÇû hwüÖü^binL hwùwp: 1918 p. ÙwjÇuÇ 22-Çû <wjng wqqwjÇû Ënphp^Çû nL^^^wô qbïnLgwqpnLÙ hwjïwïwû ïnp^muÇ hpwÙw-

28 ünLjü mbrçnLÙ:

29 ünLjü mb^nLÙ:

30 ünLjü mb^nLÙ, t2 646:

üшmшp Â. ЪшqшppbÏJШÛQ qpmú ¿. «...pnLpßbpÇ ^¿ú ïéLbinL щшmpшum úшprç pшgшpôшlшщbu ¿1ш»31:

QnpßQ ¿tp lunLÚ hpшúшüшmшpnLpJШÜQ, ^Çúш^pnLpJnLÜ lшqúшlbp-щblnL ùÇ ßшüÇ шüôшüg ln¿bpQ U фш^^й tp ^^ш^

0ÇÜ¿rçbR Upшú 0ШÜnLlJШÜQ ^Ü^pnLÚ t qnpßbpÇ hpШÚШÜШmШpnLpJШÜQ ÔшpшßÇlÇuшJÇ ^^mQ щшhbl Qü^rnúbüQ 3 opní: UJÜnLШúbüшJÜÇí, ш}^ mbrç ti nqbфnËnLÚ mbrçÇ nLÜbgшí, U mübgrnüß «ÔшpшßÇlÇuшJÇ hpш2ßQ», npÇ щшmйшßübpü tÇü.

• Jbp qnpßbpÇ hrn^prnürnlQ UшprçшpшщшmnLÚ:

• Jbp bplnL qÇüínpшlшüübpÇ' hpbmшünL lшщÇmшü QnLpqbü Sbp-0níuÇuJШüÇ U щnpnL¿Çl QшpbqÇü üdrçbhÇ Qü^íqnLÚQ pnLpßbpÇü hшüôü-íbinL npn2ÚшÜQ:

îшщÇmшü QnLpqbü Sbp-0níuÇuJШÜQ ш}^ npn2nLÚQ hrnúrnpbg ^шЦш-ЙшünLpJnLÜ, hшJmшpшpbg, np ÇüßQ qünLÚ t léíbinL. l^iÇ rçrn2mnLÙ ti qnh-íbg:

^2np^Q QшpbqÇü Üd^bhü tp, npQ úшJÇuÇ 24-Çü binLjp nLÜbgшí qnpßÇ U dnrçniprçÇ rnR2U nL hшJmшpшpbg, np uщшübpQ qünLÚ bü шüÔüшmnLp iÇ-übinL, pnrç qüшü, Çul ÇüßQ qünLÚ t úbéübinL: ПЦ rçbp Çpbü pшpnJШщbu й»рш0 ¿Ç hшúшpnLÚ, pnrç hbmUÇ Çpbü: °í üш qüшg ßÇ¿ úшprçlшügní, lшmшpbg шúbüшúbó qnpÓQ' Çp rnüÓürnqnhnLpjrnúp щшmúnLpJШÜQ míbg ÔшpшßÇlÇ-

32

urnjÇ hbpnuшúшpmQ, Çul úbq' rnülrn^ <ШJШumшü : dn^nímp^ü nL qnpßQ qüшgÇü 0níuÇuJШüÇ nL üdrçbhÇ hbmUÇg. mbrçÇ nLÜbgшí hnqnL U qbüßÇ úÇш-ínpnLÚ, шp^JnLÜßnLÚ' «ÔшpшßÇlÇutÇ hprn2ßQ»: îrÇîq mUbg 4 op, ¿nppnprç opíш íbp2Çü qnpßQ üшhшü2bg, npníhbmU n'¿ шpl tp úüшgbl, n'¿ фшй-фnL2m: hul UürçpшüÇlü Çp qnpßni üumшó tp Qub^nLÚ:

<bmrnqrnjnLÚ ÇüßüшlbüuшqpnLpJШü ú»2 Üd^bhQ hbmUJШl lbpщ t qüш-hшmnLÚ ÔшpшßÇlÇuшJÇ ÄшlшmшúшpmQ. «U^üg ÔшpшßÇlÇutÇ Йш1ш-mшúшpmÇ n¿ pt opLШJ Ê. <ШJШumшü, rnji »l ш}^ bplpшúшuÇ ÍpшJ rnjuop шщpnrç hшJnLpÇLÜ ¿tÇüß nLÜbüшJ: ÔшpшßÇlÇutÇ bßopbшJ hbpnuшlшÜQ фplbg qlËníÇü n¿ü¿шgnLÚÇg Upшpшmbшü hшJnLpÇLÜQ »l hÇùQ rçpbg

33

<ШJlшlшü äbmnLpbшü» :

рш2 UщшpшüÇ ЙшlшmшúшpmnLÚ hnLUШlßnLpJnLÜ ¿rçÇmibg Qürçhшü-pшщbu: UlqpnLÚ ^^mQ щшhbgÇü Ш2ËшphшqnpшJÇüübpQ' úÇü¿U oqünL-PJШÜ hшuшü UшprçшpшщшmÇ ÂrnlrnmÇg hшüíшó npn2 qnpшúÇшínpnLÚ-übp, npnüß QpnjÇ hpшúшüшmшpnLpJШúp шügшü hшpôшlúшü U hшrçpbgÇü pnLpßbpÇü:

UJUщÇuní' ÚШJÇUJШÜ hbpnurnúrnpmbpQ mUbgÇü Qü^übüQ 7 op' ùrnjÇuÇ 22-Çg úÇü¿U 29-q, pшJg prn^mnpn2 Ü2ШÜшlnLpJnLÜ nLÜbgшü hшJ dnrçniprçÇ rnjrç opbpÇ U hbmшqш n^2 щшmúnLpJШü nL ЙшlшmшqpÇ hшúшp: 0ШJÇuJШü hbpnurnúrnpmbpQ.

1. PшpÔpшgpÇü hшJ dnrçniprçÇ úrnpmrnlrnü nqÇü, шíblÇ umnLjq' nqb-фnËbgÇü hшJnLpJШÜQ:

2. ßbpUшgpÇü PшpnLÚnLÚ p^pù»pÇ hbm pшüшlgnLpJnLÜ ^pnrç hшJ щшmíÇpшlübpÇ ^pnLpjnLÜQ (pbU mbuшlbm 1ш, pb úbp щшmíÇpшlnLpJnLÜQ

31 П. ^rnüprnpänLÜjrnü, Üd^bh, bp., 2007, t2 95:

32 Sb'u ünLjü mb^Q, t2 106:

33 Q. bidrçbh, hüßürnlbüurnqpnLpjnLÜ // ^mQürn^p, bp., 2006, t2 430:

ШJüßшü tl лЬ^ш! ¿tp <ШJШuлшünLÙ püpшgnq ÇpшqшpÔnLpJnLÙùbpÇg, hш-|шßш| qb^pnLÚ ШJqßШü qÇçnq ¿tp lÇüÇ):

3. ЧшubgpÇü pnLpùbpÇ шp2шlшüрp BÇ$iÇu L, dшùшüш|шlnpшLbu, PrnpnL, npлbq, puл tnLpJШü, hшJ|ш|шü Ç2ËшünLpJnLÜ tp uлbqólшó:

4. Фp|bgÇü шpLblшhшJnLpJШÙQ L qшqpш|шünLpJШÜp lbp2üш|шü püш-2Ù2nLÚÇg:

5. ЪшËшqpJШlübp uлbqóbgÇü ú»L rnüqrnú Lu hшJ|ш|шü LbлnLpJnLÜ uлbqóblnL, npp, 1ш1 pb 1шл, qnJШлLnLÙ t úÇù¿L ШJUop: ßbL шл щЬлт-pjnLüp <ШJШUЛШÜ Ш2ËшPhÇ ùÇ фnрpÇ| шü|JnLÜnLÙ t, ШJünLШùbüшJüÇl, hшJ dnqnlpqÇ L»rnnLpjnLüü t, npü ШJUop lnLUШлnL фшpnuÇ qbp t |шлшpnLÙ hrnúrnjü hшJnLpJШü hшùшp:

6. SnLjg rn^gÇ^ np ophшuш|шü LшhbpÇü (Çhшp|b, grnlnß, np ùÇшJü шл LшhbpÇü) hrnj dnqnlnLpqp ^pnq t hшùшËùplbl, ùÇшlnplbl, ÙÇ ppnLügß qшßüшl L rnüLrnpb^ü |шpblÇ qшpÔübl, Çpш|шüшgübl hpш2р:

7. <шúnqbgÇù, np ubфш|шü шqшлnLpJШü hrnúrnp hшJ dnqnlnLpqü Çüрp щЬлр t LrnjprnpÇ (шLшgnLgbgÇü шqшлшqpш|шü LШJршpÇ übpqnp-óш|шü nLqqnLpJШü ÇpшlшgÇnLpJnLÜp), np ornrnpÇ oqünLpJШü ú»2 2шh ¿|ш,

t ßbq lpш hnLju qübu L n¿ pb qpшqlbu ршqшрш|шü ùnLpшg|шünL-pJШÙp (Q. Üdqbh):

8. Qnpóùш|шùnLÚ ШLшgnLgbgÇü hbлLJШlp. np^buqÇ фp|lbüр, ЩЬЛР t шßш2ünpqlbüß lйßш|шü úbürn^ hnqbpшünLpJШùp, ^übüß шpÇ L rnpÇrn-qшlшü (Q. Üdqbh):

9. dшùшüш|шlnpшLbu hшJ dnqnlpqÇü шqшлbgÇü |pшlnpш|шü Lbglrnó^g L Lшpлlnqш|шü hnqbpшünLpJnLÜÇg:

nL rnurnlrnó ùÇ шpшugb, bpb ßшqùш|шü hшqpшüш|übpp ¿шùpшqplbü qÇlшüшqÇлш|шü шuLшpbqnLÙ, шщш, hшlшüшpшp, ШJlLu ¿büß шqшлlÇ qnhÇ pшpqnLJpÇg:

bl l»p2áLÚ: <bqbip ^nunLÚ t LШлùnLpJШü LшpшqnрuÇ ùшuÇü, purn npÇ фnpÔp gnLjg t rnrniÇu, np dnqnlnLpqübpü nL LbлnLpJnLÜübpp bppbß n¿Çü¿ ¿bü unlnpnLÚ LШЛÙnLpJnLÜÇg L bppbß ¿bü ШßШ2ÜnpqlnLÙ ШJÜ qrnub-pÇü hшùшLШлшuËшü, npnüß |шpblÇ tp lbpgübi LШлùnLpJnLÜÇg: Qbú gшü-^ü^ú, np |ш лЬф nLÜbüш úbq hbrn: ПnLU hшJЛüÇ Lшлùшpшü 4rnuÇiÇ 4inL¿Lu^ü (1841-1911) qpnLÚ t, np LrnrnúnLpjnLüp n¿ ùb|Çü npLt prnü ¿Ç unlnpbgünLÚ, pшJg qшdшünpbü LrnrndnLÚ t üpшüg, nlßbp qшubp ¿bü рш-qnLÚ LШлùnLpJnLÜÇg: Qbú grnüLrnünL^ np úbü^ LШлdlnqÇ qbpnLÚ lÇübüр:

^g2»ü «UjuL»u Ënubg Qpшqш2лp» qpgnLÚ nLÜÇ hbлLJШl ùлрbpp. «ULPbinL ÇpшlnLÜß nLÜÇ ШJÜ dnqnlnLpqp, npü nLÙÇ hÇ2nqnLpJnLÜ: huL hÇ2nqnLpJnLÜ nLÜbüшlnL hrnúrnp шühpшdb2Л t LШлùnLpJnLÜ nLÜbüшl»: 0büß bpLnLuü ti nLübüß:

OqmшqnpóЦшó •пш^шСт^тй

1. U. Urnpqujrnû, dшùшûш|ш|Çg hшJ b|bqbgÇù, bp., 1999:

2. U. Urnpqujrnû, nLпLшqÇá XIX ^pÇ hшJ ÇúшuлшuÇpnLpJШÛ, bp., 2001:

3. U. Urnpqujrnû, b|bqbgÇù L XIX ^pÇ hrnj шqqшJÇû-шqшлшqпш|шû LШJßШпÇ qшqшфшпшËПüПLpJПLÛQ // ^LÚrn^rnrnp qÇлпLpJПLÛûbпÇ Ь^йшЁйфПйЬпо ßшqшßш|пpпLpJШÛ ùшплшhпшLbпûbпÇ hrnúrn-лbßüлпLÙ ^шбп^шй ßûûшп|пLÙûbп), ЬпишС^ «Qirnànp» üШПШÛÇ LПпфbüППшrшüШËПüш|шû |шqùÇ, шuLÇpшûлûbpÇ L hшJgппrûbпÇ nLpbpnpq qÇлш|шû ÛUЛШ2P2ШÛÇ hпrLшóûbпÇ dnqni^iinL, bp., 2017:

4. UqqrnjÇû // Ubqrn <ШJШÜЛШÛÇ, 1878, pÇl 5:

5. Q. Uhrnpnúbrnú, Ubá bпшqÇ ^úprnCi LпшJ // Ц|йшп| |-^|ш|шй hшпgÇ LШлùпLpbшû lprnj, Q ЛLшqппLpÇLÛ, Lnu UüábiQü, 198б:

6. Q. Üdqbh, <шлQÛлÇп, bp., 200б:

7. L. Сшйр, UqqnLpÇLÛQ hÇùß ùшпr|шJÇû ой|ЬптрЬшй, bp., 1999:

8. L. QnpúÇubшû, <шùшLШл|bп ЦpbLÚлшhшJng út| гшпп

LШЛÙПLpbШÛ,

Ц hrnrnnp, 1850-1878, ätjpmp, 1972:

9. Ê. Upnl^ü, 4bpß <ШJШÜЛШÛÇ, bp|bp, bp.,1984:

10. <. Шшл^шй, <шлQÛлÇп, bp., 2004:

11. <rnjng LШЛÙПLpJПLÛ, h. III, •Çpù 2, bp., 2015,

12. П. <шúpшpÔnLÚJшCl, Üdqbh, bp., 2007:

13. 0. U^nLpbirnCi, bp|bp, bp., 19бб:

14. Übpübü LШЛпÇшпßÇ 2П2шPbПш|шÛQ // 02ш|, PÇl 33, 187б:

15. Ul. ULШÛrшпbшû, "bbpubu LШЛпÇшпßÇ hпшdшпш|шÛQ L шqqÇ qpnLpÇLÛQ // Ubqrn <ШJШÜЛШÛÇ, 1882, pÇl 39:

16. Ц. äшпüШÙJШÛ, С. <rnpnLpjnLCijrnCi, <ШJ dпqпLпrÇ LШЛÙПLpJПLÛ (1801-1978 pp.), bp., 1979:

17. Prn$$Ç, ^jtop, bp|bpÇ dnqni^iinL 12 hrnrnnpnl, h. 5, bp., 1985:

18. Prn$$Ç, Ршлшп| hnLjübpnl büß ^iwplnLÚ, bp|bpÇ dnqnlrnönL 12 1пшлппп1, h. 11, bp., 1991:

АРАМ САРГСЯН

Почвтний заведующий кафедрой философии и армянской истории, доктор философских наук, профессор

Майские героические сражения 1918 года в контексте идеологии освободительной борьбы армянского народа. В статье обсуждаются майские героические битвы 1918 года в контексте идеологии освободительной борьбы армянского народа. В этой идеологии существовали два направления: пассивный и активный. В пассивном направлении освобождение армянского народа рассматривалось с точки зрения помощи иностранных христианских держав - крупнейшим представителем была Армянская церковь.

По мнению представителей активного направления, армянский народ сам должен бороться за свою свободу. По мнению автора, в 1918 году армянский народ победил с помощью национальной борьбы против врага. Майские героические битвы были примером для участников освободительной борьбы в Арцахе.

Ключевые слова: национальная борьба, идеология, национальная идеология, пассивное направление освободи-тель-ной борьбы, активное направление национальной борьбы, армянская церковь, героическое, национально-консервативное течение, национально-демократическое течение, комплекс жертвы, героическое сражение. JEL: Z0, Z00, Z19

ARAM SARGSYAN

Honorable Head of the Chair of Philosophy and Armenian History, Doctor of Philosophy, Professor

Heroic Battles of May 1918 in the Context of Ideology of the Armenian People's Liberation Struggle—The article studies the Heroic Battles of May 1918 in the context of ideology of the Armenian people's liberation struggle. In this ideology, there are two directions: passive and active. The first direction of the liberation of the Armenian people is viewed from the viewpoint of foreign Christian powers' help. The prominent representative was the Armenian Church. As to the active - influential representatives, the Armenian people must struggle for their freedom without any expectations or hopes from other powers. According to the author, the Armenian people won the Heroic Battles in May 1918, because they had a national struggle against the enemy. The Heroic Battles of May served as examples for Artsakh War participants.

Key words: liberation struggle, ideology, national ideology, liberal struggle, passive direction of liberation struggle, influential direction of liberation struggle, Armenian Church, heroic and national-conservative flow, national-democratic flow, decisive individual psychology, defeat, brave, brave creed, victim complex, heroic. JEL: Z0, Z00, Z19

Аннотация научной статьи по истории и археологии, автор научной работы — Саргсян Арам

Похожие темы научных работ по истории и археологии , автор научной работы — Саргсян Арам

HEROIC BATTLES OF MAY 1918 IN THE CONTEXT OF IDEOLOGY OF THE ARMENIAN PEOPLE'S LIBERATION STRUGGLE

Текст научной работы на тему «МАЙСКИЕ ГЕРОИЧЕСКИЕ СРАЖЕНИЯ 1918 ГОДА В КОНТЕКСТЕ ИДЕОЛОГИИ ОСВОБОДИТЕЛЬНОЙ БОРЬБЫ АРМЯНСКОГО НАРОДА»